(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO03/ (13) B1 (51) Int.Cl. C07D 403/04 ( ) C07D 491/10 ( ) C07D 495/04 ( ) C07D 231/12 ( ) A01N 43/56 ( ) (54) Pirazolilo-podstawione związki heterocykliczne, sposób wytwarzania tych związków, związki wyjściowe, środki do zwalczania szkodników, mikrobójcze i chwastobójcze, sposób zwalczania szkodników zwierzęcych, niepożądanego porostu roślin i grzybów, zastosowanie związków i sposób wytwarzania środków (73) Uprawniony z patentu: Bayer CropScience AG, Monheim, DE (30) Pierwszeństwo: , DE, (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 09/05 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 04/12 (72) Twórca(y) wynalazku: REINER FISCHER, Monheim, DE ASTRID ULLMANN, Köln, DE THOMAS BRETSCHNEIDER, Lohmar, DE AXEL TRAUTWEIN, Bergisch Gladbach, DE RALF WISCHNAT, Köln, DE CHRISTOPH ERDELEN, Zmarł, DE DIETER FEUCHT, Monheim, DE MARK WILHELM DREWES, Langenfeld, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Teresa Sztandke PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Wynalazek niniejszy dotyczy nowych podstawionych grupą pirazolilową związków heterocyklicznych, szeregu sposobów ich wytwarzania i zastosowania tych związków jako środków do zwalczania szkodników, środków mikrobójczych i środków chwastobójczych. Wynalazek dotyczy również środków do zwalczania szkodników, środków mikrobójczych i chwastobójczych, sposobu zwalczania oraz sposobu wytwarzania tych środków. Znane są owadobójcze i chwastobójcze właściwości pochodnych tiofenu opisanych w DE-A Obecnie wynaleziono nowe związki o wzorze (I): w którym: X oznacza każdorazowo, ewentualnie podstawioną fluorowcem, grupą C 1 -C 6 -alkilową, grupą C 1 -C 4 -fluorowcoalkilową grupę fenylową, Y oznacza wodór, grupę C 1 -C 6 -alkilową, Z oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową, Het oznacza następujące grupy: A oznacza wodór, grupę C 1 -C 12 -alkilową lub grupę C 3 -C 6 -cykloalkilową, B oznacza wodór, grupę C 1 -C 12 -alkilową albo A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone oznaczają nasyconą grupę C 3 -C 10 -cykloalkilową, w których, ewentualnie, jeden człon pierścienia jest zastąpiony tlenem i które, ewentualnie, są podstawione grupą C 1 -C 8 -alkilową, grupą C 1 -C 8 -fluorowcoalkilową, grupą C 1 -C 8 -alkoksylową lub grupą fenylową, albo A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone, oznaczają grupę C 3 -C 8 -cykloalkilową lub grupę C 5 -C 8 -cykloalkenylową, w której dwa podstawniki razem z atomami węgla, do których są one przyłączone, oznaczają każdorazowo grupę C 2 -C 6 -alkenodiylową, D oznacza wodór, każdorazowo, ewentualnie podstawioną fluorowcem grupę C 1 -C 12 -alkilową lub ewentualnie podstawioną grupą C 1 -C 4 -fluorowcoalkilową grupę C 3 -C 8 -cykloalkilową, albo A i D razem oznaczają grupę C 3 -C 6 -alkanodiylową, w której, ewentualnie, jedna grupa metylenowa zastąpiona jest siarką, G oznacza wodór (a), albo jedną z następujących grup: E (f) w których to wzorach: E oznacza równoważnik jonu metalu lub jon amonowy,

3 PL B1 3 L oznacza tlen lub siarkę, M oznacza tlen, R 1 oznacza grupę C 1 -C 20 -alkilową, grupę C 1 -C 8 -alkoksy-c 1 -C 8 -alkilową, grupę C 3 -C 8 -cykloalkilową, oznacza ewentualnie podstawioną fluorowcem grupę fenylową lub oznacza ewentualnie podstawioną fluorowcem grupę pirydylową, R 2 oznacza grupę C 1 -C 20 -alkilową lub grupę benzylową. Związki o wzorze (I) mogą występować, także w zależności od rodzaju podstawników, jako geometryczne i/lub optyczne izomery lub mieszaniny izomerów o rozmaitym składzie, które, ewentualnie, można rozdzielić w zwykły sposób. Mogą to być czyste izomery, jak i mieszaniny izomerów. Przedmiotem niniejszego wynalazku są również sposoby wytwarzania związków i ich zastosowanie, a także zawierające je środki. Poniżej, dla uproszczenia, będzie mowa jedynie o związkach o wzorze (I), aczkolwiek rozumie się przez to tak czyste związki, jak i, ewentualnie, mieszaniny o rozmaitych udziałach związków izomerycznych. Uwzględniając znaczenia (1) do (2) grupy o symbolu Het, otrzymuje się następujące zasadnicze struktury (I-1) do (I-2): w których to wzorach A, B, D, G, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenie. Uwzględniając zasadnicze struktury (I-1) do (I-2) i biorąc pod uwagę możliwe pozycje przyłączenia do grupy pirazolilowej, otrzymuje się następujące zasadnicze struktury (1-1-A) do (1-2-B):

4 4 PL B1 Uwzględniając rozmaite znaczenia (a), (b), (c) i (f) grupy o symbolu G otrzymuje się następujące zasadnicze struktury (I-1-A-a) do (I-1-A-f), gdy Het oznacza grupę (I): w których to wzorach: A, B, D, E, L, M, X, Y, Z, R 1 i R 2 mają wyżej podane znaczenia. Uwzględniając rozmaite znaczenia (a), (b), (c) i (f) grupy o symbolu G otrzymuje się następujące zasadnicze struktury (I-1-B-a) do (I-1-B-f), gdy Het oznacza grupę (I): w których to wzorach: A, B, D, E, L, M, X, Y, Z, R 1 i R 2 mają wyżej podane znaczenia.

5 PL B1 5 Uwzględniając rozmaite znaczenia (a), (b), (c) i (f) grupy o symbolu G otrzymuje się następujące zasadnicze struktury (I-2-A-a) do (I-2-A-f), gdy Het oznacza grupę (2): w których to wzorach A, B, E, L, M, X, Y, Z, R 1, R 2 mają wyżej podane znaczenia. Uwzględniając rozmaite znaczenia (a), (b), (c) i (f) grupy o symbolu G otrzymuje się następujące zasadnicze struktury (I-2-B-a) do (I-2-B-f), gdy Het oznacza grupę (2):

6 6 PL B1 Następnie, wynaleziono, że nowe związki o wzorze (I) otrzymuje się zgodnie jednym z poniżej opisanych sposobów. (A) 3-Pirazolilopirolidyno-2,4-diony, względnie ich enole o wzorach (I-1-A-a) i (I-1-B-a): w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, otrzymuje się wtedy, gdy poddaje się kondensacji wewnątrzcząsteczkowej estry kwasu N-acyloaminokarboksylowego o wzorach (II-A) i (II-B): w których: A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia oraz R 8 oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową, w obecności rozcieńczalnika i w obecności zasady. (B) Poza tym wynaleziono, że podstawione pochodne 3-pirazolilo-4-hydroksy-Δ 3 -dihydrofuranonu o wzorach (I-2-A-a) i (I-2-B-a): w których A, B, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, otrzymuje się wtedy, gdy poddaje się kondensacji wewnątrzcząsteczkowej estry kwasu karboksylowego o wzorach (III-A) i (Ill-B): w których A, B, X, Y, Z i R 8 mają wyżej podane znaczenia, w obecności rozcieńczalnika i w obecności zasady.

7 PL B1 7 Poza tym wynaleziono, że: (D) związki o pokazanych powyżej wzorach (I-1-A-b) do (I-2-B-b), w których A, B, D, R 1, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, otrzymuje się wtedy, gdy poddaje się reakcji związki o pokazanych powyżej wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a), w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, każdorazowo: (α) z halogenkami kwasowymi o wzorze (V): w którym R 1 ma wyżej podane znaczenie oraz Hal oznacza fluorowiec (zwłaszcza chlor lub brom) albo (β) z bezwodnikami kwasów karboksylowych o wzorze (VI): R 1 -CO-O-CO-R 1 (VI) w którym R 1 ma wyżej podane znaczenie, ewentualnie w obecności rozcieńczalnika i, ewentualnie, w obecności środka wiążącego kwas; (E) związki o pokazanych powyżej wzorach (I-l-A-c) do (I-2-B-c), w których A, B, D, R2, M, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia i L oznacza tlen, otrzymuje się wtedy, gdy poddaje się reakcji związki o pokazanych powyżej wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a), w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, każdorazowo z estrami kwasu chloromrówkowego lub tioestrami kwasu chloromrówkowego o wzorze (VII): R 2 -M-CO-Cl w którym R 2 i M mają wyżej podane znaczenia, ewentualnie w obecności rozcieńczalnika i, ewentualnie, w obecności środka wiążącego kwas; (F) związki o pokazanych powyżej wzorach (I-l-A-c) do (I-2-B-c), w których A, B, D, R 2, M, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia i L oznacza siarkę, otrzymuje się wtedy, gdy poddaje się reakcji związki o pokazanych powyżej wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a), w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, każdorazowo z estrami kwasu chloromonotiomrówkowego lub estrami kwasu chloroditiomrowkowego o wzorze (VIII): (VII) w którym M i R 2 mają wyżej podane znaczenia, ewentualnie w obecności rozcieńczalnika i, ewentualnie, w obecności środka wiążącego kwas; (I) związki o pokazanych powyżej wzorach (I-l-A-f) do (I-2-B-f), w których A, B, D, E, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, otrzymuje się wtedy, gdy poddaje się reakcji związki o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a), w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, każdorazowo ze związkami metali lub aminami o wzorach (XI) lub (XII): w których: Me oznacza metal jedno- lub dwuwartościowy (korzystnie metal alkaliczny lub metal ziem alkalicznych, taki jak lit, sód, potas, magnez lub wapń), t oznacza liczbę 1 lub 2 oraz

8 8 PL B1 R 10, R 11, R 12 oznaczają, niezależnie, wodór lub grupę alkilową (korzystnie grupę C 1 -C 8 -alkilową), ewentualnie w obecności rozcieńczalnika. Następnie, wynaleziono, że nowe związki o wzorze (I) wykazują bardzo dobrą skuteczność jako środki do zwalczania szkodników, korzystnie jako środki owadobójcze, roztoczobójcze i chwastobójcze. Kolejnym przedmiotem wynalazku są zatem środki do zwalczania szkodników, środki mikrobójcze i środki chwastobójcze, które zawierają co najmniej jeden związek o wzorze (I) określony powyżej. Przedmiotem wynalazku jest również sposób zwalczania szkodników zwierzęcych, niepożądanego porostu roślin i grzybów, w którym szkodniki, niepożądane rośliny, grzyby i/lub ich przestrzeń życiowa poddaje się działaniu związków o wzorze (I) związek o wzorze (I) określonych powyżej. Kolejnym przedmiotem wynalazku jest zastosowanie związków o wzorze (I) określonych powyżej do zwalczania szkodników, niepożądanego porostu roślin i grzybów. Kolejnym przedmiotem wynalazku jest również sposób wytwarzania środków do zwalczania szkodników, środków mikrobójczych i środków chwastobójczych, charakteryzujący się tym, że miesza się związki o wzorze (I) określone powyżej z rozcieńczalnikami i/lub substancjami powierzchniowo czynnymi. Przedmiotem wynalazku jest również zastosowanie związków o wzorze (I) określonych powyżej do wytwarzania środków do zwalczania szkodników, środków mikrobójczych i środków chwastobójczych. Kolejnym przedmiotem wynalazku są również nowe związki wyjściowe niezbędne do wytworzenia związków o wzorze (I) określonych powyżej. I tak, przedmiotem wynalazku są związki o wzorach (II-A) i (II-B): w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia oraz R 8 oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową. Przedmiotem wynalazku są również związki o wzorach (III-A) i (III-B): w których: A, B, X, Y, Z i R 8 mają wyżej podane znaczenia.

9 PL B1 9 Przedmiotem wynalazku jest również związki o wzorze (XIX-A) i (XIX-B): w których X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, przy czym w przypadku związków o wzorze (XIX-B) Y oznacza tylko wodór i wyłączony jest związek (XIX-B), w którym Z = CH 3 i X = fenyl i wyłączone są związki o wzorze: Związki według wynalazku zdefiniowane są w sposób ogólny wzorem (I). Korzystne podstawniki, względnie zakresy grup obecnych we wzorach przytoczonych powyżej i poniżej, objaśniono jak następuje, przy czym ustalono pozycje przyłączenia do pierścienia pirazolu odpowiadające strukturom I-1-A do 1-2-B. Korzystne są związki o wzorze (I) określone powyżej, w których: X korzystnie oznacza ewentualnie podstawioną fluorem, chlorem, bromem, grupą metylową, grupą etylową, grupą trifluorometylową, grupą izopropylową, grupą tert-butylową grupę fenylową, Y korzystnie oznacza wodór, grupę metylową lub grupę etylową, Z korzystnie oznacza grupę metylową, grupę etylową, grupę propylową, grupę izopropylową. Het korzystnie oznacza jedną z następujących grup: A korzystnie oznacza wodór, grupę C 1 -C 8 -alkilową lub grupę C 3 -C 6 -cykloalkilową, B korzystnie oznacza wodór lub grupę C 1 -C 8 -alkilową, A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone korzystnie oznaczają nasyconą grupę C 3 -C 6 - -cykloalkilową, w której, ewentualnie, jeden człon pierścienia jest zastąpiony tlenem i która, ewentualnie, jest jednokrotnie podstawiona grupą metylową, grupą etylową, grupą propylową, grupą izopropylową, grupą butylową, grupą izobutylową, grupą sec-butylową, grupą tert-butylową, grupą trifluorometylową, grupą metoksylową, grupą etoksylową, grupą propoksylową, grupą izopropoksylową, grupą butoksylową, grupą izobutoksylową, grupą sec-butoksylową, grupą tert-butoksylową, A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone korzystnie oznaczają grupę C 5 -C 6 -cykloalkilową lub grupę C 5 -C 6 -cykloalkenylową, w której dwa podstawniki razem z atomami węgla, do których są one przyłączone, oznaczają grupę C 2 -C 4 -alkanodiylową, D korzystnie oznacza wodór, każdorazowo, ewentualnie, podstawioną fluorem grupę C 1 -C 8 -alkilową albo oznacza podstawioną grupą trifluorometylową grupę C 3 -C 6 -cykloalkilową, albo A i D razem korzystnie oznaczają grupę C 3 -C 4 -alkanodiylową, w której, ewentualnie, jeden atom węgla jest zastąpiony siarką,

10 10 PL B1 G korzystnie oznacza wodór (a) lub jedną z następujących grup: E(f) w których to wzorach: E korzystnie oznacza równoważnik jonu metalu lub jon amonu, L korzystnie oznacza tlen lub siarkę oraz M korzystnie oznacza tlen, R 1 korzystnie oznacza grupę C 1 -C 14 -alkilową, grupę C 1 -C 4 -alkoksy-c 1 -C 2 -alkilową lub grupę C 3 -C 6 -cykloalkilową, dalej korzystnie oznacza ewentualnie 1-2-krotnie podstawioną fluorem, chlorem, bromem grupę fenylową lub korzystnie oznacza ewentualnie jednokrotnie do dwukrotnie podstawioną fluorem, chlorem, bromem grupę pirydylową, R 2 korzystnie oznacza grupę C 1 -C 14 -alkilową lub grupę benzylową. Szczególnie korzystne są związki o wzorze (I) określone powyżej, w których: X szczególnie korzystnie oznacza ewentualnie 1-2-krotnie podstawioną fluorem, chlorem, bromem, grupą metylowa, grupą trifluorometylową grupę fenylową, Y szczególnie korzystnie oznacza wodór lub grupę metylową, Z szczególnie korzystnie oznacza grupę metylową, grupę etylową lub grupę propylową, Het szczególnie korzystnie oznacza jedną z następujących grup: A szczególnie korzystnie oznacza wodór lub grupę C 1 -C 6 -alkilową, B szczególnie korzystnie oznacza wodór lub grupę C 1 -C 6 -alkilową, A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone, szczególnie korzystnie oznaczają nasyconą grupę C 5 -C 6 -cykloalkilową, w której, ewentualnie, jeden człon pierścienia jest zastąpiony tlenem lub siarką, i która, ewentualnie, jest jednokrotnie podstawiona grupą metylową, grupą etylową, grupą propylową, grupą izopropylową, grupą trifluorometylową, grupą metoksylową, grupą etoksylową, grupą propoksylową, grupą izopropoksylową, grupą butoksylową lub grupą izobutoksylową albo A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone, szczególnie korzystnie oznaczają grupę C 5 -C 6 -cykloalkilową lub grupę C 5 -C 6 -cykloalkenylową, w której dwa podstawniki razem z atomami węgla, do których są one przyłączone, oznaczają grupę butadienylową, D szczególnie korzystnie oznacza wodór, grupę metylową, grupę etylową lub grupę izopropylową, albo podstawioną grupą trifluorometylową grupę cykloheksylową, A i D razem szczególnie korzystnie oznaczają grupę C 3 -C 4 -alkanodiylową, G szczególnie korzystnie oznacza wodór (a) lub jedną z następujących grup: w których to wzorach: L oznacza tlen oraz M oznacza tlen, R 1 szczególnie korzystnie oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową, grupę C 1 -C 2 -alkoksy-c 1 -C 2 -alkilową, lub grupę C 3 -C 6 -cykloalkilową, dalej szczególnie korzystnie oznacza ewentualnie jednokrotnie podstawioną fluorem, chlorem, bromem grupę fenylową, dalej szczególnie korzystnie oznacza ewentualnie postawioną fluorem, chlorem, bromem grupę pirydylową, R 2 szczególnie korzystnie oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową lub grupę benzylową.

11 PL B1 11 W przypadku, w którym reszta pirazolowa ma następującą pozycję połączenia: wtedy: X zwłaszcza korzystnie oznacza ewentualnie 1-2-krotnie podstawioną chlorem, bromem lub grupą trifluorometylową grupę fenylową, Y zwłaszcza korzystnie oznacza wodór, Z zwłaszcza korzystnie oznacza grupę metylową, grupę etylową lub grupę propylową, Het zwłaszcza korzystnie oznacza jedną z następujących grup: w których to wzorach: A zwłaszcza korzystnie oznacza wodór lub grupę C 1 -C 6 -alkilową, B zwłaszcza korzystnie oznacza wodór lub grupę C 1 -C 6 -alkilową, A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone, zwłaszcza korzystnie oznaczają nasyconą grupę C 6 -cykloalkilową, w której, ewentualnie, jeden człon pierścienia zastąpiony jest tlenem albo oznaczają nasyconą grupę C 6 -cykloalkilową, która, ewentualnie, jest jednokrotnie podstawiona grupą metylową, grupą trifluorometylową, grupą metoksylową lub grupą etoksylową, A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone, zwłaszcza korzystnie oznaczają grupę C 5 -C 6 - -cykloalkilową, w której dwa podstawniki razem z atomami węgla, do których są one przyłączone, oznaczają grupę butadienylową, D zwłaszcza korzystnie oznacza wodór albo jednokrotnie podstawioną grupą trifluorometylową grupę cykloheksylową, A i D zwłaszcza korzystnie oznaczają grupę C 3 -C 4 -alkanodiylową, G zwłaszcza korzystnie oznacza wodór (a) lub jedną z następujących grup: w których to wzorach: R 1 zwłaszcza korzystnie oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową, grupę C 3 -cykloalkilową, oznacza każdorazowo podstawioną chlorem grupę fenylową lub grupę pirydylową, R 2 zwłaszcza korzystnie oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową lub grupę benzylową.

12 12 PL B1 W przypadku, w którym reszta pirazolowa ma następującą pozycję przyłączenia: wtedy: X zwłaszcza korzystnie oznacza jednokrotnie podstawioną chlorem lub grupą trifluorometylową grupę fenylową, Y zwłaszcza korzystnie oznacza grupę metylową, Z zwłaszcza korzystnie oznacza grupę metylową, Het zwłaszcza korzystnie oznacza grupę o wzorze: w którym: A zwłaszcza korzystnie oznacza grupę metylową, B zwłaszcza korzystnie oznacza grupę metylową, A, B i atom węgla, do którego są one przyłączone, zwłaszcza korzystnie oznaczają grupę C 6 -cykloalkilową, która jest jednokrotnie podstawiona grupą metoksylową, D zwłaszcza korzystnie oznacza wodór, G zwłaszcza korzystnie oznacza wodór lub grupę o wzorze: w którym: R 2 zwłaszcza korzystnie oznacza grupę C 1 -C 6 -alkilową. Przytoczone powyżej ogólne lub objęte korzystnym zakresem definicje, względnie objaśnienia grup można dowolnie kombinować ze sobą, także między każdorazowymi zakresami i korzystnymi zakresami. Ważne są one zarówno w odniesieniu do produktów końcowych, jak i związków wyjściowych i związków pośrednich. Według wynalazku, korzystne są te związki o wzorze (I), w przypadku których występuje kombinacja definicji poprzednio przytoczonych jako korzystne (przeważnie korzystne). Według wynalazku, szczególnie korzystne są te związki o wzorze (I), w przypadku których występuje kombinacja definicji poprzednio przytoczonych jako szczególnie korzystne. Nasycone lub nienasycone grupy węglowodorowe, takie jak grupa alkilową lub grupa alkenylowa, mogą stanowić, także w połączeniu z heteroatomami (tak jak, na przykład, w przypadku grupy alkoksylowej), w takim zakresie, w jakim jest to możliwe, każdorazowo grupy o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym. Ewentualnie, grupy podstawione mogą być, jeżeli tego inaczej nie podano, podstawione jednokrotnie lub wielokrotnie, przy czym w przypadku podstawienia wielokrotnego podstawniki mogą być

13 PL B1 13 takie same lub różne. W szczególności, poza związkami przytoczonymi w przykładach wytwarzania, wymienione zostaną następujące związki o wzorze (I-1-A-a). X = 4-CI-C 6 H 4, Z = CH 3.

14 14 PL B1

15 PL B1 15

16 16 PL B1 Tabela 2 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 4-Cl-C 6 H 4, Z = C 2 H 5. Tabela 3 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 4-Cl-C 6 H 4, Z = C 3 H 7.

17 PL B1 17 Tabela 4 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 3,4-Cl 2 -C 6 H 3, Z = CH 3. Tabela 5 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 3,4-Cl 2 -C 6 H 3, Z = C 2 H 5. Tabela 6 A, B i d jak podano w tabeli 1. X = 3,4-Cl 2 -C 6 H 3, Z = C 3 H 7. Tabela 7 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 4-CF 3 -C 6 H 4, Z = CH 3. Tabela 8 A, B i d jak podano w tabeli 1. X = 4-CF 3 -C 6 H 4, Z = C 2 H 5. Tabela 9 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 4-CF 3 -C 6 H 4, Z = C 3 H 7. Tabela 10 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 4-Br-C 6 H 4, Z = CH 3. Tabela 11 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = 4-Br-C 6 H 4, Z = C 2 H 5. Tabela 12 A, B i D jak podano w tabeli 1. X = X = 4-Br-C 6 H 4, Z = C 3 H 7. W szczególności, poza związkami przytoczonymi w przykładach wytwarzania, wymienione zostaną następujące związki o wzorze (I-2-A-a): Tabela 13 X = 4-Cl-C 6 H 4, Z = CH 3.

18 18 PL B1

19 PL B1 19

20 20 PL B1 Tabela 14 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-Cl-C 6 H 4, Z = C 2 H 5. Tabela 15 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-Cl-C 6 H 4, Z = C 3 H 7. Tabela 16 A i B jak podano w tabeli 13. X = 3,4-Cl 2 -C 6 H 3, Z = CH 3. Tabela 17 A i B jak podano w tabeli 13. X = 3,4-Cl 2 -C 6 H 3, Z = C 2 H 5. Tabela 18 A i B jak podano w tabeli 13. X = 3,4-Cl 2 -C 6 H 3, Z = C 3 H 7. Tabela 19 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-CF 3 -C 6 H 4, Z = CH 3. Tabela 20 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-CF 3 -C 6 H 4, Z = C 2 H 5. Tabela 21 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-CF 3 -C 6 H 4, Z = C 3 H 7. Tabela 22 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-Br-C 6 H 4, Z = CH 3. Tabela 23 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-Br-C 6 H 4, Z = C 2 H 5. Tabela 24 A i B jak podano w tabeli 13. X = 4-Br-C 6 H 4 6H4, Z = C 3 H 7.

21 PL B1 21 I tak, na przykład, w przypadku, gdy jako związku wyjściowego użyje się zgodnie ze sposobem (A) estru etylowego kwasu N-[1-(5-metylo-3-fenylo)pirazoliloacetylo]-1-aminocykloheksanokarboksylowego, wtedy przebieg procesu prowadzonego sposobem według wynalazku można przedstawić następującym schematem reakcji: I tak, na przykład, w przypadku, gdy użyje się zgodnie ze sposobem (B) estru etylowego kwasu O-[1-(5-metylo-3-(4-chloro)fenylo)pirazoliloacetylo]-2-hydroksyizomasłowego, wtedy przebieg procesu prowadzonego sposobem według wynalazku można przedstawić następującym schematem reakcji: I tak, na przykład, w przypadku, gdy jako związków wyjściowych użyje się zgodnie ze sposobem (Dα) 3-[1-(5-metylo-3-(3-chlorofenylo)pirazolilo]-5,5-dimetylopirolidyno-2,4-dionu i chlorku piwaloilu, wtedy przebieg procesu prowadzonego sposobem według wynalazku można przedstawić następującym schematem reakcji: I tak, na przykład, w przypadku, gdy jako związków wyjściowych użyje się zgodnie ze sposobem (D(3) 3-[1-(5-etylo-3-(4-chlorofenylo))pirazolilo]-4-hydroksy-5-fenylo-Δ 3 -dihydrofuran-2-onu i bezwodnika octowego, wtedy przebieg procesu prowadzonego sposobem według wynalazku można przedstawić następującym schematem reakcji:

22 22 PL B1 I tak, na przykład, w przypadku, gdy jako związków wyjściowych użyje się zgodnie ze sposobem (E) 3-[1-(5-metylo-3-fenylo)pirazolilo]-5,5-dimetylopirolidyno-2,4-dionu i estru etylowego kwasu chloromrówkowego, wtedy przebieg procesu prowadzonego sposobem według wynalazku można przedstawić następującym schematem reakcji: I tak, na przykład, w przypadku, gdy jako związków wyjściowych użyje się zgodnie ze sposobem (F) 3-[1-(5-metylo-3-(4-chlorofenylo))pirazolilo]-4-hydroksy-5,5-dimetylo-Δ 3 -dihydrofuran-2-onu i estru metylowego kwasu chloromonotiomrówkowego, wtedy przebieg procesu prowadzonego sposobem według wynalazku można przedstawić następującym schematem reakcji:

23 PL B1 23 I tak, na przykład, w przypadku, gdy jako składników mieszaniny reakcyjnej użyje się zgodnie ze sposobem (I) 3-[1-(5-metylo-3-(4-trifluorometylofenylo)pirazolilo]-5-cyklopropylo-5-metylopirolidyno- 2,4-dionu i NaOH, wtedy przebieg procesu prowadzonego sposobem według wynalazku można przedstawić następującym schematem reakcji: Potrzebne jako związki wyjściowe w procesie prowadzonym sposobem (A) według wynalazku związki o wzorach (II-A) i (Il-B): w których A, B, D, X, Y, Z i mają wyżej podane znaczenia, są związkami nowymi. Estry kwasów acyloaminokarboksylowych o wzorach (II-A) i (II-B) otrzymuje się, na przykład, wtedy, gdy poddaje się acylowaniu pochodne kwasów aminokarboksylowych o wzorze (XV): w którym A, B i D mają wyżej podane znaczenia, przy użyciu podstawionych pochodnych kwasu pirazolilooctowego o wzorze (XVI-A) i (XVI-B): w których: X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia oraz W oznacza grupę opuszczającą, wprowadzoną przez odczynniki aktywujące kwasy karboksylowe, takie jak: karbonylodiimidazol, karbonylodiimidy (takie jak, na przykład, dicykloheksylokarbodiimid), odczynniki fosforylujące (takie jak, na przykład, POCI 3, BOP-Cl), środki fluorowcowujące, takie jak na przykład chlorek tionylu, chlorek oksalilu, fosgen lub estry kwasu chloromrówkowego [Chem. Reviews, 52, (1953); Bhattachaiya, Indian J. Chem., 6, ((1968)], albo gdy poddaje się estryfikacji kwasy acyloaminokarboksylowe o wzorach (XVII-A) i (XVII-B):

24 24 PL B1 w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia [Chem. Ind. (London), 1568 (1968)]. Związki o wzorach (XVII-A) i (XVII-B): w których A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, są związkami nowymi. Związki o wzorach (XVII-A) i (XVII-B) otrzymuje się wtedy, gdy kwasy aminokarboksylowe o wzorze (XVIII): w którym A, B i D mają wyżej podane znaczenia, poddaje się acylowaniu przy użyciu podstawionych pochodnych kwasu pirazolilooctowego o wzorach (XVI-A) i (XVI-B): w których W, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenie, na przykład metodą Schottena-Baumana (Organikum, VEB Deutscher Verlag der Wissenschaften, Berlin, 1977, str. 505). Związki o wzorze (XVI-A) za związkami nowymi. Związki o wzorze (XVI-B) są związkami częściowo nowymi. Można je wytworzyć sposobami w zasadzie znanymi (EP-A-84822, DE-A , US , DE-A ). Związki o wzorach (XV1-A) i (XV1-B) otrzymuje się, na przykład, wtedy, gdy podstawione kwasy pirazolilooctowe o wzorach (XIX-A) i (XIX-B): w których X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, poddaje się reakcji ze środkami fluorowcowującymi [takimi jak, na przykład, chlorek tionylu, bromek tionylu, chlorek oksalilu, fosgen, chlorek fosforu(iii), bromek fosforu(iii) lub chlorek fosforu(v)], ewentualnie w obecności rozcieńczalnika (na przykład, ewentualnie chlorowanych alifatycznych lub aromatycznych węglowodorów, takich jak toluen i chlorek metylenu), w temperaturze mieszczącej się w zakresie od -20 C do 150 C, korzystnie w zakresie od -10 C do 100 C.

25 PL B1 25 Kwasy pirazolilooctowe o wzorze (XIX-A) są związkami nowymi. Można je wytworzyć sposobami w zasadzie znanymi [N. L. Nam i inni, Chemistry of Heterocyclic Compounds, 34, 382 (1998); L. K. Kulihova. L. V. Cherkesova, Khimiko-Farmatseyticheskii Zhurnal, 8, (1974)]. Kwasy pirazolilooctowe o wzorze (XIX-B) częściowo można kupić, częściowo są znane lub można je wytworzyć sposobami w zasadzie znanymi (dokumenty patentowe US , JP-A , DE-A ). Związki o wzorach (XV) i (XVIII) częściowo można kupić, częściowo są znane lub można je wytworzyć sposobami w zasadzie znanymi [patrz na przykład: Compagnon, Miocque Ann. Chim. (Paris) [14] 5, 11-22, (1970)]. Podstawione cykliczne kwasy aminokarboksylowe o wzorze (XVlIIa), w którym A i B tworzą pierścień, można, na ogół, otrzymać metodą syntezy Bucherera-Berga lub syntezy Streckera, przy czym otrzymuje się je każdorazowo w rozmaitych postaciach izomerycznych. 1 tak, w warunkach syntezy Bucherera-Berga otrzymuje się przeważnie izomery (w dalszej części niniejszego opisu, dla uproszczenia, określane jako β), w których grupa o symbolu R i grupa karboksylową znajdują się w położeniu ekwatorialnym, podczas gdy w warunkach syntezy Streckera przeważnie otrzymuje się izomery (w dalszej części niniejszego opisu, dla uproszczenia, określane jako α), w których grupa aminowa i grupa o symbolu R znajdują się w położeniu ekwatorialnym. [L. Munday, J. Chem. Soc, 4372 (1961); J. T. Eward, C. Jitrangeri, Can. J. Chem., 53, 3339 (975)]. Następnie, stosowane w powyższym sposobie (A) związki wyjściowe o wzorach (II-A) i (II-B): w których A, B, D, X, Y, Z i R 8 mają wyżej podane znaczenia można wytworzyć sposobem polegającym na tym, że aminonitryle o wzorze (XX): w którym A, B i D mają wyżej podane znaczenia, poddaje się reakcji z podstawionymi pochodnymi kwasu pirazolilooctowego o wzorach (XVI-A) i (XVI-B):

26 26 PL B1 w których W, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, z otrzymaniem związków o wzorach (XXI-A) i (XXI-B): w których: A, B, D, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia, po czym otrzymane tak związki poddaje się alkoholizie kwasowej. Związki o wzorach (XXI-A) i (XXI-B) również są związkami nowymi. Potrzebne jako związki wyjściowe w procesie prowadzonym sposobem (B) według wynalazku związki o wzorach (III-A) i (III-B): w których A, B, X, Y, Z i R 8 mają wyżej podane znaczenie, są związkami nowymi. Można je wytworzyć metodami w zasadzie znanymi. I tak, związki o wzorach (III-A) i (IIl-B) można wytworzyć, na przykład, sposobem polegającym na tym, że estry kwasów 2-hydroksykarboksylowych o wzorze (XXII): w którym A, B, i R 8 mają wyżej podane znaczenia, poddaje się acylowaniu przy użyciu podstawionych pochodnych kwasu pirazolilooctowego o wzorach (XVI-A) i (XVI-B): w których W, X, Y i Z mają wyżej podane znaczenia [Chem. Reviews, 52, (1953)]. W dalszym ciągu, związki o wzorach (III-A) i (III-B) wytwarza się sposobem polegającym na tym, że podstawione kwasy pirazolilooctowe o wzorach (XIX-A) i (XIX-B): w których X, Y i Z mają wyżej podane znaczenie, poddaje się alkilowaniu przy użyciu estrów kwasu α-fluorowcokarboksylowych o wzorze (XXIII):

27 PL B1 27 w którym A, B i mają wyżej podane znaczenie oraz Hal oznacza chlor lub brom. Ponadto, potrzebne jako związki wyjściowe w procesach prowadzonych sposobami (D), (E), (F) i (I) według wynalazku halogenki kwasowe o wzorze (V), bezwodniki kwasów karboksylowych o wzorze (VI), estry kwasu chloromrówkowego lub tioloestry kwasu chloromrówkowego o wzorze (VII), estry kwasu chloromonotiomrówkowego lub estry kwasu chloroditiomrówkowego o wzorze (VIII) i wodorotlenki metali, tlenki metali lub aminy o wzorach (XI) i (XII), są związkami ogólnie znanymi w dziedzinie chemii organicznej względnie nieorganicznej. Związki o wzorach (XV), (XVIII), (XX), (XXII), (XXIII) i (XXV) są częściowo do kupienia, częściowo znane i można je wytworzyć metodami znanymi. Sposób (A) charakteryzuje się tym, że związki o wzorach (Il-A) lub (II-B), w których A, B, D, X, Y, Z i mają wyżej podane znaczenia, poddaje się kondensacji wewnątrzcząsteczkowej w obecności zasady. Jako rozcieńczalników stosowanych w procesach prowadzonych sposobem (A) według wynalazku użyć można wszelkich obojętnych rozpuszczalników organicznych. Korzystnie, dają się tu zastosować węglowodory, takie jak toluen i ksylen, a następnie etery, takie jak eter dibutylowy, tetrahydrofuran, dioksan, eter dimetylowy glikolu i eter dimetylowy diglikolu, a poza tym rozpuszczalniki polarne, takie jak sulfotlenek dimetylowy, sulfolan, dimetyloformamid i N- -metylopirolidon, jak również alkohole, takie jak metanol, etanol, propanol, izopropanol, butanol, izobutanol i tert-butanol. Jako zasad (środków odprotonowujących) stosowanych w procesach prowadzonych sposobem (A) według wynalazku użyć można wszelkich zwykle stosowanych akceptorów protonów. Korzystnie, dają się tu zastosować tlenki, wodorotlenki i węglany metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, takie jak wodorotlenek sodu, wodorotlenek potasu, tlenek magnezu, tlenek wapnia, węglan sodu, węglan potasu i węglan wapnia, których można użyć także w obecności katalizatorów przeniesienia fazowego, takich jak, na przykład, chlorek trietylobenzyloamoniowy, bromek tetrabutyloamoniowy, Adogen 454 [= chlorek metylotrialkilo(c 8 -C 10 )amoniowy)] lub TDA 1 [= tris(metoksyetoksyetylo)amina]. Następnie, zastosować można metale alkaliczne, takie jak sód i potas. Dalej, dają się tu zastosować amidki i wodorki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, takie jak amidek sodu, wodorek sodu i wodorek wapnia, a poza tym także alkoholany metali alkalicznych, takie jak metanolan sodu, etanolan sodu i tert-butanolan potasu. Temperatura reakcji w procesach prowadzonych sposobem (A) według wynalazku może wahać się w szerokim zakresie. Na ogół, reakcję prowadzi się w temperaturze mieszczącej się w zakresie od -80 C do 180 C, korzystnie w zakresie od -50 C do 120 C. Na ogół, procesy realizowane sposobem (A) według wynalazku prowadzi się pod normalnym ciśnieniem. Przy prowadzeniu procesów sposobem (A) według wynalazku, składniki mieszaniny reakcyjnej o wzorach (II-A) lub (II-B) i zasady odprotonowujące stosuje się, na ogół, w ilościach podwójnie równomolowych. Jednak, możliwe jest także użycie tego czy innego składnika w większym nadmiarze (aż do 3 moli). Sposób (B) charakteryzuje się tym, że związki o wzorach (III-A) lub (III-B), w których A, B, X, Y, Z i R 8 mają wyżej podane znaczenia, poddaje się kondensacji wewnątrzcząsteczkowej w obecności rozcieńczalnika i w obecności zasady. Jako rozcieńczalników stosowanych w procesach prowadzonych sposobem (B) według wynalazku użyć można wszelkich obojętnych rozpuszczalników organicznych. Korzystnie, dają się tu zastosować węglowodory, takie jak toluen i ksylen, a następnie etery, takie jak eter dibutylowy, tetrahydrofuran, dioksan, eter dimetylowy glikolu i eter dimetylowy diglikolu, a poza tym rozpuszczalniki polarne, takie jak sulfotlenek dimetylowy, sulfolan, dimetyloformamid i N- -metylopirolidon, jak również alkohole, takie jak metanol, etanol, propanol, izopropanol, butanol, izobutanol i tert-butanol. Jako zasad (środków odprotonowujących) stosowanych w procesach prowadzonych sposobem (B) według wynalazku użyć można wszelkich zwykle stosowanych akceptorów protonów. Korzystnie, dają się tu zastosować tlenki, wodorotlenki i węglany metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, takie jak wodorotlenek sodu, wodorotlenek potasu, tlenek magnezu, tlenek wapnia, węglan sodu, węglan potasu i węglan wapnia, których można użyć także w obecności katalizatorów

28 28 PL B1 przeniesienia fazowego, takich jak, na przykład, chlorek trietylobenzyloamoniowy, bromek tetrabutyloamoniowy, Adogen 464 [= chlorek metylotrialkilo(c 8 -C 10 )amoniowy)] lub TDA 1 [= tris(metoksyetoksyetylo)amina]. Następnie, zastosować można metale alkaliczne, takie jak sód i potas. Dalej, dają się tu zastosować amidki i wodorki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, takie jak amidek sodu, wodorek sodu i wodorek wapnia, a poza tym także alkoholany metali alkalicznych, takie jak metanolan sodu, etanolan sodu i tert-butanolan potasu. Temperatura reakcji w procesach prowadzonych sposobem (B) według wynalazku może wahać się w szerokim zakresie. Na ogół, reakcję prowadzi się w temperaturze mieszczącej się w zakresie od -80 C do 180 C, korzystnie w zakresie od -50 C do 120 C. Na ogół, procesy realizowane sposobem (B) według wynalazku prowadzi się pod normalnym ciśnieniem. Przy prowadzeniu procesów sposobem (B) według wynalazku, składniki mieszaniny reakcyjnej o wzorach (III-A) lub (III-B) i zasady odprotonowujące stosuje się, na ogół, w ilościach równomolowych. Jednak, możliwe jest także użycie tego czy innego składnika w większym nadmiarze (aż do 3 moli). Sposób (D-α) charakteryzuje się tym, że związki o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a) poddaje się reakcji każdorazowo z halogenkami kwasów karboksylowych o wzorze (V), ewentualnie w obecności rozcieńczalnika i ewentualnie w obecności środka wiążącego kwas. Jako rozcieńczalników stosowanych w procesach prowadzonych sposobem (D-α) według wynalazku użyć można wszelkich rozpuszczalników organicznych obojętnych w stosunku do halogenków kwasowych. Korzystnie, dają się tu zastosować węglowodory, takie jak benzyna, benzen, toluen, ksylen i tetralina, a następnie węglowodory fluorowcowane, takie jak chlorek metylenu, chloroform, tetrachlorek węgla, chlorobenzen i o-dichlorobenzen, a poza tym ketony, takie jak aceton i keton metylowo-izopropylowy, dalej etery, takie jak eter dietylowy, tetrahydrofuran i dioksan, w dalszym ciągu estry kwasów karboksylowych, takie jak octan etylu, nitryle, takie jak acetonitryl, a także rozpuszczalniki silnie polarne, takie jak dimetyloformamid, dimetyloacetamid, sulfotlenek dimetylowy i sulfolan. Reakcję można także przeprowadzić w obecności wody, jeżeli tylko pozwala na to stabilność halogenku kwasowego w warunkach hydrolizy. Jako środki wiążące kwas w procesach prowadzonych sposobem (D-α) według wynalazku bierze się pod uwagę wszelkie zwykle stosowane środki neutralizujące kwaśne produkty reakcji. Korzystnie, dają się tu zastosować aminy trzeciorzędowe, takie jak trietyloamina, pirydyna, diazabicyklooktan (DABCO), diazabicykloundecen (DBU), diazabicyklononen (DBN), zasada Hüniga i N,N-dimetyloanilina, a dalej tlenki metali ziem alkalicznych, takie jak tlenek magnezu i tlenek wapnia, a poza tym węglany metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, takie jak węglan sodu, węglan potasu i węglan wapnia, jak również wodorotlenki metali alkalicznych, taki jak wodorotlenek sodu i wodorotlenek potasu. Temperatura reakcji w procesach prowadzonych sposobem (D-α) według wynalazku może wahać się w szerokim zakresie. Na ogół, reakcję prowadzi się w temperaturze mieszczącej się w zakresie od -20 C do 150 C, korzystnie w zakresie od 0 C do 100 C. Przy prowadzeniu procesów sposobem (D-α) według wynalazku, związki wyjściowe o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a) i halogenek kwasu karboksylowego o wzorze (V) stosuje się, na ogół, każdorazowo w ilościach w przybliżeniu równomolowych. Jednak, możliwe jest także użycie halogenku kwasu karboksylowego w większym nadmiarze (aż do 5 moli). Dalszej obróbki dokonuje się zwykłymi sposobami. Sposób (D-β) charakteryzuje się tym, że związki o wzorach (I-1-A-a) do (1-2-B-a) poddaje się reakcji każdorazowo z bezwodnikami kwasów karboksylowych o wzorze (VI), ewentualnie w obecności rozcieńczalnika i ewentualnie w obecności środka wiążącego kwas. Jako rozcieńczalników stosowanych w procesach prowadzonych sposobem (D-β) według wynalazku można użyć, na przykład, tych rozpuszczalników, które brane są pod uwagę w przypadku stosowania halogenków kwasowych. Poza tym, jako rozcieńczalnik może także służyć zastosowany w nadmiarze bezwodnik kwasu karboksylowego. Jako środki wiążące kwas ewentualnie zastosowane w procesach przeprowadzanych sposobem (D-β) wchodzą w grę, korzystnie, te środki wiążące kwas, które korzystnie brane są pod uwagę w przypadku zastosowania halogenków kwasowych.

29 PL B1 29 Temperatura reakcji w procesach prowadzonych sposobem (D-β) według wynalazku może wahać się w szerokim zakresie. Na ogół, reakcję prowadzi się w temperaturze mieszczącej się w zakresie od -20 C do 150 C, korzystnie w zakresie od 0 C do 100 C. Przy prowadzeniu procesów sposobem (D-β) według wynalazku, związki wyjściowe o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a) i bezwodnik kwasu karboksylowego o wzorze (VI) stosuje się, na ogół, każdorazowo w ilościach w przybliżeniu równomolowych. Jednak, możliwe jest także użycie bezwodnika kwasu karboksylowego w większym nadmiarze (aż do 5 moli). Dalszej obróbki dokonuje się zwykłymi sposobami. Na ogół, postępuje się w ten sposób, że rozcieńczalnik i obecny w nadmiarze bezwodnik kwasu karboksylowego, jak również powstające kwas karboksylowy usuwa się przez oddestylowanie, albo za pomocą przemywania rozpuszczalnikiem organicznym lub wodą. Sposób (E) charakteryzuje się tym, że związki o wzorach (I-1-A-a) do (1-2-B-a) poddaje się reakcji każdorazowo z estrami kwasu chloromrówkowego lub tioloestrami kwasu chloromrówkowego o wzorze (VII), ewentualnie w obecności rozcieńczalnika i ewentualnie w obecności środka wiążącego kwas. Jako środki wiążące kwas w procesach prowadzonych sposobem (E) według wynalazku bierze się pod uwagę wszelkie zwykle stosowane środki neutralizujące kwaśne produkty reakcji. Korzystnie dają się tu zastosować aminy trzeciorzędowe, takie jak trietyloamina, pirydyna, DABCO, DBU, DBA, zasada Hüniga i N,N-dimetyloanilina, a dalej tlenki metali ziem alkalicznych, takie jak tlenek magnezu i tlenek wapnia, a poza tym węglany metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, takie jak węglan sodu, węglan potasu i węglan wapnia, jak również wodorotlenki metali alkalicznych, taki jak wodorotlenek sodu i wodorotlenek potasu. Jako rozcieńczalników stosowanych w procesach prowadzonych sposobem (E) według wynalazku użyć można wszelkich rozpuszczalników obojętnych w stosunku do estrów kwasu chloromrówkowego względnie tioloestrów kwasu chloromrówkowego. Korzystnie, dają się tu zastosować węglowodory, takie jak benzyna, benzen, toluen, ksylen i tetralina, a następnie węglowodory fluorowcowane, takie jak chlorek metylenu, chloroform, tetrachlorek węgla, chlorobenzen i o-dichlorobenzen, a poza tym ketony, takie jak aceton i keton metylowoizopropylowy, dalej etery, takie jak eter dietylowy, tetrahydrofuran i dioksan, w dalszym ciągu estry kwasów karboksylowych, takie jak octan etylu, nitryle, takie jak acetonitryl, a także rozpuszczalniki silnie polarne, takie jak dimetyloformamid, dimetyloacetamid, sulfotlenek dimetylowy i sulfolan. Temperatura reakcji w procesach prowadzonych sposobem (E) według wynalazku może wahać się w szerokim zakresie. Na ogół, gdy proces prowadzi się w obecności rozcieńczalnika i środka wiążącego kwas, wtedy reakcja przebiega w temperaturze mieszczącej się w zakresie od -20 C do 100 C, korzystnie w zakresie od 0 C do 50 C. Na ogół, procesy realizowane sposobem (E) według wynalazku prowadzi się pod normalnym ciśnieniem. Przy prowadzeniu procesów sposobem (E) według wynalazku, związki wyjściowe o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a) i odpowiedni ester kwasu chloromrówkowego, względnie tioloester kwasu chloromrówkowego o wzorze (VII) stosuje się, na ogół, każdorazowo w ilościach w przybliżeniu równomolowych. Jednak, możliwe jest także użycie tych czy innych składników mieszaniny reakcyjnej w większym nadmiarze (aż do 2 moli). Dalszej obróbki dokonuje się zwykłymi sposobami. Na ogół, postępuje się w ten sposób, że usuwa się wytrącone sole, a pozostałą mieszaninę reakcyjną zatęża przez usunięcie rozcieńczalnika. Sposób według wynalazku (F) charakteryzuje się tym, że związki o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a) poddaje się reakcji każdorazowo ze związkami o wzorze (VIII), w obecności rozcieńczalnika i ewentualnie w obecności środka wiążącego kwas. Przy prowadzeniu procesów sposobem wytwarzania (F) stosuje się na mol związku wyjściowego o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a) około 1 mola estru kwasu chloromonotiomrówkowego, względnie estru kwasu chlorotitiomrówkowego o wzorze (VIII), w temperaturze mieszczącej się w zakresie od 0 C do 120 C, korzystnie w zakresie od 20 C do 60 C. Jako ewentualnie dodane rozcieńczalniki bierze się pod uwagę wszelkie obojętne polarne rozpuszczalniki organiczne, takie jak nitryle, estry, etery, amidy, sulfony, sulfotlenki oraz fluorowcoalkany. Korzystnie, wprowadza się acetonitryl, octan etylu, sulfotlenek dimetylowy, tetrahydrofuran, dimetyloformamid lub chlorek metylenu. W przypadku, gdy w korzystnym sposobie wykonania wynalazku, w wyniku dodania mocnego środka odprotonowującego, takiego jak, na przykład, wodorek sodu lub tert-butanolan potasu, pojawia się sól enolanowa związków (I-1-A-a) do (I-2-B-a), można zrezygnować z dalszego dodawania środków wiążących kwas.

30 30 PL B1 W przypadku użycia środka wiążącego kwas, bierze się tu pod uwagę zwykle stosowane zasady nieorganiczne lub organiczne i przytoczyć tu można, przykładowo, wodorotlenek sodu, węglan sodu, węglan potasu, pirydynę i trietylaminę. Reakcję można prowadzić pod ciśnieniem normalnym lub podwyższonym, korzystnie pod normalnym ciśnieniem. Dalszej obróbki dokonuje się w zwykłymi sposobami. Sposób (I) charakteryzuje się tym, że związki o wzorach (I-1-A-a) do (I-2-B-a) poddaje się reakcji z wodorotlenkami metali, względnie alkoholanami metali o wzorze (XI) lub aminami o wzorze (XII), ewentualnie w obecności rozcieńczalnika. Jako rozcieńczalników w procesach prowadzonych sposobem (I) według wynalazku korzystnie można użyć eterów, takich jak tetrahydrofuran, dioksan, eter dietylowy, jak również alkoholi, takich jak metanol, etanol, izopropanol, a także wody. Procesy prowadzone sposobem (I) według wynalazku przeprowadza się pod normalnym ciśnieniem. Temperatura reakcji mieści się, na ogół, w zakresie od -20 C do 100 C, korzystnie w zakresie od 0 C do 50 C. Omawiane substancje aktywne nadają się, przy dobrej tolerancji roślin, korzystnym poziomie toksyczności wobec zwierząt ciepłokrwistych i dobremu tolerowaniu przez środowisko, do ochrony roślin i narządów roślin, do zwiększania plonów, polepszania jakości zbiorów i do zwalczania szkodników zwierzęcych, a zwłaszcza owadów, pajęczaków i nicieni, z którymi ma się do czynienia w rolnictwie, leśnictwie, w ogrodach i urządzeniach do spędzania wolnego czasu, w ochronie zapasów i materiałów, jak również w dziedzinie higieny. Można je korzystnie stosować jako środki ochrony roślin. Wykazują one skuteczność działania w stosunku do normalnie wrażliwych i odpornych rodzajów szkodników, jak również do ich poszczególnych stadiów rozwojowych. Do wspomnianych powyżej szkodników należą następujące zwierzęta: z rzędu Isopoda, na przykład Oniscus asellus, Armadillidium vulgare, Porcellio scaber; z rzędu Diplopoda, na przykład Blaniulus guttulatus; z rzędu Chilopoda, na przykład Geophilus carpophagus, Scutigera spp.; z rzędu Symphyla, na przykład Scutigerella immaculata; z rzędu Thysanura, na przykład Lepisma saccharina; z rzędu Collembola, na przykład Onychiurus armatus; z rzędu Orthoptera, na przykład Acheta domesticus, Gryllotalpa spp., Locusta migratoria migratorioides, Melanoplus spp., Schistocerca gregaria; z rzędu Blattaria, na przykład Blatta orientalis, Periplaneta americana, Leucophaea maderae, Blattella germanica; z rzędu Dermaptera, na przykład Forficula auricularia; z rzędu Isoptera, na przykład Reticulitermes spp.; z rzędu Phthiraptera, na przykład Pediculus humanus corporis, Haematopinus spp., Linognathus spp., Trichodectes spp., Damalinia spp.; z rzędu Thysanoptera, na przykład Hercinottirips femoralis, Thrips tabaci, Thrips palmi, Frankliniella accidentalis; z rzędu Heteroptera, na przykład Eurygaster spp., Dysdercus intermedius, Piesma ąuadrata, Cimex lectularius, Rtiodnius prolbcus, Triatoma spp.; z rzędu Homoptera, na przykład Aleurodes brassicae, Bemisia tabaci, Trialeurodes vaporariorum, Aphis gossypii, Brevicoryne brassicae, Cryptomyzus ribis, Aphis fabae, Aphis pomi, Eriosoma lanigerum, Hyalopterus arundinis, Phylloxera vastatrix, Pemphigus spp., Macrosiphum avenae, Myzus spp., Phorodon humuli, Rhopalosiphum padi, Empoasca spp., Euscelis bilobatus, Nephotettix cincticeps, Lecanium corni, Saissetia oleae, Laodelphax striatellus, Nilaparvata lugens, Aonidiella aurantii, Aspidiotus hederae, Pseudococcus spp., Psylla spp.; z rzędu Lepidoptera, na przykład Pectinophora gossypiella, Bupalus piniarius, Cheimatobia brumata, Lithocolletis blancardella, Hyponomeuta padella, Plutella xylostella, Malacosoma neustria, Euproctis chrysorrhoea, Lymantra spp., Bucculatrix thurberiella, Phylocnistis citrella, Agrotis spp., Euxoa spp., Feltia spp., Earias insulana, Heliothis spp., Mamestra brassicae, Panolis flammea, Spodoptera spp., Trichoplusia ni, Carpocapsa pomonella, Pieris spp., Chilo spp., Pyrausta nubilalis, Ephestia kuehniella, Galleria mellonella, Tineola bisselliella, Tinea pellionella, Hofmannophila pseudospretella, Cacoecia podana, Capua reticulana, Choristoneura fumiferana, Clysia ambiguella, Homona magnanima, Tortix viridana, Cnaphalocercus spp., Oulema oryzae;

31 PL B1 31 z rzędu Coleoptera, na przykład Anobium punctatum, Rhizopertha dominica, Bruchidius obtectus, Acanthoscelides obtectus, Hylotrupes bajulus, Agelastica alni, Leptinotarsa decemlineata, Phaedon cochleariae, Diabrotica spp., Psylliodes chrysocephala, Epilachna varivestis, Atomaria spp., Oryzaephilus surinamensis, Anthonomus spp., Sitophilus spp., Otiorrhynchus sulcatus, Cosmopolites sordidus, Ceuthorrhynclius assimilis, Hypera postica, Dermestes spp., Trogoderma spp., Anthrenus spp., Attagenus spp., Lyctus spp., Meligethes aeneus, Ptinus spp., Niptus hololeucus, Gibbium psylloides, Tribolium spp., Tenebrio molitor, Agriotes spp., Conoderus spp., Melolontha melolontha, Amphimallon silstitialis, Costelytra zealandica, Lissorhoptrus oryzophilus; z rzędu Hymenoptera, na przykład Diprion spp., Hoplocampa spp., Lasius spp., Monomorium pharaonis, Vespa spp.; z rzędu Diptera, na przykład Aedes spp., Anopheles spp., Culex spp., Drosophila melanogaster, Musca spp., Fannia spp., Calliphora erythrocephala, Lucilia spp., Chrysomyia spp., Cuterebra spp., Gastrophilus spp., Hyppobosca spp., Stomoxys spp., Oestrus spp., Hypoderma spp., Tabanus spp., Tannia spp., Bibio hortulanus, Oscinella frit, Phorbia spp., Pegomyia hyoscyami, Ceratitis capitata, Dacus oleae, Tipula paludosa, Hylemyia spp., Liriomyza spp.; z rzędu Siphonaptera, na przykład Xenopsylla cheopis, Ceratophyllus spp.; z klasy Arachnida, na przykład Scorpio maurus, Latrodectus mactans, Acarus siro, Argas spp., Ornithodoros spp., Dermanyssus gallinae, Eriophyes ribis, Phylocoptruta oleivora, Boophilus spp., Rhipicephalus spp., Amblyomma spp., Hyalomma spp., Ixodes spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Sarcoptes spp., Tarsonemus spp., Bryobia praetiosa, Panonychus spp., Tetranychus spp., Hemitarsonemus spp., Brevipalpus spp. Do nicieni pasożytujących na roślinach należą na przykład: Pratylenchus spp., Radopholus similis, Ditylenchus dipsaci, Tylenchulus semipenetrans, Heterodera spp., Globodera spp., Meloidogyne spp., Aphelemchoides spp., Longidorus spp., Kiphinema spp., Trichodorus spp., Bursaphelenchus spp. Związki według wynalazku mogą być, ewentualnie, stosowane w określonych stężeniach, względnie dawkach, także jako środki chwastobójcze i mikrobójcze, na przykład jako środki grzybobójcze, przeciwgrzybicze i bakteriobójcze. Można je także, ewentualnie, wykorzystać jako związki pośrednie i związki wyjściowe w syntezie dalszych substancji aktywnych. Sposobem według wynalazku można działać na wszystkie rośliny i części roślin. Przez rośliny rozumie się tu wszystkie rośliny i populacje roślin, takie jak pożądane i niepożądane rośliny dzikie i rośliny uprawne (włączając w to występujące w przyrodzie odmiany uprawne). Roślinami uprawnymi mogą by rośliny otrzymywane typowymi metodami hodowli i optymalizacji, albo otrzymywane metodami biotechnologicznymi i metodami inżynierii genetycznej, albo za pomocą kombinowania ze sobą tych metod, włącznie z roślinami transgenicznymi i włącznie z odmianami roślin, które, ewentualnie, mogą znaleźć ochronę prawną w postaci przepisów dotyczących odmian roślin. Przez części roślin należy rozumieć wszelkie części i narządy roślin znajdujące się nad powierzchnią i pod powierzchnią gleby, takie jak pęd, liść, kwiat i korzeń, i przytoczyć tu można liście, igły, łodygi, pnie, kwiaty, owocniki, owoce i nasiona, jak również korzenie, bulwy i kłącza. Termin ten obejmuje także zbiory i materiał wegetatywny i generatywny służący rozmnażaniu, taki jak, na przykład, sadzonki, bulwy, kłącza, odkłady i nasiona. Sposób według wynalazku traktowania roślin i części roślin przy użyciu omawianych substancji aktywnych polega albo na bezpośrednim nanoszeniu ich na rośliny lub części roślin, albo na wprowadzaniu ich do otoczenia, przestrzeni życiowej lub do wnętrza magazynu z zastosowaniem zwykłych sposobów postępowania, na przykład przez zanurzanie, opryskiwanie drobnokropliste, odparowywanie, rozpylanie mgławicowe, smarowanie, wstrzykiwanie, a w przypadku materiału służącego rozmnażaniu, zwłaszcza w przypadku nasion, przez powlekanie jedną, lub kilkoma warstwami. Substancje aktywne można sformułować w zwykłe formy użytkowe, takie jak roztwory, emulsje, proszki zawiesinowe, zawiesiny, proszki, środki do opylania, pasty, proszki rozpuszczalne, granulaty, koncentraty zawiesinowo-emulsyjne, naturalne i syntetyczne środki impregnowane substancjami aktywnymi, jak również preparaty mikrokapsułkowe otrzymywane z udziałem tworzyw polimerycznych. Preparaty te wytwarza się znanymi metodami, na przykład za pomocą zmieszania substancji aktywnych ze środkami rozcieńczającymi, a więc płynnymi rozpuszczalnikami i/lub stałymi nośnikami, ewentualnie z zastosowaniem środków powierzchniowo czynnych, a także emulgatorów i/lub środków dyspergujących i/lub środków pianotwórczych. W przypadku użycia wody jako środka rozcieńczającego, można także użyć rozpuszczalników organicznych jako rozpuszczalników pomocniczych. Jako płynne rozpuszczalniki bierze się pod uwagę zasadniczo: węglowodory aromatyczne, takie jak ksylen, toluen lub alkilonaftalen, chlorowane węglowodory aromatyczne i chlorowane węglowodory alifatycz-

32 32 PL B1 ne, takie jak chlorobenzen, chloroetylen, lub chlorek metylenu, węglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub węglowodory parafinowe, na przykład, frakcje ropy naftowej, oleje mineralne i roślinne, alkohole, takie jak butanol lub glikol, jak również ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, keton etylowo-metylowy, keton izobutylowo-metylowy lub cykloheksanon, silnie polarne rozpuszczalniki, takie jak dimetyloformamid i sulfotlenek dimetylowy, jak również wodę. Jako nośniki stałe w rachubę wchodzą na przykład: sole amonowe i naturalne mączki mineralne, takie jak kaoliny, gliny, talk, kreda, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub ziemia okrzemkowa, oraz syntetyczne mączki mineralne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stopniu dyspersji, tlenek glinu i krzemiany. Jako nośniki stałe dla granulatów bierze się pod uwagę: pokruszone i rozfrakcjonowane naturalne skały, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sepiolit, dolomit, jak również granulaty syntetyczne otrzymane z mączek nieorganicznych i organicznych, a także granulaty wytworzone z materiału organicznego, takiego jak trociny, łupiny orzechów kokosowych, kolby kukurydziane i łodygi tytoniu. Jako emulgatory i/lub środki pianotwórcze wchodzą tu w grę na przykład: emulgatory niejonowe i anionowe, takie jak estry kwasów tłuszczowych i glikolu polioksyetylenowego, etery alkoholi tłuszczowych i glikoli polioksyetylenowanych, na przykład alkiloarylozwiązki polioksyetylenowane, sulfoniany alkilowe, siarczany alkilowe, sulfoniany arylowe, jak również hydrolizaty białkowe. Jako środki dyspergujące bierze się pod uwagę, na przykład, ługi posiarczynowe i metylocelulozę. W składzie preparatu mogą znaleźć zastosowanie także środki zwiększające przyczepność, takie jak karboksymetyloceluloza, naturalne i syntetyczne polimery w postaci proszku, granulek lub lateksu, takie jak guma arabska, poli(alkohol winylowy), poli(octan winylu), jak również fosfolipidy naturalne, takie jak kefalina i lecytyna, oraz fosfolipidy syntetyczne. Dalszymi dodatkami mogą być oleje mineralne i roślinne. Można także posłużyć się barwnikami, takimi jak pigmenty nieorganiczne, na przykład tlenek żelaza, tlenek tytanu, błękit żelazowy oraz barwniki organiczne, takie jak barwniki alizarynowe, azowe i metaloftalocyjaninowe, a także mikroelementami jako środkami odżywczymi, na przykład takimi, jak sole żelaza, manganu, boru, miedzi, kobaltu, molibdenu i cynku. Preparaty zawierają substancję aktywną w ilości mieszczącej się, na ogół, w zakresie od 0,1 do 95% wag, korzystnie w zakresie od 0,5 do 90% wag. Substancje aktywne według wynalazku można stosować jako takie, albo w postaci sformułowanych z ich udziałem preparatów, także w mieszaninie ze znanymi środkami grzybobójczymi, środkami bakteriobójczymi, środkami roztoczobójczymi, środkami nicieniobójczymi lub środkami owadobójczymi, na przykład w celu poszerzenia zakresu działania lub dla zapobieżenia wytworzeniu się odporności. Jako partnerzy w składzie mieszanin brane są pod uwagę, na przykład, środki następujące. - Środki grzybobójcze: aldimorf, ampropylfos, ampropylfos-k, andoprim, anilazyna, azakonazol, azoksystrobina, benalaksyl, benodanil, benomyl, benzamakryl, benzamakryl-izobutyl, bialafos, binapakryl, bifenyl, bitertanol, blastycydyna-s, bromukonazol, bupirymat, butiobat, poli(siarczek wapnia), kapsymycyna, kaptafol, kaptan, karbendazym, karboksyna, karwon, chinometionat (Quinomethionat), chlobentiazon, chlorofenazol, chloroneb, chloropikryna, chlorotalonil, chlozolinat, klozylakon, kufraneb, cymoksanil, cyprokonazol, cyprodynyl, cyprofuram, debakarb, dichlorofen, diklobutrazol, diklofluanid, diklomezyna, dikloran, dietofenkarb, difenokonazol, dimetyrymol, dimetomorf, dinikonazol, dinikonazol-m, dinokap, difenyloamina, dipirytion, ditalimfos, ditianon, dodemorf, dodyna, drazoksolon, edifenfos, epoksykonazol, etakonazol, etyrymol, etrydiazol, famoksadon, fenapanil, fenarymol, fenbukonazol, fenfuram, fenitropan, fenpiklonil, fenpropidyna, fenpropimorf, octan fentyny, wodorotlenek fentyny, ferbam, ferimzon, fluazynam, flumetower, fluoromid, fluchinkonazol, flurprymidol, flusilazol, flusulfamid, flutolanil, flutriafol, folpet, fosetyl-al, fosetyl-na, ftalid, fuberidazol, furalaksyl, furametpyr, furkarbonil, furkonazol, furkonazol-cis, furmecykloks, guazatyna, heksachlorobenzen, heksakonazol, hymeksazol, imazalyl, imibenkonazol, iminoktadyna, albesilan iminoktadyny, trioctan iminoktadyny, jodokarb, ipkonazol, iprobenfos (IBP), iprodion, irumamycyna, izoprotiolan, izowaledion, kasugamycyna, krezoksymmetyl, preparaty miedziowe, takie jak: wodorotlenek miedzi, naftenian miedzi, tlenochlorek miedzi, siarczan miedzi, tlenek miedzi, oksyna-cu i ciecz bordoska, mankoper, mankozeb, maneb, meferymzon, mepanipirym, mepronil, metalaksyl, metkonazol, metasulfokarb, metfuroksam, metiram, metomeklam, metsulfowaks, mildiomycyna, myklobutanil, myklozolina, dimetyloditiokarbaminian niklu, izopropylonitrotal, nuarymol, ofurace, oksadiksyl, oksamokarb, kwas oksolinowy, oksykarboksym, oksyfentyna, paklobutrazol, pefurazoat, penkonazol, pencykuron, fosdifen, pikoksystrobina, pimarycy-

33 PL B1 33 na, piperalina, polioksyna, polioksorym, probenazol, prochloraz, procymidon, propamokarb, propanozyn-na, propikonazol, propineb, piraklostrobina, pirazofos, piryfenoks, piiymetanil, pirochilon, piroksyfur, chinokonazol, kwintocen (PCNB), siarka i preparaty siarkowe, tebukonazol, tekloftalam, teknacen, tetcyklacis, tetrakonazol, tiabendazol, tycjofen, tifluzamid, tiofanat-metyl, tiram, tioksymid, tolklofos-metyl, tolilfluanid, triadimefon, triadimenol, triazobutyl, triazoksyd, trichlamid, tricyklazol, tridemorf, trifloksystrobina, triflumizol, triforyna, tritikonazol, unikonazol, walidamycyna A, winklozolina, winikonazol, zarilamid, zineb, ziram, jak również Dagger G, OK-8705, OK-8801, α-(1,1-dimetyloetylo)-β-(2-fenoksyetylo)-1h-1,2,4-triazol-1-etanol, α-(2,4-dichlorofenylo)-β-fluoro-b-propylo-1h-1,2,4-triazolo-1-etanol, α-(2,4-dichlorofenylo)-β-metoksy-a-metylo-1h-1,2,4-triazolo-1-etanol, α-(5-metylo-1,3-dioksan-5-ylo)-β-[[4-(trifluorometylo)fenylo]metyleno-1h-1,2,4-triazolo-1-etanol, (5RS,6RS)-6-hydroksy-2,2,7,7-tetrametylo-5-(1H-1,2,4-triazol-1-ylo)-3-oktanon, (E)-α-(metoksyimino)-N-metylo-2-fenoksyfenyloacetamid, ester 1-izopropylowy kwasu {2-metylo-1-[[[1-(4-metylofenylo)etylo]amino]karbonylo]propylo}karbaminowego, O-(fenylometylo)oksym 1-(2,4-dichlorofenylo)-2-(1H-1,2,4-triazol-1-ilo)etanonu, 1-(2-metylo-1-naftalenylo)-1H-pirolo-2,5-dion, 1-(3,5-dichlorofenylo)-3-(2-propenylo)-2,5-pirolidynodion, 1-[(dijodometylo)sulfonylo]-4-metylobenzen, 1-[[2-(2,4-dichlorofenylo)-1,3-dioksolan-2-ylo]metylo]-1H-imidazol, 1-[[2-(4-chlorofenylo)-3-fenylooksiranylo]metylo]-1H-1,2,4-triazol, 1-[1-[2-[(2,4-dichlorofenylo)metoksy]fenylo]etenylo]-1H-imidazol, 1-metylo-5-nonylo-2-(fenylometylo)-3-pirolidynol, 2',6'-dibromo-2-metylo-4'-trifluorometoksy-4'-trifluorometylo-1,3-tiazolo-5-karboksyanilid, 2,2-dichloro-N-[1-(4-chlorofenylo)etylo]-1-etylo-3-metylocyklopropanokarboksyamid, tiocyjanian 2,6-dichloro-5-(metylotio)-4-pirymidynylu, 2,6-dichloro-N-(4-trifluorometylohenzylo)benzamid, 2,6-dichloro-N-[[4-(trifluorometylo)fenylo]metylo]benzamid, 2-(2,3,3-trijodo-2-propenylo)-2H-tetrazol, 2-[(1-metyloetylo)sulfonylo]-5-(trichlorometylo)-1,3,4-tiadiazol, 2-[[5-dezoksy-4-O-(4-O-metylo-β-D-glikopiranozylo)-a-D-glukopiranozylo]amino]-4-metoksy-1H- -pirolo[2,3-d]pirymidyno-5-karbonitryl, 2-aminobutan, 2-bromo-2-(bromometylo)pentanodinitryl, 2-chloro-N-(2,3-dihydro-1,1,3-trimetylo-1H-inden-4-ylo)-3-pirydynokarboksyamid, 2-chloro-N-(2,6-dimetylofenylo)-N-(izotiocyjanianometylo)acetamid, 2- fenylofenol (OPP), 3,4-dichloro-1-[4-(difluorometoksy)fenylo]-1H-pirolo-2,5-dion, 3,5-dichloro-N-[cyjano[(1-metylo-2-propynylo)oksy]metylo]benzamid, 3-(1,1-dimetylopropylo-1-okso-1H-indeno-2-karbonitryl, 3-[2-(4-chlorofenylo)-5-etoksy-3-izoksazolidynylo]pirydyna, 4-chloro-2-cyjano-N,N-dimetylo-5-(4-metylofenylo)-1H-imidazolo-1-sulfonoamid, 4-metylotetrazolo[1,5-a]chinazolin-5-(4H)-on, 8-(1,1-dimetyloetylo)-N-etylo-N-propylo-1,4-dioksaspiro[4.5]dekano-2-metanoamina, siarczan 8-hydroksychinoliny, 2-[(fenyloamino)karbonylo]hydrazyd kwasu-9h-ksanteno-9-karboksylowego, 3-metylo-4-[(3-metylobenzoilo)oksy]-2,5-tiofenodikarboksylan bis(1-metyloetylu), cis-1-(4-chlorofenylo)-2-(1h-1,2,4-triazol-1-ilo)cykloheptanol, chlorowodorek cis-4-[3-[4-(1,1-dimetylopropylo)fenylo-2-metylopropylo]-2,6-dimetylomorfoliny, [(4-chlorofenylo)azo)cyjanooctan etylu, wodorowęglan potasu, sól sodowa metanotetratiolu, 1-(2,3-dihydro-2,2-dimetylo-1H-inden-1-ylo)-1H-imidazolo-5-karboksylan metylu, N-(2,6-dimetylofenylo)-N-(5-izoksazolilokarbonylo)-DL-alaninian metylu, N-(chloroacetylo)-N-(2,6-dimetylofenylo)-DL-alaninian metylu, N-(2,3-dichloro-4-hydroksyfenylo)-1-metylocykloheksanokarboksyamid, N-(2,5-dimetylofenylo)-2-metoksy-N-(tetrahydro-2-okso-3-furanylo)acetamid, N-(2,6-dimetylofenylo)-2-metoksy-N-(tetrahydro-2-okso-3-tienylo)acetamid, N-(2-chloro-4-nitrofenylo)-4-metylo-3-nitrobenzenosulfonoamid,

34 34 PL B1 N-(4-cykloheksylofenylo)-1,4,5,6-tetrahydro-2-pirymidynoamina, N-(4-heksylofenylo)-1,4,5,5-tetrahydro-2-pirymidynoamina. N-(5-chloro-2-metylofenylo)-2-metoksy-N-(2-okso-3-oksazolidynylo)acetamid, N-(6-metoksy)-3-pirydynylo)cyklopropanokarboksyamid, N-[2,2,2-trichIoro-1-[(chloroacetylo)amino]etylo]benzamid, N-[3-chloro-4,5-bis-(2-propinyIoksy)fenylo]-N'-metoksymetanoimidoamid, sól sodowa N-formylo-N-hydroksy-DL-alaniny, 2-(dipropyloamino)-2-oksoetylo]etylofosforoamidotian O,O-dietylu, fenylopropylofosforoamidotian O-metylo-S-fenylu, 1,2,3-benzotiadiazolo-7-karbotian S-metylu, spiro[2h]-1-benzopirano-2,1-(3'h)-izobenzofuran]-3'-on, 4-[3,4-dimetoksyfenylo)-3-(4-fluorofenylo)akryloilo]morfolina. - Środki bakteriobójcze: bronopol, dichlorofen, nitrapiryna, dimetyloditiokarbaminian niklu, kasugamycyna, oktylinon, kwas furanokarboksylowy, oksytetracyklina, probenazol, streptomycyna, tekloftalam, siarczan miedzi i inne preparaty miedziowe. - Środki owadobójcze/środki roztoczobójcze/środki nicieniobójcze: abamektyna, acefat, acechinocyl, acetamipryd, akrynatryna, alanykarb, aldikarb, aldoksykarb, alfa-cypermetryna, alfametryna, amitraz, awermektyna, AZ 60541, azadirachtyna, azametyfos, azynfoz A, azynfoz M, azocyklotyna, Bacillus popilliae, Bacillus sphaericus, Bacillus subtilis, Bacillus thuringiensis, Bakulowirusy, Beauveria bassiana, Beauveria tenella, bendiocarb, benfuracarb, bensultap, benzoksymat, betacyflutryna, bifenazat, bifentryna, bioetanometryna, biopermetryna, bistrifluron, BPMC, bromofos A, bufenkarb, buprofezyna, butatiofos, butokarboksym, butylopirydaben, kadusafos, karbaiyl, karbofuran, karbofenotion, karbosulfan, kartap, chloetokarb, chloretoksyfos, chlorfenapir, chlorfenwinfos, chlorofluazuron, chloromefos, chloropiryfos, chloropiryfos M, chlowaportryna, chromafenozyd, cisresmetryna, cispermetryna, klocytryna, kloetokarb, klofentezyna, klotianidyna, cyjanofos, cyklopren, cykloprotryna, cyflutryna, cyhalotryna, cyheksatyna, cypermetryna, cyromazyna, deltametryna, demeton M, demeton S, demeton-s-metyl, diafentiuron, diazynon, dichlorfos, dikofol, diflubenzuron, dimetoat, dimetylwinfos, dinetofuran, diofenolan, disulfoton, dokusat-na, dofenapyn, eflusilanat, emamektyna, empentryna, endosulfan, Entomopfthora spp., esfenwalerat, etiofenkarb, etion, etoprofos, etofenproks, etoksazol, etrymfos, fenamifos, fenazachina, tlenek fenbutatynu, fenitrotion, fenotiokarb, fenoksakrym, fenoksykarb, fenpropatryna, fenpirad, fenpirytryna, fenpiroksymat, fention, fenwalerat, fipronil, fluazynam, fluazuron, flubrocytrynat, flucykloksuron, flucytiynat, flufenoksuron, flumetryna, flupirazofos, flutenzyna, fluwalinat, fonofos, fosmetylan, fostiazat, fubfenproks, furatiokarb, granulozowirusy, halofenozyd, HCH, heptenofos, heksaflumuron, heksytiazoks, hydropren, imidaklopryd, indoksakarb, izazofos, izofenfos, izoksation, iwermektyna, wirusy typu Kernpolyeder (niem.), lambdacyhalotryna, lufenuron, malation, mekarbam, metaldehyd, metamidofos, Metharhizium anisopliae, Metarhizium flavoviride, metydation, metiokarb, metopren, metomyl, metoksyfenozyd, metolkarb, metoksadiazon, mewinfos, milbemektyna, milbemycyna, monokrotofos, naled, nitenpiram, nitiazyna, nowaluron, ometoat, oksamyl, oksydemeton M, Paecilomyces fumosoroseus, paration A, paration M, permetryna, fentoat, forat, fosalon, fosmet, fosfamidon, foksym, pirymikarb, pirymifos A, pirymifos M, profenofos, promekarb, propargit, propoksur, protiofos, protoat, pimetrozyna, piraklofos, piresmetryna, piretrum, pirydaben, pirydation, pirymidifen, piiyproksyfen, chinalfos, rybawiryna, salition, sebufos, silafluofen, spinosad, spirodiklofen, sulfotep, sulpiofos, tau-fluwalinat, tebufenozyd, tebufenpirad, tebupirymifos, teflubenzuron, teflutryna, temefos, temiwinfos, terbufos, tetrachlorwinfos, tetradyfon, tetacypermetryna, tiaklopryd, tiametoksam, tiapronil, tiatrifos, tiocyklam-wodoroszczawian, tiodikarb, tiofanoks, turyngiensyna, tralocytryna, tralometiyna, triaraten, triazamat, triazofos, triazuron, trichlofenydyna, trichlorfon, triflumuron, trimetakarb, wamidotion, waniliprol, Verticillium lecanii, YI 5302, zetacypermetryna, zolaprofos, 2,2-dimetylocyklopropanokarboksylan (1R-cis)-[5-(fenylometylo)-3-furanylo]metylo-3-[(dihydro- -2-okso-3(2H)-furanylideno)metylu], 2,2,3,3-tetrametylocyklopropanokarboksylan (3-fenoksyfenylo)metylu, 1-[(2-chloro-5-tiazolilo)metylo]tetrahydro-3,5-dimetylo-N-nitro-1,3,5-triazyno-2-(1H)imina, 2-(2-chloro-6-fluorofenylo)-4-[4-(1,1-dimetyloetylo)fenylo]-4,5-dihydrooksazol, 2-(acetyloksy)-3-dodecylo-1,4-naftalenodion, 2-chloro-N-[[[4-(l-fenyloetoksy)fenylo]amino]karbonylo]benzamid,

35 PL B chloro-N-[[[4-(2,2-dichloro-1,1-difluoroetoksy)fenylo]amino]karbonylo]benzamid, propylokarbaminian 3-metylofenylu, 4-[4-(4-etoksyfenylo)-4-metylopentylo]-1-fluoro-2-fenoksybenzen, 4-chloro-2-(1,1-dimetyloetylo)-5-[[2-(2,6-dimetylo-4-fenoksyfenoksy)etylo]tio]-3-(2H)-pirydazynon, 4-chloro-2-(2-chloro-2-metylopropylo)-5-[(5-jodo-3-pirydynylo)metoksy]-3-(2H)-pirydazynon, 4-chloro-5-[(5-chloro-3-pirydynylo)metoksy]-2-(3,4-dichlorofenylo)-3-(2H)-pirydazynon, Bacillus thuringiensis, szczep EG-2348, [2-benzoilo-1-(1,1-dimetyloetylo)hydrazyd kwasu benzoesowego, ester 2,2-dimetylo-3-(2,4-dichlorofenylo)-2-okso-1-oksaspiro[4.5]dec-3-en-4-yIowy kwasu masłowego, [3-[(6-chloro-3-pirydynylo)metylo]-2-tiazolidynylideno]cyjanamid, dihydro-2-(nitrometyleno)-2h-1,3-tiazyno-3(4h)-karboksyaldehyd, 2-[[1,6-dihydro-6-okso-1-(fenylometylo)-4-pirydazynylo]oksy]etylo]karbaminian etylu, N-(3,4,4-trifluoro-1-okso-3-butenylo)glicyna, N-(4-chlorofenylo)-3-[4-(difluorometoksy)fenylo]-4,5-dihydro-4-fenylo-1H-pirazolo- 1-karboksyamid, N-[(2-chloro-5-tiazolilo)metylo]-N'-metylo-N''-nitroguanidyna, N-metylo-N'-(1-metylo-2-propenylo)-1,2-hydrazynodikarbotioamid, N-metylo-N'-2-propenylo-1,2-hydrazynodikarbotioamid, [2-(dipropyloamino)-2-oksoetylo]-etylofosforoamidotian O,O-dietylu, amid kwasu N-cyjanometylo-4-trifluorometylonikotynowego, 3,5-dichloro-1-(3,3-dichloro-2-propenyloksy)-4-[3-(5-trifluorometylopirydyn-2-yloksy)propoksy]- -benzen. Możliwa jest także mieszanina z innymi znanymi substancjami aktywnymi, takimi jak środki chwastobójcze lub z nawozami i regulatorami wzrostu, safenerami, względnie półchemikaliami. Dalej, substancje aktywne według wynalazku mogą występować, przy stosowaniu jako środki owadobójcze, w postaci zwykłych preparatów handlowych, jak i w postaci otrzymanych z nich form użytkowych, w mieszaninie z synergetykami. Synergetyki są to związki, powodujące wzmożenie skutecznego działania substancji aktywnej, przy czym sam synergetyk, jako taki, wcale nie musi przejawiać aktywności szkodnikobójczej. Substancje aktywne według wynalazku mogą występować przy stosowaniu jako środki owadobójcze, w postaci zwykłych preparatów handlowych, jak i w postaci otrzymanych z nich form użytkowych, w mieszaninie z inhibitorami, osłabiającymi rozkład substancji aktywnej po jej zastosowaniu w otoczeniu rośliny, na powierzchni części rośliny lub w tkance roślinnej. Zawartość substancji aktywnej w formach użytkowych sporządzonych z preparatów handlowych może wahać się w szerokim zakresie. I tak, stężenie substancji aktywnej w formach użytkowych może mieścić się w zakresie od 0, do 95% wag, korzystnie w zakresie od 0,0001 do 1% wag. Stosowania dokonuje się sposobem dopasowanym do wybranej formy użytkowej. W przypadku stosowania przeciw szkodnikom, z którymi ma się do czynienia w dziedzinie sanitarnej i szkodnikom magazynowym, omawiane kombinacje substancji aktywnych wyróżniają się doskonałą aktywnością działania pozostałościowego w drewnie i glinie, jak również dobrą trwałością na wpływy alkaliów na podłożach pobielonych wapnem. Jak o tym już wyżej wspomniano, obróbce dokonywanej sposobem według wynalazku można poddawać wszelkie rośliny i ich części. Zgodnie z korzystnym sposobem wykonania wynalazku, obróbce takiej poddawane są rośliny dziko rosnące oraz rodzaje i odmiany roślin (i ich części) wyprodukowane typowymi, biologicznymi metodami hodowli, takimi jak krzyżowanie i zlewanie się (fuzja) protoplastów. Zgodnie z następnym korzystnym sposobem wykonania wynalazku, traktuje się w ten sposób transgeniczne rośliny i odmiany roślin (i ich części) otrzymane metodami inżynierii genetycznej, ewentualnie w kombinacji z metodami konwencjonalnymi ( Genetic Modified Organisms ). Pojęcie części, względnie części roślin zostało wyjaśnione powyżej. Szczególnie korzystne okazuje się potraktowanie sposobem według wynalazku roślin odmian każdorazowo znajdujących się w handlu czy użytkowaniu. Przez odmiany roślin rozumie się rośliny o nowych właściwościach (ang. traits ), wyhodowane tak typowymi metodami hodowli roślin, jak i na drodze mutagenezy lub metodami zrekombinowanego DNA. Mogą to być odmiany, bio- i genotypy. W zależności od rodzaju, względnie odmiany danej rośliny, stanowiska i warunków wzrostu (gleba, klimat, okresy wegetacyjne, odżywienie), dzięki obróbce prowadzonej sposobem według wynalazku mogą wystąpić także efekty nadaddytywne ( synergistyczne ). I tak, można doprowadzić, na

36 36 PL B1 przykład do obniżenia dawek i/lub poszerzenia zakresu działania, i/lub wzmocnienia działania substancji i środków możliwych do zastosowania sposobem według wynalazku, lepszego wzrostu roślin, podwyższenia tolerancji na wysokie lub niskie temperatury, podwyższonej tolerancji na posuchę oraz zawartość soli w wodzie, względnie w glebie, zwiększenia zdolności kwitnienia, ułatwienia przeprowadzenia żniw, przyspieszenia dojrzewania, do uzyskania wyższych plonów, wyższej jakości i/lub lepszej wartości odżywczej produktów końcowych, lepszej trwałości podczas magazynowania i/lub lepszej obrabialności produktów końcowych, wszystkich tych zjawisk przekraczających swym zakresem oczekiwane w zasadzie poziomy. Do korzystnych transgenicznych (otrzymanych metodami inżynierii genetycznej) roślin, względnie odmian roślin, poddawanych obróbce sposobem według wynalazku należą te wszystkie rośliny, jakie otrzymały na drodze modyfikacji przeprowadzonej metodami inżynierii genetycznej materiał genetyczny, który nadaje tym roślinom szczególnie korzystne cenne właściwości ( traits ). Przykładowymi efektami nabycia takich właściwości są: lepszy wzrost roślin, podwyższona tolerancja na wysokie i niskie temperatury, podwyższona tolerancja na posuchę lub zawartość soli w wodzie względnie w glebie, ułatwienie przeprowadzenia żniw, przyspieszenie dojrzewania, wyższe plony, wyższa jakość i/lub wyższa wartość odżywcza produktów końcowych, lepsza trwałość podczas magazynowania i/lub lepsza obrabialność produktów końcowych. Dalszymi i szczególnie wyróżniającymi się przykładami efektów nabycia właściwości tego rodzaju są: wzmocniona ochrona roślin przed szkodnikami zwierzęcymi i drobnoustrojowymi, a mianowicie przed owadami, roztoczami, grzybami chorobotwórczymi dla roślin, bakteriami i/lub wirusami, jak również podwyższona tolerancja roślin na określone chwastobójcze substancje aktywne. Jako przykładowe tego rodzaju rośliny transgeniczne w sposób szczególny wyróżniają się ważne rośliny uprawne, takie jak: zboża (pszenica, ryż), kukurydza, soja, ziemniak, bawełna, tytoń, rzepak oraz drzewa i krzewy owocowe (dające owoce w postaci jabłek, gruszek, cytrusów i winogron), przy czym zwłaszcza wyróżniająco korzystne są: kukurydza, soja, ziemniak, bawełna, tytoń i rzepak. Jako tego rodzaju właściwość ( trait ) szczególnie wyróżnia się tu wzmocniona obronność roślin przed owadami, pajęczakami, nicieniami i ślimakami dzięki powstającym w roślinie toksynom, zwłaszcza tym, które utworzyły się w wyniku wprowadzenia materiału genetycznego z Bacillus thuringiensis (na przykład przez geny CrylA(a), CiylA(b), CrylA(c), CryllA, CrylllA, CrylllB2, Cry9c, Cry2Ab, CrySBb i Cry-IF, jak również ich kombinacje) (w dalszej części niniejszego opisu rośliny Bt ). Jako właściwości ( traits ) szczególnie wyróżnić należy podwyższoną obronność roślin wobec grzybów, bakterii i wirusów, posiadaną dzięki układowej nabytej odporności (SAR), systeminie, fitoaleksynie, elicitorom jak również genom odporności i odpowiednio wyrażonym białkom i toksynom. Dalej, jako właściwość ( trait ) szczególnie wyróżnia się podwyższona tolerancja roślin na działanie określonych chwastobójczych substancji aktywnych, na przykład, imidazolinonów, sulfonylomoczników, glifosatu i fosfinotrycyny (na przykład gen PAT ). Geny użyczające każdorazowo pożądanych właściwości ( traits ) mogą także występować w roślinach transgenicznych jako kombinacja genów. Jako przykładowe rośliny Bt można wymienić odmiany kukurydzy, odmiany bawełny, odmiany soi i odmiany ziemniaka, które rozprowadzane są pod nazwami handlowymi Yield Gard (na przykład kukurydza, bawełna, soja), KnockOut (na przykład kukurydza), StarLink (na przykład kukurydza), Bollgard (bawełna), Nucotn (bawełna) i NewLeaf (ziemniak). Jako przykładowe rośliny odporne na działanie środków chwastobójczych wymienić można odmiany kukurydzy, odmiany bawełny i odmiany soi, które rozprowadzane są pod nazwami handlowymi Roundup Ready (tolerancja na glifosat, na przykład kukurydza, bawełna, soja), Liberty Link (tolerancja na fosfmotrycynę, na przykład rzepak), IMI (tolerancja na imidazolinon) i STS (tolerancja na pochodne sulfonylomocznika, na przykład kukurydza). Jako odmiany odporne na działanie środków chwastobójczych (zwyczajowo: rośliny wyhodowane jako odporne na środki chwastobójcze) można także wymienić odmiany rozprowadzane pod nazwą handlową Clearfield (na przykład kukurydza). Rozumie się samo przez się, że powyższe uwagi ważne są także w odniesieniu do odmian roślin o już rozwiniętych, lub o potencjalnych tego rodzaju właściwościach genetycznych ( traits ), które to odmiany zostaną opracowane, względnie wprowadzone na rynek w przyszłości. Przytoczone tu rośliny można szczególnie korzystnie poddać obróbce sposobem według wynalazku z zastosowaniem związków o wzorze (I), względnie mieszanin substancji aktywnych według wynalazku. Korzystne, wyżej podane zakresy działania przytoczone odnośnie do substancji aktywnych względnie mieszanin ważne są także dla obróbki wspomnianych roślin. Zwłaszcza podkreślić trzeba obróbkę roślin przy użyciu związków, względnie mieszanin szczegółowo omówionych w tekście niniejszego opisu. Substancje aktywne według wynalazku działają nie tylko na szkodniki roślinne, szkodniki

37 PL B1 37 mające znaczenie w dziedzinie higieny i szkodniki magazynowe, ale także i na te szkodniki, z którymi ma się do czynienia w dziedzinie medycyny weterynaryjnej. Będą to więc pasożyty zwierzęce (pasożyty zewnętrzne), takie jak kleszcze z rodziny Ixodidae (niem. Schildzecken, ang. hard ticks) i kleszcze z rodziny Argasidae (niem. Lederzecken, ang. pigeon ticks), roztocze, na przykład świerzbowce drążące z podrzędu Sarcoptiformes (niem. Raudemilben) lub przędziorki z rodziny Tetranychidae (niem. Laufmilben), muchy (kłujące i liżące), pasożytujące larwy much, wszy, włosiaki, wszoły z rzędu Mallophag(id)a (niem. Federlinge) i pchły. Do pasożytów tych należą: - z rzędu Anoplurida, na przykład Haematopinus spp., Linognathus spp., Pediculus spp., Phtirus spp., Solenopotes spp.; - z rzędu Mallophagida i z podrzędów Amblycerina i Ischnocerina, na przykład Trimenopon spp., Menopon spp., Trinoton spp., Bovicola spp., Werneckiella spp., Lepikentron spp., Damalina spp., Trichodectes spp., Felicola spp.; - z rzędu Diptera i z podrzędów Nematocerina i Brachycerina, na przykład Aedes spp., Anopheles spp., Culex spp., Simulium spp., Eusimulium spp., Phlebotomus spp., Lutzomyia spp., Culicoides spp., Chrysops spp., Hybomitra spp., Atylotus spp., Tabanus spp., Haematopota spp., Philipomyia spp., Braula spp., Musca spp., Hydrotaea spp., Stomoxys spp., Haematobia spp., Morellia spp., Fannia spp., Glossina spp., Calliphora spp., Lucilia spp., Chrysomyia spp., Wohlfahrtia spp., Sarcophaga spp., Oestrus spp., Hypoderma spp., Gasterophilus spp., Hippobosca spp., Lipoptena spp., Melophagus spp.; - z rzędu Siphonapterida, na przykład Pulex spp., Ctenocephalides spp., Xenopsylla spp., Ceratophyllus spp.; - z rzędu Heteropterida, na przykład Cimex spp., Triatoma spp., Rhodnius spp., Panstrongylus spp.; - z rzędu Blattarida, na przykład Blatta orientalis, Periplaneta americana, Blattela germanica, Supella spp.; - z podklasy Acari (Acarida) i z rzędów Metastigmata i Mesostigmata, na przykład Argas spp., Ornithodorus spp., Otobius spp., Ixodes spp., Amblyomma spp., Boophilus spp., Dermacentor spp., Haemaphysalis spp., Hyalomma spp., Rhipicephalus spp., Dermanyssus spp., Raillietia spp., Pneumonyssus spp., Sternostoma spp., Varroa spp.; - z rzędu Actinedida (Prostigmata) i Acaridida (Astigmata), na przykład Acarapis spp., Cheyletiella spp., Ornitłiocłieyletia spp., Myobia spp., Psorergates spp., Demodex spp., Trombicula spp., Listrophorus spp., Acarus spp., Tyrophagus spp., Caloglyphus spp., Hypodectes spp., Pterolichus spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Otodectes spp., Sarcoptes spp., Notoedres spp., Knemidocoptes spp., Cytodites spp., Laminosioptes spp. Substancje aktywne według wynalazku o wzorze (I) nadają się także do zwalczania stawonogów (Arthrropoda), porażających użytkowe zwierzęta gospodarskie, takie jak, na przykład, bydło, owce, kozy, konie, świnie, osły, wielbłądy, bawoły, króliki, kury, indyki, kaczki, gęsi, pszczoły i pozostałe zwierzęta domowe, takie jak, na przykład, psy, koty, ptaki pokojowe, ryby akwariowe oraz tak zwane zwierzęta doświadczalne, takie jak chomiki, świnki morskie, szczury i myszy. Dzięki zwalczaniu wspomnianych stawonogów (Arthropoda) powinno dojść do zmniejszenia przypadków padnięć i spadku wydajności (mięsa, mleka, wełny, skór, jaj, miodu itd.), co oznacza, że zastosowanie substancji aktywnych według wynalazku umożliwia prowadzenie chowu zwierząt w sposób bardziej ekonomiczny i prostszy. Stosowanie kombinacji substancji aktywnych według wynalazku w dziedzinie weterynarii odbyrwa się w znany sposób, polegający na dojelitowym dostarczaniu tych substancji w postaci, na przykład, tabletek, kapsułek, napojów, urządzeń do podawania płynnego leku zwierzętom, granulatów, past, bolusów, sposobem feed-through lub w postaci czopków, albo też na dostarczaniu drogą pozajelitową, na przykład za pomocą wstrzyknięć (domięśniowych, podskórnych, dożylnych, dootrzewnowych itd.), w postaci implantów, donosowo, przezskórnie, na przykład przez zanurzenie lub w kąpieli ( dippen ), przez opryskanie drobnokropliste ( spray ), oblanie ( po-ur-on i spot-on ), przemycie, napudrowanie, a wreszcie przy użyciu zawierających substancję czynną takich postaci, jak obroże, kolczyki, przyczepki do ogona, opaski na kończyny, uzdy, urządzenia do znakowania itd. W przypadku stosowania u bydła, ptactwa, zwierząt domowych itd., używać można substancji aktywnych o wzorze (I) w postaci preparatów (na przykład proszków, emulsji, środków swobodnie spływających) zawierających substancję aktywną w ilości mieszczącej się w zakresie od 1 do 80% wag, bezpośrednio, albo po krotnym rozcieńczeniu, albo w kąpieli chemicznej.

38 38 PL B1 Poza tym odkryto, że kombinacje substancji aktywnych według wynalazku wykazują silne działanie skierowane przeciw owadom, niszczącym materiały techniczne. Przykładowo i korzystnie (ale bez ograniczania się tylko do nich) wymienić tu można owady następujące. - Chrząszcze, takie jak: Hylotrupes bajulus, Chlorophorus pilosis, Anobium punctatum, Xestobium rufovillosum, Ptilinus pecticornis, Dendrobium pertinex, Ernobius mollis, Priobium carpini, Lyctus brunneus, Lyctus africanus, Lyctus planicollis, Lyctus linearis, Lyctus pubescens, Trogoxylon aequale, Minthes rugicollis, Xyleborus spec, Tryptodendron spec, Apate monachus, Bostrychus capucins, Heterobostrychus brunneus, Sinoxylon spec, Dinoderus minutus. - Błonkoskrzydłe, takie jak: Sirex juvencus, Urocerus gigas, Urocerus gigas taignus, Urocerus augur. - Termity, takie jak: Kalotermes flavicollis, Cryptotermes brevis, Heterotermes indicola, Reticulitermes flavipes, Reticulitermes santonensis, Reticulitermes lucifugus, Mastotermes darwiniensis, Zootermopsis nevadensis, Coptotermes formosanus. - Rybikowate, takie jak: Lepisma saccharina. Przez określenie materiały techniczne należy w tym przypadku rozumieć nieożywione tworzywa, takie jak, korzystnie, tworzywa sztuczne, lepiszcza, kleje, papiery i tektury, skóra, drewno i produkty drewnopochodne oraz materiały do powlekania. Wyjątkowo korzystne okazują się omawiane kombinacje w przypadku drewna i produktów drewnopochodnych, jeśli chodzi o materiał chroniony przed porażeniem szkodnikami owadzimi. Przez określenie drewno i produkty drewnopochodne, które można chronić przy użyciu środków według wynalazku, względnie zawierających je mieszanin, należy tu rozumieć na przykład drewno budowlane, belki drewniane, podkłady kolejowe, elementy mostów, pomosty łodzi, pojazdy drewniane, skrzynie, palety, kontenery, słupy telefoniczne, boazerie, okna i drzwi drewniane, dykty, płyty wiórowe, wyroby stolarskie lub produkty drewniane znajdujące powszechne zastosowanie w budowie domów lub w stolarstwie. Substancje aktywne można stosować jako takie, w postaci koncentratów lub zwykle używanych preparatów, takich jak proszki, granulaty, roztwory, zawiesiny, emulsje lub pasty. Wspomniane preparaty można wytwarzać w znany sposób, na przykład za pomocą zmieszania substancji aktywnych z co najmniej jednym rozpuszczalnikiem, względnie rozcieńczalnikiem, emulgatorem, środkiem dyspergującym, środkiem wiążącym lub środkiem utrwalającym, środkiem hydrofobowym, ewentualnie z sykatywami i absorberami nadfioletu oraz, ewentualnie, barwnikami i pigmentami, jak również dalszymi środkami ułatwiającymi przerób. Owadobójcze środki lub koncentraty używane do ochrony drewna i materiałów drewnopochodnych zawierają substancję aktywną według wynalazku w ilości mieszczącej się w zakresie od 0,0001 do 95% wag, zwłaszcza w zakresie od 0,001 do 60% wag. Ilość użytego środka, względnie koncentratu zależy od rodzaju i nasilenia występowania owadów oraz od rodzaju podłoża. Optymalną stosowaną dawkę można w przypadku użycia każdorazowo ustalić w seryjnych testach. Na ogół, wystarczająca jest ilość substancji aktywnej mieszcząca się w zakresie od 0,0001 do 20% wag, korzystnie w zakresie od 0,001 do 10% wag, w przeliczeniu na ilość zabezpieczanego materiału. Jako rozpuszczalnik i/lub rozcieńczalnik służy organiczno-chemiczny rozpuszczalnik lub mieszanina rozpuszczalników, i/lub olejowy lub olejopodobny, trudno lotny organiczno-chemiczny rozpuszczalnik lub mieszanina rozpuszczalników i/lub polarny organicznochemiczny rozpuszczalnik lub mieszanina rozpuszczalników i/lub woda i, ewentualnie, emulgator i/lub środek zwilżający. Korzystnie, jako organiczno-chemiczne rozpuszczalniki stosuje się olejowe lub olejopodobne rozpuszczalniki o lotności powyżej 35 i temperaturze zapłonu powyżej 30 C, korzystnie powyżej 45 C. Jako tego rodzaju trudno lotne, nierozpuszczalne w wodzie, olejowe lub olejopodobne rozpuszczalniki stosuje się odpowiednie oleje mineralne lub ich frakcje zawierające węglowodory aromatyczne, albo zawierające olej mineralny mieszaniny rozpuszczalników, korzystnie ligroinę, naftę i/lub alkilobenzen. Korzystnie, użyte tu zostają oleje mineralne o zakresie temperatur wrzenia od 170 do 220 C, ligroina o zakresie temperatur wrzenia od 170 do 220 C, olej wrzecionowy o zakresie temperatur wrzenia od 250 do 350 C, nafta względnie węglowodory aromatyczne o zakresie temperatur wrzenia od 160 do 280 C, terpentyna itp. Zgodnie z korzystnym sposobem wykonania niniejszego wynalazku, stosuje się płynne węglowodory alifatyczne o zakresie temperatur wrzenia od 180 do 210 C lub wysokowrzące mieszaniny

39 PL B1 39 węglowodorów aromatycznych i alifatycznych o zakresie temperatur wrzenia od 180 do 220 C i/lub olej wrzecionowy i/lub monochloronaftalen, korzystnie α-monochloronaftalen. Organiczne, trudno lotne, olejowe lub olejopodobne rozpuszczalniki o lotności powyżej 35 i temperaturze zapłonu powyżej 30 C, korzystnie powyżej 45 C, można częściowo zastąpić łatwo lotnymi lub średnio lotnymi rozpuszczalnikami organiczno-chemicznymi, z tym, że mieszanina rozpuszczalników będzie wykazywać lotność powyżej 35 i temperaturę zapłonu powyżej 30 C, korzystnie powyżej 45 C, a mieszanina środków owadobójczych i środków grzybobójczych będzie się rozpuszczać lub dawać się emulgować w tej mieszaninie rozpuszczalników. Zgodnie z korzystnym sposobem wykonania niniejszego wynalazku, część organicznochemicznych rozpuszczalników lub mieszanin rozpuszczalników, zastępuje się alifatycznym, polarnym organiczno-chemicznym rozpuszczalnikiem lub mieszaniną rozpuszczalników. Korzystnie, zostają tu użyte alifatyczne organiczno-chemiczne rozpuszczalniki zawierające grupy hydroksylowe i/lub estrowe i/lub eterowe, takie jak, na przykład, etery glikoli, estry itp. Jako organiczno-chemiczne środki wiążące, stosuje się w zakresie niniejszego wynalazku znane, dające się rozcieńczyć wodą i/lub rozpuszczalne, lub dyspergujące się, lub emulgujące się w użytych rozpuszczalnikach organiczno-chemicznych żywice syntetyczne i/lub wiążące schnące oleje, w szczególności środki wiążące złożone z (lub zawierające) żywicę akrylową, żywicę winylową, na przykład, poli(octan winylu), żjrwicę poliestrową, żywicę polikondensacyjną lub poliaddycyjną, żywicę poliuretanową, żywicę alkidową względnie modyfikowaną żywicę alkidową, żywicę fenolową, żywicę węglowodorową, taką jak żywica indenowo-kumaronowa, żywicę silikonową, schnące roślinne i/lub schnące olejowe i/lub fizycznie schnące środki wiążące na podstawie żywicy naturalnej i/lub syntetycznej. Zastosowaną jako środek wiążący żywicę syntetyczną można używać w postaci emulsji, układu dyspersyjnego lub roztworu. Jako środek wiążący można wykorzystać także bitum lub substancje bitumiczne, w ilości do 10% wag. Dodatkowo wprowadzić można znane barwniki, pigmenty, środki wypierające wodę, środki poprawiające zapach i inhibitory lub środki chroniące przed korozją itp. Korzystnie, według wynalazku, organiczno-chemiczne środki wiążące zawierają, w danym środku czy koncentracie, co najmniej jedną żywicę alkidową, względnie modyfikowaną żywicę alkidową i/lub schnący olej roślinny. Korzystnie, według wynalazku stosuje się żywicę alkidową o zawartości oleju wynoszącej ponad 45% wag, korzystnie mieszczącej się w zakresie od 50 do 68% wag. Wspomniane środki wiążące mogą być w całości lub częściowo zastąpione środkami utrwalającymi (lub ich mieszaniną), albo plastyfikatorami (lub ich mieszaniną). Zadaniem tych środków jest zapobieganie ulatnianiu się substancji aktywnych, jak również krystalizacji, względnie wytrącaniu się. Korzystnie, stosuje sieje w ilości mieszczącej się w zakresie od 0,01 do 30% w stosunku do ilości środka wiążącego (w przeliczeniu na 100% wprowadzonego środka wiążącego). Plastfikatory wywodzą się z takich klas związków chemicznych, jak: estry kwasu ftalowego i wtedy jest to ftalan dibutylu, ftalan dioktylu lub ftalan benzylobutylu; estry kwasu fosforowego, takie jak fosforan tributylu; estry kwasu adypinowego, a mianowicie adypinian di-(2-etyloheksylu); stearyniany, takie jak stearynian butylu lub stearynian amylu; oleiniany, na przykład oleinian butylu; etery gliceryny lub etery glikoli wielkocząsteczkowych; estry gliceryny oraz estry kwasu p-toluenosulfonowego. Pod względem chemicznym, środki utrwalające oparte są na poli(eterach winylowo- -alkilowych), takich jak na przykład poli(eter winylowo-metylowy) albo na ketonach, takich jak benzofenon czy etylobenzofenon. Jako rozpuszczalniki, względnie rozcieńczalniki, bierze się tu także pod uwagę zwłaszcza wodę, ewentualnie w mieszaninie w jednym, lub większą ilością wyżej wymienionych organiczno-chemicznych rozpuszczalników, rozcieńczalników, emulgatorów i środków dyspergujących. Szczególnie skuteczną ochronę drewna uzyskuje się dzięki zastosowaniu w skali wielkoprzemysłowej sposobu impregnacji, na przykład sposobu próżniowego, sposobu Doppelvakuum i sposobu ciśnieniowego. Środki gotowe do użycia mogą, ewentualnie, zawierać jeszcze dalsze środki owadobójcze i, ewentualnie, jeszcze jeden lub więcej niż jeden środek grzybobójczy. Jako dodatkowi partnerzy w składzie mieszanin brane są pod uwagę, korzystnie, środki owadobójcze i grzybobójcze wymienione w WO 94/ Związki wymienione w tym dokumencie stanowią konkretną część składową niniejszego zgłoszenia patentowego. Wyjątkowo korzystnymi partnerami w składzie mieszaniny mogą być: - środki owadobójcze, takie jak chloropiryfos, foksym, silafluofin, alfametryna, cyflutryna, cypermetryna, deltametryna, permetryna, imidaklopryd, NI-25, flufenoksuron, heksaflumuron, transflutryna, tiaklopryd, metoksyfenoksyd, triflumuron, chlotianidyna, spinosad i teflutryna, jak również

40 40 PL B1 - środki grzybobójcze, takie jak epoksykonazol, heksakonazol, azakonazol, propikonazol, tebukonazol, cyprokonazol, metkonazol, imazalil, dichlorfluanid, tolilfluanid, butylokarbaminian 3-jodo-2- -propynylu, N-oktyloizotiazolin-3-on i 4,5-dichloro-N-oktyloizotiazolin-3-on. Zarazem, kombinacji substancji aktywnych według wynalazku można używać do ochrony przed obrastaniem rozmaitych przedmiotów, zwłaszcza kadłubów statków, sit, sieci, budowli, powierzchni nabrzeży, instalacji sygnalizacyjnych, mających kontakt z wodą morską lub wodą słonawą. Porastanie dna statków przez osiadłe i przywierające organizmy należące do skąposzczetów z rzędu Oligochaeta (niem. Kalkröhrenwurmer) oraz małże i wąsonogi należące do Ledamorpha (kaczenice, niem. Entenmuscheln), takie jak rozmaite gatunki rodzajów Lepas i Scalpellum, albo przez organizmy należące do Balanomorpha (pąkle, niem. Seepocken), takie jak gatunki Balanus lub Pollicipes, powoduje wzmożenie oporu tarcia statków i w następstwie prowadzi, w wyniku zwiększonego zużycia energii oraz częstych pobytów w suchym doku, do wyraźnego podwyższenia kosztów. Oprócz porastania powierzchni przez glony, na przykład przez Ectocarpus sp. i Ceramium sp., szczególnego znaczenia nabiera zwłaszcza porastanie przez osiadłe i przywierające skorupiaki należące do skorupiaków niższych (członowców, Entomostraca), objęte łącznie nazwą Cirripedia (ang. curl-footed crustaceans, niem. Rankenflusskrebse). Obecnie nieoczekiwanie odkryto, że kombinacje substancji aktywnych według wynalazku, same lub w kombinacji z innymi substancjami aktywnymi, wykazują doskonałe działanie przeciwporostowe (ang. antifouling activity). Dzięki zastosowaniu kombinacji substancji aktywnych według wynalazku, jako takich lub w kombinacji z innymi substancjami aktywnymi, można zrezygnować ze stosowania metali ciężkich, a więc, z użycia takich związków, jak na przykład siarczki bis(trialkilocyny), laurynian tri-n-butylocyny, chlorek tri-n-butylocyny, tlenek miedzi(l), chlorek trietylocyny, tri-n-butylo(2-fenylo-4-chlorofenoksy)cyna, tlenek tributylocyny, disiarczek molibdenu, tlenek antymonu, polimeryczny tytanian butylu, chlorek fenylo(bispirydyno)bizmutu, fluorek tri-n-butylocyny, etylenobistiokarbaminian manganu, dimetyloditiokarbaminian cynku, etylenobistiokarbaminian cynku, sole cynkowe i miedziowe 1-tlenku 2-pirydynotiolu, etylenobistiokarbaminian bisdimetyloditiokarbamoilocynku, tlenek cynku, etylenobisditiokarbaminian miedzi(i), tiocyjanian miedzi(i), naftenian miedzi i halogenki tributylocyny albo w sposób zasadniczy zmniejszyć stężenie wspomnianych związków. Gotowe do użycia farby przeciwporostowe mogą, ewentualnie, zawierać jeszcze inne substancje aktywne, korzystnie środki glonobójcze, środki grzybobójcze, środki chwastobójcze, środki mięczakobójcze, względnie inne środki przeciwporostowe. Korzystnie, jako partnerzy kombinacji w przypadku środków przeciwporostowych według wynalazku nadają się następujące środki: - środki glonobójcze, na przykład 2-tert-butyloamino-4-cyklopropyloamino-6-metylotio-1,3,5-triazyna, dichlorofen, diuron, endotal, octan fentyny, izoproturon, metabenztiazuron, oksyfluorofen, chinoklamina i terbutryna; - środki grzybobójcze, na przykład S,S-ditlenek benzo[b]tiofenokarboksycykloheksyloamidu, dichlofluanid, fluorofolpet, butylokarbaminian 3-jodo-2-propynylu, tolilfluanid oraz azole, takie jak azakonazol, cyprokonazol, epoksykonazol, heksakonazol, metkonazol, propikonazol i tebukonazol; - środki mięczakobójcze, na przykład octan fentyny, metaldehyd, metiokarb, niklozamid, tiodikarb i trimetakarb, chelatowe związki Fe; lub tradycyjne substancje aktywne o działaniu przeciwporostowym, takie jak 4,5-dichloro-2-oktylo-4-izotiazolin-3-on, sulfon dijodometyloparatrylowy, 2-(N,N-dimetylotiokarbamoilotio)-5-nitrotiazyl, potasowe, miedziowe, sodowe i cynkowe sole 1-tlenku 2-pirydyntiolu, boran piiydynotrifenylu, tetrabutylodistannooksan, 2,3,5,6-tetrachloro-4-(metylosulfonylo)pirydyna, 2,4,5,6-tetrachloroizoftalonitryl, disulfid tetrametylotiuramu i imid kwasu 2,4,6-trichlorofenylomaleinowego. Zastosowane środki przeciwporostowe zawierają substancję aktywną według wynalazku w ilości mieszczącej się w zakresie od 0,001 do 50% wag, zwłaszcza w zakresie od 0,01 do 20% wag. Środki przeciwporostowe według wynalazku zawierają w dalszym ciągu zwykłe składniki, takie jak opisane, na przykład, w Ungerer, Chem. Ind., 37, (1985) oraz Williams, Antifouling Marine Coatings, Noyes, Park Ridge (1973); środki przeciwporostowe - materiały do powlekania zawierają oprócz substancji aktywnych o działaniu glonobójczym, grzybobójczym, mięczakobójczym i owadobójczym według wynalazku, także, zwłaszcza, środki wiążące. Przykładowymi, powszechnie uznawanymi środkami wiążącymi są: poli(chlorek winylu), chlorowany kauczuk w układzie rozpuszczalników, żywice akrylowe w układzie rozpuszczalników, zwłaszcza w układzie wodnym, układy kopolimeryczne chlorek winylu/octan winylu w postaci wodnego układu dyspersyjnego lub w postaci organicznego układu rozpuszczalników, kauczuki butadienowe/sty-

41 PL B1 41 renowe/akrylonitiylowe, oleje schnące, takie jak olej lniany, estry żywiczne lub modyfikowane estry żywiczne w kombinacji ze smołą lub bituminami, asfalt, jak również związki epoksydowe, w niewielkich ilościach chlorokauczuk, chlorowany polipropylen i żywice winylowe. Ewentualnie, materiały do powlekania zawierają także pigmenty nieorganiczne, organiczne pigmenty lub barwniki, które korzystnie są nierozpuszczalne w wodzie morskiej. Następnie, mogą zawierać substancje, takie jak kalafonia, umożliwiające kierowane uwalnianie substancji aktywnej. Dalej, naniesione powłoki mogą zawierać plastyfikatory, modyfikatory wpływające na właściwości reologiczne, jak również inne, powszechnie uznane składniki. Także, związki według wynalazku lub wyżej wspomniane mieszaniny można wprowadzić do przeciwporostowych układów samopolerujących (ang. self-polishing ). Omawiane substancje aktywne nadają się także do zwalczania szkodników zwierzęcych, w szczególności owadów, pajęczaków i roztoczy, które występują w zamkniętych przestrzeniach, takich jak, na przykład, mieszkania, hale fabryczne, biura, kabiny pojazdów i inne. Do zwalczania powyższych szkodników można ich używać jako takich, albo w kombinacji z innymi substancjami aktywnymi lub pomocniczymi w składzie produktów owadobójczych stosowanych w gospodarstwie domowym. Działają one skutecznie tak na wrażliwe, jak i na odporne rodzaje szkodników, jak również na wszystkie ich stadia rozwojowe. Do szkodników tych należą: z rzędu Scorpionidea, na przykład Buthus occitanus; z rzędu Acarina, na przykład Argas persicus, Argas reflexus, Bryobia spp., Dermanyssus gallinae, Glyciphagus domesticus, Ornithodorus moubat, Rhipicephalus sanguineus, Trombicula alfreddugesi, Neutrombicula autumnalis, Dermatophagoides pteronissimus, Dermatophagoides forinae, z rzędu Araneae, na przykład Aviculariidae, Araneidae; z rzędu Opiliones, na przykład Pseudoscorpiones chelifer, Pseudoscorpiones cheiridium, Opiliones phalangium; z rzędu Isopoda, na przykład Oniscus asellus, Porcellio scaber; z rzędu Diplopoda, na przykład Blaniulus guttulatus, Polydesmus spp.; z rzędu Chilopoda, na przykład Geophilus spp.; z rzędu Zygentoma, na przykład Ctenolepisma spp., Lepisma saccharina, Lepismodes inquilinus; z rzędu Blattaria, na przykład: Blatta orientalies, Blattella germanica, Blattella asahinai, Leucophaea maderae, Panchlora spp., Parcoblatta spp., Periplaneta australasiae, Periplaneta americana, Periplaneta brunnea, Periplaneta fuliginosa, Supella longipalpa; z rzędu Saltatoria, na przykład: Acheta domesticus; z rzędu Dermaptera, na przykład: Forficula auricularia; z rzędu Isoptera, na przykład: Kalotermes spp., Reticulitermes spp.; z rzędu Psocoptera, na przykład: Lepinatus spp., Liposcelis spp.; z rzędu Coleoptera, na przykład: Anthrenus spp., Attagenus spp., Dermestes spp., Latheticus oryzae, Necrobia spp., Ptinus spp., Rhizopertha dominica, Sitophilus granarius, Sitophilus oryzae, Sitophilus zeamais, Stegobium paniceum; z rzędu Diptera, na przykład: Aedes aegypti, Aedes albopictus, Aedes taeniorhynchus, Anopheles spp., Calliphora erythrocephala, Chrysozona pluvialis, Culex quinquefasciatus, Culex pipiens, Culex tarsalis, Drosophila spp., Fannia canicularis, Musca domestica, Phlebotomus spp., Sarcophaga carnaria, Simulium spp., Stomoxys calcitrans, Tipula paludosa; Z rzędu Lepidoptera, na przykład: Achroia grisella, Galleria mellonella, Plodia interpunctella, Tinea cloacella, Tinea pellionella, Tineola bisselliella, z rzędu Siphonaptera, na przykład: Ctenocephalides canis, Ctenocephalides felis, Pulex irritans, Tunga penetrans, Xenopsylla cheopis, z rzędu Hymenoptera, na przykład: Camponotus herculeanus, Lasius fuliginosus, Lasius niger, Lasius umbratus, Monomorium pharaonis, Paravespula spp., Tetramorium caespitum; z rzędu Anoplura, na przykład: Pediculus humanus capitis, Pediculus humanus corporis, Phthirus pubis; z rzędu Heteroptera, na przykład: Cimex hemipterus, Cimex lectularius, Rhodinus prolixus, Triatoma infestans. Stosowania w gospodarstwie domowym dokonuje się indywidualnie albo w kombinacji z innymi właściwymi substancjami aktywnymi, takimi jak estry kwasu fosforowego, karbaminiany, piretroidy, neonikotynoidy, regulatory wzrostu lub substancje aktywne należące do innych znanych klas środków owadobójczych. Stosowanie odbywa się w postaci takich form użytkowych, jak aerozole, bezciśnie-

42 42 PL B1 niowe środki do oprysków drobnokroplistych, na przykład spray'e pompowe i zraszające, rozpylające automaty do opryskiwania mgławicowego, aparaty do zamgławiania, piany, żele, wyroby wyparowujące (uwalniające substancję aktywną w postaci gazowej) z płytkami do wyparowywania wytworzonymi z celulozy lub tworzywa sztucznego, środki wyparowujące płynne, środki wyparowujące żelowe i membranowe, środki wyparowujące z napędem śmigłowym, układy parowania nie zużywające energii, względnie pasywne, papiery przeciwmolowe, woreczki przeciwmolowe i żele przeciwmolowe, granulaty lub środki pyłowe, w trutkach rozsypywanych lub na stanowiskach z trutkami. Substancji aktywnych według wynalazku można używać jako defoliantów, desykantów, środków do niszczenia naci ziemniaczanej (przed mechanicznym zbiorem ziemniaków), a zwłaszcza jako środków chwastobójczych. W najszerszym tego słowa znaczeniu, przez chwasty należy w niniejszym opisie rozumieć te wszystkie rośliny, które rosną w miejscach, w jakich są one niepożądane. Od zastosowanej ilości substancji aktywnych według wynalazku zależeć będzie, czy będą one działać jako totalne, czy jako selektywne środki chwastobójcze. I tak, na przykład, substancje aktywne według wynalazku mogą być użyte w stosunku do następujących roślin: - Chwasty dwuliścienne z rodzajów: Abutilon, Amaranthus, Ambrosia, Anoda, Anthemis, Aphanes, Atriplex, Bellis, Bidens, Capsella, Carduus, Cassia, Centaurea, Chenopodium, Cirsium, Convolvulus, Datura, Desmodium, Emex, Erysimum, Euphorbia, Galeopsis, Galinsoga, Galium, Hibiscus, Ipomoea, Kochia, Lamium, Lepidium, Lindernia, Matricaria, Mentha, Mercurialis, Mullugo, Myosotis, Papaver, Pharbitis, Plantago, Polygonum, Portulaca, Ranunculus, Raphanus, Rorippa, Rotala, Rumex, Salsola, Senecio, Sesbania, Sida, Sinapis, Solanum, Sonchus, Sphenoclea, Stellaria, Taraxacum, Thlaspi, Trifolium, Urtica, Veronica, Viola, Xanthium. - Uprawy dwuliścienne z rodzajów: Arachis, Beta, Brassica, Cucumis, Cucurbita, Helianthus, Daucus, Glycine, Gossypium, Ipomoea, Lactuca, Linum, Lycopersicon, Nicotiana, Phaseolus, Pisum, Solanum, Vicia. - Chwasty jednoliścienne z rodzajów: Aegilops, Agropyron, Agrostis, Alopecurus, Apera, Avena, Brachiaria, Bromus, Cenchrus, Commelina, Cynodon, Cyperus, Dactyloctenium, Digitaria, Echinochloa, Eleocharis, Eleusine, Eragrostis, Eriochloa, Festuca, Fimbristylis, Heteranthera, Imperata, Ischaemum, Leptochloa, Lolium, Monochoria, Panicum, Paspalum, Phalaris, Phleum, Poa, Rottboellia, Sagittaria, Scirpus, Setaria, Sorghum. Uprawy jednoliścienne z rodzajów: Allium, Ananas, Asparagus, Avena, Hordeum, Oryza, Panicum, Saccharum, Secale, Sorghum, Triticale, Triticum, Zea. Zastosowanie substancji aktywnych według wynalazku nie ogranicza się bynajmniej do tych tylko rodzajów roślin, ale obejmuje swym zakresem w równym stopniu także i inne rośliny. Substancje aktywne według wynalazku nadają się, w zależności od stężenia, do totalnego zwalczania chwastów, na przykład na terenach przemysłowych i kolejowych, a także drogach i placach, ewentualnie zadrzewionych. Również, substancji aktywnych według wynalazku można używać w uprawach trwałych, na przykład w uprawach leśnych, roślin ozdobnych, drzew owocowych, winorośli, drzew cytrusowych, orzechów, bananów, krzewów kawowych, krzewów herbacianych, kauczukowców, palm olejowych, kakaowców, jagód i chmielu, na trawnikach ozdobnych i sportowych, pastwiskach, jak również do selektywnego zwalczania chwastów w uprawach jednorocznych. Związki według wynalazku o wzorze (I) wykazują wysoką skuteczność chwastobójczą i szerokie spektrum działania przy stosowaniu na glebę i na nadziemne części roślin. Nadają się one także, w pewnym zakresie, do selektywnego zwalczania chwastów zarówno jednoliściennych jak i dwuliściennych w uprawach roślin jednoliściennych i dwuliściennych, a również do stosowania przedwschodowego i powschodowego. Substancji aktywnych według wynalazku, zastosowanych w określonych stężeniach, można także używać do zwalczania szkodników zwierzęcych oraz grzybiczych lub bakteryjnych chorób roślin. Także, nadają się one, ewentualnie, do wykorzystania jako związki pośrednie lub wyjściowe w syntezie dalszych substancji aktywnych. Substancjom aktywnym można nadać zwykłe formy użytkowe, takie jak roztwory, emulsje, proszki zawiesinowe, zawiesiny, proszki, środki do opylania, pasty, proszki rozpuszczalne, granulaty, koncentraty zawiesinowo-emulsyjne, naturalne i syntetyczne środki impregnowane substancjami aktywnymi, jak również preparaty mikrokapsułkowe otrzymane z udziałem tworzyw polimerycznych.

43 PL B1 43 Preparaty te wytwarza się znanymi metodami, na przykład za pomocą zmieszania substancji aktywnych ze środkami rozcieńczającymi, a więc płynnymi rozpuszczalnikami i/lub stałymi nośnikami, ewentualnie z zastosowaniem środków powierzchniowo czynnych, a więc emulgatorów i/lub środków dyspergujących, i/lub środków pianotwórczych. W przypadku użycia wody jako środka rozcieńczającego, można także użyć rozpuszczalników organicznych jako rozpuszczalników pomocniczych. Jako płynne rozpuszczalniki bierze się pod uwagę zasadniczo: węglowodory aromatyczne, takie jak ksylen, toluen lub alkilonaftalen, chlorowane węglowodory aromatyczne i chlorowane węglowodory alifatyczne, takie jak chlorobenzen, chloroetylen lub chlorek metylenu, węglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub węglowodory parafinowe, na przykład frakcje ropy naftowej, oleje mineralne i roślinne, alkohole, takie jak butanol lub glikol, jak również ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, keton etylowo-metylowy, keton izobutylowo-metylowy lub cykloheksanon, silnie polarne rozpuszczalniki, takie jak dimetyloformamid i sulfotlenek dimetylowy, jak również wodę. Jako nośniki stale w grę wchodzą, na przykład: sole amonowe i naturalne mączki mineralne, takie jak kaoliny, gliny, talk, kreda, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub ziemia okrzemkowa, oraz syntetyczne mączki mineralne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stopniu dyspersji, tlenek glinu i krzemiany. Jako nośniki stałe dla granulatów bierze się pod uwagę: pokruszone i rozfrakcjonowane naturalne skały, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sepiolit, dolomit, jak również granulaty syntetyczne otrzymane z mączek nieorganicznych i organicznych, a także granulaty wytworzone z materiału organicznego, takiego jak trociny, łupiny orzechów kokosowych, kolby kukurydziane i łodygi tytoniu. Jako emulgatory i/lub środki pianotwórcze wchodzą tu w grę, na przykład: emulgatory niejonowe i anionowe, takie jak estry kwasów tłuszczowych i glikolu polioksyetylenowego, etery alkoholi tłuszczowych i glikoli polioksyetylenowanych, na przykład alkiloarylozwiązki polioksyetylenowane, sulfoniany alkilowe, siarczany alkilowe, sulfoniany arylowe, jak również hydrolizaty białkowe. Jako środki dyspergujące bierze się pod uwagę, na przykład, ługi posiarczynowe i metylocelulozę. W składzie preparatu mogą znaleźć zastosowanie także środki zwiększające przyczepność, takie jak karboksymetyloceluloza, naturalne i syntetyczne polimery w postaci proszku, granulek lub lateksu, takie jak guma arabska, poli(alkohol winylowy), poli(octan winylu), jak również fosfolipidy naturalne, takie jak kefalina i lecytyna, oraz fosfolipidy syntetyczne. Dalszymi dodatkami mogą być oleje mineralne i roślinne. Można także posłużyć się barwnikami, takimi jak pigmenty nieorganiczne, na przykład tlenek żelaza, tlenek tytanu, błękit żelazowy oraz barwniki organiczne, takie jak barwniki alizarynowe, azowe i metaloftalocyjaninowe, a także mikroelementami jako środkami odżywczymi, na przykład takimi, jak sole żelaza, manganu, boru, miedzi, kobaltu, molibdenu i cynku. Preparaty zawierają substancję aktywną w ilości mieszczącej się, na ogół, w zakresie od 0,1 do 95% wag, korzystnie w zakresie od 0,5 do 90% wag. Substancje aktywne według wynalazku można stosować w celu zwalczania chwastów jako takie, albo w postaci sporządzonych z nich preparatów, także w mieszaninie ze znanymi środkami chwastobójczymi i/lub środkami zabezpieczającymi rośliny uprawne przed uszkodzeniem przez (inne) substancje chemiczne obecne w środku chwastobójczym) ( safenerami ), a to dla polepszenia tolerancji roślin uprawnych. Możliwe są przy tym tak preparaty gotowe do użycia, jak i przeznaczone do mieszania bezpośrednio przed stosowaniem. Możliwe są tu również mieszaniny sporządzone z udziałem środków chwastobójczych, zawierające jeden, lub więcej niż jeden środek chwastobójczy i jednego safenera. Jako składniki mieszanin wchodzą w grę takie znane środki chwastobójcze, jak, na przykład: acetochlor, acifluorofen (-Na), aklonifen, alachlor, aloksydym (-Na), ametryna, amikarbazon, amidochlor, amidosulfuron, anilofos, asulam, atrazyna, azafenidyna, azymsulfuron, beflubutamid, benazolina (-etyl), benfuresat, bensulfuron (-metyl), bentazon, benzfendizon, benzobicyklon, benzofenap, benzoiloprop (-etyl), bialafos, bifenoks, bispirybak (-Na), bromobutyd, bromofenoksym, bromoksynil, butachlor, butafenacyl (-allil), butroksydym, butylat, kafenstrol, kaloksydym, karbetamid, karfentrazon (-etyl), chlometoksyfen, chloramben, chlorydazon, chlorymuron (-etyl), chloronitrofen, chlorosulfuron, chlorotoluron, cynidon (-etyl), cynmetylina, cynosulforon, klefoksydym, kletodym, klodynafop (-propargil), klomazon, klomeprop, klopiralid, klopirasulfuron (-metyl), metylokloransulam, kumyluron, cyjanazyna, cybutiyna, cykloat, cyklosulfamuron, cykloksydym, cyhalofop (-butyl), 2,4-D, 2,4-DB, desmedifam, dialat, dikamba, dichlorprop (-P), diklofop (-metyl), diklosulam, dietatyl (-etyl), difenzokwat, diflufenikan, diflufenzopyr, dimefuron, dimepiperat, dimetachlor, dimetametryna, dimetenamid, dimeksyflam, dinitramina, difenamid, dikwat, ditiopir, diuron, dymron, epropodan, EPTC, esprokarb, etalfluralina, etametsulfuron (-metyl), etofumezat, etoksyfen, etoksysulfuron, etobenzanid, fenoksaprop (-P-etyl), fentrazamid, flamprop (-izopropyl), flamprop (-izopropyl-l), flamprop (-metyl), flazasulfuron, florasulam, fluazyfop (-P-butyl), fluazolat, flukarbazon (-Na), flufenacet, flumetsulam,

44 44 PL B1 flumiklorak (-pentyl), flumioksazyna, flumipropyn, flumetsulam, fluometuron, fluorochloridon, fluoroglikofen (-etyl), flupoksam, flupropacyl, flurpirsulfuron (-metyl, -Na), flurenol (-butyl), flurydon, fluroksypyr (-butoksypropyl, -meptyl), flurprymidol, flurtamon, flutiacet (-metyl), flutyamid, fomesafen, foramsulfuron, glufozynat (-amon), glifozat (-izopropyloamonio), halosafen, haloksyfop (-etoksyetyl, -P-metyl), heksazynon, imazametabenz (-metyl), imazametapir, imazamoks, imazapik, imazapir, imazachina, imazetapir, imazosulfuron, jodosulfuron (-metyl, -Na), joksynil, izopropalina, izoproturon, izouron, izoksaben, izoksachlortol, izoksaflutol, izoksapiryfop, laktofen, lenacyl, linuron, MCPA, mekoprop, mefenacet, mezotrion, metamitron, metazachlor, metabenztiazuron, metobenzuron, metobromuron, (alfa)metolachlor, metosulam, metoksuron, metrybuzyna, metsulfuron (-metyl), molinat, monolinuron, naproanilid, napropamid, neburon, nikosulfuron, norflurazon, orbenkarb, oryzalin, oksadiargil, oksadiazon, oksasulfuron, oksacyklomefon, oksyfluorofen, parakwat, kwas pelargonowy, pendimetalina, pentralina, pentoksazon, fenmedifam, pikolinafen, piperofos, pretylachlor, prymisulfuron (-metyl), profluazol, prometryna, propachlor, propanil, propachizafop, propyzochlor, prokarbazon (-Na), propyzamid, prosulfokarb, prosulfuron, piraflufen (-etyl), pirazogil, pirazolat, pirazosulfuron (-etyl), pirazoksyfen, pirybenzoksym, pirybutikarb, pirydat, pirydatol, piryftalid, piryminobak (-metyl), pirytiobak (-Na), chinchlorak, chinmerak, chinoklamina, chizalofop (-P-etyl, -P-tefuryl), rymsulfuron, setoksydym, symazyna, symetryna, sulkotrion, sulfentrazon, sulfometuron (-metyl), sulfosat, sulfosulfuron, tebutam, tebutiuron, tepraloksydym, terbutyloazyna, terbutryna, tenylochlor, tiafluamid, tiazopir, tidiazymina, tifensulfuron (-metyl), tiobenkarb, tiokarbazyl, tralkoksydym, trialat, triasulfuron, tribenuron (-metyl), triklopir, tridyfan, trifluralina, trifloksysulfuron, triflusulfuron (-metyl), tritosulfuron. W przypadku mieszanin, wchodzą dalej w rachubę znane safenery, takie jak, na przykład: AD-67, BAS , benoksakor, klokwintocet (-meksyl), cjometrynil, 2,4-D, DKA-24, dichlormid, dymron, fenklorym, fenchlorazol (-etyl), flurazol, flukosfenim, furilazol, izoksadifen (-etyl), MCPA, mekoprop (-P), mefenpyr (-dietyl), MG-191, oksabetrynil, PPG-1292, R Możliwa jest także mieszanina z innymi znanymi substancjami aktywnymi, takimi jak środki grzybobójcze, środki owadobójcze, środki roztoczobójcze, środki nicieniobójcze, środki chroniące przed szkodliwymi ptakami, środki odżywcze dla roślin i środki poprawiające strukturę gleby. Substancje aktywne można stosować jako takie, w postaci wytworzonych z ich udziałem preparatów lub formach użytkowych otrzymanych z nich za pomocą dalszego rozcieńczenia, takich jak roztwory, zawiesiny, emulsje, proszki, pasty i granulaty. Stosowanie ich odbywa się w zwykły sposób i polega, na przykład, na polewaniu, opryskiwaniu, opryskiwaniu drobnokroplistym i opylaniu. Substancje aktywne według wynalazku nanosić można zarówno przed wzejściem roślin, jak i po nim. Można je także wprowadzać do gleby jeszcze przed siewem. Ilość użytej substancji aktywnej może wahać się w szerokim zakresie. Zależy ona w zasadzie od rodzaju pożądanego skutku działania. Na ogół, dawki mieszczą się w zakresie od 1 g do 10 kg substancji aktywnej/ha powierzchni gruntu, korzystnie w zakresie od 5 g do 5 kg/ha. Substancje według wynalazku wykazują silne działanie mikrobójcze i mogą być stosowane do zwalczania niepożądanych drobnoustrojów, takich jak grzyby i bakterie, w ochronie roślin i ochronie materiałów. Środki grzybobójcze można zastosować w ochronie roślin do zwalczania Plasmodiophoromycetes, Oomycetes, Chytridiomycetes, Zygomycetes, Ascomycetes, Basidiomycetes i Deuteromycetes. Środki bakteriobójcze można zastosować w ochronie roślin do zwalczania Pseudomonadaceae, Rhizobiaceae, Enterobacteriaceae, Corynebacteriaceae i Streptomycetaceae. Przykładowo, ale bez ograniczania się tylko do nich, wymienić można niektóre, podpadające pod przytoczone powyżej pojęcia nadrzędne, zarazki chorób grzybiczych i bakteryjnych: z rodzaju Xanthomonas, takie jak, na przykład, Xanthomonas campestris pv. oryzae; z rodzaju Pseudomonas takie jak, na przykład, Pseudomonas syringae pv. lachrymans; z rodzaju Erwinia takie jak, na przykład, Erwinia amylovora; z rodzaju Pythium takie jak, na przykład, Pythium ultimum; z rodzaju Phytophthora takie jak, na przykład, Phytophthora infestans; z rodzaju Pseudoperonospora takie jak, na przykład, Pseudoperonospora humuli lub Pseudoperonospora cubensis; z rodzaju Plasmopara takie jak, na przykład, Plasmopara viticola; z rodzaju Bremia takie jak, na przykład, Bremia lactucae; z rodzaju Peronospora takie jak, na przykład, Peronospora pisi lub P. brassicae; z rodzaju Erysiphe takie jak, na przykład, Erysiphe graminis; z rodzaju Sphaerotheca takie jak, na przykład, Sphaerotheca fuliginea;

45 PL B1 45 z rodzaju Podosphaera takie jak, na przykład, Podosphaera leucotricha; z rodzaju Venturia takie jak, na przykład, Venturia inaequalis; z rodzaju Pyrenophora takie jak, na przykład, Pyrenophora teres lub P. graminea (postać konidialna: Drechslera, syn.: Helminthosporium); z rodzaju Cochliobolus takie jak, na przykład, Cochliobolus dativus (postać konidialna: Drechslera, syn.: Helminthosporium); z rodzaju Uromyces takie jak, na przykład, Uromyces appendiculatus; z rodzaju Puccinia takie jak, na przykład, Puccinia recondita; z rodzaju Sclerotinia takie jak, na przykład, Sclerotinia sclerotiorum; z rodzaju Tilletia takie jak, na przykład, Tilletia caries; z rodzaju Ustilago takie jak, na przykład, Ustilago avenae; z rodzaju Pellicularia takie jak, na przykład, Pellicularia sasakii; z rodzaju Pyricularia takie jak, na przykład, Pyricularia oryzae; z rodzaju Fusarium takie jak, na przykład, Fusarium culmorum; z rodzaju Botrytis takie jak, na przykład, Botrytis cinerea; z rodzaju Septoria takie jak, na przykład, Septoria nodorum; z rodzaju Leptosphaeria takie jak, na przykład, Leptosphaeria nodorum; z rodzaju Cercospora takie jak, na przykład, Cercospora canescens; z rodzaju Alternaria takie jak, na przykład, Alternaria brassicae; z rodzaju Pseudocercosporella takie jak, na przykład, Pseudocercosporella herpotrichoides. Substancje aktywne według wynalazku wykazują także silne wzmacniające działanie u roślin. Dlatego też, nadają się do mobilizowania własnej odporności roślin na porażenie przez niepożądane drobnoustroje. Przez określenie substancje wzmacniające rośliny ( substancje indukujące odporność ) należy rozumieć te substancje, które są zdolne do takiego stymulowania układu odpornościowego roślin, że potraktowane nimi rośliny w przypadku następującego po tym zakażenia niepożądanymi drobnoustrojami przejawiają daleko idącą odporność w stosunku do tych drobnoustrojów. Przez określenie niepożądane drobnoustroje należy rozumieć w omawianym tu przypadku grzyby, bakterie i wirusy wywołujące choroby roślin. Substancji według wynalazku można używać także w celu ochrony roślin, przez określony czas po potraktowaniu, przed porażeniem przez wspomniane szkodliwe zarazki. Okres takiej ochrony roślin trwa, na ogół, od 1 do 10 dni, korzystnie od 1 do 7 dni, od poddania roślin działaniu omawianych substancji aktywnych. Dobra tolerancja wykazywana przez rośliny wobec omawianych substancji aktywnych, użytych w stężeniach potrzebnych do zwalczenia chorób roślin, umożliwia działanie tymi substancjami na nadziemne części roślin, materiał roślinny i siewny oraz glebę. Substancje aktywne według wynalazku nadają się także do podwyższania wydajności plonów. Poza tym, są one małotoksyczne i są dobrze tolerowane przez rośliny. Substancji aktywnych, stosowanych, ewentualnie, w określonych kombinacjach i dawkach można używać także jako środków chwastobójczych, do oddziaływania na wzrost roślin, jak również do zwalczania szkodników zwierzęcych. Nadają się one także do zastosowania jako związki pośrednie i wyjściowe w syntezie dalszych substancji aktywnych. W dziedzinie ochrony materiałów substancje według wynalazku można stosować do ochrony materiałów technicznych przed porażeniem i zniszczeniem przez niepożądane drobnoustroje. Przez określenie materiały techniczne należy w tym przypadku rozumieć nieożywione tworzywa, przygotowane do zastosowania w technice. Przykładowo, mogą to być materiały techniczne, które powinny być chronione substancjami aktywnymi według wynalazku przed zmianami lub zniszczeniem powodowanym przez drobnoustroje, a mianowicie lepiszcza, kleje, papier i tektura, tekstylia, skóra, drewno, materiały do powlekania i wyroby z tworzyw sztucznych, ciecze chłodząco-smarujące i inne materiały, które mogą być porażane i niszczone przez drobnoustroje. Wśród materiałów, które należy chronić, znajdują się także elementy urządzeń produkcyjnych, takie jak, na przykład, obiegi chłodnicze, które w wyniku namnażania się w nich drobnoustrojów mogłyby ulec uszkodzeniu. Korzystnie, wynalazek niniejszy obejmuje swym zakresem, jako materiały techniczne, lepiszcza, kleje, papiery i kartony, skórę, drewno, materiały do powlekania, ciecze chłodząco-smarujące i ciekłe nośniki ciepła, a szczególnie korzystnie drewno. Jako drobnoustroje, które mogą powodować rozkład lub zmianę właściwości materiałów technicznych, wymienić można, przykładowo, bakterie, grzyby, drożdżaki, glony i śluzówce. Korzystnie, substancje aktywne według wynalazku działają na grzyby, zwłaszcza na pleśnie, grzyby powodujące zmianę zabarwienia i niszczenie drewna (Basidiomycetes), jak również na śluzówce i glony.

46 46 PL B1 Wymienić tu można, przykładowo, drobnoustroje należące do następujących gatunków: z rodzaju Alternaria, takie jak Alternaria tenuis, z rodzaju Aspergillus, takie jak Aspergillus niger, z rodzaju Chaetomium, takie jak Chaetomium globosum, z rodzaju Coniophora, takie jak Coniophora puetana, z rodzaju Lentinus, takie jak Lentinus tigrinus, z rodzaju Penicillium, takie jak Penicillium glaucum, z rodzaju Polyporus, takie jak Polyporus versicolor, z rodzaju Aureobasidium, takie jak Aureobasidium pullulans, z rodzaju Sclerophoma, takie jak Sclerophoma pityophila, z rodzaju Trichoderma, takie jak Trichoderma viridae, z rodzaju Escherichia, takie jak Escherichia coli, z rodzaju Pseudomonas, takie jak Pseudomonas aeruginosa, z rodzaju Staphylococcus, takie jak Staphylococcus aureus. W zależności od ich każdorazowych właściwości fizycznych i/lub chemicznych substancje aktywne można sformułować w zwykle stosowane preparaty, takie jak roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki, piany, pasty, granulaty, aerozole, preparaty mikrokapsułkowe otrzymywane z udziałem tworzyw polimerycznych i substancji powłokowych do ziarna siewnego, jak również preparaty do oprysków ultraniskoobjętościowych (ULV) do zamgławiania na zimno i na ciepło. Preparaty te wytwarza się znanymi metodami, na przykład za pomocą zmieszania substancji aktywnych ze środkami rozcieńczającymi, a więc płynnymi rozpuszczalnikami, skroplonymi gazami pod ciśnieniem i/lub stałymi nośnikami, ewentualnie z zastosowaniem środków powierzchniowo czynnych, a także emulgatorów, i/lub środków dyspergujących, i/lub środków pianotwórczych. W przypadku użycia wody jako środka rozcieńczającego, można także użyć rozpuszczalników organicznych jako rozpuszczalników pomocniczych. Jako płynne rozpuszczalniki bierze się pod uwagę zasadniczo: węglowodory aromatyczne, takie jak ksylen, toluen lub alkilonaftalen, chlorowane węglowodory aromatyczne i chlorowane węglowodory alifatyczne, takie jak chlorobenzen, chloroetylen lub chlorek metylenu, węglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub węglowodory parafinowe, na przykład, frakcje ropy naftowej, alkohole, takie jak butanol lub glikol, jak również ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, keton etylowometylowy, keton izobutylowo-metylowy lub cykloheksanon, silnie polarne rozpuszczalniki, takie jak dimetyloformamid i sulfotlenek dimetylowy, jak również wodę. Określenie skroplone rozcieńczalniki gazowe lub nośniki odnosi się do takich cieczy, które w normalnej temperaturze i pod normalnym ciśnieniem są w stanie gazowym, na przykład propelenty aerozolowe, takie jak fluorowcowane węglowodory oraz butan, propan, azot i ditlenek węgla. Jako nośniki stałe w rachubę wchodzą, na przykład: naturalne mączki mineralne, takie jak kaoliny, gliny, talk, kreda, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub ziemia okrzemkowa oraz syntetyczne mączki mineralne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stopniu dyspersji, tlenek glinu i krzemiany. Jako nośniki stałe dla granulatów bierze się pod uwagę: pokruszone i rozfrakcjonowane naturalne skały, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sepiolit, dolomit, jak również granulaty syntetyczne otrzymane z mączek nieorganicznych i organicznych, a także granulaty wytworzone z materiału organicznego, takiego jak trociny, łupiny orzechów kokosowych, kolby kukurydziane i łodygi tytoniu. Jako emulgatory i/lub środki pianotwórcze wchodzą tu w grę, na przykład: emulgatory niejonowe i anionowe, takie jak estry kwasów tłuszczowych i glikolu polioksyetylenowego, etery alkoholi tłuszczowych i glikoli polioksyetylenowanych, na przykład alkiloarylozwiązki polioksyetylenowane, sulfoniany alkilowe, siarczany alkilowe, sulfoniany arylowe, jak również hydrolizaty białkowe. Jako środki dyspergujące bierze się pod uwagę na przykład ługi posiarczynowe i metylocelulozę. W składzie preparatu mogą znaleźć zastosowanie także środki zwiększające przyczepność, takie jak karboksymetyloceluloza, naturalne i syntetyczne polimery w postaci proszku, granulek lub lateksu, takie jak guma arabska, poli(alkohol winylowy), poli(octan winylu), jak również fosfolipidy naturalne, takie jak kefalina i lecytyna oraz fosfolipidy syntetyczne. Dalszymi dodatkami mogą być oleje mineralne i roślinne. Można także posłużyć się barwnikami, takimi jak pigmenty nieorganiczne, na przykład tlenek żelaza, tlenek tytanu, błękit żelazowy oraz barwniki organiczne, takie jak barwniki alizarynowe, azowe i metaloftalocyjaninowe, a także mikroelementami jako środkami odżywczymi, na przykład takimi, jak sole żelaza, manganu, boru, miedzi, kobaltu, molibdenu i cynku. Preparaty zawierają substancję aktywną w ilości mieszczącej się, na ogół, w zakresie od 0,1 do 95% wag, korzystnie w zakresie od 0,5 do 90% wag. Substancje aktywne według wynalazku można stosować jako takie, albo w postaci sformułowanych z ich udziałem preparatów, także w mieszaninie ze znanymi środkami

47 PL B1 47 grzybobójczymi, środkami bakteriobójczymi, środkami roztoczobójczymi, środkami nicieniobójczymi lub środkami owadobójczymi, na przykład w celu poszerzenia zakresu działania lub dla zapobieżenia wytworzenia się odporności. W wielu przypadkach uzyskuje się przy tym efekty synergistyczne, co oznacza, że skuteczność działania mieszaniny jest większa od sumy skuteczności działania pojedynczych składników tej mieszaniny. Jako partnerzy w składzie mieszanin brane są pod uwagę, na przykład, związki następujące. - Środki grzybobójcze: 2-fenylofenol, siarczan 8-hydroksychinoliny, acibenzolar-s-metyl, aldimorf, amidoflumet, ampropylfos, ampropylfos-k, andoprim, anilazyna, azakonazol, azoksystrobina, benalaksyl, benodanil, benomyl, bentiawalikarb-izopropyl, benzamakryl, benzamakrylizobutyl, bialanafos, binapakryl, bifenyl, bitertanol, blastycydyna-s, bromukonazol, bupirymat, butiobat, butyloamina, poli(siarczek wapnia), kapsymycyna, kaptafol, kaptan, karbendazym, karboksyna, karpropamid, karwon, chinometionat, chlobentiazon, chlorofenazol, chloroneb, chlorotalonil, chlozolinat, klozylakon, cyjazofamid, cyflufenamid, cymoksanil, cyprokonazol, cyprodynyl, cyprofuram, Dagger G, debakarb, dichlofluanid, dichlon, dichlorofen, diklocymet, diklomezyna, dikloran, dietofenkarb, difenokonazol, diflumetorym, dimetyrymol, dimetomorf, dimoksystrobina, dinikonazol, dinikonazol-m, dinokap, difenyloamina, dipirytion, ditalimfos, ditianon, dodyna, drazoksolon, edifenfos, epoksykonazol, etaboksam, etyrymol, etrydiazol, famoksadon, fenamidon, fenapanil, fenarymol, fenbukonazol, fenfuram, fenheksamid, fenitropan, fenoksanil, fenpiklonil, fenpropidyna, fenpropimorf, ferbam, fluazynam, flubenzimina, fludioksonil, flumetower, flumorf, fluoromid, fluoksastrobina, fluchinkonazol, flurprymidol, flusilazol, flusulfamid, flutolanil, flutriafol, folpet, fosetyl-al, fosetyl-na, fuberidazol, furalaksyl, furametpyr, furkarbanil, furmecyklos; guazatyna, heksachlorobenzen, heksakonazol, hymeksazol, imazalyl, imibenkonazol, iminoktadynatrioctan, iminoktadyna-tris(albesil), jodokarb, ipkonazol, iprobenfos, iprodion, iprowalikarb, irumamycyna, izoprotiolan, izowaledion, kasugamycyna, krezoksym-metyl, mankozeb, maneb, meferymzon, mepanipirym, mepronil, metalaksyl, metalaksyl-m, metkonazol, metasulfokarb, metfuroksam, metiram, metominostrobina, metsulfowaks, mildiomycyna, myklobutanil, myklozolina, natamycyna, nikobifen, nitrotal-izopropyl, nowiflumuron, nuarymol, ofurace, oryzastrobina, oksadiksyl, kwas oksolinowy, okspokonazol, oksykarboksym, oksyfentyna, paklobutrazol, perfurazoat, penkonazol, pencykuron, fosdifen, ftalid, pikoksystrobina, piperalina, polioksyns, polioksorym, probenazol, prochloraz, procymidon, propamokarb, propanozyna-na, propikonazol, propineb, prochinazyd, protiokonazol, piraklostrobina, pirazofos, piryfenoks, pirymetanil, pirochilon, piroksyfur, pirolnitryna, chinokonazol, chinoksyfen, kwintocen, simekonazol, spiroksamina, siarka, tebukonazol, tekloftalam, teknacen, tetcyklacis, tetrakonazol, tiabendazol, tycjofen, tifluzamid, tiofanat-metyl, tiram, tioksymid, tolklofos-metyl, tolilfluanid, triadimefon, triadimenol, triazobutyl, triazoksyd, tricyklamid, tricyklazol, tridemorf, trifloksystrobina, triflumizol, triforyna, tritikonazol, unikonazol, walidamycyna A, winklozolina, zineb, ziram, zoksamid, jak również: (2S)-N-[2-[4-[[3-(4-chlorofenylo)-2-propynylo]oksy]-3-metoksyfenylo]etylo]-3-metylo-2-[(metylosulfonylo)amino]butanoamid, 1-(1-naftalenylo)-1H-pirolo-2,5-dion, 2,3,5,6-tetrachloro-4-(metylosulfonylo)pirydyna, 2-amino-4-metylo-N-fenylo-5-tiazolokarboksyamid, 2-chloro-N-(2,3-dihydro-1,1,3-trimeLylo-1H-inden-4-ylo)-3-pirydynokarboksyamid, 3,4,5-trichloro-2,6-pirydynodikarbonitryl, aktinowat, cis-1-(4-chlorofenylo)-2-(1h-1,2,4-triazol-1-ilo)cykloheptanol, 1-(2,3-dihydro-2,2-dimetylo-1H-inden-1-ylo)-1H-imidazolo-5-karboksylan metylu, wodorowęglan potasu, N-(6-metoksy-3-pirydynylo)cyklopropanokarboksyamid, N-butylo-8-(1,1-dimetyloetylo)-1-oksaspiro[4.5]dekano-3-amina, tetratiowęglan sodu, jak również sole miedzi i preparaty miedziowe, takie jak ciecz bordoska, wodorotlenek miedzi, naftenian miedzi, tlenochlorek miedzi, siarczan miedzi, kufraneb, tlenek miedzi, mankoper i oksyna-cu. - Środki bakteriobójcze: bronopol, dichlorfen, nitrapiryn, dimetyloditiokarbaminian niklu, kasugamycyna, oktylinon, kwas furanokarboksylowy, oksytetracyklina, probenazol, strptomycyna, tekloftalam, siarczan miedzi i inne preparaty miedziowe. - Środki owadobójcze/środki roztoczobójcze/środki nicieniobójcze:

48 48 PL B1 abamektyna, ABG-9008, acefat, acechinocyl, acetamipryd, acetoprol, akiynatiyna, AKD-1022, AKD-3059, AKD-3088, alanykarb, aldikarb, aldoksykarb, aletryna, IR izomery aletryny, alfacypermetryna (alfametryna), amidoflumet, aminokarb, amitraz, awermektyna, AZ-60541, azadirachtyna, azametyfos, azynfoz-metyl, azynfoz-etyl, azocyklotyna, Bacillus popilliae, Bacillus sphaericus, Bacillus subtilis, Bacillus thuringiensis, Bacillus thuringiensis szczep EG-2348, Bacillus thuringiensis szczep GC-91, Bacillus thuringiensis szczep NCTC-11821, Bakulowirusy, Beauveria bassiana, Beauveria tenella, bendiocarb, benfuracarb, bensultap, benzoksymat, beta-cyflutryna, beta-cypermetryna, bifenazat, bifentryna, binapakryl, bioaletryna, S-cyklopentylowy izomer bioaletryny, bioetanometryna, biopermetryna, bioresmetryna, bistrifluron, BPMC, brofenproks, bromofos-etyl, bromopropylat, bromfenvinfos (-metyl), BTG-504, BTG-505, bufenkarb, buprofezyna, butatiofos, butokarboksym, butoksykarboksym, butylopirydaben, kadusafos, kamfechlor, karbaryl, karbofuran, karbofenotion, karbosulfan, kartap, CGA-50439, chinometionat, chlordan, chlordimeform, chloetokarb, chloretoksyfos, chlorfenapir, chlorfenwinfos, chloro fluazuron, chloromefos, chlorobenzylat, chloropikryna, chloroproksyfen, chloropiryfos-metyl, chloropiryfos (-etyl), chlowaportryna, chromafenozyd, cispermetryna, cis-resmetryna, cis-permetryna, klocytryna, kloetokarb, klofentezyna, klotianidyna, klotiazoben, kodlemon, kumafos, cyjanofenfos, cyjanofos, cyklopren, cykloprotryna, Cydia pomonella, cyflutryna, cyhalotryna, cyheksatyna, cypermetryna, cyfenotryna (izomer IR-trans), cyromazyna, DDT, deltametryna, demeton-s- -metyl, demeton-s-metylosulfon, diafentiuron, dialifos, diazynon, dichlofention, dichlorfos, dikofol, dikrotofos, dicyklanil, diflubenzuron, dimetoat, dimetylwinfos, dinobuton, dinokap, dinotefuran, diofenolan, disulfoton, dokusat-na, dofenapyn, DOWCO-439, eflusilanat, emamektyna, emamektynabenzoesan, empentryna (izomer IR), endosulfan, Entomopthora spp., KPN, esfenwalerat, etiofenkarb, eti-prol, etion, etoprofos, etofenproks, etoksazol, etrymfos, famfur, fenamifos, fenazachina, fenbutatina-tlenek, fenflutryna, fenitrotion, fenobukarb, fenotiokarb, fenoksakrym, fenoksykarb, fenpropatryna, fenpirad, fenpirytryna, fenpiroksymat, fensulfotion, fention, fentryfanil, fenwalerat, fipronil, flonikamid, fluakrypirym, fiuazuron, flubenzymina, fiubrocytrynat, fiucykloksuron, flucytiynat, flufenerym, flufenoksuron, flufenproks, flumetryna, flupirazofos, flutenzyna (flufenzyna), fluwalinat, fonofos, formetanat, formotion, fosmetylan, fostiazat, fubfenproks (fluproksyfen), furatiokarb, gamma-hch, gossyplure, grandlure, granulozowirusy, halofenproks, halofenozyd, HCH, HCN-801, heptenofos, heksaflumuron, heksytiazoks, hydrametylnon, hydropren, IKA-2002, imidaklopryd, imiprotryna, indoksakarb, jodofenfos, iprobenfos, izazofos, izofenfos, izoprokarb, izoksation, iwermektyna, japonilure, katedryna, wirusy typu Kernpolyeder (niem.), kinopren, lambda-cyhalotryna, lindan, lufenuron, malation, mekarbam, mezulfenfos, metaldehyd, metam-na, metakryfos, metamidofos, Metharhizium anisopliae, Metarhizium flavoviride, methidation, metiokarb, metomyl, metopren, metoksychlor, metoksyfenozyd, metolkarb, metoksadiazon, mewinfos, milbemektyna, milbemycyna, MKI-245, MON-45700, monokrotofos, moksydektyna, MTl-800, naled, NC-104, NC-170, NC-184, NC-194, NC-195, niklozamid, nikotyna, nitenpiram, nitiazyna, NNI-0001, NNl-0101, NNI-0250, NNI-9768, nowaluron, nowiflumuron, OK-5101, OK-5201, OK-9501, OK-9602, OK-9701, OK-9802, ometoat, oksamyl, oksydemeton-metyl, Paecilomyces fumosoroseus, paration-metyl, paration (-etyl), permetryna (cis-, trans-), nafta, PH-6045, fenotryna (izomer IR-trans), fentoat, forat, fosalon, fosmet, fosfamidon, fosfokarb, foksym, butanolan piperonylu, pirymikarb, pirymifos-metyl, pirymifos-etyl, praletryna, profenofos, promekarb, propafos, propargit, propetamfos, propoksur, protiofos, protoat, protrifenbut, pimetrozyna, piraklofos, piresmetryna, piretrum, pirydaben, pirydalil, pirydafention, pirydation, pirymidifen, piryproksyfen, chinalfos, resmetiyna, RH-5849, rybawiryna, RU-12457, RU-15525, S-421, S-1833, salition, sebufos, SI-0009, silafluofen, spinosad, spirodiklofen, spiromezyfen, sulfluramid, sulfotep, sulprofos, SZl-121, tau-fluwalinat, tebufenozyd, tebufenpirad, tebupirymifos, teflubenzuron, teflutryna, temefos, temiwinfos, terbam, terbufos, tetrachlorwinfos, tetradifon, tetrametryna, tetrametiyna (izomer IR), tetrasul, teta-cypermetryna, tiaklopryd, tiametoksam, tiapronil, tiatrifos, tiocyklam-wodoroszczawian, tiodikarb, tiofanoks, tiometon, tiosultap-na, turyngiensyna, tolfenpirad, tralocytryna, tralometryna, transflutryna, triaraten, triazamat, triazofos, triazuron, trichlofenydyna, trichlorfon, triflumuron, trimetakarb, wamidotion, waniliprol, werbutyna, Verticillium lecanii, WL , WL-40027, YI-5201, YI-5301, YI-5302, XMC, ksylilkarb, Za , zeta-cypermetiyna, zolaprofos, ZXI-8901, związek propylokarbaminian 3-metylofenylu (tsumacide Z), związek 3-(5-chloro-3-pirydynylo)-8-(2,2,2-trifluoroetylo)-8-azabicyklo[3.2.1]oktano-4-karbonitryl (CAS-Reg. Nr ) i odpowiednie 3-endoizomeiy (CAS-Reg. Nr ) (porównaj: WO-96/37494, WO-98/25923), jak również preparaty zawierające ekstrakty roślinne, nicienie, grzyby lub wirusy o aktywności owadobójczej. Możliwa jest także mieszanina z innymi znanymi substancjami aktywnymi, takimi jak środki chwastobójcze lub z nawozami i regulatorami wzrostu.

49 PL B1 49 Poza tym, związki według wynalazku o wzorze (I) wykazują bardzo dobre działanie grzybobójcze. Mają one bardzo szeroki zakres działania przeciwgrzybiczego, zwłaszcza przeciw dermatofitom i drożdżakom, pleśniom i grzybom dwufazowym (na przykład przeciw gatunkom z rodzaju Candida, takim jak Candida albicans, Candida glabrata), jak również Epidermophyton floccosum, gatunkom z rodzaju Aspergillus, takim jak Aspergillus niger i Aspergillus fumigatus, gatunkom z rodzaju Trichophyton, takim jak Trichophyton mentagrophytes i gatunkom z rodzaju Microsporon, takim jak Microsporon canis i M. audouinii. Wyliczenie tych grzybów w żadnym razie nie oznacza ograniczenia uchwytnego spektrum grzybiczego, a ma charakter jedynie objaśniający. Substancje aktywne można stosować jako takie albo w postaci zawierających je preparatów, lub sporządzonych z nich lub form użytkowych, takich jak gotowe do użycia roztwory, zawiesiny, proszki zawiesinowe, pasty, proszki rozpuszczalne, preparat pyliste i granulaty. Stosowanie ich odbywa się w zwykły sposób i polega, na przykład, na polewaniu, rozbryzgiwaniu, opryskiwaniu, rozsypywaniu, nanoszeniu piany, smarowaniu itd. Następnie, możliwe jest także nanoszenie substancji aktjrwnych techniką oprysków ultraniskoobjętościowych (ang. Ultra-Low-Volume, ULV), albo wstrzykiwanie preparatu substancji aktywnej, albo jej samej, wprost do gleby. Działaniu substancji aktywnych można poddać także nasiona roślin. W przypadku zastosowania substancji aktywnych według wynalazku jako środków grzybobójczych, dawki ich mogą się zmieniać, w zależności o sposobu użycia, w szerokim zakresie. W przypadku poddawania działaniu części roślin, dawki substancji aktywnej mieszczą się, na ogół, w zakresie od 0,1 do g/ha, korzystnie w zakresie od 10 do 1000 g/ha. W przypadku poddawania działaniu nasion, dawki substancji akt5avnej mieszczą się, na ogół, w zakresie od 0,001 do 50 g/kg nasion, korzystnie w zakresie od 0,01 do 10 g/kg nasion. W przypadku poddawania działaniu gleby, dawki substancji aktywnej mieszczą się, na ogół, w zakresie od 0,1 do g/ha, korzystnie w zakresie od 1 do 5000 g/ha. Wytwarzanie i stosowanie substancji aktywnych według wynalazku uwidaczniają następujące przykłady. Przykłady wytwarzania P r z y k ł a d I-1-A-a-1 Do 3,54 g (0,029 mola) tert-butanolanu potasu w 17 ml bezwodnego DMF (dimetyloformamidu) wkrapla się, w temperaturze 20 C, 5,28 g związku według przykładu II-A-1 w 11 ml bezwodnego DMF, po czym całość miesza się w ciągu godziny w temperaturze 40 C. Roztwór reakcyjny wprowadza się, przy mieszaniu do lodowatej wody, zakwasza przy użyciu stężonego kwasu solnego, po czym roztwór odparowuje. Pozostałość wygotowuje się dwukrotnie z 50 ml metanolu i roztwór metanolowy zatęża pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymaną pozostałość ogrzewa się jeszcze w 20 ml metanolu, pozostawia do ostygnięcia i powstały osad wyodrębnia metodą filtracji próżniowej. Wydajność: 2,55 g (52% wydajności teoretycznej). Temperatura topnienia: 256 C. Sposobem analogicznym do sposobu z przykładu (I-1-A-a-1) i zgodnie z ogólnymi wskazówkami dotyczącymi wytwarzania, otrzymuje się następujące związki o wzorach (I-1-A-a) i (I-1-B-a):

50 50 PL B1 Uwaga W tabeli powyższej i w dalszych tabelach użyto następujących oznaczeń skrótowych: Z = temperatura rozkładu; Prz. nr = Przykład nr; T. t. = Temperatura topnienia (uwaga tłum.).

51 PL B1 51 P r z y k ł a d nr I-1-A-b-1 Do 0,78 g związku według przykładu wytwarzania I-1-A-a-4 w 30 ml bezwodnego octanu etylu i 0,3 ml trietyloaminy wprowadza się, pod chłodnicą zwrotną 0,23 g chlorku kwasu izomasłowego w 2 ml bezwodnego octanu etylu. Po zakończeniu reakcji (o przebiegu monitorowanym metodą chromatografii cienkowarstwowej) oddestylowuje się rozpuszczalnik, a pozostałość rozpuszcza w 50 ml dichlorometanu, otrzymany roztwór przemywa się 2 razy po 10 ml 0,5N roztworu NaOH i osusza, po czym oddestylowuje się rozpuszczalnik. Następnie, przeprowadza się oczyszczanie metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (chlorek metylenu/octan etylu 3:1). Wydajność: 0,55 g (71% wydajności teoretycznej). Temperatura topnienia: 225 C. Sposobem analogicznym do sposobu z przykładu (I-1-A-b-1) i zgodnie z ogólnymi wskazówkami dotyczącymi wytwarzania, otrzymuje się następujące związki o wzorach (I-1-A-b) i (I-1-B-b):

52 52 PL B1

53 PL B1 53 P r z y k ł a d nr I-1-A-c-1 Do 1,21 g związku według przykładu I-1-A-a-4 w 30 ml bezwodnegp dichlorometanu (CH 2 CI 2 ) wprowadza się 0,42 ml (3 mmole) triaetyloaminy. W temperaturze mieszczącej się w zakresie od 10 do 20 C wkrapla się 0,3 ml (3 mmole) estru etylowego kwasu chloromrówkowego. Całość miesza się w temperaturze pokojowej. Przebieg i zakończenie reakcji monitoruje się metodą chromatografii cienkowarstwowej. Rozpuszczalnik odparowuje się przy użyciu wyparki obrotowej i pozostałość rozpuszcza w dichlorometanie, po czym otrzymany roztwór przemywa się dwukrotnie 20 ml 0,5N NaOH, osusza i zatęża przy użyciu wyparki obrotowej. Oczyszczanie przeprowadza się metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (dichlorometan/octan etylu 3:1). Wydajność: 0,4 g (29% wydajności teoretycznej). Temperatura topnienia: 174 C. Sposobem analogicznym do sposobu z przykładów (I-1-A-c-1) i (I-1-B-c-1) oraz zgodnie z ogólnymi wskazówkami dotyczącymi wytwarzania, otrzymuje się następujące związki o wzorach (I-1-A-c) i (I-1-B-c).

54 54 PL B1

55 PL B1 55 P r z y k ł a d nr I-1-B-c-1 Do 1,21 g związku według przykładu I-1-B-a-1 w 20 ml bezwodnego CH 2 CI 2 wprowadza się 0,28 ml (2 mmole) trietyloaminy. W temperaturze mieszczącej się w zakresie od 10 do 20 C wkrapla się 0,2 ml (2 mmole) estru etylowego kwasu chloromrówkowego w 3 ml bezwodnego CH 2 CI 2. Całość miesza się w temperaturze pokojowej. Przebieg i zakończenie reakcji monitoruje się metodą chromatografii cienkowarstwowej. Rozpuszczalnik odparowuje się przy użyciu wyparki obrotowej i pozostałość rozpuszcza w dichlorometanie, po czym otrzymany roztwór przemywa się dwukrotnie 20 ml 0,5N NaOH, osusza i zatęża przy użyciu wyparki obrotowej. Oczyszczanie przeprowadza się metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (dichlorometan/octan etylu 2:1). Wydajność: 0,84 g (88% wydajności teoretycznej). Temperatura topnienia: 244 C. P r z y k ł a d nr II-A-1 W 80 ml absolutnego THF i 8 ml trietyloaminy miesza się w ciągu 5 minut 6,08 g chlorowodorku estru metylowego kwasu 4-metoksy-1-aminocykloheksanokarboksylowego, po czym dodaje się 4,3 g kwasu N-(5-metylo-3-fenylo)pirazolilooctowego i całość miesza w ciągu 15 minut w temperaturze pokojowej. Następnie, dodaje się 4,4 ml trietyloaminy i natychmiast wkrapla 1,12 ml trichlorku tlenku fosforu(v) tak, aby roztwór wrzał w sposób umiarkowany. Całość miesza się w ciągu 30 minut pod chłodnicą zwrotną. Roztwór reakcyjny wprowadza się do 400 ml lodowatej wody, doprowadza do odczynu alkalicznego przy użyciu 7 ml trietyloaminy i poddaje ekstrakcji dichlorometanem. Po osuszeniu ekstraktu i oddestylowaniu rozpuszczalnika przy użyciu wyparki obrotowej, pozostałość poddaje się oczyszczaniu metodą chromatografii kolumnowej na żelu krzemionkowym (dichlorometan/aceton 5:1). Wydajność: 5,28 g (68% wydajności teoretycznej). Temperatura topnienia: 140 C. Sposobem analogicznym do sposobu z przykładu (II-A-l) i zgodnie z ogólnymi wskazówkami dotyczącymi wytwarzania, otrzymuje się następujące związki o wzorach (II-A) i (II-B).

56 56 PL B1

57 PL B1 57

58 58 PL B1 P r z y k ł a d nr I-2-A-a-1 W 5 ml DMF rozpuszcza się 1,9 g (4,5 mmola) związku według przykładu III-A-1 i przy oziębianiu lodem wkrapla się 5,35 ml 1M roztworu tert-butanolanu potasu, po czym całość miesza się w temperaturze pokojowej w ciągu 8 godzin i usuwa rozpuszczalnik przy użyciu wyparki obrotowej. Pozostałość rozpuszcza się w wodzie, powoli zakwasza stężonym HCl i po przesączeniu pod próżnią osusza. Wydajność: 1,01 g (24% wydajności teoretycznej). logp (ph 2,3) 2,05. Sposobem analogicznym do sposobu z przykładu (I-2-A-a-1) i zgodnie z ogólnymi wskazówkami dotyczącymi wytwarzania, otrzymuje się następujące związki o wzorze (I-2-A-a):