Rachunek kosztów dla inżyniera

Transkrypt

1 Rachunek kosztów dla inżyniera Wykład 10. Analiza odchyleń wykonania od budżetu budżet statyczny, budżet elastyczny, poziomy analizy. Zofia Krokosz-Krynke, Dr inż., MBA

2 ANALIZA ODCHYLEŃ Poziom 0 Poziom 1 dochodu operacyjnego budżetu statycznego Poziom 2 budżetu elastycznego ilości sprzedaży Szczegółowe elementy Poziomu 2 odchyleń budżetu elastycznego ceny sprzedaży materiałów bezpośrednich robocizny bezpośredniej zmiennych kosztów wydziałowych stałych kosztów wydziałowych Poziom 3 cen materiałów bezpośrednich wykorzystania materiałów bezpośrednich stawki robocizny bezpośredniej wydajności robocizny bezpośredniej Na podstawie: Horngren C.T., Datar S.M., Foster G., Cost Accounting. A Managerial Emphasis,.Prentice Hall 2003 p.227 2

3 ODCHYLENIE BUDŻETU STATYCZNEGO Odchylenia są wykorzystywane przez menedżerów w decyzjach planistycznych i kontrolnych. Praktyka koncentrowania się na obszarach nie działających jak oczekiwano i zwracanie mniejszej uwagi na obszary działające właściwie znana jest pod nazwą zarządzania przez wyjątki (management by exception). Odchylenia są wykorzystywane w ocenie działania (premiowanie efektywności menedżera linii produkcyjnej może zależeć od utrzymania budżetowej wielkości kosztów operacyjnych) budżetu statycznego jest różnicą miedzy aktualną wartością i jej odpowiednikiem w budżecie statycznym (wzorcowym). Odchylenia mogą sugerować zmiany w strategii (nadmierny wskaźnik braków dla nowego produktu może sugerować wadliwy projekt produktu) 3

4 Stylowe Meble analiza odchyleń kontynuacja przykładu z poprzedniego wykładu - przygotowanie budżetu dla jednostki produkcyjnej wykonanie ilość sprzedana sprzedaż koszt towarów sprzedanych marża koszty operacyjne w tym: zmienne stałe dochód z działalności operacyjnej wielkość z budżetu prezentowanego na poprzednim wykładzie (następny slajd) Poziom 0 dochodu operacyjnego Aktualny dochód operacyjny Budżetowy dochód operacyjny budżetu statycznego dla dochodu operacyjnego N* *N = efekt niekorzystny 4

5 Przykład opracowania budżetu dla firmy Stylowe Meble produkującej biurka opracowanie budżetu roku 20x1 Budżetowy rachunek wyników opracowany i prezentowany na wykładzie Budżetowanie Krok 9. BUDŻETOWY RACHUNEK WYNIKÓW sprzedaż koszt towarów sprzedanych marża koszty sprzedaży i administracyjne zmienne stałe dochód z działalności operacyjnej zł 5

6 Stylowe Meble analiza odchyleń Poziom 1 budżetu statycznego wykonanie odchylenie budżetu statycznego budżet statyczny (1) (2)=(1) - (3) (3) ilość sprzedana sprzedaż N koszt towarów sprzedanych K marża N koszty operacyjne K w tym: zmienne N stałe K dochód z działalności operacyjnej N N = efekt niekorzystny K = efekt korzystny 6

7 BUDŻET ELASTYCZNY budżet, który uwzględnia zmiany w ilości sprzedaży i innych czynnościach będących nośnikami kosztów podejście budżetu elastycznego podaj mi dowolnie wybrany poziom działania, a ja podam ci budżet przykrojony do tego właśnie poziomu ( Give me any activity level you choose, and I ll provide a budget tailored to that particular level ) opiera się na założeniu iż przychód i koszty kształtowane są przez odpowiednie nośniki kosztów zawiera efekty wpływu zmiany poziomu działania na przychód i koszty wykorzystuje formuły budżetu elastycznego Przychód S i koszt całkowity TC zależą od poziomu działania X 8 formuły kosztu stałego FC i kosztu zmiennego VC : 8 S = X*P ; TC = FC+ VC lub TC = FC + UVC*X 7

8 odróżnienie budżetu statycznego... budżet początkowy oparty na planowanym poziomie wyjścia na początku okresu budżetowego i jest opracowywany na początku okresu budżetowego od budżetu elastycznego budżet oparty na aktualnym poziomie wyjścia okresu budżetowego, jest obliczany na końcu okresu budżetowego, wtedy gdy znany jest aktualne wyjście (poziom działania) 8

9 Stylowe Meble wzorzec zachowania się kosztów zachowanie się kosztów koszt zużytych materiałów do produkcji wielkość produkcji = /9 300 = 37,55 koszt zmienny na jednostkę produktu rodzaj kosztu koszty materiałów bezpośrednich 37,55 koszty robocizny bezpośredniej 118,50 zmienne koszty wydziałowe 9,50 zmienne koszty nieprodukcyjne 38,72 jednostkowy koszt zmienny 204,27 koszt staly stałe koszty operacyjne stałe koszty nieprodukcyjne całkowity koszt stały koszt całkowity = ilość biurek x 204,27 9

10 Stylowe Meble budżet elastyczny budżet elastyczny ilość sprzedana przychód koszt towarów sprzedanych marża koszty operacyjne w tym: zmienne stałe dochód z działalności operacyjnej wykonana ilość sprzedaży 10

11 ODCHYLENIA BUDŻETU ELASTYCZNEGO budżetu elastycznego jest różnicą między wykonaniem i korespondującą wartością w budżecie elastycznym opracowanym dla wykonanego poziomu wyjścia w okresie budżetowym ilości sprzedaży jest różnicą między wartością wielkością w budżecie elastycznym i korespondującą z nią wartością w budżecie statycznym budżetu elastycznego dla przychodu jest nazywane odchyleniem ceny sprzedaży (wynika z różnicy między wykonaną ceną sprzedaży a budżetową ceną sprzedaży) Analiza odchyleń dostarcza raczej sugestii dla dalszych analiz (poszukiwań); nie dostarcza wniosków do pozytywnej bądź negatywnej oceny działania 11

12 Stylowe Meble analiza odchyleń Poziom 2 budżetu elastycznego wykonanie odchylenie budżetu elastycznego budżet elastyczny odchylenie budżetu statycznego budżet statyczny odchylenie ilości sprzedaży (1) (2) = (1) - (3) (3) (4) = (1) - (5) (5) (6) = (3) (5) ilość sprzedana sprzedaż koszt towarów sprzedanych marża koszty operacyjne w tym: zmienne stałe dochód z działalności operacyjnej

13 Stylowe Meble analiza odchyleń Poziom 2 budżetu elastycznego odchylenie ceny sprzedaży = ( (wykonana - budżetowa cena )x wykonana ilość cena sprzedaży sprzedaży sprzedaży = ( 430 PLN/szt - 445PLN/szt ) x szt = lub N 13