Sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie

Transkrypt

1 R Z E C Z P O S P O L IT A (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) P O L S K A (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) IntCl.5: C10G 67/04 U rząd P a te n to w y (22) Data zgłoszenia: R z e c z y p o sp o lite j P olsk iej Sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie U p raw n io n y z p a te n tu : Instytut Technologii Nafty, Kraków, PL (43) Z głoszenie ogłoszono: (72) T w ó rcy w ynalazku: BUP 14/90 Elżbieta Szczawnicka, Warszawa, PL O u d zielen iu p a te n tu ogłoszono: WUP 05/92 Zenon Kalny, Warszawa, PL Andrzej Dudek, Gdańsk, PL Marek Pawełczyk, Gdańsk, PL Włodzimierz Dyrka, Gdańsk, PL Mariusz Lipowicz, Gdańsk, PL PL B1 1. Sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych, zna mienny tym, że próżniowy olej napędowy o lepkości kinematycznej w temperaturze 373 K od 2,5 do 3,5 mm2/s i zawartości siarki od 0,8 do 1,5 procent wagowych lub mieszaninę próżniowego oleju napędowego i ciężkiego oleju napędowego w zakresie temperatur wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0 korzystnie 10,0 procent wagowych, poddaje się łagodnej selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej przy stosunku wagowym rozpuszczalnika do oleju 1,5-3,0 : 1, korzystnie 1,8-2,0 : 1 w temperaturze dołu ekstraktora od 318 K do 348K korzystnie 343K, góry ekstraktora od 348 K do 363 K, korzystnie 358 K, następnie otrzymany rafinat lub mieszaninę rafinatu i ciężkiego oleju napędowego o zakresie temperatury wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0 korzystnie 10,0 procentami wagowymi, poddaje się hydrorafinacji na katalizatorze z mieszaniny tlenków metali grupy VI, VIII i niektórych z grupy II naniesionym na nośniku i przed użyciem nasiarczonym przy użyciu gazu wodorowego o zawartości wodoru od 70 do 100 procent objętościowych w ilości od 150 Nm3 do 225 Nm3 korzystnie 180 Nm3 na 1 mg mieszaniny podawanej z prędkością objętościową od 1,5 do 2,0 korzystnie 1,7 h- 1w temperaturze 593 K do 633 K, korzystnie 623 K i pod ciśnieniem od 2,5 do 3,5 korzystnie 3,0 MPa a otrzymany hydrorafinat poddaje się procesowi odparafinowania rozpuszczalnikowego 1,2-dwuchloroetanem i chlorkiem metylenu przy łącznym stosunku rozpuszczalnika do oleju 2,5-4,5 : 1, korzystnie 3,7 : 1 i temperaturze filtracji od 248 K do 238 K, korzystnie 243 K, ferrofiningowi i destylacji próżniowej celem uzyskania frakcji olejowej w zakresie wrzenia od 563 K do 673 K, lepkości kinematycznej w temperaturze 313 K od 9,0 do 12,0 m m 2/s, korzystnie od 10 do 11 mm2/s i zawartości siarki poniżej 0,4 procent wagowych i ewentualnie w razie potrzeby otrzymaną bazę olejową uszlachetnia się dodatkami uszlachetniającymi lub poddaje obróbce końcowej stężonym kwasem siarkowym i/lu b kontaktowaniu z adsorbentem stałym i uszlachetnianiu dodatkami uszlachetniającymi. 2. Sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych, znamienny tym, że próżniowy olej napędowy o lepkości kinematycznej w temperaturze 373 K od 2,5 do 3,5 mm2/s i zawartości siarki od 0,8 do 1,5 procent wagowych lub mieszaninę próżniowego oleju napędowego i ciężkiego oleju napędowego o zakresie temperatur wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0, korzystnie 10 procent wagowych, poddaje się hydrorafinacji na katalizatorze z mieszaniny tlenków metali grupy VI, VIII i niektórych z grupy II naniesionym na nośniku i przed użyciem nasiarczonym, przy użyciu gazu wodorowego o zawartości wodoru od 70 do 100 procent objętościowych w ilości od 150 do 225, korzystnie 180 Nm3 na 1 mg mieszaniny podawanej z prędkością objętościową od 1,5 do 2,0, korzystnie 1,7 h-1w temperaturze 593 K do 633 K, korzystnie 623 K pod ciśnieniem od 2,5 do 3,5, korzystnie 3,0 MPa, następnie procesowi łagodnej selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej przy stosunku wagowym rozpuszczalnika do oleju 1,5-3,0 : 1,

2 SPOSÓB WYTWARZANIA OLEJ U IZOLUJĄCEGO ELEKTRYCZNIE Z a s t r z e ż e n i a p a t e n t o w e 1. Sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych, z n a m i e n n y tym, że próżniowy olej napędowy o lepkości 2 kinematycznej w temperaturze 373 K od 2,5 do 3,5 mm2/s i zawartości siarki od 0,8 do 1,5% wagowych lub mieszaninę próżniowego oleju napędowego i ciężkiego oleju napędowego w zakresie temperatur wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,8 do 30,0, korzystnie 10,0% w a g o - wych, poddaje się łagodnej selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej przy stosunku wagowym rozpuszczalnika do oleju 1,5-3,0 : 1, korzystnie 1,8-2,0 : 1 w temperaturze dołu ekstraktora od 318 K do 348 K, korzystnie 343 K, góry ekstraktora od 348 K do 363 K, korzystnie 358 K, następnie otrzymany rafinat lub mieszaninę rafinatu i ciężkiego oleju napędowego o zakresie temperatury wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0, korzystnie 10,0% wagowymi, poddaje się hydrorafinacji na katalizatorze z mieszaniny tlenków metali grupy VI, VIII i niektórych z grupy II naniesionym na nośniku i przed użyciem nasiarczonym przy użyciu gazu wodorowego o zawartości wodoru od 70 do 100% objętościowych w ilości od 150 Nm3 225 Nm3,korzystnie 180 Nm3 na 1 Mg mieszaniny podawanej z prędkością objętościową od 1,5 do 2,0, korzystnie 1,7 h-1 w temperaturze 593 K do 633 K, korzystnie 623 K i pod ciśnieniem od 2,5 do 3,5, korzystnie 3,0 MPa, a otrzymany hydrorafinat poddaje się procesowi odparafinowa- nia rozpuszczalnikowego 1,2-dwuchloroetanem i chlorkiem metylenu przy łącznym stosunku rozpuszczalnika do oleju 2,5-4,5 : 1, korzystnie 3,7 : 1 i temperaturze filtracji od 248 K do 238 K, korzystnie 243 K, ferrofiningowi i destylacji próżniowej celem uzyskania frakcji olejowej o zakresie wrzenia od 563 K do 673 K, lepkości kinematycznej w temperaturze 313 K od 9,0 do 12,0 mm2/s, korzystnie od 10 do 11 mm2/s i zawartości siarki poniżej 0, 4% wagowych i ewentualnie w razie potrzeby otrzymaną bazę olejową uszlachetnia się dodatkami uszlachetniającymi lub poddaje obróbce końcowej stężonym kwasem siarkowym i/lub kontaktowaniu z adsorbentem stałym i uszlachetnianiu dodatkami uszlachetniającymi. 2. Sposób wytwarzania oleju izolują cego elektrycznie z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych, z n a m i e n n y tym, że próżniowy olej napędowy o lepkości kinematycznej w temperaturze 373 K od 2,5 do 3,5 mm2/s i zawartości siarki od 0,8 do 1,5% wagowych lub mieszaninę próżniowego oleju napędowego i ciężkiego oleju napędowego o zakresie temperatur wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0, korzystnie 10% wagowych, poddaje się hydrorafinacji na katalizatorze z mieszaniny tlenków metali grupy VI, VIII i niektórych z grupy II naniesionym na nośniku i przed użyciem nasiarczonym, przy użyciu gazu wodorowego o zawartości wodoru od 70 do 100% objętościowych w ilości od 150 do 225, korzystnie 180 Nm3 na 1 Mg mieszaniny podawanej z prędkością objętościową od 1,5 do 2,0, korzystnie 1,7 h -1 w temperaturze 593 K do 633 K, korzystnie 623 K pod ciśnieniem od 2,5 do 3,5, korzystnie 3,0 MPa, następnie procesowi łagodnej selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej przy stosunku wagowym rozpuszczalnika do oleju 1,5-3,0 : 1, korzystnie 1,8-2,0 : 1 w temperaturze dołu ekstraktora od 318 K do 348 K, korzystnie 343 K, góry ekstraktora od 348 K do 363 K, korzystnie 358 K, procesowi odparafinowania rozpuszczalnikowego 1,2-dwuchloroetanem i chlorkiem metylenu przy łącznym stosunku rozpuszczalnika do oleju 2,5-4,5 : 1, korzystnie 3,7 : 1 i temperaturze filtracji od 248 K do 238 K, korzystnie 243 K, ferrofiningowi i destylacji próżniowej celem uzyskania frakcji olejowej w zakresie wrzenia od 563 do 673 K, lepkości kinema tycznej w temperaturze 313 K od 9,0 do 12,0 mm2/s, korzystnie od 10 do 11 mm2 /s i zawartości siarki poniżej 0,4% wagowych i ewentualnie w razie potrzeby otrzymaną bazę olejową uszlachetnia się dodatkami uszlachetniają cymi lub poddaje obróbce końcowej stężonym kwasem siarkowym i/lub kontaktowaniu z adsorbentem stałym i uszlachetnianiu dodatkami uszlachetniającymi. 3. Sposób według zastrz. 1 lub 2, z n a m i e n n y tym, że jako rozpuszczalnik w selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej stosuje się furfurol lub N-m etylo-2-pirolidon. do

3 Sposób według zastrz. 1 lub 2, z n a m i e n n y tym, że proces hydrorafinacji prowadzi się wobec katalizatora Ni-Mo/A l2o 3 lub Co- Mo/ Al2O Sposób według zastrz. 1 lub 2, z n a m i e n n y tym, ze do bazy olejowej dodaje się od 0,05 do 0,3, korzystnie 0,2% wagowych depresatora temperatury krzepnięcia, 0,001 do 0,3, korzystnie 0,05% wagowych antyutleniacza typu fenolowego, 0,0001 do 0,1, korzystnie 0,007% wagowych pasywatora metalu typu benzotriezolu. * * * Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie z surowca pochodzącego z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych. Olej izolujący elektrycznie przeznaczony jest do wzajemnego izolowania elementów urządzeń elektrycznych znajdujących się pod różnym napięciem. Do tego rodzaju olejów należą oleje transformatorowe, kondensatorowe, olej do wyłączników, przekładników, oleje kablowe etc. Znany jest sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie z surowca pochodzącego z rop naftenowych, ale surowiec ten jest coraz trudniej dostępny wobec wyczerpywania się światowych zasobów rop naftenowych. Znany j est również sposób produkcji oleju izolującego elektrycznie z surowców pochodzących z rop nienaftenowych, metodą głębokiej rafinacji selektywnej i głębokiego odparafinowania, ale sposób ten jest uciążliwy i drogi. Znanych jest szereg sposobów wytwarzania oleju izolującego elektrycznie z surowców pochodzących z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych. Patent japoński nr opisuje sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie poprzez zmieszanie hydrorafinatu z ekstraktem z rafinacji selektywnej oraz dodatek do tej mieszaniny alkilobenzenów. Patent RFN nr opisuje sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie poprzez zmieszanie olejów o różnym stopniu rafinacji z syntetycznymi aryloalkanami. Wymienione sposoby mają tę niedogodność, że wymagają surowca pochodzącego z rop nieparafinowych bądź dodatku węglowodorów syntetycznych. Patent brytyjski nr opisuje sposób wytwarzania oleju transformatorowego przez wydzielenie koncentratu związków azotu z surowca naftowego w trakcie obróbki rafineryjnej, a następnie użycie tego koncentratu do regulacji własności użytkowych produktu. Wydzielanie tego koncentratu wymaga wielu skomplikowanych operacji technologicznych. Wspomnianych niedogodności nie posiada sposób wytwarzania oleju izolującego elektrycznie według wynalazku, umożliwiający wytwarzanie oleju poprzez określoną sekwencję operacji technologicznych prowadzonych w standardowych instalacjach rafineryjnych wyłącznie z dostępnego surowca pochodzącego z rop parafinowych lub parafinowych s iarkowych. Olej izolujący elektrycznie oprócz wymaganej charakterystyki fizyko-chemicznej, winien wykazywać odpowiednie własności elektroizolacyjne, wysoką odporność na utlenianie, zdolność do pochłaniania gazów, a także nie działać korodująco na materiały stosowane w elektrotechnice, zwłaszcza miedź. Znane jest wytwarzanie oleju izolującego elektrycznie, spełniającego powyższe wymagania, z surowców pochodzących z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych poprzez głęboką rafinację selektywną w celu usunięcia wszystkich niepożądanych składników pogarszających własności użytkowe produktu. Okazało się, że z surowca jakim jest próżniowy olej napędowy lub mieszanina tego oleju z ciężkim olejem napędowym z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych, możliwe j est wytwarzanie oleju izolującego elektrycznie, o własnościach użytkowych spełniających wszystkie wymagania, przy zastosowaniu małej głębokości rafinacji selektywnej, zaś głębsza rafinacja selektywna nie prowadzi do poprawy własności użytkowych produktu. Istotą sposobu wytwarzania oleju izolującego elektrycznie według wynalazku jest proces selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej, której głębokość określona przez rodzaj i

4 stosunek rozpuszczalnika do oleju oraz temperatura ekstrakcji umożliwiają wytworzenie oleju izolującego elektrycznie z surowców pochodzących z każdej dostępnej ropy parafinowej lub parafinowej siarkowej z większą wydajnością i przy niższych nakładach energetycznych. Sposób wytwarzania oleju izolują cego elektrycznie z rop parafinowych lub parafinowych siarkowych polega na tym, że próżniowy olej napędowy o lepkości kinematycznej w tempe- 2 raturze 373 K od 2,5 do 3,5 mm2/s i zawartości siarki od 0,8 do 1,5% wagowych lub mieszaninę próżniowego oleju napędowego i ciężkiego oleju napędowego o zakresie temperatur wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0, korzystnie 10% wagowych, poddaje się łagodnej selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej przy stosunku wagowym rozpuszczalnika do oleju od 1,5-3,0 : 1, korzystnie 1,8-2,0 : 1, w temperaturze dołu ekstraktora od 318 K do 348 K, korzystnie 343 K, góry ekstraktora od 348 K do 363 K, korzystnie 358 K. J ako rozpuszczalnik w procesie łagodnej selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej korzystnie jest stosować furfurol lub N-metylo-2-pirolidon. Otrzymany rafinat lub mieszaninę rafinatu i ciężkiego oleju napędowego o zakresie temperatury wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0, korzystnie 10% wagowych, poddaje się hydrorafinacji na katalizatorze z mieszaniny tlenków metali grupy VI, VIII i niektórych z grupy II naniesionym na nośniku i przed użyciem nasiarczonym. Proces hydrorafinacji prowadzi się w temperaturze od 593 K do 633 K, korzystnie 623 K, pod ciśnieniem od 2,5 do 3,5, korzystnie 3,0 MPa przy użyciu gazu wodorowego o zawartości wodoru od 70 do 100% objętościowych w ilości od 150 do 225, korzystnie 180 Nm3 na 1 Mg mieszaniny podawanej z prędkością objętościową od 1,5 do 2,0, korzystnie 1,7 h- 1. Jako katalizator stosuje się Ni- Mo/Al2O 3 lub Co- Mo/ Al2O3. Otrzymany hydrorafinat poddaje się procesowi odparafinowania rozpuszczalnikowego 1,2-dwuchloroetanem i chlorkiem metylenu przy łącznym stosunku rozpuszczalnika do oleju od 2,5-4,5 : 1, korzystnie 3,7 : 1 i temperaturze filtracji od 248 K do 238 K, korzystnie 243 K. Celem usunięcia śladowych zawartości substancji pogarszających barwę i stabilność barwy otrzymany z odparafinowania olej poddawany jest ferrofiningowi polegającemu na łagodnej obróbce gazem wodorowym w obecności katalizatora zawierają cego żelazo. Otrzymany produkt poddaje się destylacji próżniowej celem uzyskania frakcji olejowej o zakresie wrzenia od 563 K do 673 K, lepkości kinematycznej w temperaturze 313 K od 9,0 do 12,0 mm2/s, korzystnie od 10,0 do 11 mm2/s i zawartości siarki poniżej 0, 4% wagowych. Destylat z destylacji próżniowej jest olejem bazowym oleju izolują cego elektrycznie i w zależności od potrzeb uszlachetniony jest dodatkami uszlachetniającymi lub poddany obróbce końcowej stężonym kwasem siarkowym i/lub kontaktowaniu z adsorbentem stałym i uszlachetnianiu dodatkami uszlachetniającymi. Jako dodatki uszlachetniające stosuje się od 0,05 do 0,3, korzystnie 0,2% wagowych depresatora temperatury krzepnięcia, 0,001 do 0,3, korzystnie 0,05% wagowych antyutleniacza typu fenolowego, 0,0001 do 0,1, korzystnie 0,007% wagowych pasywa- tora metalu typu benzotriazolu. Odmianą sposobu otrzymywania oleju izolującego elektrycznie jest sposób, w którym próżniowy olej napędowy o lepkości kinematycznej w temperaturze 373 K od 2,5 do 3,5 mm2/s i zawartości siarki od 0,8 do 1,5% wagowych lub mieszaninę próżniowego oleju napędowego i ciężkiego oleju napędowego o zakresie temperatur wrzenia od 540 K do 633 K w ilości od 0,0 do 30,0, korzystnie 10% wagowych, najpierw poddaje się hydrorafinacji na katalizatorze z mieszaniny tlenków metali grupy VI, VIII i niektórych z grupy II naniesionym na nośniku i przed użyciem nasiarczonym, przy użyciu gazu wodorowego o zawartości wodoru od 70 do 100% objętościowych w ilości od 150 do 225, korzystnie 180 Nm3 na 1 Mg mieszaniny podawanej z prędkością objętościową od 1,5 do 2,0, korzystnie 1,7 h- 1, w temperaturze od 593 K do 633 K, korzystnie 623 K pod ciśnieniem od 2,5 do 3,5, korzystnie 3,0 MPa, a dopiero potem procesowi łagodnej selektywnej rafinacji rozpuszczalnikowej przy stosunku wagowym rozpuszczalnika do oleju 1,5-3,0 : 1, korzystnie 1,8-2,0 : 1, w temperaturze dołu ekstraktora od 318 K do 348 K, korzystnie 343 K, góry ekstraktora od 348 K do 363 K, korzystnie 358 K, a następnie procesowi odparafinowania rozpuszczalnikowego, ferrofiningowi, destylacji próżniowej i obróbce wykańczającej jak w wersji pierwszej sposobu.

5 P r z y k ł a d I. Próżniowy olej napędowy, uzyskany w trakcie rozdestylowania mieszaniny rop parafinowych siarkowych, posiadających lepkość 3,1 mm2 /s w 373 K o zawartości siarki 0,95% wagowych, poddany zostaje selektywnej rafinacji furfurolem w przeciwprądowym ekstraktorze kolumnowym z wirującymi dyskami, przy stosunku wagowym furfurol: próżniowy olej napędowy 2 : 1 w temperaturze ekstrakcji: góra ekstraktora 358 K, dół ekstraktora 333 K. W wyniku tego procesu uzyskuje się rafinat i ekstrakt. Rafinat miesza się z ciężkim olejem napędowym pochodzącym z tej samej mieszaniny rop parafinowych siarkowych. Udział ciężkiego oleju napędowego wynosi 10% wagowych. Mieszaninę poddaje się procesowi hydrorafinacji w obecności katalizatora Co- Mo/ Al2O 3 w następującym reżimie technologicznym: ciśnienie 3,0 MPa, temperatura K, szybkość objętościowa - 1,7 h-1, ilość gazu wodorowego 200 Nm3/ 1 Mg mieszaniny, zawartość wodoru w gazie w o d o r o w y m -80% objętościowych. Uzyskany hydrorafinat poddany zostaje procesowi odparafinowania rozpuszczalnikowego przy pomocy mieszaniny 1,2-dwuchloroetanu i chlorku metylenu o następujących parametrach: stosunek wagowy rozpuszczalnika do o l eju - 3,7 : 1; temperatura filtracji K. Otrzymany deparafinat po procesie ferrofiningu / hydrorafinacja na katalizatorze zawierającym żelazo/ poddany zostaje destylacji próżniowej, gdzie wycięto frakcję P-2 będącą bazą olejową oleju izolującego elektrycznie według wynalazku o następujących własnościach: lepkość w 313 K - 10,44 mm2 / s ; lepkość w 373 K - 2, 66 mm2 /s; temperatura zapłonu K ; temperatura krzepnięcia K ; destylacja wg Claisena począ tek K, 5% K, 90% K, koniec K ; zawartość siarki - 0,143% wagowych. Do tak otrzymanej bazy olejowej dodano: 0,2% wagowych depresatora, 0,07% wagowych utleniacza typu fenolowego, 0,003% wagowych pasywatora metalu typu benzotriazol. Otrzymano olej izolujący elektrycznie o własnościach odpowiadających wymaganiom użytkowym. P r z y k ł a d II. Próżniowy olej napędowy, uzyskany w trakcie rozdestylowania mieszaniny rop parafinowych siarkowych, posiadający lepkość 3,1 mm2 /s w 373 K o zawartości siarki 0,95% wagowych zmieszano z ciężkim olejem napędowym pochodzącym z tej samej ropy. Udział ciężkiego oleju napędowego wynosi 10% wagowych. Mieszanina ta poddana zostaje procesowi hydrorafinacji w obecności katalizatora Co- Mo/ Al2O 3 w następującym reżimie technologicznym: ciśnienie - 2,9 MPa, temperatura 620 K, szybkość objętościowa - 1,7 h - 1, ilość gazu wodorowego 220 Nm3/1 Mg mieszaniny, zawartość wodoru w gazie wodorowym - 80% objętościowych. Tak otrzymany hydrorafinat poddany zostaje selektywnej rafinacji furfurolem w przeciwprądowym ekstraktorze kolumnowym z wirującymi dyskami, przy stosunku wagowym furfurol: hydrorafinat 1, 9 : 1 w temperaturze ekstrakcji: góra ekstraktora K, dół ekstraktora 332 K. W wyniku tego uzyskuje się rafinat i ekstrakt. Rafinat poddany zostaje procesowi odparafinowania rozpuszczalnikowego przy pomocy mieszaniny 1,2-dwuchloroetanu i chlorku metylenu o następujących parametrach: stosunek wagowy rozpuszczalnika do oleju - 3,7 : 1, temperatura filtracji K. Otrzymany deparafinat po procesie ferrofiningu /hydrorafinacja na katalizatorze zawierającym żelazo/ poddany zostaje destylacji próżniowej, gdzie wycięto frakcję P-2 będącą bazę olejową oleju izolującego elektrycznie, według wynalazku o następujących własnościach: lepkość w 313 K - 10,62 mm2/s, lepkość w 373 K - 2,70 mm2/s, temperatura zapłonu 453 K, temperatura krzepnięcia 253 K, destylacja wg Claisena począ tek K, 5% K, 90% K, koniec K, zawartość siarki - 0,180% wagowych. Do tak otrzymanej bazy olejowej dodano 0, 2% wagowych depresatora, 0,07% wagowych utleniacza typu fenolowego, 0,003% wagowych pasywatora metalu typu benzotriazol. Otrzymano olej izolujący elektrycznie o własnościach odpowiadających wymaganiom użytkowym. P r z y k ł a d III. Baza olejowa otrzymana jak w przykładzie I lub II poddana została kontaktowaniu z 2% wagowymi ziemi bielącej przez 45 minut w temperaturze K do 353 K. Po oddzieleniu adsorbenta olej uszlachetniono zestawem dodatków: 0,2% wagowych depresatora, 0,07% wagowych antyutleniacza typu fenolowego, 0,003% wagowych pasywatora metalu typu benzotriazol. Otrzymano olej izolujący elektrycznie o własnościach odpowiadających wymaganiom użytkowym.

6 P r z y k ł a d IV. Baza olejowa otrzymana jak w przykładzie I lub II poddana została obróbce stężonym kwasem siarkowym w ilości 1 do 5% w agowych w temperaturze około 313 K w ciągu 1 h. Po oddzieleniu kwasu olej zneutralizowano wodorotlenkiem sodu, przemyto wodą i poddano kontaktowaniu z ziemią bielącą oraz uszlachetniono dodatkami uszlachetniają - cymi jak w przykładzie III. Otrzymano olej izolujący elektrycznie o własnościach odpowiadają - cych wymaganiom użytkowym. Własności olejów izolują cych elektrycznie importowanych i otrzymanego sposobem według wynalazku. L p Własność Olej bułgarski Olej US Technol Olej wg wynalazku Gęstość w 293 K, g/cm3 0,864 0,875 0, Lepkość w 313 K, mm2 /s 11,20 11,26 10,48 3. Temperatura zapłonu, K Temperatura krzepnięcia, K 230 pon Współczynnik stratności dielektrycznej / t g δ/ w 363 K 0,005 0,001 0,001 Rezystywność w 363 K, 7. Odporność na utlenianie om cm 2 x 1 0 ¹ ³ 2 x - tg δ w 363 K 0,2485 0,0130 0,005 - liczba kwasowa, mg KOH/g 0,21 0,04 0,03 - zawartość osadów, % 0,06 brak brak 10¹³ 8 x 1 0 ¹ ³ Zakład Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 5000 zł.