Program profilaktyki Gimnazjum nr 1 im. Żołnierzy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w Brwinowie

Transkrypt

1 Załącznik nr 5 do Uchwały Nr XXIV/2015/2016 Rady Pedagogicznej Gimnazjum nr 1 im. Żołnierzy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w Brwinowie z dnia 30 sierpnia 2016 r. Program profilaktyki Gimnazjum nr 1 im. Żołnierzy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość w Brwinowie 1. Szkolny Program Profilaktyki powstał w wyniku ewaluacji i diagnozy sytuacji szkolnej, rodzinnej oraz problemów występujących w środowisku lokalnym. 2. Profilaktykę należy rozumieć jako proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. 3. Zadaniem tego procesu jest wspieranie szkolnego programu wychowawczego oraz działania mające na celu zapobieganie i niwelowanie zachowań ryzykownych oraz problemowych, które można ująć jako: agresję werbalną i fizyczną, przemoc, brak dyscypliny, wagary, niedostosowanie społeczne, problemy wynikające z sytuacji rodzinnej lub ze stanu zdrowia, sięganie po środki uzależniające oraz wchodzenie w konflikt z prawem. 4. Realizatorami szkolnego programu profilaktyki będą wszyscy nauczyciele, personel medyczny oraz pedagog i psycholog szkolny. 5. Program skierowany jest do wszystkich uczniów, rodziców i opiekunów, nauczycieli oraz innych pracowników szkoły. 6. Szkoła przy prowadzeniu działalności profilaktycznej współpracuje z Urzędem Gminy Brwinów, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Pruszkowie i innymi poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami realizującymi świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, wojewódzkimi i powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi, Policją, w szczególności przy opracowaniu diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących oraz czynników ryzyka dotyczącej uczniów lub wychowanków, rodziców lub opiekunów, nauczycieli, wychowawców i innych pracowników szkoły. 7. Metodami badania skuteczności programu profilaktyki będą: 1) analiza dokumentacji pedagogicznej; 2) okresowe sprawozdania wychowawców klas; 3) ankieta przeprowadzana wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. 4) opracowywana w każdym roku diagnoza, która może opierać się na: a) raporcie ewaluacji programu profilaktyki z roku ubiegłego, b) wnioskach z obserwacji nauczycieli i innych pracowników szkoły, c) dokumentacji pedagoga szkolnego i wychowawcy, d) analizie frekwencji oraz sytuacji problemowych. 8. Program profilaktyki został przygotowany na następujące lata: 2013/2014, 2014/2015, 2015/ Ewaluacji programu dokonuje zespół pracowników szkoły powołany przez Dyrektora. Diagnoza sytuacji wychowawczej szkoły

2 1. Profilaktyka ma na celu przeciwdziałanie zdiagnozowanym zagrożeniom. W tym celu została przeprowadzona anonimowa ankieta wśród uczniów i rodziców naszej szkoły, a jej wyniki pozwoliły na stworzenie niniejszego programu profilaktyki. 2. Rodzice uważają, że ich dzieci starają się rozwiązywać konflikty na drodze rozmowy, ale także przyznają, że są sytuacje, w których ich dzieci używają agresji werbalnej lub wycofują się i uciekają w sytuacjach konfliktowych. Większość rodziców nie wie, jakie formy pomocy oraz zapobiegania przemocy i agresji podejmują nauczyciele. Rodzice wskazali toalety podczas przerw jako miejsce, w którym dochodzi do negatywnych zachowań na terenie szkoły, a jako przykład takiego zachowania podali palenie papierosów, które określili jako największy problem w szkole. Połowa z ankietowanych rodziców przyznała, że ich dziecko nigdy nie zostało skrzywdzone w szkole. 3. Uczniowie jako przykłady złego postępowania, zaobserwowanego na terenie szkoły, wymienili: palenie papierosów, agresję oraz używanie wulgaryzmów. Młodzieży sprawia trudność odmawianie w sytuacji, gdy lubiana przez nich osoba namawia ich do czegoś, czego nie chcą zrobić. Uczniowie w razie problemów najchętniej zwracają się do pedagoga i psychologa oraz wychowawcy. 4. Nauczyciele na podstawie obserwacji wskazali następujące zagrożenia: palenie papierosów, niewłaściwe korzystanie z komputera, wczesne pożycie seksualne połączone z brakiem dojrzałości oraz wiedzy na temat własnej płciowości i uczuć. Zwrócili także uwagę na wagarowanie uczniów i agresję zarówno fizyczną, jak i werbalną. Obszary zagrożenia Zebrane informacje pozwoliły na wyłonienie następujących obszarów zagrożenia: 1) kontakt z substancjami psychoaktywnymi; 2) palenie papierosów; 3) agresja fizyczna i werbalna; 4) problem wagarów i ucieczek z lekcji; 5) brak wrażliwości społecznej. Cele szkolnego programu profilaktyki Program profilaktyczny tworzy warunki do sprawnej realizacji procesu wychowawczego. W wyniku analizy danych uzyskanych z ankiet jako główny cel programu profilaktyki ustalono wspomaganie uczniów w radzeniu sobie z trudnościami, które zagrażają jego prawidłowemu rozwojowi oraz zdrowemu życiu. Ważną rolę w jego realizacji będzie odgrywało także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój, zaburzają zdrowy styl życia i prowadzą do zachowań ryzykownych młodzieży. Mając na uwadze cel główny wyznaczono również cele szczegółowe, które będą oddziaływać bezpośrednio w wyznaczone obszary zagrożenia: 1) kształtowanie odpowiedzialności uczniów za życie własne i bliskich poprzez promowanie zachowań bezpiecznych i wolnych od nałogów, w szczególności poprzez przeciwdziałanie agresji werbalnej i fizycznej oraz przemocy, 2) uczenie zachowań asertywnych, umiejętności odmawiania i kierowania się w swoim postępowaniu uniwersalnym systemem wartości, 3) uczenie świadomego, odpowiedzialnego i zdrowego stylu życia,

3 4) przezwyciężanie niepowodzeń szkolnych, 5) pomoc dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej, 6) zwiększenie skuteczności podejmowanych działań i lepsza współpraca z rodzicami Realizatorami szkolnego programu profilaktyki będą wszyscy nauczyciele, personel medyczny, pedagog i psycholog szkolny oraz rodzice, a także instytucje współpracujące ze szkołą. Podstawy prawne szkolnego programu profilaktyki: 1. Ustawa o systemie oświaty; 2. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego; 3. Statut Szkoły; 4. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego; 5. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; 6. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii; 7. Ustawa antynikotynowa; 8. Rozporządzenie o pomocy psychologiczno pedagogicznej; 9. Konwencja Praw Dziecka. 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Działania w ramach programu profilaktyki 1. Działalność profilaktyczna w szkole obejmuje: 1) profilaktykę uniwersalną wspieranie wszystkich uczniów i wychowanków w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków odurzających i substancji psychoaktywnych; 2) profilaktykę selektywną wspieranie uczniów i wychowanków, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowanie biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych; 3) profilaktykę wskazującą wspieranie uczniów i wychowanków, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków odurzających i substancji psychoaktywnych lub innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowanie jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. 2. Realizowane działania w ramach pomocy pedagogiczno wychowawczej zmierzają do pomocy w rozwiązywaniu problemów młodego człowieka i przygotowują go do dokonywania odpowiedzialnych wyborów. Podłożem tych działań jest zapewnienie warunków, które pozwolą na uzyskanie wykształcenia i wychowywania człowieka XXI wieku. W gimnazjum działania te będą realizowane w blokach tematycznych w zależności od potrzeb: 1) relacje interpersonalne - zajęcia mają na celu integrację zespołu klasowego i społeczności szkolnej. Uczniowie będą nabywali wiedzę na temat pracy w grupie, współzawodnictwa, odpowiedzialności za siebie i innych; 2) zachowania asertywne - zajęcia mają na celu kształtowanie umiejętności odmawiania w przypadkach nacisku grupy lub jednostki, pertraktowania z innymi w sytuacji konfliktu interesów w celu osiągnięcia kompromisu; 3) rozumienie i rozpoznawanie emocji - zajęcia mają na celu przekazanie uczniom wiedzy na temat rodzajów emocji, sposobów ich rozpoznawania i wyrażania,

4 wpływu emocji na zachowanie człowieka, kształtowanie umiejętności kontrolowania negatywnych emocji; 4) umiejętności komunikacyjne - zajęcia mają na celu nabywanie przez uczniów umiejętności porozumiewania się, aktywnego słuchania, wyrażania własnych opinii, umiejętności argumentowania własnych poglądów, konstruktywnej krytyki; 5) uzależnienia - zajęcia mają na celu zapoznanie uczniów z mechanizmami uzależnienia, definicją nikotynizmu, alkoholizmu, narkomanii, rodzajami oraz wpływem uzależnień na zdrowie i życie człowieka, a zwłaszcza nastolatka w okresie rozwoju; 6) płciowość i seksualność człowieka - zajęcia mają na celu przekazanie uczniom wiedzy na temat dojrzałości emocjonalnej, rodzajów bliskości między dwojgiem ludzi, a także umiejętność bycia asertywnym w sytuacjach, które naruszają prywatność, przekazanie rzetelnych informacji na temat zróżnicowania preferencji seksualnych ludzi, chorób przenoszonych drogą płciową, aborcji oraz sposobów planowania rodziny; 7) agresja - zajęcia mają na celu przedstawienie przyczyn, rodzajów oraz skutków zachowań agresywnych, sposobów reagowania na agresję innych, kształtowanie nieagresywnych sposobów rozwiązywania sytuacji konfliktowych; 8) rozwijanie empatii - zajęcia mają na celu kształtowanie postawy współczucia dla potrzebujących, wrażliwości na krzywdę, motywowanie do podejmowania działań pomocowych wobec innych, a także tworzenie w szkole środowiska przyjaznego wrażliwości społecznej. Plan realizacji programu profilaktyki 1. Brak wrażliwości społecznej Wzmocnienie postawy tolerancji Zapobieganie agresji ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, pochodzenie etniczne, wyznanie czy orientację seksualną. Budowanie prawidłowych relacji międzyludzkich Integracja międzyklasowa Kształtowanie umiejętności otwartego wyrażania swoich myśli i uczuć w taki sposób, aby jednocześnie szanować uczucia i poglądy innych Rozwijanie empatii Promowanie pracy w grupie Dostarczanie uczniom wiedzy o różnorodności kulturowej współczesnego świata Działalność szkolnego koła wolontariuszy Koła zainteresowań (plastyczne, teatralne, fotograficzne, literackie, muzyczne) 2. Przemoc, agresja Wdrażania do przestrzegania norm i zasad prawidłowego funkcjonowania w środowisku i społeczeństwie Nauka komunikacji i mediacji Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami i uczuciami Korygowanie zachowań agresywnych i wzmacnianie pozytywnych. Kształtowanie prawidłowych reakcji na takie zjawiska jak fala, krzywdzenie słabszych, wyłudzanie pieniędzy Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów metodą negocjacji Zapoznanie uczniów ze sposobami radzenia sobie z problemami Zapoznanie uczniów z mechanizmem powstawania agresji Zapoznanie uczniów ze skutkami przemocy

5 i agresji, a także z ich konsekwencjami prawnymi Reagowanie na każdy przejaw agresji w szkole 3. Zaburzenia komunikacji werbalnej Kształtowanie świadomej kompetencji językowej i komunikacyjnej Tworzenie w szkole środowiska przyjaznego kulturalnej postawie Eliminowanie wulgaryzmów Zapoznanie uczniów z rodzajami komunikacji oraz wykorzystaniem ich w różnorodnych sytuacjach życiowych Podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów zajęcia dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych oraz w miejscach publicznych Uświadomienie znaczenia poprawności oraz używania kulturalnego słownictwa w kształtowaniu komunikacji międzyludzkiej Kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem 4. Uzależnienia Kształtowanie zdrowego stylu życia Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie i życie Kształtowanie postawy asertywnej Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z problemami 5. Wagary Zwiększenie motywacji do systematycznego uczęszczania na zajęcia Podniesienie poziomu odpowiedzialności za swoje zachowanie i naukę Kształtowanie postawy obowiązkowości i punktualności Wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjowania Utrwalanie przekonań o pozytywnych efektach zdrowego trybu życia Kształtowanie umiejętności wybierania wartościowych rozrywek Zapoznanie uczniów ze zdrowotnymi i prawnymi konsekwencjami stosowania używek Pomoc w rozsądnym korzystaniu ze środków masowego przekazu i przeciwdziałanie uzależnieniom od telewizji czy komputera Rozpoznawanie i zaspakajanie potrzeb uczniów będących źródłem negatywnych zachowań Akcentowanie mocnych stron i podkreślanie osiągnięć Kształtowanie możliwości rozwoju i prezentowania swoich osiągnięć na miarę indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia Profilaktyka rodziców i pracowników szkoły BLOKI TEMATYCZNE Przeciwdziałanie narkomanii DO REALIZACJI - działania uprzedzające mające na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów i wychowanków, charakteryzujących się nieprzestrzeganiem przyjętych dla danego wieku zwyczajowych norm i wymagań, niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia FORMY REALIZACJI - zebrania z rodzicami - gazetki szkolne - ulotki

6 psychicznego ucznia lub wychowanka oraz jego otoczenia społecznego; - dostarczenie aktualnych informacji na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu środków odurzających i substancji psychoaktywnych; - udostępnienie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej w przypadku używania środków odurzających i substancji psychoaktywnych; - przekazanie informacji na temat konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy z dn. 29 lipca 2005 o przeciwdziałaniu narkomanii; - informowanie o obowiązujących procedurach postępowaniu nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią; - poszerzenie wiedzy na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków odurzających i substancji psychoaktywnych, a także suplementów diety i leków w celach innych niż medyczne oraz postępowania w tych przypadkach; - prowadzenie wewnątrzszkolnego doskonalenia kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie rozpoznawania wczesnych objawów używania środków odurzających i substancji psychoaktywnych oraz podejmowania szkolnej interwencji profilaktycznej; - doskonalenie kompetencji nauczycieli i wychowawców w zakresie profilaktyki używania środków odurzających i substancji psychoaktywnych, norm rozwojowych i zaburzeń zdrowia psychicznego wieku rozwojowego. Spodziewane efekty podjętych działań: 1) szkoła w opinii uczniów, rodziców i nauczycieli jest miejscem bezpiecznym; 2) uczniowie wypracowują zasady współżycia i tolerancji; 3) uczeń jako człowiek kulturalny nie używa wulgaryzmów; 4) uczeń jako człowiek odpowiedzialny nie wagaruje; 5) uczniowie wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki; 6) młodzież jest wolna od nałogów; 7) rodzice aktywnie uczestniczą w procesie wychowawczym szkoły. Partnerzy w realizacji programu 1. Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej, w szczególności Dział Wspierania Rodziny 1) pomoc w ramach dożywiania dzieci z rodzin potrzebujących; 2) zasięganie opinii o warunkach bytowych uczniów z rodzin objętych opieką ŚOPS. 3) organizowanie zajęć w świetlicach socjoterapeutycznych; 4) organizowanie wyjazdów zimowych i letnich dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych; 5) organizowanie specjalistycznej pomocy dla uczniów i ich rodziców. 6) prowadzenie konkursów o tematyce profilaktycznej; 7) wnioski o interwencje w rodzinach, w których istnieje problem alkoholowy. 2. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 1) poradnictwo i orzecznictwo psychologiczno pedagogiczne; 2) poradnictwo zawodowe; 3) organizowanie zajęć z zakresu profilaktyki uzależnień.

7 3. Sąd rejonowy 1) stały kontakt z kuratorami uczniów objętych dozorem; 2) kierowanie pism o demoralizację nieletnich. 4. Komenda Policji 1) współpraca w zakresie oddziaływań na uczniów przejawiających zachowania demoralizujące; 2) organizowanie zajęć z zakresu profilaktyki uzależnień oraz odpowiedzialności prawnej. 5. Urząd Gminny w Brwinowie 1) pomoc w organizowaniu imprez szkolnych i środowiskowych o charakterze profilaktycznym; 2) współpraca przy organizowaniu dokształcania nauczycieli oraz wprowadzania programów profilaktycznych. 6. Straż Miejska w Brwinowie 1) organizowanie zajęć z zakresu profilaktyki uzależnień oraz odpowiedzialności prawnej. Ewaluacja szkolnego programu profilaktyki Mając na uwadze rzetelność prowadzonych działań zapobiegawczych oraz ich skuteczność wprowadza się następujące formy sprawdzenia realizowania szkolnego programu profilaktyki: 1) badania ankietowe wśród uczniów, rodziców i nauczycieli; 2) nadzór dyrektora szkoły; 3) sprawozdania z pracy pedagoga, nauczycieli oraz nauczycieli realizujących programy profilaktyczne; 4) analiza dokumentów.