1. Ćwiczenia grafomotoryczne i rytmiczne rytmiczne fale kreślimy oburącz. (CD D. Dziamska, ZBIERAM POSZUKUJĘ BADAM, CZ.

Transkrypt

1 Opis technik plastycznych prezentowanych na warsztatach dla nauczycieli wychowania przedszkolnego, które odbyły się 7 marca 2012 r. Dorota Golubska, Anna Mike TECHNIKI RYSUNKOWE Rysunek kredką świecową, pastelami olejowymi wg metody integracji sensorycznej (D. Dziamska) przy muzyce. Cele zajęć: integracja muzyki i plastyki. Zastosowanie kreski i linii jako środka wyrazu przeżyć i wrażeń. Dostrzeżenie rytmu w muzyce i plastyce. ZADANIE 1. RYTMICZNY PORTRET NASZEJ GRUPY Rytmiczne kreślenie fal oburącz (wg D. Dziamskiej metodą integracji sensorycznej). Podczas zajęć następuje stymulowanie: procesów poznawczych, myślenia i mowy, koordynacji wzrokowo-ruchowej, sprawności manualnych, innych. 1. Ćwiczenia grafomotoryczne i rytmiczne rytmiczne fale kreślimy oburącz. (CD D. Dziamska, ZBIERAM POSZUKUJĘ BADAM, CZ. 1, utwór 3) Grupę dzielimy na 2 3 zespoły. Na stole przyklejony jest duży arkusz papieru pakowego. Uczestnicy zabawy ustawiają się po 6 osób wokół stołu (po troje wzdłuż długich brzegów, naprzeciwko siebie). Uczestnicy wybierają dwie kredki różnego koloru po jednej w każdej ręce. FALE na znak nauczyciela uczestnicy, z góry na dół, w rytm spokojnej muzyki (może być walc), kreślą w powietrzu fale. Na kolejny znak dzieci kreślą oburącz fale z góry na dół na papierze wg ustalonej procedury najpierw pierwsza trójka, później na znak prowadzącego druga trójka, następnie wszyscy jednocześnie. Pilnujemy, by każdy miał dla siebie miejsce do pracy. 2. Ćwiczenie ruchowe zabudowywanie przestrzeni. Uczestnicy wybierają sobie białe koła o średnicy 150 mm, na których rysują oczy, nos i usta (bez włosów). 3. Koła układamy na szarym arkusz tym samym, na którym rysowaliśmy fale. Znajdujemy na nim odpowiednie miejsce i przyklejamy je. 4. Ćwiczenie naprzemienne kreślenie rytmicznych kresek przy muzyce, indywidualnie. (CD D. Dziamska, ZBIERAM POSZUKUJĘ BADAM, CZ. 1, utwór 8) Uczestnicy trzymają kredki w obu rękach. Stojąc przy swoim kole, kreślą naprzemiennie kreski od obrzeża koła na zewnątrz, w rytm skocznej muzyki, np. marszu. Na znak prowadzącego dzieci robią 4 kroki i przechodzą do następnego koła. Zabawa kończy się, gdy dzieci wrócą do swojego 1

2 koła. Następnie każdy dopracowuje własny portret. Rysują samodzielnie, spontanicznie kształtują odpowiednią fryzurę. Prowadzący prosi dzieci o wycięcie własnych portretów. Następnie, na przygotowanym przez prowadzącego arkuszu papieru, rytmicznie naklejają swoje portrety, np. blondynka, brunetka Prowadzący podpisuje RYTMICZNY PORTRET NASZEJ GRUPY. ZADANIE 2. WIOSENNA ŁĄKA rytmiczne kreślenie oburącz kresek i kropek, metodą integracji sensorycznej (wg D. Dziamskiej) z elementami kinezjologii edukacyjnej. Podczas zajęć następuje stymulowanie: procesów poznawczych, myślenia i mowy, koordynacji wzrokowo-ruchowej, sprawności manualnych, poczucia rytmu i dynamiki. 1. Ćwiczenie grafomotoryczno-rytmiczne kreślimy rytmiczne kreski oburącz. (CD, Mistrzowie muzyki klasycznej, cz. 12, utwory: 10, 5) Grupę dzielimy na 2 3 zespoły. Na stole przyklejony jest duży arkusz papieru pakowego. Uczestnicy zabawy ustawiają się po 6 osób wokół stołu (po troje wzdłuż długich brzegów, naprzeciwko siebie). Uczestnicy trzymają zielone kredki, po jednej w każdej ręce. Utwór 10. Na znak prowadzącego uczestnicy kreślą krótkie kreski z góry na dół w rytm dynamicznej muzyki np. taniec węgierski. Na znak nauczyciela dzieci kreślą oburącz na papierze kreski z góry na dół, wg ustalonej procedury najpierw pierwsza trójka, na znak prowadzącego druga trójka, następnie wszyscy jednocześnie. Pilnujemy, by każdy miał dla siebie miejsce do pracy. Na zmianę w muzyce stakato stawiamy rytmicznie kropki (deszcz wiosenny). 2. Ćwiczenie ruchowe przy muzyce (Wiosna Vivaldiego) zabudowywanie przestrzeni. Uczestnicy wybierają sobie kolorowe koła o średnicy 5 6 cm i małe o średnicy 1 cm. Formują motyle i biedronki techniką orgiami i przyklejają je w wybranym miejscu. 3. Ćwiczenie grafomotoryczne przy muzyce (Odgłosy wiosny Straussa) elementy kinezjologii Utwór 5. Uczestniczy biorą po jednej kolorowej kredce, wybierają dowolny punkt i w lewo w dół zaczynają kreślić leniwą ósemkę, najpierw leżącą, na zmianę melodii pionowo stojącą, tak by powstał kwiat. Na znak prowadzącego dzieci rysują kolejnego kwiatka. Na koniec wszystkie prace eksponujemy w widocznym miejscu w sali. ORIGAMI PRZESTRZENNE: Zabawka z papieru I. Formy wyjściowe origami: trójkąt, namiot, książka, szafa, latawiec, koperta, chustka. Następne formy to składanki. 1. Makieta miasto domy i domki. 2. Zwierzęta w zagrodzie : kot, pies, krowa, świnka, pies siedzący tworzymy zagrodę za pomocą rurek z papieru toaletowego i pasków papieru. 3. Łąka i staw : motyle, żaby proste i modele z piekło-niebo, motyl i żaba bardziej 2

3 złożona staw komponujemy z krepiny kolorowej, bibuły. 4. Kwiatek do wazonu, np. tulipan. 5. Wielkanocna niespodzianka koszyczek i samochód, pociąg. 6. Kurka i łabędź, papuga klatka. 7. Jeżyk i lisek, piesek w łodzi. 8. Głowa. 9. Ramki kwadratowa i stojąca. 10. Kartka nacinana. Literatura: 1. Dziamska D., Edukacja przez ruch. Fale, spirale, jodełki, zygzaki, WSiP, Warszawa Ilse Nitschowski, Dziecinnie proste origami, Wydawnictwo Bis, Warszawa Czasopismo: Diana Orgiami, nr 3, ORIGAMI W REWALIDACJI Praca jest najlepszym lekarstwem na smutek Arthur Conan Doyle Origami sztuka składania papieru pochodząca z Chin, następnie rozpowszechniona w krajach Azji Wschodniej, w szczególności w Japonii. Europejczyków orgiami zafascynowało już w XIX wieku, przede wszystkim jako metoda pracy wychowawczej z dziećmi, młodzieżą, a nawet z dorosłymi. Tak jak każda sztuka, origami ma swoją genezę. Historia ta bogata jest w ciekawostki o kulturze, obyczajowości oraz o funkcji, jaką spełnia orgiami w społeczeństwie Dalekiego Wschodu od starożytności aż do czasów obecnych. Podstawowym elementem służącym do składania papieru był kwadrat, następnie prostokąt, a dopiero potem koło. Origami z kółek jest proste, łatwe dla każdego; przy niewielkiej pomocy nauczyciela może je wykonać również małe dziecko. Origami może stać się jednym z niezbędnych elementów wychowania i nauczania dzieci. Może rozwijać fantazję, umożliwiać samodzielne tworzenie, kształtować osobowość. Wymaga ono od dziecka precyzji składania, wielkiej koncentracji i logicznego myślenia. Funkcje origami: diagnostyczna; terapeutyczna; stymulująca rozwój dziecka; przywracająca sprawność; uspokajająca; Origami coraz częściej proponuje się jako metodę edukacyjną wspierania rozwoju, a nawet jako formę terapii w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo. Metodę sukcesu poprzez origami starał się upowszechnić i pedagogicznie uzasadnić pedagog niemiecki Fredrich Fröbel. Wykorzystywał on składanie papieru, by pokazać rodzicom, nauczycielom i lekarzom, że origami może stać się prostym i ciekawym elementem pedagogicznym w pracy z dziećmi w każdych warunkach. 3

4 Fredrich Fröbel, uznając orgiami za metodę pracy z dziećmi, wyodrębnił czynności rozwijające: umiejętność słuchania i pisania; koordynację wzrokowo-ruchową; umiejętności językowe; pamięć i koncentrację; aktywność twórczą. Origami była i jest sztuką! Przy składaniu papieru należy zachować spokój i być dokładnym co uczy nas cierpliwości. Wielu pedagogów europejskich, dostrzegając wiele korzyści, jakie może wnieść ta sztuka w wychowanie oraz kształcenie dzieci, włączyła ją w swój program. Origami może służyć w pracy z dziećmi o zaburzonej osobowości, mających trudności z koncentracją, a także z przyswajaniem wiedzy. Sprawdza się ona w terapii zaburzeń różnego stopnia. Może służyć jako forma terapii dziecka niepełnosprawnego, z deficytami, z trudnościami w nauce szkolnej, gdyż pobudza układ nerwowy, integrując w czasie składania papieru pracę obu półkul mózgowych i kształtując koordynację wzrokowo-ruchową. Pozwala również stymulować dzieci wybitnie zdolne. Główne zalety używania origami w terapii: papier jest prostym i łatwo dostępnym materiałem; może być praktykowana w każdym miejscu i dowolnym czasie nie potrzebuje specjalnych, dodatkowych narzędzi i materiałów; może być niewerbalną formą porozumiewania się osób; origami można wykorzystywać jako formę pracy indywidualnej, jak i grupowej. Składanie papieru rozwija nie tylko sprawności manualne, ale ma też wielki wpływ na doskonalenie sprawności językowych oraz wyobraźnię przestrzenną. Origami, jako technika pracy z dzieckiem, bywa stosowana jako element zajęć terapeutycznych i reedukacyjnych. Jest również stosowana jako pomoc dydaktyczna, która rozwija nie tylko wyobraźnię, ale również twórcze myślenie. Zasady ortodydaktyki stosowane w origami (wg Lipkowskiego): zasada życzliwej pomocy uczniowie pomagają sobie wzajemnie w przygotowaniach. W razie potrzeby wymieniają się papierem. Uczniowie przezwyciężają niewiarę we własne siły, a nauczyciel spełnia funkcję doradcy i pomocnika; zasada kształtowania pozytywnej atmosfery pracy dobre nastawienie do pracy wpływa na jej efektywność i wydajność; zasada aktywności w nauce uczniowie rozpoczynają pracę od zadań prostych, przechodząc stopniowo do trudniejszych. Mają możliwość wyboru pracy. Każdy uczeń podpisuje swoją pracę. Wszystkie prace umieszczane są na wystawie; zasada dominacji wychowania praca przebiega wg ściśle określonego planu. Tematy prac dostosowane są do tematu dnia lub tygodnia. Podczas zajęć obowiązują wspólnie ustalone zasady dotyczące zachowania oraz przebiegu pracy; zasada indywidualizacji indywidualizacja pracy przyczynia się do poprawy kontaktów między dziećmi i kształtowania cech społecznych. W zasadzie tej nie ma rywalizacji. Uczniowie pracują w indywidualnym tempie; zasada treści kształcących (dostosowanie treści kształcących do typu psychicznego dziecka) poprzez zastosowanie origami w pracy z dziećmi realizujemy wiele celów 4

5 kształcenia, jak: kształcenie mowy biernej, słuchanie poleceń nauczyciela, korzystanie z objaśnień słownych, oswajanie ze słownictwem; nazywanie przedmiotów, rzeczy, zwierząt, ćwiczenie w formułowaniu poprawnej wypowiedzi, zadawanie pytań, udzielanie odpowiedzi itp.; ćwiczenie orientacji w stosunkach czasowo-przestrzennych, wyodrębnianie cech wielkościowych, porównywanie, szukanie cech wspólnych; usprawnianie manualne dłoni, motoryki małej; kształcenie spostrzegawczości, orientacji w przestrzeni, koordynacji wzrokoworuchowej, rozwijanie wyobraźni, logicznego myślenia i podzielności uwagi; doskonalenie czynności samoobsługowych, wdrażanie do przestrzegania ładu i porządku, rozwijanie wytrwałości i cierpliwości. Wzmacniająca funkcja origami odgrywa dużą rolę we wspomaganiu procesów poznawczych. Podczas składania papieru dzieci używają kilku zmysłów. Sztuka składania papieru uaktywnia u dzieci takie czynności, które nie występują np. podczas czytania, liczenia, pisania. Zajęcia z origami rozwijają: twórcze myślenie; myślenie konstrukcyjne; wyobraźnię przestrzenną; wyostrzają spostrzegawczość; ułatwiają zapamiętywanie; uczą prostoty, estetyki, cierpliwości, dokładności i dyscypliny. Origami w początkowej fazie polega na wykonywaniu przez uczniów różnych figur zwierząt, prostych przedmiotów, przechodząc do bardziej skomplikowanych. Odtwarzanie kompozycji poprzez spostrzeganie, porównywanie czy odtwarzanie uczy dzieci logicznego myślenia. Origami może stać się jednym z niezbędnych elementów wychowania i nauczania dzieci, ponieważ może rozwijać fantazję dziecka, wzbudzać chęć poznania przyrody, wzbogacać wrażliwość. Podstawowe techniki składania papieru: origami płaskie z koła polega na składaniu papierowych kółek w różnych formatach, komponowaniu na płaszczyźnie obrazka z dowolnej liczby pozaginanych kół. Origami z koła jest jednocześnie zabawą i nauką kompozycji, wyczucia proporcji, przestrzeni na płaszczyźnie; origami płaskie z trójkąta równobocznego zasady komponowania obrazów są podobne jak w przypadku origami z koła. Jest to jednak technika trochę trudniejsza. Składanie form z trójkąta może być propozycją w nauczaniu geometrii; origami płaskie z kwadratu tak jak w ww. formach kwadrat może stać się elementem kompozycji płaskich. Komponowanie obrazków doprowadza do opanowania przez dzieci składania prawidłowej, dokładnej formy, co jest gwarancją sukcesu w zabawie i nauce; origami z wachlarzy jest to technika z pogranicza klasycznego origami, która jednak ma kapitalne znaczenia dla nauczyciela chcącego systematycznie rozwijać dzieci przy pomocy składania papieru. Składanie wachlarzyka jest czynnością łatwą i znaną dzieciom. 5

6 BIBLIOGRAFIA: Ayture-Scheele Z., Origami; Dziamska D., Cuda w papierowym ogrodzie; Dziamska D., Już w szkole - Papierowe składanki kl. III; Dziamska D., Obrazki z papierowej szopki; Dziamska D., Papierowe cuda w bajkach; Dziamska D., Smoki i inne papierowe cuda; Gieroba A., Origami w pracy terapeutycznej, Grupa i zabawa nr 1/97 Gołąb T., Origami w pracy dydaktyczno wychowawczej, Życie Szkoły nr 8/93; Klimas K., Origami. Sztuka składania papieru; Koman N., Origami Japońska sztuka składania papieru; Krzyżewska J., Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej; Pileccy W. J., Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej; Tuyen P. D., Formy klasyczne origami; Zanoni R., Sztuka origami; 6