KARTA PRZEDMIOTU. wykłady w wymiarze 20 godzin; seminaria w wymiarze 10 godzin. 1. Nazwa przedmiotu HISTORIA MEDYCYNY. 2. Numer kodowy HUM01c

Transkrypt

1 Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu HISTORIA MEDYCYNY 2. Numer kodowy HUM01c 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski 4. Typ kursu obowiązkowy 5. Grupa treści kształcenia nauki podstawowe 6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej studia magisterskie 7. Rok studiów/semestr II rok/semestr 3 8. Formuła przedmiotu wykłady/seminaria 9. Liczba godzin zajęć Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godzin wykłady w wymiarze 20 godzin; seminaria w wymiarze 10 godzin 11. Liczba kredytów ECTS 1

2 12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot Zakład Historii Medycyny i Farmacji Katedra Historii Medycyny i Farmacji 13. Imię i nazwisko osoby egzaminującej lub zaliczającej przedmiot prof. dr hab. n. med. Jerzy Supady 14. Imię i nazwisko osoby prowadzącej wykłady prof. dr hab. n. med. Jerzy Supady 15. Osoby prowadzące zajęcia prof. dr hab. n. med. Jerzy Supady, dr n. hum. Włodzimierz Berner, dr n. med. Maria Biegańska-Płonka, lek. Bogumiła Kempińska-Mirosławska 16. Wymagania wstępne i wymagania równoległe test kwalifikacyjny oparty na materiale zawartym w skrypcie pt. Wstęp do przedmiotu (materiał opracowany przez pracowników Zakładu i dostępny w Zakładzie) 17. Zaliczenie przedmiotu jest wymagane przed rozpoczęciem zajęć z: nie dotyczy 18. Cele i założenia nauczania przedmiotu Wobec ogromnego postępu nauk biologicznych, techniki i technologii, wpływających z jednej strony na rozwój medycyny głównie jako nauki przyrodniczej, z drugiej, na realizację powołania lekarskiego przez adeptów sztuki medycznej na sposób technokratyczny, niezmiernie istotne jest ukazanie medycyny jako nauki humanistycznej, której podmiotem jest człowiek a osią relacja lekarz-chory. W pięknych i konkretnych słowach wyraził to polski lekarz psychiatra i humanista Antoni Kępiński w swojej pracy Autoportret człowieka : "Stosunek lekarza do chorego nie jest tylko stosunkiem przyrodniczym - obserwującego podmiotu do obserwowanego przedmiotu - ale przede wszystkim stosunkiem człowieka do człowieka, a więc stosunkiem humanistycznym. Ten podwójny aspekt zawodu lekarskiego, przyrodniczy i humanistyczny, jest może jedną z najpiękniejszych jego cech." Wobec powyższego szczególnego znaczenia nabiera nauczanie na kierunku lekarskim historii nauk medycznych, jako przedmiotu humanizującego,

3 ukazującego rozwój medycyny na tle szerokiego kontekstu dziejowego, będących nie tylko pasmem sukcesów i osiągnięć, z których teraz korzystamy, ale także porażek, cierpienia, poświęcenia zarówno chorych jak i lekarzy. Takie spojrzenie uczy pokory wobec nowinek technicznych i technologicznych, które nie powinny przysłaniać tego co jest istotą zawodu lekarskiego niesienie ulgi w cierpieniu w bezpośredniej relacji z chorym człowiekiem. Zasadniczym celem przedmiotu jest więc utrwalenie w świadomości studentów medycyny poczucia ciągłości myśli lekarskiej, zrozumienie przez nich istotnych uwarunkowań jej rozwoju i postępu oraz zyskanie umiejętności krytycznej analizy porażek i sukcesów w celu przewidywania jej rozwoju i unikania tych błędów, które niweczą misję zawodu lekarskiego. 19. Metody dydaktyczne wykłady multimedialne, dyskusja, prezentacje własne studentów, zwiedzanie Muzeum Historii Medycyny Wojskowej UM w Łodzi 20. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura podstawowa: Historia medycyny; red. T. Brzeziński, Warszawa 1988, 1995, Literatura uzupełniająca: Działalność lekarsko-społeczna na rzecz zdrowia publicznego w Łodzi w latach ; Berner W., Supady J., Łódź 2001; Psychiatria polska na tle dziejowym; Bilikiewicz T., Gallus J., Warszawa 1962; Dzieje nauczania medycyny na ziemiach polskich, red. M. Żydowo, Kraków 2001; Przysięga Hipokratesa; Fenigsen R., Warszawa 2010; Opieka zdrowotna w Łodzi do końca 1945; Fijałek J., Indulski J., Studium organizacyjno-historyczne, Łódź 1990; Historia chorób u zarania cywilizacji zachodniej; Grmek M. D., Warszawa 2002; Historia życia prywatnego; praca zbiorowa, red. A. Łoś, Tom 1-5. Wrocław ; Od hospicjum do współczesnego szpitala; Podgórska-Klawe Z., Wrocław 1981; Kronika medycyny; Schott H., Warszawa 2002; Organizacje i instytucje do walki z rakiem w Polsce w latach ; Supady J., Łódź 2003;

4 Życie i śmierć w łagrach sowieckich; Supady J., Łódź 2001; Historia medycyny filozoficznie ujęta, wyd. III; Szumowski W., Warszawa 1994; Czystość i brud: higiena ciała od średniowiecza do XX wieku; Vigarello G., Warszawa 1996; Historia zdrowia i choroby - od średniowiecza do współczesności; Vigarello G., Warszawa Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu Do zaliczenia zajęć seminaryjnych wymagane są: obecność na zajęciach i aktywne w nich uczestnictwo, oraz zdanie pisemnego kolokwium końcowego (test wielokrotnego wyboru z jedną prawidłową odpowiedzią). Końcowe zaliczenie przedmiotu ma formę ustną. 22. Treści merytoryczne budujące wiedzę Wykłady: Zasady higieny życia codziennego od starożytności do XIX w. (rytuały ablucji, łaźnie miejskie/prywatne i usuwanie nieczystości w starożytności; pogorszenie warunków sanitarno-higienicznych w średniowieczu; przyczyny rezygnacji z kąpieli w odrodzeniu i baroku; początki higieny publicznej na przełomie XVIII i XIX w.; znaczenie rozwoju bakteriologii dla higieny w drugiej połowie XIX w.). Ewolucja pojęcia choroby od społeczności pierwotnych do XIX w. (podstawowe teorie powstawania chorób i ich wpływ na rozwój diagnostyki, leczenia i profilaktyki). Ewolucja zjawiska śmierci w aspekcie epidemii chorób zakaźnych (śmiertelność z powodu chorób zakaźnych w okresie antycznym i średniowieczu, nowe choroby zakaźne w okresie odrodzenia, zmiany epidemiologii chorób zakaźnych w XVIII do XX w). Choroby psychiczne i kierunki myśli psychiatrycznej na przestrzeni dziejów (postrzeganie chorych psychicznie i chorób psychicznych od czasów najdawniejszych do współczesności, choroba psychiczna a opętanie i mistycyzm, kształtowanie się współczesnej psychiatrii od końca XVIII w., ewolucja zakładów leczniczych dla psychicznie chorych, kierunki w psychiatrii na tle osiągnięć naukowych, wybitni przedstawiciele psychiatrii i ich wkład w jej rozwój, psychiatria polska na wybranych przykładach).

5 Medycyna w systemach totalitarnych (geneza i definicja totalitaryzmu, przesłanki rozwoju medycyny w państwach totalitarnych, medycyna w niemieckich obozach koncentracyjnych i obozach koncentracyjnych rosyjskich sowieckich). Seminaria: Medycyna w państwach starożytnych na przykładzie Mezopotamii, Egiptu, Indii, Chin, Grecji i Rzymu: początki zawodu lekarskiego, kształtowanie się pierwszych teorii wyjaśniających powstawanie chorób, źródła wiedzy medycznej, wybitni przedstawiciele, podstawowe sposoby leczniczo-profilaktyczne. Medycyna średniowieczna w Europie chrześcijańskiej i kalifatach arabskich: nauczanie zawodu lekarza, medycyna klasztorna, nauczanie uniwersyteckie, wielkie epidemie, wybitni przedstawiciele medycyny i ich osiągnięcia naukowe. Medycyna okresu odrodzenia: odkrycia naukowe w dziedzinie anatomii i chirurgii, rozwój zawodu lekarskiego, nowe kierunki filozoficzno-medyczne, rozwój epidemiologii, wybitni przedstawiciele i ich osiągnięcia naukowe; Medycyna okresu oświecenia: rozwój medycyny klinicznej, anatomii patologicznej, odkrycia w zakresie diagnostyki i rozpoznawania chorób, higiena i szczepienia, wybitni przedstawiciele nauk medycznych i ich osiągnięcia naukowe. Medycyna XIX i XX wieku: przyrodoznawcze i filozoficzne podstawy medycyny, rozwój fizjologii, patologii i mikrobiologii, rozwój farmakoterapii osiągnięcia w leczeniu chorób zakaźnych, rozwój medycyny wewnętrznej, osiągnięcia w dziedzinie chirurgii, kształtowanie się specjalności lekarskich, wybitni przedstawiciele nauk medycznych i ich osiągnięcia naukowe. Medycyna polska od średniowiecza do oświecania: źródła wiedzy medycznej na ziemiach polskich, nauczanie zawodu lekarza na ziemiach polskich ze szczególnym uwzględnieniem Uniwersytetu Jagiellońskiego, wybitni przedstawiciele zawodów medycznych i ich osiągnięcia naukowe, Polska myśl medyczna w okresie niewoli narodowej i w latach II Rzeczypospolitej: medycyna pod zaborami, wybitni przedstawiciele nauk medycznych i ich wkład do rozwoju medycyny europejskiej, nauczanie zawodu lekarza w okresie niewoli narodowej, rozwój medycyny w latach II RP.

6 23. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje Student po zakończeniu kursu historii medycyny: potrafi scharakteryzować i wyjaśnić zmiany jakim podlegał zawodu lekarza od starożytności do XX w.; umie wymienić, scharakteryzować i wyjaśnić znaczenie istotnych dla rozwoju medycyny wydarzeń i procesów na przestrzeni dziejów; umie wymienić i scharakteryzować istotne teorie naukowe dotyczące zdrowia i choroby, oraz istotne odkrycia naukowe dotyczące diagnostyki i leczenia chorób oraz profilaktyki, od starożytności do XX wieku; umie wymienić wybitnych przedstawicieli nauk medycznych w poszczególnych epokach historycznych, opisać ich wybitne osiągnięcia oraz uzasadnić ich znaczenie dla rozwoju medycyny; potrafi scharakteryzować i uzasadnić rolę, znaczenie i wkład medycyny polskiej do medycyny europejskiej w powiązaniu z istotnymi dla dziejów Polski wydarzeniami; umie wymienić wybitnych polskich przedstawicieli nauk medycznych oraz scharakteryzować ich osiągnięcia istotne dla rozwoju medycyny polskiej; posiada umiejętność krytycznej analizy osiągnięć naukowych w kontekście prognozowania kierunków rozwoju nauk medycznych. 24. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich (10-12 osobowych) 25. Kontynuacja przedmiotu przewidziana na zajęciach z: 26. Zalecane kursy fakultatywne i zajęcia uzupełniające 27. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem