Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

Transkrypt

1 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 014/015 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów: Psychologia Forma studiów: Stacjonarne Stopień studiów: Magisterskie, jednolite Specjalności: Psychologia kliniczno-sądowa Profil: Ogólnoakademicki Kod kierunku: Psych 1 Przedmiot Nazwa przedmiotu Psychologia emocji i motywacji Kod przedmiotu WPINH PsychAJednolite magisterskies K10 14/15 Kategoria przedmiotu przedmioty kierunkowe Liczba punktów ECTS 6 Język wykładowy polski Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów Semestr W C K S L I Legenda: W WykładC Ćwiczenia/językiK KonwersatoriumS SeminariumL Laboratorium, WarsztatyI Inne, Praktyki

2 3 Cele przedmiotu Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Cel 1 Zapoznanie studentów z reprezentatywnymi teoriami emocji i motywacji funkcjonującymi w psychologii oraz kontrowersjami dotyczącymi istoty tych zjawisk, co uświadomi im złożoność analizowanych zjawisk, ułatwi identyfikowanie różnych emocji i motywów ludzkich działań oraz pozwoli zrozumieć znaczenie sfery emocjonalno-motywacyjnej człowieka w jego funkcjonowaniu w różnorodnych sytuacjach życiowych. Cel Przekazanie studentom wiedzy dotyczącej m.in.: istotnych cech i charakterystyk procesów emocjonalno-motywacyjnych, prawidłowości i mechanizmów ich funkcjonowania, podstaw biologicznych tych procesów, efektów ich oddziaływania na sferę procesów poznawczych i działanie człowieka. 4 Wymagania wstępne 1 nie ma 5 Modułowe efekty kształcenia MW1 student, który zaliczy przedmiot będzie znał podstawowe właściwości procesów emocjonalno-motywacyjnych i prawidłowości ich funkcjonowania. Będzie miał świadomość wielości koncepcji teoretycznych dotyczących tych procesów sformułowanych w psychologii, (co wskazuje na złożoność opisywanych zjawisk), dostrzeże biologiczne i społeczne uwarunkowania sfery emocji i motywacji człowieka oraz jej znaczenie w poznawczym i społecznym funkcjonowaniu człowieka, rozezna różnorodne czynniki wzbudzające emocje i motywy działania, pozna psychiczne mechanizmy kontrolowania tych procesów. MU student, który zaliczył przedmiot potrafi: dokonać psychologicznej charakterystyki sfery emocjonalno-motywacyjnej człowieka, dostrzec różnice indywidualne w tym zakresie, /poddać bliższej analizie i opisać cechy różnych emocji i motywów ludzkich działań/, wskazać biologiczne i społeczne uwarunkowania wzbudzania emocji i motywacji, odróżnić adaptacyjną od dezadaptacyjnej funkcję emocji, stymulować rozwój inteligencji emocjonalnej własnej oraz innych osób. MK3 student, który zaliczył przedmiot jest świadomy znaczenia emocji i motywacji w życiu człowieka, oddziaływania tej sfery psychiki na procesy poznawcze, decyzyjne oraz działanie człowieka. MK4 student, który zaliczył przedmiot zdaje sobie sprawę ze znaczenia sfery emocjonalno-motywacyjnej w życiu człowieka zarówno w stanie zdrowia jak i choroby, w życiu indywidualnym, rodzinnym, zawodowym i w szeroko rozumianych interakcjach społecznych. 6 Treści programowe Wykład Sposoby definiowania emocji w psychologii. Koncepcje emocji funkcjonujące W1 w psychologii: motywacyjne, ewolucyjne, biologiczne, komponentowe, konstruktywizmu i symbolizmu społecznego. Odróżnienie emocji od nastroju W i stresu. Podstawowe kategorie opisywania emocji: walencja, intensywność, modalność emocji; zależność walencji emocji od wartościowania bodźców i ich zgodności z celami działania jednostki. Omówienie kontrowersji: czy istnieją emocje podstawowe czy tylko podstawowe składniki emocji? W3 Biologiczne podstawy emocji: rola procesów nerwowych i endokrynologicznych w doznawaniu emocji, układy funkcjonujące w mózgu odpowiadające za doznawanie emocji podstawowych, asymetria emocjonalna mózgu. W4 Relacje: emocja- poznanie, kontrowersje dotyczące tych relacji. Spór dotyczący: pierwszeństwa dokonania oceny sytuacji emocjonalnej lub doznawania pierwotnych emocji; niska i wysoka droga przetwarzania impulsów nerwowych w mózgu. Strona /7

3 Wykład Empatia emocjonalna: wcześniejsze i współczesne koncepcje empatii W5 w psychologii; empatia w kontekście innych cech osobowości. Inteligencja emocjonalna: podstawowe komponenty inteligencji emocjonalnej, W6 regulacyjne funkcje inteligencji emocjonalnej, stymulowanie rozwoju inteligencji emocjonalnej. W7 Ogólna charakterystyka procesów motywacyjnych: pojęcie motywu, motywacji, dyspozycji motywacyjnej; wstępna klasyfikacja ludzkich motywów, ogólny zarys najbardziej reprezentatywnych teorii motywacji; wpływ motywacji na zachowanie człowieka; konflikt motywów. W8 Najważniejsze współczesne teorie motywacji sformułowane w psychologii: koncepcje ewolucyjne, psychodynamiczne, behawiorystyczne, humanistyczne, poznawcze. W9 Podstawowe mechanizmy motywacyjne: afektywne podstawy motywacji, poziom pobudzenia a efektywność działania; teoria psychologicznej zmiany ukierunkowania pobudzenia M. Aptera, poznawcze warunki pojawienia się emocji i motywacji. W10 Specyficznie ludzkie mechanizmy motywacji: motywacja wewnętrzna, motywy związane z obrazem własnej osoby, motywacja zmian rozwojowych, inne determinanty motywacji. W11 Motywacja w przebiegu ludzkiego działania: uruchomienie działania, podtrzymywanie aktywności (mechanizm uwagi, idea implementacji intencji P. Gollwitzera, teoria kontroli działania J. Kuhla, teoria kontroli zachowania J. Heckhausena i R. Schullza), zaniechanie oraz zakończenie działania. W1 Samoregulacja motywacji: samoregulacja zachowań, wyznaczanie celów zachowania, poczucie własnej skuteczności, zwątpienie w siebie, dobre nawyki myślowe, samowiedza a samoregulacja. W13 Rola motywacji w edukacji szkolnej: znaczenie potrzeby samooceny i samoaktualizacji w sytuacjach szkolnych; motywy wewnętrzne i zewnętrzne; wiedza o efektach działania; znaczenie nagrody i kary; rola współpracy i współzawodnictwa; motywacja osiągnięć i poziom aspiracji; teoria atrybucji i oczekiwań w sytuacji szkolnej; samospełniające się proroctwa; empatia w sytuacjach szkolnych. W14 Motyw agresji i przemocy w interakcjach młodzieży szkolnej: przyczyny zachowań agresywnych, formy przemocy stosowanej przez młodzież szkolną, zachowania agresywne a zagrożenie zdrowia psychicznego ofiar i sprawców agresji, sposoby zapobiegania agresji i przemocy stosowanej przez dzieci i młodzież. Razem 8 Ćwiczenia/języki Czynniki wzbudzające emocje: oddziaływanie czynników uniwersalnych ukształtowanych w procesie ewolucji; rola doświadczenia indywidualnego w rozwoju emocji; procesy warunkowania w doznawaniu fobii; cztery różne C1 drogi generowani emocji: a) nerwowa, b) sensoryczno-motoryczna, c) bodźce ważne biologicznie, d) poznawcze opracowywanie czynników wywołujących emocje (ocena, interpretacja, atrybucja), co prowadzi do subiektywnego konstruowania znaczenia zdarzeń. 1 Strona 3/7

4 Ćwiczenia/języki Konsekwencje doznawanych emocji dla poznania i działania człowieka: wpływ emocji na procesy spostrzegania, uwagę, pamięć i procesy myślenia Model C Infuzji Afektu (AIM); wpływ afektu na interpretację zachowań; emocje jako stany afektywne; pozytywny afekt a podejmowanie decyzji; emocja a zachowania społeczne; gniew i podporządkowanie wewnątrz grupy społecznej; kodeksy kulturowe stosowane w odniesieniu do emocji. C3 Różnice indywidualne w zakresie emocji: styl afektywny, czyli indywidualny sposób przeżywania i wyrażania emocji; podstawy biologiczne indywidualnego stylu afektywnego; dominacja pozytywnej lub negatywnej emocjonalności; temperament i płeć jako wyznaczniki emocjonalności; stereotypy w ocenianiu emocji. C4 Społeczny i kulturowy kontekst emocji: komunikacyjna funkcja ekspresji emocjonalnej; specyfika ekspresji poszczególnych emocji, czy też jej kulturowa uniwersalność? Techniki rejestrowania ekspresji emocjonalnej. Mechanizm działania emocji: czy istnieje jedna powszechna funkcja wszystkich C5 emocji, czy też specyficzne funkcje poszczególnych emocji? Psychopatologia emocji: rola emocji w powstawaniu i przebiegu zaburzeń C6 psychicznych (depresji, zaburzeń osobowości, nerwic, fobii, psychoz). Problematyka emocji nieświadomych: czy istnieją emocje nieświadome?; C7 konsekwencje wzbudzania nieświadomych emocji, wpływ bodźców podprogowych wywołujących emocje na kontrolę zachowania i podejmowanie decyzji. TPB Test Piramid Barwnych (R. Haiss, P. Halder). C8 Intymność, namiętność, zaangażowanie dynamika zmian w zakresie emocji i motywacji człowieka w poszczególnych etapach rozwoju związku miłosnego (definicja miłości, charakterystyka poszczególnych faz jej przebiegu, składowe uczucia miłości przegląd różnych koncepcji). C9 Typy i rodzaje motywacji człowieka: homeostatyczne aspekty motywacji; przywracanie równowagi poznawczej; zaburzenia równowagi i poszukiwanie nowości jako motywy zachowania; motywacja zadaniowa; motywy symultaniczne; konflikt motywów. C10 Wypalenie zawodowe jako przykład wyczerpania emocjonalnego oraz spadku motywacji na skutek braku odpowiedniej higieny pracy: symptomy wypalenia zawodowego, proces wypalenia i jego konsekwencje, sposoby przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu. C11 Adaptacyjna rola empatii w różnych sytuacjach życiowych człowieka: rola empatii w redukowaniu objawów wypalenia zawodowego, poczucia osamotnienia, stanów depresyjnych u dzieci. C1 1.Prezentacja testów służących do pomiaru inteligencji emocjonalnej: a) DINEMO Dwuwymiarowy Inwentarz Inteligencji Emocjonalnej (A. Jaworska, A. Matczak. A. Ciechanowicz, J. Stańczak, E. Zalewska), b) INTE Kwestionariusz Inteligencji Emocjanalnej (N.S. Schutte, J.M. Malouff, L.E. Hall, D.J. Haggerty, J.T. Cooper, Ch.J. Gloden, L. Dornheim A. Ciechanowic, A. Jaworska, A. Matczak) i inne testy. C13 Stres: różne definicje i koncepcje stresu. Pojęcie zasobów, sposoby ich definiowania, znaczenie zasobów dla radzenia sobie w sytuacji stresu. Pojęcie radzenia sobie. Strategie radzenia sobie w sytuacji stresu. C14 14.Prezentacja testów służących do pomiaru: strategii radzenia sobie ze stresem (Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych N.S. Endler, J.D.A. Parker adaptacja: P. Szczepaniak, J. Strelau, K. Wrześniewski), syndromu agresji (IPSA Inwentarz Psychologicznego Syndromu Agresji _ Z. Gaś, temperamentu (FCZ-KT Formalna Charakterystyka Zachowania Kwestionariusz Temperamentu B. Zawadzki, J. Strelau). C15 Posumowanie omawianych zagadnień. Pisemny sprawdzian wiadomości. 1 Razem 8 Strona 4/7

5 7 Metody dydaktyczne M16. Wykłady M5. Dyskusja M10. Prezentacje multimedialne M13. Studium przypadku M9. Praca z podręcznikiem 8 Obciążenie pracą studenta Średnia liczba Forma aktywności Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym: godzin na zrealizowanie aktywności Godziny wynikające z planu studiów 56 Konsultacje przedmiotowe 14 Egzaminy i zaliczenia w sesji 5 Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym: Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury 5 Opracowanie wyników 0 Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji 10 Przygotowanie do egzaminu 40 Sumaryczna liczba godzin dla przedmiotu wynikająca z 150 całego nakładu pracy studenta Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 6 9 Metody oceny Ocena podsumowująca P1. Egzamin pisemny P4. Kolokwium P5. Referat P11. Aktywność na zajęciach Warunki zaliczenia przedmiotu 1 Podstawę zaliczenia przedmiotu stanowić będzie poziom opanowanej przez studentów wiedzy zdobytej w czasie wykładów, ćwiczeń oraz studiów wskazanej im literatury przedmiotu, wyrażony oceną uzyskaną z pisemnych sprawdzianów wiedzy (30%) oraz pisemnego egzaminu (70%), zawierającego pytania otwarte (30%) i pytania wyboru (70%). Warunkiem zaliczenia ćwiczeń z przedmiotu będzie aktywny udział studentów w zajęciach, poziom opracowanego przez nich referatu lub prezentacji multumedialnej (50%), wypowiedzi w czasie ćwiczeń wskazujące na znajomość i zrozumienie analizowanych treści oraz wyniki pisemnego sprawdzianu wiadomości (50%). Sprawdzian będzie zawierał pytania otwarte i zamknięte. Kryteria oceny Na ocenę 3 Student mało aktywny, raczej nie przejawiający zainteresowanie treściami prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Często nieobecny na zajęciach. Przygotowana przez niego prezentacja (referat) ma charakter podstawowy, odtwórczy i mało kreatywny. Student opanował materiał w zakresie dostatecznym. Strona 5/7

6 Na ocenę 3.5 Na ocenę 4 Na ocenę 4.5 Na ocenę 5 Student mało aktywny, rzadko przejawiający zainteresowanie treściami prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego prezentacja (referat) ma charakter podstawowy, odtwórczy i mało kreatywny. Student opanował materiał w zakresie dostatecznym. Student raczej aktywny, przejawiający zainteresowanie treściami prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego prezentacja (referat) ma charakter twórczy i kreatywny, nie spełnia jednak wszystkich kryteriów wskazanych przez prowadzącego. Student opanował materiał w zakresie dobrym. Student aktywny, przejawiający zainteresowanie treściami prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego prezentacja (referat) ma charakter twórczy i kreatywny. Student opanował materiał w zakresie dobrym. Student bardzo aktywny, przejawiający duże zainteresowanie treściami prezentowanymi w trakcie wykładów oraz ćwiczeń. Przygotowana przez niego prezentacja (referat) ma charakter twórczy i kreatywny oraz wykraczający poza zadane treści. Student opanował materiał w zakresie bardzo dobrym. 10 Macierz realizacji przedmiotu Modułowe efekty kształcenia dla przedmiotu MW1 MU1 MK1 MK Odniesienie do efektów kierunkowych K_W05, K_W08, K_W10, K_W11, K_W1, K_W13, K_W14, K_W16, K_W17 K_U0, K_U03, K_U04, K_U05, K_U10, K_U1, K_U15, K_U17, K_U07 K_K0, K_K03, K_K05, K_K07, K_K08, K_K10, K_K11 K_K03, K_K04, K_K05, K_K06, K_K07, K_K08, K_K10 Treści programowe W1, W, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W1, W13, W14, C1, C, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10, C11, C1, C13, C14, C15 C1, C, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10, C11, C1, C13, C14, C15 W6, W7, W11, W1, W13, W14, C1, C, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10, C11, C1, C13, C14, C15 W6, W7, W11, W1, W13, W14, C1, C, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10, C11, C1, C13, C14, C15 Metody dydaktyczne M16, M5, M10, M13, M9 M5, M10, M13, M9 M16, M5, M10, M13, M9 M16, M5, M10, M13, M9 Sposoby oceny P1, P4, P5, P11 P4, P5, P11 P4, P5, P11 P4, P5, P11 Strona 6/7

7 11 Wykaz literatury Literatura podstawowa: [1] Strelau, J., Doliński, D. Psychologia. Podręcznik Akademicki. Tom 1., Gdańsk, 008, GWP [Rozdz. 7, s ] [] Lewis, M., Haviland-Jones, J.M. Psychologia emocji., Gdańsk, 005, GWP [3] Franken, R.E. Psychologia motywacji., Gdańsk, 005, GWP [Rozdz. 1, 13, 14.] [4] Rheinberg F. Psychologia motywacji., Kraków, 006, WAM [Wybrane przez studenta rozdziały.] [5] Kliś, M. Pojęcie empatii we wcześniejszych oraz współczesnych koncepcjach psychologicznych., Warszawa, 1998, Psychologia Wychowawcza. Tom XLI (LV). [Nr 1, s ] [6] Kliś, M. Formy przemocy stosowane przez młodzież wobec swoich rówieśników. Sposoby zapobiegania., Kraków, 005, Państwo i Społeczeństwo. V. [Nr 3, s ] [7] Mietzel, G. Wprowadzenie do Psychologii., Gdańsk, 008, GWP [Rozdz. 7.] [8] Gerrig, R.J., Zimbardo, Ph. Psychologia i życie., Warszawa, 003, PWN [Część IV. rozdz. IV i V.] [9] Jaworska, A., Matczak,A. Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE. Podręcznik., Warszawa, 001, Pracownia Testów psychologicznych PTP [Rozdz. 1.] [10] Brophy, J. Motywowanie uczniów do nauki., Warszawa, 004, PWN [11] Kliś, M., Kossewska, J. Prewencyjna rola empatii wobec poczucia osamotnienia., Kraków, 000, Sztuka Leczenia. [Nr 1, s ] [1] Kliś, M., Kossewska, J. Zdolność do empatii u nauczycieli i studentów., Warszawa, 1993, Psychologia Wychowawcza. [Nr, s ] [13] Kliś, M. Kossewska, J. Rola empatii oraz innych cech osobowości w zapobieganiu objawom syndromu wypalenia zawodowego u nauczycieli. W: Rozwój człowieka i jego zagrożenia w świetle współczesnej psychologii. (red.). (1997). Z. Łoś, A. Oleszkiewicz., Wrocław; Lublin, 1997, Wyd. Instytutu psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego i Wydawnictwo Linea. [S ] [14] Kliś, M. Zachowania agresywne a zagrożenia zdrowia psychicznego młodzieży szkolnej. W: Annales Uniwersitatis mariae Curie-Sklodowska. Sectio D. Medicina. Vol. LV Sippl. VII., Lublin, 000, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Sklodowskiej, Akademia medyczna. [S ] [15] Kliś, M. Rola empatii w sztuce uzdrawiania., Kraków, 00, Sztuka Leczenia. [Nr 3, s ] Literatura uzupełniająca: [1] Ekman, P., Davidson, R.J. Natura emocji., Gdańsk, 008, GWP [] Oatley, K., Jenkins, J.M. Zrozumieć emocje., Gdańsk, 003, GWP [Wybrane przez studenta rozdziały.] [3] Gasiul, H. Teoria emocji i motywacji., Warszawa, 00, Wyd. im. Kard. Sf. Wyszyńskiego [4] Weisbach, Ch., Dachs, U. Inteligencja emocjonalna. Uczucia, intuicja, sukces., Warszawa, 000, Wydawnictwo "bis" [5] Wojciszke, B. Psychologia miłości., Gdańsk, 1993, Wyd. UG [6] Zaleski, Z. Od zawiści do zemsty. Społeczna psychologia kłopotliwych emocji., Warszawa, 1998, Wyd. Akademickie Żak [7] Zimbardo, Ph. Efekt Lucyfera., Warszawa, 008, PWN 1 Informacje o nauczycielach akademickich Oboba odpowiedzialna za kartę dr Maria Kliś (kontakt: mariaklis@poczta.onet.pl) Oboby prowadzące przedmiot dr Maria Kliś (kontakt: mariaklis@poczta.onet.pl) Strona 7/7