ZARZĄDZENIE NR 32/2017 Burmistrza Miasta Józefowa z dnia 15 marca 2017 r.

Transkrypt

1 ZARZĄDZENIE NR 32/2017 Burmistrza Miasta Józefowa z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie zatwierdzenia Diagnozy potrzeb edukacyjnych Szkoły Podstawowej nr 1 im. Olofa Plamego prowadzonej przez Miasto Józefów Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 8 i art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446 z późn. zm.) zarządzam, co następuje: 1 Zatwierdzam Diagnozę potrzeb edukacyjnych Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Olofa Plamego prowadzonej przez Miasto Józefów w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszego Zarządzenia. 2 Wykonanie Zarządzenia powierza się Kierownikowi Referatu Oświaty, Kultury, Zdrowia i Sportu. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podjęcia. 3 Burmistrz Miasta /-/ inż. Stanisław Kruszewski

2 UZASADNIENIE Diagnoza potrzeb edukacyjnych Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Olofa Plamego prowadzonej przez Miasto Józefów będzie podstawą do pozyskania środków zewnętrznych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata Oś priorytetowa X Edukacja dla rozwoju regionu, Działanie 10.1 Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży, Poddziałanie Edukacja ogólna w ramach ZIT. Niniejsza diagnoza ma na celu zbadanie potrzeb edukacyjnych uczniów Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Olofa Palmego. Główne obszary badania to problemy w nauce, szkolna oferta zajęć pozalekcyjnych, wsparcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych, rozwijanie kompetencji kluczowych. Została ona opracowana na podstawie analizy dokumentacji szkoły oraz badań ankietowych wykonanych w marcu br.

3 Diagnoza potrzeb edukacyjnych Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Olofa Plamego prowadzonej przez Miasto Józefów Siedziba: ul. Mickiewicza Józefów Józefów, marzec 2017 r.

4 Spis treści Wstęp Opis obszaru problemowego Opis procedury diagnozy potrzeb Wyniki przeprowadzonej diagnozy potrzeb Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli z oddziałów Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli uczących przyrody Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli uczących matematyki Wyniki ankiety skierowanej do uczniów z oddziałów Analiza wywiadu z uczniami z oddziałów Analiza sprawdzianu po klasie szóstej Wnioski...18

5 Wstęp Niniejszy dokument przedstawia diagnozę potrzeb edukacyjnych uczniów Szkoły Podstawowej nr 1 im. Olofa Palmego w Józefowie, które przy wsparciu środków unijnych można realizować w formie dodatkowych zajęć pozalekcyjnych. 1. Opis obszaru problemowego Do Szkoły Podstawowej nr 1 w Józefowie w bieżącym roku szkolnym do klas I-VI uczęszcza 565 uczniów, w tym 273 dziewczęta i 295 chłopców. W roku szkolnym 2017/2018 wśród wychowanków realizujących obowiązek szkolny będzie 8 uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (w tym 3 uczniów jest z obustronnym niedosłuchem, 1 uczeń z niepełnosprawnością ruchową, 4 uczniów z zagrożeniem niedostosowaniem społecznym) oraz 110 uczniów z dysfunkcjami w zakresie funkcji percepcyjno-motorycznych posiadających opinię psychologa szkolnego lub z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. W placówce znajduje się gabinet psychologa szkolnego, pedagoga szkolnego, logopedy, sala do prowadzenia terapii pedagogicznej, 15 sal lekcyjnych, każda z jednym komputerem. Szkoła posiada pracownię do prowadzenia zajęć komputerowych z 24 stanowiskami do pracy (6 komputerów nowych z 2016 roku, 9 z 2015 roku i 9 z 2014 roku. Szkoła posiada również 16 laptopów wyposażonych w system operacyjny Windows 7, 8, XP, które znajdują się w salach lekcyjnych do dyspozycji nauczycieli. Placówka posiada 23 tablice interaktywne oraz 24 rzutniki multimedialne. W budynku dostępny jest Internet przewodowy 100 MB. Z sieci, spełniającej warunki bezpieczeństwa przed cyberprzemocą korzystają zarówno nauczyciele, jak i uczniowie. Niniejsza diagnoza ma na celu zbadanie potrzeb edukacyjnych uczniów. Główne obszary badania to problemy w nauce, szkolna oferta zajęć pozalekcyjnych, oferowane wsparcie oraz warunki do prowadzenia zajęć komputerowych. 2. Opis procedury diagnozy potrzeb Badaniu zostało poddanych 149 uczniów z klas 4-5, 18 nauczycieli (13 z oddziałów 1-3, 2 uczących przyrody oraz 3 uczących matematyki. Przedstawione w niniejszym dokumencie wyniki prac badawczych bazują przede wszystkim na opiniach zawartych w ankietach wypełnianych przez uczniów i nauczycieli, wywiadzie z uczniami oraz analizie dokumentacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także wynikach sprawdzianu po klasie 6. Ankiety przeprowadzone na początku drugiego półrocza

6 roku szkolnego 2016/2017 zawierały pytania zamknięte i otwarte co pozwoliło uzyskać szeroki materiał informacyjny. Przyjęcie takiej strategii badawczej, pozwoliło na zgromadzenie danych stanowiących podstawę do uzyskania obiektywnych wniosków przedstawionych w dalszej części opracowania. 3. Wyniki przeprowadzonej diagnozy potrzeb 3.1 Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli z oddziałów 1-3 W ankiecie przeprowadzonej na początku drugiego półrocza roku szkolnego 2016/2017 wzięło udział 13 nauczycieli uczących w oddziałach 1-3. Analiza odpowiedzi respondentów wykazuje, że w trzech oddziałach są uczniowie cudzoziemscy. Odpowiadając na pytanie Czy w Twoim oddziale jest uczeń mający dysfunkcję wzroku, słuchu, niepełnosprawność intelektualną, niepełnosprawność ruchową, autyzm, zespół Aspergera (ZA), zagrożenie niedostosowaniem społecznym i niedostosowanie społeczne, zaburzenia zachowania ADHD nauczyciele wskazywali, że w ich oddziałach są uczniowie z dysfunkcją wzroku (3 ankietowanych), słuchu (2 ankietowanych), zagrożeniem niedostosowaniem społecznym (3 ankietowanych), zaburzeniami zachowania ADHD (4 ankietowanych). Odpowiedzi respondentów na pytanie dotyczące trudności w nauce wskazują, że w każdym z oddziałów są uczniowie przejawiający trudności w nauce szkolnej. Ankietowani wskazywali, że największe trudności dotyczą edukacji polonistycznej i matematycznej. Obszary edukacji, których dotyczą trudności

7 Wszyscy ankietowani wskazywali, że w ich oddziałach uczniowie wykazują jakieś zdolności. Najczęściej nauczyciele wskazywali uzdolnienia w kierunku edukacji matematycznej (12 ankietowanych) i polonistycznej (6 ankietowanych). Obszary uzdolnień uczniów Respondenci zapytani o rodzaj zajęć dodatkowych, których potrzebują uczniowie z ich oddziału wskazywali na zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze (11 ankietowanych) oraz koła zainteresowań (12 ankietowanych). Rodzaj zajęć dodatkowych

8 3.2 Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli uczących przyrody W ankiecie wzięło udział 2 nauczycieli uczących przyrody, z których jeden uczy przyrody dłużej niż 5 lat, a drugi 3 lata. Po analizie odpowiedzi respondentów okazuje się, że wyposażenie pracowni, w której prowadzone są lekcje przyrody jest tylko częściowo zgodne z wytycznymi MEN. Pytani o pomoce dydaktyczne z katalogu MEN, ankietowani wskazywali, że dysponują: przyrządami i urządzeniami do obserwacji takimi jak: mikroskop elektryczny, mikroskop optyczny (1 sztuka), lupy (niewystarczająca ilość), wiatromierz, preparatami biologicznymi do obserwacji mikroskopowych tkanek roślinnych i zwierzęcych, organów zwierząt i roślin, przyrządami do pomiarów i wykonywania doświadczeń, takimi jak kompasy, cyrkle, taśmy miarowe, próbki glebowe, pojemniki na próbki glebowe, wiatromierz, mapami - fizyczna Polski, mapa świata, mapa Polski z podziałem administracyjnym oraz globusy, modelami: szkielet ssaków na przykładzie królika, szkielet ptaków, szkielet płazów, mały model szkieletu człowieka; planszami poglądowymi, dotyczącymi roślin, zwierząt (kręgowce i bezkręgowce) oraz człowieka a także atlasami geograficznymi. Badani nauczyciele wskazali, że w Sali nie ma materiałów zużywalnych, takich jak drobne artykuły papiernicze, chemia domowa. 3.3 Wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli uczących matematyki W ankiecie wzięło udział 3 nauczycieli uczących matematyki, z których dwóch uczy matematyki dłużej niż 5 lat, a jeden poniżej 1 roku. Po analizie odpowiedzi respondentów okazuje się, że wyposażenie pracowni, w której prowadzone są lekcje matematyki jest tylko częściowo zgodne z wytycznymi MEN. 100% ankietowanych deklaruje, że pomoce dydaktyczne znajdujące się w sali, w której prowadzone są lekcje matematyki, nie spełniają ich oczekiwań. Pytani o pomoce dydaktyczne z katalogu MEN, ankietowani wskazywali, że dysponują takimi, pomocami jak: komputer z projektorem i tablicą interaktywną, przyrządami do mierzenia długości (linijki, ekierki), przyrządami do nauki o okręgach (cyrkle), przeźroczystymi modelami brył, planszami dydaktyczne do prezentacji poszczególnych zagadnień matematycznych. Nie dysponują natomiast pozostałymi pomocami dydaktycznymi zawartymi w katalogu MEN przyrządami, zestawami do mierzenia jednostek i objętości,

9 zestawami do nauki ułamków, zestawami do budowy brył przestrzennych i szkieletów brył, magnetycznymi zestawami do prezentacji pól figur, kalkulatorami oraz programami komputerowymi do nauki matematyki. 3.4 Wyniki ankiety skierowanej do uczniów z oddziałów 4-5 W ankiecie przeprowadzonej r. wzięło udział 149 uczniów z klas 4-5, w tym 72 dziewczęta i 77 chłopców, z których większość mieszka w mieście. Badanie problemów w nauce 36 badanych uczniów odpowiedziało, że ma trudności w nauce. Respondenci najczęściej wskazywali na problemy z matematyką (17), językiem polskim (10), językiem angielskim (9). Uczniowie zapytani, z czego wynikają ich trudności w nauce, najczęściej wskazywali brak wiary we własne możliwości (43 uczniów), następnie na brak systematycznej pracy (22 uczniów). Inne powody wskazane przez uczniów to (lenistwo, brak zrozumienia, co mówi

10 nauczyciel itp.). Zaległości powstałe w toku dotychczasowej nauki zadeklarowało 11 uczniów. Badanie oferty zajęć pozalekcyjnych 62 ankietowanych wskazało, że korzysta z płatnych korepetycji. Uczniowie pytani o ofertę zajęć pozalekcyjnych w szkole w większości wskazywali, na zbyt małą różnorodność zajęć. Uczniowie pytani o to, w jakich zajęciach pozalekcyjnych najchętniej by uczestniczyli, wskazywali na zajęcia dotyczące takich przedmiotów, jak wychowanie fizyczne, matematyka, język angielski, francuski, niemiecki, historia. Pytani o formę zajęć większa część uczniów wskazała zajęcia doskonalące porozumiewanie się w języku obcym oraz zajęcia ukierunkowane na rozwój kompetencji przyrodniczych.

11 Najwięcej uczniów chciałoby korzystać z zajęć pozalekcyjnych 2 razy w tygodniu po 1 godzinie lekcyjnej, natomiast najmniej uczniów jeden raz w tygodniu po 2 godziny lekcyjne. Aż 107 badanych deklarowało, aby te zajęcia były prowadzone przez uczących ich nauczycieli. Respondenci pytani o formę zajęć pozalekcyjnych najczęściej wskazywali, że wolą mieszaną, czyli część zajęć z nauczycielami w szkole, część w domu przy komputerze (72 uczniów), mobilną, czyli wskazało (39uczniów), standardową wskazało (35 uczniów).

12 Z ankiety przeprowadzonej wśród uczniów wynika, że do najbardziej ulubionych przedmiotów należą: wychowanie fizyczne, zajęcia komputerowe, język polski, przyroda. Uczniowie chcieliby zdobywać nową wiedzę w tych zakresach. Z ankiety wynika, że przy wyborze zawodu uczniowie kierują się przede wszystkim własnymi zainteresowaniami (128 uczniów) i wysokością zarobków(55 uczniów). Czym się przede wszystkim kierujesz planując wybór zawodu?

13 Badanie wyposażenia szkoły w sprzęt multimedialny. Blisko 50% ankietowanych uczniów wskazuje, że w szkole nie ma wystarczającej ilości sprzętu multimedialnego. Na konieczność doposażenia szkoły w tablety wskazało 99 badanych uczniów. Czy uważasz, że w Twojej szkole jest wystarczająca ilość sprzętu multimedialnego? Jaki sprzęt multimedialny Twoim zdaniem uatrakcyjni zajęcia pozalekcyjne:

14 3.5 Analiza wywiadu z uczniami z klas 4-5 Wywiad przeprowadzono r. ze 150 uczniami z klas czwartych i piątych. Miał on na celu zbadanie opinii uczniów dotyczących pomocy dydaktycznych w pracowni przyrodniczej oraz matematycznej. Uczniowie zapytani o wyposażenie sali przyrodniczej w pomoce dydaktyczne, 146 z nich uważa, że jest ona nieodpowiednio wyposażona Uczniowie pytani o to, w które pomoce dydaktyczne z katalogu MEN powinna być doposażona pracownia przyrodnicza, najczęściej wskazywali na przyrządy do pomiarów i wykonywania doświadczeń oraz sprzęt laboratoryjny, odczynniki chemiczne materiały zużywalne (odpowiednio 143 i 147 uczniów).

15 Uczniowie zapytani o wyposażenie w pomoce dydaktyczne sali, w której odbywają się lekcje matematyki uznali, że jest ona nieodpowiednio wyposażona. Respondenci pytani o to, w które pomoce dydaktyczne z katalogu MEN powinna być doposażona pracownia matematyczna wskazywali na sprzęt niezbędny do przeprowadzenia zajęć z aplikacjami tematycznymi np. wizualizer przestrzenny.

16 3.6 Analiza sprawdzianu po klasie szóstej Do sprawdzianu 5 kwietnia 2016r. przystąpiło w naszej szkole 83 uczniów. Sprawdzian składał się z dwóch części. Obie części były przeprowadzone w formie pisemnej. Średni wynik procentowy dla szkoły: Język polski i matematyka: 70,4% Język polski: 73,4% Matematyka: 66,9% Język angielski: 83% Ogółem: Średni wynik procentowy dla szkoły to 76,7%. Z analizy wyników części polonistycznej sprawdzianu wynika, że: Szóstoklasiści dobrze radzą sobie z odbiorem tekstu popularnonaukowego i bez trudu potrafią wyszukać w nim informacje, szczególnie te podane wprost. Mają jednak problemy z odczytaniem tekstu literackiego. Dobrze radzą sobie z jego analizą i odbiorem na poziomie dosłownym, znacznie trudniejsze są dla nich operacje bardziej złożone interpretacja znaczeń przenośnych i uogólnianie. W pracy z tekstem literackim warto zwrócić szczególną uwagę na doskonalenie umiejętności odczytywania znaczeń niewypowiedzianych wprost i sensu całego utworu. Pisemne wypowiedzi uczniów pokazują, że szóstoklasiści dość dobrze radzą sobie z pisaniem na określony temat, w określonej formie. Poziom ich wypowiedzi jest jednak zróżnicowany. Ciągłego doskonalenia wymaga sprawność językowa uczniów, szczególnie w wyrażaniu myśli i uczuć, ale również innych zamierzonych treści. Warto jak najczęściej wykorzystywać różne sytuacje komunikacyjne z życia szkolnego do praktycznych ćwiczeń w mówieniu i pisaniu oraz jak najczęściej stwarzać sytuacje zachęcające uczniów do wypowiadania się na różne tematy. Należy kształtować wrażliwość uczniów na zagadnienia poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej. Z analizy wyników części matematycznej sprawdzianu wynika, że: Uczniowie dobrze poradzili sobie z wykonywaniem prostych obliczeń zegarowych na godzinach, minutach i sekundach (poziom wykonania 92%), biorąc pod uwagę wykorzystanie i tworzenie informacji.

17 Zadanie (poziom wykonania 86%), które badało sprawność rachunkową również nie sprawiło wielu trudności szóstoklasistom. Uczniowie mieli obliczyć różnicę sześcianów liczb naturalnych oraz kwadrat ułamka zwykłego. Zadanie (poziom wykonania 48%), które sprawdzało umiejętności modelowania matematycznego, było dla zdających jednym z dwóch najtrudniejszych zadań w arkuszu. Osadzone było w kontekście praktycznym. Część danych do zadania zamieszczono w tabeli (fragment cennika). Uczniowie musieli powiązać informacje tekstowe z wielkościami zawartymi w tabeli, a następnie zastosować wiedzę z zakresu arytmetyki i wykorzystać nabyte umiejętności rachunkowe. Drugim pod względem trudności (poziom wykonania 53%) było zadanie, które badało rozumowanie i tworzenie strategii oraz sprawdzało opanowanie umiejętności z geometrii przestrzennej. Trudne lub umiarkowanie trudne okazały się dla szóstoklasistów zadania z geometrii płaskiej i przestrzennej. Konieczne jest zatem zwrócenie szczególnej uwagi na kształtowanie umiejętności związanych z zagadnieniami geometrycznymi oraz z odpowiednią interpretacją rysunków przedstawiających figury geometryczne. Należy również kłaść nacisk na dogłębne analizowanie różnych treści matematycznych, przede wszystkim osadzonych w kontekście praktycznym oraz na uważne analizowanie treści zadań i towarzyszących im rysunków, wykresów, czy tabel. Z analizy wyników części dotyczącej języka angielskiego wynika, że: Uczniowie najlepiej poradzili sobie z zadaniami sprawdzającymi umiejętność rozumienia ze słuchu Spośród zadań sprawdzających umiejętność rozumienia ze słuchu najwyższy średni wynik otrzymali zdający za zadanie. Na podobnym poziomie wykonali zadania sprawdzające znajomość środków językowych. W języku angielskim szóstoklasiści uzyskali najwyższy średni wynik w zadaniu sprawdzającym znajomość środków językowych. Oparte na materiale ikonograficznym, sprawdzało głównie znajomość leksyki. Średni wynik za to zadanie wyniósł 93,5%. Natomiast zadanie, które sprawdzało tę samą umiejętność, ale wymagało znajomości struktur gramatycznych oraz zrozumienia tekstu, stanowiącego podstawę tego zadania, okazało się znacznie trudniejsze (78%) szczególnie punkt wymagający zastosowania formy wyższej przymiotnika. Wszyscy szóstoklasiści dobrze poradzili sobie z zadaniami sprawdzającymi umiejętność reagowania na wypowiedzi. Warto zauważyć, że uczniowie uzyskali wyższe wyniki za

18 zadanie, które polegało na dobraniu odpowiedniej reakcji w języku obcym do opisanej sytuacji, niż za zadanie oparte na materiale ikonograficznym. Największym wyzwaniem dla szóstoklasistów na tegorocznym sprawdzianie okazały się zadania sprawdzające umiejętność rozumienia tekstów pisanych. Zadania te były dla uczniów najtrudniejsze w całym arkuszu. Średni wynik w języku angielskim wyniósł 75,3% Najtrudniejszym okazało się zadanie sprawdzające umiejętność określania głównej myśli tekstu. Średni wynik za to zadanie wyniósł 66,4%. Analiza wyników zadań sprawdzających umiejętność określania głównej myśli tekstu pokazuje, że najtrudniejszym okazał się tekst o fotografii. Uczniowie, którzy wybierali niepoprawne odpowiedzi, prawdopodobnie kierowali się znaczeniem poszczególnych słów, nie zwracając uwagi na kontekst, w którym zostały one użyte, oraz związki logiczne między zdaniami. Konieczne jest zatem rozwijanie umiejętności rozumienia tekstów pisanych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na kontekst, określenia ogólnego sensu tekstu, zarówno w tekście pisanym, jak i słuchanym. Ćwicząc z uczniami tę umiejętność warto uświadamiać im konieczność przeczytania/wysłuchania każdego tekstu do końca, gdyż tylko wtedy można określić, co jest jego głównym tematem, należy również dokonywać syntezy - kojarzyć różne informacje i znaleźć logiczne związki pomiędzy nimi. Należy utrwalać znajomość struktur gramatycznych, gdyż ich nieznajomość znacznie utrudnia, a czasami uniemożliwia zrozumienie fragmentów tekstu kluczowych dla rozwiązanie zadania. Ważne jest aby zachęcać uczniów do uważnego czytania poleceń i niepodejmowania decyzji o wyborze odpowiedzi zbyt pochopnie. Uświadamiać uczniom jak istotne jest uważne i dokładne przeczytanie i wysłuchanie każdego tekstu do końca oraz skupianie uwagi nie tylko na pojedyncze słowa, ale przede wszystkim na kontekście oraz celu, w jakim słowa zostały użyte. 4. Wnioski Analiza przedstawionych w niniejszym dokumencie wyników prac badawczych, pozwoliła wyłonić obszary wymagające wsparcia w celu podniesienia u uczniów kompetencji kluczowych, właściwych postaw i umiejętności niezbędnych na rynku pracy oraz rozwój indywidualnego podejścia do ucznia, szczególnie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi a także stworzenia warunków dla nauczania opartego na metodzie eksperymentu.

19 Proponowane formy wsparcia dla uczniów: dodatkowe zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze służące wyrównywaniu dysproporcji edukacyjnych w trakcie procesu kształcenia dla uczniów mających trudności w spełnianiu wymagań edukacyjnych, wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego w zakresie edukacji matematycznej - kształtowanie umiejętności związanych z zagadnieniami geometrycznymi oraz z odpowiednią interpretacją rysunków przedstawiających figury geometryczne; dogłębne analizowanie różnych treści matematycznych, przede wszystkim osadzonych w kontekście praktycznym oraz analizowanie treści zadań i towarzyszących im rysunków, wykresów, czy tabel; w zakresie edukacji obcojęzycznej - rozwijanie umiejętności rozumienia tekstów pisanych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na kontekst, określenia ogólnego sensu tekstu, zarówno w tekście pisanym, jak i słuchanym; dokonywanie syntezy - kojarzenie różne informacji i znajdowanie logicznych związków pomiędzy różnymi elementami; utrwalanie znajomość struktur gramatycznych; zachęcanie uczniów do uważnego czytania poleceń i niepodejmowania decyzji o wyborze odpowiedzi zbyt pochopnie; uświadamianie uczniom jak istotne jest uważne i dokładne przeczytanie i wysłuchanie każdego tekstu do końca oraz skupianie uwagi nie tylko na pojedyncze słowa, ale przede wszystkim na kontekście oraz celu, w jakim słowa zostały użyte; w zakresie edukacji polonistycznej - kształtowanie umiejętności odczytywania tekstu literackiego; interpretacja znaczeń przenośnych i uogólnianie; doskonalenie umiejętności odczytywania znaczeń niewypowiedzianych wprost i sensu całego utworu; doskonalenie sprawności językowej w wyrażaniu myśli i uczuć; wykorzystywanie różnych sytuacji komunikacyjnych z życia szkolnego do praktycznych ćwiczeń w mówieniu i pisaniu oraz stwarzać sytuacji zachęcających uczniów do wypowiadania się na różne temat; kształtowanie wrażliwość uczniów na zagadnienia poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej. realizację różnych form rozwijających uzdolnienia: koła zainteresowań, warsztaty kształtowanie i rozwijanie kompetencji uczniów w zakresie przedmiotów przyrodniczych lub matematyki wzbogacenie zaplecza szkoły poprzez doposażenie sal w odpowiednie pomoce dydaktyczne. Diagnozę opracowały: Magdalena Jedlińska Aneta Łęczycka