Zmiana rozstawu osi. Metody WAŻNE!

Transkrypt

1 Informacje ogólne dotyczące zmiany rozstawu osi Informacje ogólne dotyczące zmiany rozstawu osi WAŻNE! Zmiana rozstawu osi ma wpływ na własności podwozia ciężarówki. Dlatego bardzo ważne jest stosowanie się do zaleceń firmy Scania. Przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac związanych ze zmianą rozstawu osi należy skontaktować się z warsztatem Scania. Uzyskasz tam informacje o standardowych wymiarach rozstawu osi i wałów napędowych. Przy wyznaczaniu nowego położenia osi kieruj się jedną ze standardowych wartości rozstawu pojazdów Scania. Umożliwi to zamontowanie w podwoziu oryginalnych wałów napędowych marki Scania. Zawsze używaj części marki Scania do wykonywania prac o krytycznym znaczeniu. Dzięki temu w każdej sytuacji zostaną zachowane optymalne wymiary. Zmiana rozstawu osi wymaga zmiany pliku SOPS. Metody Rozstaw osi można zmienić na dwa sposoby: BEP-L015 Dodatkowe informacje o modyfikowaniu pliku SOPS znajdują się w publikacji Przeprogramowanie jednostek sterujących, w rozdziale Informacje ogólne. Oba sposoby opisano w dalszej części tej publikacji Zmiana usytuowania osi tylnej lub mocowania wózka napędowego na ramie podwozia (metoda zalecana) 2. Przecięcie i połączenie ramy podwozia Wymagane jest przecięcie ramy podwozia przed osią tylną i zespawanie jej z powrotem po dokonaniu modyfikacji rozstawu osi. Osi tylnej ani wózka napędowego ze wspornikami resorów i belkami poprzecznymi nie wymontowuje się z ramy podwozia. Elementy te są przemieszczane jako kompletny zespół. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 1 (20)

2 Informacje ogólne dotyczące zmiany rozstawu osi Firma Scania zaleca wykonanie prac związanych z przecięciem i połączeniem ramy podwozia w jej autoryzowanym warsztacie. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 2 (20)

3 Zasady i warunki Zasady i warunki Przesuwanie osi tylnej lub wózka napędowego Niezależnie od wybranej metody zmiana rozstawu osi wymaga przemieszczenia osi tylnej. W celu zmiany rozstawu osi należy najpierw spróbować przemieścić oś tylną lub wózek napędowy na ramie podwozia. Przecinanie ramy podwozia Zmiana rozstawu osi przez przecięcie ramy podwozia nie jest dozwolona w pojazdach następujących typów: Ciągniki siodłowe Wywrotki bez ramy pomocniczej Zwiększanie rozstawu osi Wartość rozstawu osi nie może być większa od maksymalnej dozwolonej wartości standardowej określonej dla danego typu pojazdu. Wyjątki:: W pojazdach ze stałą zabudową i o równomiernym rozkładzie obciążenia rozstaw osi może przekraczać maksymalną dozwoloną wartość standardową. Niemniej jednak konstrukcja nadwozia musi zapewniać odpowiednie wzmocnienie ramy podwozia. W przeciwnym razie mogą występować drgania ramy. Zmniejszanie rozstawu osi Wartość rozstawu osi nie może być mniejsza od minimalnej wartości standardowej określonej dla danego typu pojazdu. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 3 (20)

4 Zasady i warunki Rozmieszczenie belek poprzecznych Jeśli nowy rozstaw osi jest jednym z rozstawów standardowych, rozmieść belki poprzeczne w standardowy sposób. Jeśli nowy rozstaw jest niestandardowy, dostosuj rozmieszczenie belek poprzecznych do długości wałów napędowych. Więcej informacji o rozmieszczeniu belek poprzecznych można znaleźć w publikacji Wymontowanie i zamontowanie belek poprzecznych. Długość i usytuowanie wałów napędowych Zmiana rozstawu osi wiąże się z koniecznością modyfikacji lub wymiany wału napędowego i wszelkich pośrednich wałów napędowych. Przy wyznaczaniu nowego położenia osi kieruj się jedną ze standardowych wartości rozstawu pojazdów Scania. Umożliwi to zamontowanie w podwoziu oryginalnych wałów napędowych marki Scania. Dotychczas zamontowane wały napędowe można w razie potrzeby wydłużyć lub skrócić. Uwaga: Zmiana długości wałów napędowych wymaga użycia specjalnego sprzętu do spawania, prostowania i wyważania wałów. Tego typu modyfikacje należy zawsze skonsultować z warsztatem Scania. Wszystkie śruby poluzowane w wale napędowym należy wymienić na nowe. Ważne jest użycie śrub właściwego typu. Śruby należy dokręcić odpowiednim momentem. Nie używaj klucza pneumatycznego. Zawsze kontaktuj się z dealerem firmy Scania, aby uzyskać informacje o właściwym rodzaju śrub oraz inne informacje. Długość wału napędowego lub pośredniego wału napędowego nie może być większa niż 2000 mm. Kąty przegubów uniwersalnych Dodatkowe informacje o wartościach kątów przegubów uniwersalnych wału napędowego znajdują się w publikacji Informacje ogólne o przystawkach odbioru mocy, w rozdziale Przystawki odbioru mocy. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 4 (20)

5 Zasady i warunki Po zwiększeniu lub zmniejszeniu rozstawu osi czasami konieczne jest zmodyfikowanie jednego lub kilku kątów przegubów uniwersalnych w celu zminimalizowania nieregularności. Wartości kątów przegubów uniwersalnych można zmienić w dowolny z poniższych sposobów: Modyfikacja lub przesunięcie łożysk podporowych. Modyfikacja kąta nachylenia osi tylnej. Zmniejszenie wysokości podnoszenia osi wleczonej (dotyczy pojazdów 6x2). Uwaga: W przypadku zastosowania długich wałów napędowych i ustawienia nieprawidłowych kątów przegubów podwozie i zespół napędowy będą wpadać w wibracje. Modyfikacja kąta nachylenia osi tylnej W pojazdach z zawieszeniem na resorach piórowych kąt nachylenia osi tylnej można zmienić za pomocą klinów umieszczonych między gniazdem resoru a resorem. Uwaga: Wartości tego kąta nie należy zmieniać o więcej niż 3. W firmie Scania można zamówić następujące kliny: Numer części Rozmiar (mm) Kąt nachylenia x90 0, x100 1, x100 2, x100 5,0 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 5 (20)

6 Zasady i warunki Numer części Rozmiar (mm) Kąt nachylenia x :10-01 Wydanie 5 pl-pl 6 (20)

7 Zasady i warunki Zmniejszanie wysokości podnoszenia osi wleczonej w pojazdach o konfiguracji 6x2Z Uwaga: Mechanizm podnoszenia osi wleczonej o ograniczonej wysokości podnoszenia powinien zostać zastosowany w każdym pojeździe o konfiguracji 6x2Z, którego rozstaw osi zmniejszono do długości poniżej 3300 mm. W pojazdach o konfiguracji 6x2Z po podniesieniu osi wleczonej znacząco zwiększa się nachylenie ramy podwozia. Ponadto podniesienie osi wleczonej powoduje nieregularności w kątach ustawienia wałów napędowych. W pojazdach z małym rozstawem osi występuje bardzo duży wzrost tych nieregularności. Ciężarówki o konfiguracji 6x2Z i rozstawie osi nie większym niż 3100 mm są zawsze wyposażone w mechanizm podnoszenia osi wleczonej o ograniczonej wysokości podnoszenia. Uwaga: Wysokość podnoszenia osi wleczonej można ograniczyć także w pojazdach o większym rozstawie osi, jednak w takiej sytuacji istnieje znaczące ryzyko stykania się podniesionych kół osi wleczonej z nierównym podłożem. Wykonanie 1. Wymień siłownik hydrauliczny na taki, w którym skok tłoczyska jest krótszy o 32 mm (numer części ). 2. Zamontuj wkładkę dystansową (1) między gumowym klockiem (2) a wspornikiem (3), który ogranicza zakres ruchu ramienia podnoszącego :10-01 Wydanie 5 pl-pl 7 (20)

8 Zasady i warunki Układ pneumatyczny Wszelkie prace przy układzie pneumatycznym powinny być wykonywane zgodnie z instrukcjami przedstawionymi w publikacji Układ pneumatyczny, w rozdziale Modyfikacje podwozia. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 8 (20)

9 Zasady i warunki Spawanie WAŻNE! Wszelkie prace spawalnicze muszą być wykonywane przez przeszkolonych pracowników i z zachowaniem wysokiej precyzji. W miarę możliwości unikaj spawania w ramie podwozia, ponieważ w obszarze sąsiadującym ze spoiną występuje większe ryzyko pojawiania się pęknięć. Jest to szczególnie istotne w przypadku tych części ramy, gdzie wytrzymałość i odporność na zmęczenie mają znaczenie krytyczne Spawanie ramy podwozia jest zasadniczo dozwolone w obszarze leżącym 1000 mm za środkową częścią wózka napędowego w pojazdach o równomiernym rozkładzie obciążenia. Wyjątki:: Pojazdy, w których za miejscem spawania występują duże obciążenia punktowe, np. samochód silos, betonomieszarka i pojazdy z zamontowanym z tyłu osprzętem takim jak dźwig. Pojazdy z belką do zaczepu zamontowaną co najmniej 1000 mm za innym miejscem spawania. Spawanie i łączenie w obszarze między przednią i tylną osią ciągnika siodłowego jest niedozwolone. Dodatkowe informacje na temat spawania zawarto w dokumencie Spawanie, w rozdziale Informacje ogólne :10-01 Wydanie 5 pl-pl 9 (20)

10 Zasady i warunki Wiercenie otworów WAŻNE! Nigdy nie wierć otworów w kołnierzach podłużnic ramy. Wyjątki: 100 milimetrów od tylej części podłużnic ramy. 100 Na kołnierze są przenoszone największe naprężenia oddziałujące na podłużnice ramy. Dlatego istnieje wyjątkowo wysokie ryzyko pojawiania się pęknięć wokół otworów wywierconych w kołnierzach podłużnic lub w ich pobliżu Dodatkowe informacje na temat wiercenia otworów zawarto w dokumencie Wiercenie otworów, w rozdziale Informacje ogólne. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 10 (20)

11 Przesuwanie osi tylnej lub wózka napędowego Przesuwanie osi tylnej lub wózka napędowego Oś tylną lub wózek można przesunąć w pojazdach z ramą pojedynczą bądź podwójną. Zwiększanie tylnego zwisu ramy W przypadku zwiększania zwisu tylnego nowy punkt podparcia tylnej osi wleczonej musi znajdować się przed przyszłym punktem łączenia ramy zewnętrznej. Dodatkowe informacje o sposobie zwiększania wartości tylnego zwisu ramy znajdują się w publikacji Zwiększanie tylnego zwisu ramy. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 11 (20)

12 Przesuwanie osi tylnej lub wózka napędowego Przedłużanie ramy wewnętrznej W przypadku przesunięcia do tyłu osi tylnej lub wózka napędowego w pojazdach wyposażonych w ramę podwójną konieczne jest przedłużenie ramy wewnętrznej. Dodatkowa belka przedłużenia powinna być co najmniej tak długa jak wartość przedłużenia rozstawu osi. Wypełnij substancją uszczelniającą obszar między ramą zewnętrzną a ramą wewnętrzną, aby nie przedostawała się do niego wilgoć. W miarę możliwości użyj podkładu. Przedłużoną ramę wewnętrzną można zamówić w fabryce jako zamówienie specjalne. W celu uzyskania szczegółowych informacji należy skontaktować się z dealerem firmy Scania Oszlifuj złącza zgodnie z ilustracją. A = spawanie łukiem metalowym B = spawanie metodą MIG 1. Istniejąca belka wewnętrzna 2. Nowa belka wewnętrzna 3. Istniejące nity 4. Nowe nity lub śruby pasowane M14 5. Istniejące spoiny zaślepiające 6. Nowe spoiny zaślepiające 7. Belka zewnętrzna 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 12 (20)

13 Przesuwanie osi tylnej lub wózka napędowego 30 A B :10-01 Wydanie 5 pl-pl 13 (20)

14 Przesuwanie osi tylnej lub wózka napędowego Opis czynności serwisowych i naprawczych 1. Wymontuj wały napędowe i przewody sprężonego powietrza podłączone do przesuwanej osi tylnej (lub wózka napędowego). Wymontuj także inne podzespoły, które mogłyby utrudniać pracę. 2. Podeprzyj tylną krawędź podwozia na kobyłce. 3. Zmierz wymiar kontrolny (M), wykonując następujące czynności: a) Korzystając z przymiaru kątowego, ustaw linijkę w poprzek przedniej części ramy, w miejscu, gdzie podłużnice są ustawione równolegle względem siebie. b) Napunktuj przy linijce dwa przednie punkty kontrolne, po jednym na każdej podłużnicy ramy. Wykonaj oznaczenia w kołnierzach ramy podwozia jak najbliżej czoła podłużnic ramy. Dzięki temu wytrzymałość ramy zmniejszy się jedynie minimalnie. c) W ten sam sposób napunktuj dwa tylne punkty kontrolne, aby można było określić wymiar kontrolny (M). 4. Wymontuj wsporniki resorów i ich belki poprzeczne. 5. Wywierć nowe otwory dla wsporników resorów i belek poprzecznych. Jeśli nie są dostępne szablony do wiercenia, można wykorzystać wsporniki resorów i belki poprzeczne. 6. Zamontuj elementy poprzez nitowanie na zimno lub przy użyciu połączeń śrubowych. W przypadku wybrania drugiej z tych metod rozwierć otwory na śruby za jednym razem i użyj śrub pasowanych. 7. Zaspawaj otwory, jeśli odległość względem nowych otworów jest mniejsza niż podana w dokumencie Wiercenie otworów. 90 Przed zmianą położenia osi/wózka sprawdź wymiar M :10-01 Wydanie 5 pl-pl 14 (20)

15 Przecinanie i łączenie Przecinanie i łączenie Uwaga: Łączenie elementów ramy podwozia skutkuje spadkiem jej wytrzymałości mechanicznej. Przecinanie i łączenie ramy pojedynczej WAŻNE! Za poprawne połączenie elementów ramy podwozia odpowiada zawsze osoba wykonująca tę pracę. Uwaga: Przecięcie ramy podwozia jest dopuszczalne tylko w przypadku ciężarówek z ramą F950. Elementy ramy podwójnej można łączyć jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Wymagane jest przecięcie ramy podwozia przed osią tylną i zespawanie jej z powrotem po dokonaniu modyfikacji rozstawu osi. Osi tylnej ani wózka napędowego ze wspornikami resorów i belkami poprzecznymi nie wymontowuje się z ramy podwozia. Elementy te są przemieszczane jako kompletny zespół. Dodatkowe informacje o łączeniu elementów ramy podwójnej znajdują się w dalszej części tej publikacji, pod nagłówkiem Przecinanie i łączenie ramy podwójnej. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 15 (20)

16 Przecinanie i łączenie Usytuowanie punktów łączenia ramy Uwaga: Punkty łączenia ramy nie mogą znajdować się w pobliżu obszarów poddawanych wysokim obciążeniom przenoszonym z zabudowy. Przetnij ramę podwozia tak, aby punkty łączenia znalazły się w bezpiecznej odległości od następujących elementów: Wsporniki resorów Mocowanie osi wleczonej Belki poprzeczne Elementy podwozia (zbiorniki, uchwyty koła zapasowego, skrzynki na narzędzia itp.) Wyznacz położenie przednich punktów łączenia (w przypadku przedłużania ramy), biorąc pod uwagę czynniki takie, jak usytuowanie belek poprzecznych. Ważne jest zapewnienie wystarczającej ilości miejsca na płyty wzmacniające i możliwości ich symetrycznego rozmieszczenia wewnątrz ramy. Dodatkowe informacje o wyznaczaniu położenia punktów łączenia znajdują się w dalszej części tej publikacji, pod nagłówkiem Przecinanie i łączenie ramy podwójnej. Belki przedłużenia i płyty wzmacniające Gama części zamiennych firmy Scania obejmuje np. różnego typu belki przedłużenia i płyty wzmacniające. Elementy przygotowane we własnym zakresie muszą być wykonane z tego samego materiału co podłużnice ramy albo z materiału o równoważnych parametrach i takiej samej jakości. Dodatkowe informacje o właściwościach materiałów znajdują się w publikacji Ramy podwozi, w rozdziale Ramy i ramy pomocnicze. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 16 (20)

17 Przecinanie i łączenie Opis czynności serwisowych i naprawczych 1. Wymontuj wały napędowe i przewody sprężonego powietrza podłączone do przesuwanej osi tylnej (lub wózka napędowego). Wymontuj także inne podzespoły, które mogłyby utrudniać pracę. 2. Podeprzyj całe podwozie na kobyłkach umieszczonych w następujących punktach: Z przodu, za zderzakiem Przed i za miejscem cięcia W tylnej krawędzi podwozia 3. Ustaw kobyłki w odpowiednim położeniu i sprawdź wypoziomowanie podwozia za pomocą poziomnicy alkoholowej. Podwozie podparte na kobyłkach Oznacz miejsca przecięcia podłużnic ramy. 5. Zmierz wymiar kontrolny (M), wykonując następujące czynności: a) Korzystając z przymiaru kątowego, ustaw linijkę w poprzek przedniej części ramy, w miejscu, gdzie podłużnice są ustawione równolegle względem siebie. b) Napunktuj przy linijce dwa przednie punkty kontrolne, po jednym na każdej podłużnicy ramy. Wykonaj oznaczenia w kołnierzach ramy podwozia jak najbliżej czoła podłużnic ramy. Dzięki temu wytrzymałość ramy zmniejszy się jedynie minimalnie. c) W ten sam sposób napunktuj dwa tylne punkty kontrolne, aby można było określić wymiar kontrolny (M). Rozmieść punkty kontrolne w taki sposób, aby nie zniknęły po zmniejszeniu rozstawu osi. Najlepiej jest umieścić te punkty w obszarze za osią tylną lub wózkiem napędowym. 90 M Przetnij podłużnice ramy tarczą tnącą. Zaleca się użyć prowadnicy w postaci kawałka stalowego płaskownika zagiętego na profilu podłużnicy. 7. Sfazuj spoiny na podłużnicach ramy zgodnie z rysunkiem. Ciąg dalszy na następnej stronie. Ustalanie wymiaru przed przecięciem ramy Fazowanie spoin 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 17 (20)

18 Przecinanie i łączenie 8. Ustaw tylną część ramy tak, aby nowy wymiar kontrolny (MK lub ML) odpowiadał zmienionemu rozstawowi osi. 9. Podeprzyj elementy ramy na kobyłkach i sprawdź ich wypoziomowanie za pomocą poziomnicy alkoholowej. 10. W przypadku zwiększania rozstawu osi: a) Sfazuj spoiny na belkach przedłużenia. b) Umieść belki przedłużenia między podłużnicami ramy. 11. Zmontuj elementy ramy. 12. Sprawdź zgodność ustawienia z wymiarem MK lub ML i poprawność wypoziomowania elementów ramy. 13. Zespawaj elementy ramy i oszlifuj spoiny tak, aby wygładzić powierzchnię. 14. Pomaluj powierzchnie. MK Wymiar kontrolny po zmniejszeniu rozstawu ML Wymiar kontrolny po zwiększeniu rozstawu Ciąg dalszy na następnej stronie. Więcej informacji na temat malowania zamieszczono w dokumentach w rozdziale Lakierowanie. 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 18 (20)

19 Przecinanie i łączenie 15. Wzmocnij punkty łączenia, używając oferowanej przez firmę Scania belki wewnętrznej o grubości 8 mm albo płyt wzmacniających wykonanych samodzielnie zgodnie z poniższymi instrukcjami: Grubość płyty musi wynosić co najmniej 6 mm. Najlepiej jest wykonać płyty wzmacniające w dwóch częściach, mocowanych przy górnym i dolnym kołnierzu podłużnicy ramy. Części te muszą być rozdzielone szczeliną wzdłużną o szerokości ok. 5 mm. Przyspawaj otworowo płyty wzmacniające do czoła podłużnicy i zaspawaj szczelinę wzdłużną. Wypełnij substancją uszczelniającą obszar między podłużnicą ramy a wzmocnieniem, aby nie przedostawała się do niego wilgoć. W miarę możliwości użyj podkładu. R WAŻNE! Spawanie wewnątrz elementów w celu przytwierdzenia płyt do kołnierzy belek jest zabronione :10-01 Wydanie 5 pl-pl 19 (20)

20 Przecinanie i łączenie Przecinanie i łączenie ramy podwójnej Uwaga: Elementy ramy podwójnej można łączyć jedynie w wyjątkowych sytuacjach. min 250 min 250 WAŻNE! Podczas przecinania ramy wewnętrznej lub zewnętrznej zachowaj szczególną ostrożność, aby nie uszkodzić drugiej ramy. Połącz ramę podwójną tak, aby zachować odsadzenie o wartości co najmniej 250 mm między punktami łączenia ramy wewnętrznej i zewnętrznej. W tym przypadku nie ma potrzeby stosowania dodatkowej płyty wzmacniającej. Wypełnij substancją uszczelniającą obszar między ramą zewnętrzną a ramą wewnętrzną, aby nie przedostawała się do niego wilgoć. W miarę możliwości użyj podkładu. Usytuowanie punktów łączenia po zmniejszeniu rozstawu osi (jeden punkt łączenia dla przeciętej ramy wewnętrznej i dwa dla ramy zewnętrznej) min 250 min Wyjątki:: W przypadku skrócenia ramy w celu uzyskania rozstawu osi wynoszącego mm odsadzenie należy zmniejszyć do 100 mm Usytuowanie punktów łączenia po zwiększeniu rozstawu osi (dwa punkty łączenia dla nowej części ramy zewnętrznej i dwa dla ramy wewnętrznej) 07:10-01 Wydanie 5 pl-pl 20 (20)