Wpływ warunków środowiskowych i agrotechnicznych na plonowanie odmian maku (Papaver somniferum L.)

Transkrypt

1 Tom XXVIII ROŚLINY OLEISTE OILSEED CROPS 7 Instytut Hodowli i Aklimtyzcji Roślin, Oddził w Poznniu Wpływ wrunków środowiskowych i grotechnicznych n plonownie odmin mku (Ppver somniferum L.) Effect of environmentl nd gronomic conditions on yield of poppy cultivrs Słow kluczowe: odminy mku, nwożenie zotem, nwożenie orem Celem doświdczeni ył ocen wpływu wrunków środowiskowych i grotechnicznych n rozwój i plon czterech odmin mku. Przeprowdzone doświdczenie wykzło, że njistotniejszy udził w ksztłtowniu wysokości plonu nsion miło środowisko. Ntomist spośród nlizownych czynników doświdczeni: nwożenie zotem, dolistne nwożenie orem, odmin mku, n plon nsion w njwiększym stopniu wpływł doór odminy do uprwy. Zerne wyniki wskzują, że ook potencjłu plonotwórczego odmin plon zleżł od ich odporności n wrunki stresowe. W wrunkch ofitych i równomiernie rozłożonych opdów, jkie wystąpiły w mju, czerwcu i lipcu w 5 roku njwyższe plony uzyskły odminy: Mieszko i Opl. W 6 roku chrkteryzującym się krótszym o 3 tygodnie okresem wegetcji mku orz zncznym niedoorem opdów w okresie kwitnieni i dojrzewni, niskomorfinowe odminy z mrkerem morfologicznym płtków kwitu: Mieszko i Michłko plonowły niżej od odmin wysokomorfinowych: Opl i Lzur. Niekorzystne wrunki pogody przyczyniły się do niwelowni różnic pomiędzy odminmi wynikjących z ich potencjłu plonotwórczego. W 5 roku chrkteryzującym się równomiernie rozłożonymi opdmi jkie odnotowno w okresie formowni rozet, kwitnieni i dojrzewni roślin, nwożenie zotem wpływło istotnie n plon nsion. Ntomist w ou ltch prowdzeni doświdczeni zstosownie dolistnego nwożeni orem przyczyniło się do istotnego wzrostu plonu nsion. Key words: poppy cultivrs, nitrogen fertiliztion, oron fertiliztion The im of the experiment ws to investigte the effect of environmentl nd gronomic conditions on growth nd yield of four poppy cultivrs. The experiment showed tht environmentl conditions hd the highest effect on yield. Among the investigted fctors: cultivr, nitrogen fertiliztion, oron fertiliztion yield ws influenced the most y cultivr selection to cultivtion. The results indicted tht eside yield potentil of cultivr the yield ws dependent on cultivr resistnce to stress conditions. In conditions of plentiful nd regulr precipittions which occured in My, June nd July 5 the highest yield ws chieved y Mieszko nd Opl. In 6, which ws chrcterized y 3 week shorter vegettion seson of poppy nd long lsting precipittion deficiency in flowering nd ripening stges, low morphine cultivrs with morphologicl mrker of petls, Mieszko nd Michłko, yielded lower thn high morphine cultivrs: Opl nd Lzur. Unfvourle wether conditions cused reduction of differences etween cultivrs resulting from their yield potentil. Nitrogen fertiliztion influenced significntly seed yield in conditions of frequent precipittion which were noticed in 5 in stge of rosette growth, flowering nd ripening. In the two yers of investigtion folir ppliction of oron cused significnt increse of yield.

2 262 Wstęp Mk (Ppver somniferum L.) odzncz się młą zdolnością przyswjni skłdników pokrmowych. Z tego względu wymg nwożeni łtwo przyswjlnymi i szyko dziłjącymi nwozmi zstosownymi w optymlnym terminie. Ay uzyskć zdowljące plony nsion nleży stosowć stosunkowo wysoki poziom nwożeni wszystkimi niezędnymi skłdnikmi. Brdzo istotne dl wysokości plonu mku jest dostrczenie odpowiedniej ilości zotu i oru. Znczenie zotu dl plonowni mku opisli: Michn i Szwdik (1964), Ydv i in. (1984), Khrwr i in. (1988), Jin i in. (199), Lošák i Richter (4), Lošák i Pleniček (5). Ntomist rekcję mku n nwożenie orem przedstwili: Michn i Szwdik (1964), Moldenhwer (1956) orz Horodyski i in. (1986). Celem przeprowdzonych doświdczeń yło określenie wpływu nwożeni zotem zstosownego po wschodch mku orz dolistnego nwożeni orem n wysokość plonu nsion. Mterił i metody Doświdczenie polowe przeprowdzono w ltch 5 i 6 n polch Gospodrstw Łgiewniki (nleżącego do spółki HR Strzelce), które znjduje się w południowo-zchodniej części Wysoczyzny Kliskiej (N 51 o 46 E 17 o 14 ). Doświdczenie złożono w ukłdzie losownych podloków, w czterech powtórzenich, n gleie runtnej włściwej, nleżącej do kompleksu pszennego dorego, klsy onitcyjnej III. Odczyn ph gley ył lekko kwśny, zsoność w fosfor wysok, w pots średnio wysok i w mgnez wysok. Przedplonem mku ył kukurydz. Przedsiewnie zstosowno: 63 kg P 2 O 5 h -1 i 96 kg K 2 O h -1 w postci Polifoski. Siew nsion wykonno siewnikiem smoieżnym typu Plotmn n poletkch o powierzchni 7,2 m 2. Norm wysiewu wynosił 1 kg h -1. Chwsty niszczono przez ręczne pielenie. Przerywkę przeprowdzono w fzie 3 4 liści mku w okresie mj w 5 roku i 3 31 mj w 6 roku. Zpoiegwczo przeciwko choroom grzyowym zstosowno preprt Amistr w dwce,8 l h -1. Mszyce zwlczno preprtem Krte w dwce,1 l h -1. Mkówki zerno ręcznie w okresie 8 12 sierpni w 5 roku i sierpni w 6 roku. Czynnikmi doświdczeni yły poziomy nwożeni zotem i orem. Nwożenie zotowe zstosowno w trzech dwkch: 5, 75 i kg h -1, trzy dni po wschodch mku. Nwożenie orem zstosowno w fzie 6 i 8 liści mku stosując dolistnie,2% roztwór preprtu Borvit. Kontrolę stnowiły poletk nie nwiezione orem. Oiektmi dwczymi yły: wysokomorfinowe odminy mku Lzur i Opl orz dwie niskomorfinowe odminy z mrkerem morfologicznym płtków kwitu: Mieszko i Michłko.

3 Wpływ wrunków środowiskowych i grotechnicznych n plonownie Przed ziorem policzono liczę roślin n 1 m 2, liczę mkówek n roślinie orz liczę mkówek n 1 m 2. Plon nsion określono w dt h -1. Ukłd wrunków meteorologicznych przedstwiono z pomocą klimtogrmu (rys. 1, 2). W 5 roku wrunki meteorologiczne pozwoliły n wczesne przeprowdzenie siewu. Nsion wysino już 31 mrc. Bezpośrednio po siewie yło umir Miesięczn sum opdów od styczni do lipc 5 One month precipityion sum from Jnury to July 6 Miesięczn sum opdów w wieloleciu (1957-6) One month precipittion sum in mny yers (1957-6) 25 6 Średni miesięczn tempertur od styczni do lipc 5 One month men temperture from Jnury to July 6 15 (mm) 5 4 Średni miesięczn tempertur w wieloleciu (1957-6) One month men temperture in mny yers (1957-6) ( C) 3 5 I II III IV V VI VII -5 Rys. 1. Miesięczne sumy opdów i średnie tempertury powietrz od styczni do lipc 5 n tle wieloleci One month precipittion sum nd men ir temperture from Jnury to July 5 ginst the ckground of mny yers dt (mm) Miesięczn sum opdów od styczni do lipc 6 One month precipityion sum from Jnury to July 6 Miesięczn sum opdów w wieloleciu (1957-6) One month precipittion sum in mny yers (1957-6) Średni miesięczn tempertur od styczni do lipc 6 One month men temperture from Jnury to July 6 Średni miesięczn tempertur w wieloleciu (1957-6) One month men temperture in mny yers (1957-6) ( C) -5 I II III IV V VI VII - Rys. 2. Miesięczne sumy opdów i średnie tempertury powietrz od styczni do lipc 6 n tle wieloleci One month precipittion sum nd men ir temperture from Jnury to July 6 ginst the ckground of mny yers dt

4 264 kownie wilgotno i wschody mku nstąpiły 13 kwietni. Niewielk ilość opdów do końc kwietni hmowł rozwój mku. Opdy w mju, czerwcu i lipcu orz umirkownie ciepł tempertur korzystnie wpływły n rozwój roślin. W 6 roku wegetcj rozpoczęł się późno, o dopiero po 25. mrc. Długotrwł zim orz silne deszcze w pierwszej połowie kwietni utrudniły przeprowdzenie prc uprwowych i siewów w terminie. Siew nsion zostł wykonny dopiero. kwietni, wschody odnotowno 2. mj. Wrunki meteorologiczne w mju i czerwcu sprzyjły rozwojowi roślin. Ntomist niedoór opdów i rdzo wysokie tempertury w lipcu wpłynęły niekorzystnie n wzrost i wielkość mkówek orz plon nsion. Wyniki Wrunki środowiskowe oddziływły istotnie n wczesność i długość pąkowni orz wczesność kwitnieni (t. 1). Długość pąkowni orz wczesność kwitnieni zleżły również od dwek nwożeni zotem. Wrz ze wzrostem pozio- Wczesność i długość pąkowni orz wczesność kwitnieni Erliness nd length of udding nd erliness of flowering Czynnik Fctor Wczesność pąkowni* Erliness of udding Długość pąkowni Length of flowering [dni dys] Tel 1 Wczesność kwitnieni** Erliness of flowering Lt dń Yers of investigtions 5 75,2 5,5 8,7 6 64,6 2,5 67,1 NIR LSD,5 1,62,83,89 Poziom nwożeni zotem (kg h -1 ) Level of nitrogen fertiliztion 5 7, 4,1 74, ,9 4, 73,9 69,9 3,7 73,6 NIR LSD,5 r.n.,24,22 Odmin Cultivr Lzur 69,4 4,3 73,7 c Opl 68,7 3,6 c 72,3 d Mieszko 71,7 3,8 c 75,5 Michłko 7, 4,1 74,1 NIR LSD,5 1,69,43,27 * licz dni od siewu do początku pąkowni numer of dys from sowing to eginning of udding ** licz dni od siewu do początku kwitnieni numer of dys from sowing to eginning of flowering r.n. różnice nieistotne no significnt differences

5 Wpływ wrunków środowiskowych i grotechnicznych n plonownie mu nwożeni pąkownie trwło krócej i wcześniej rozpoczynło się kwitnienie. Odminy różniły się istotnie tempem wzrostu. Njszyciej rozwijł się odmin Opl, njpóźniej rozpoczęł pąkownie i kwitnienie odmin Mieszko. Ntomist fz pąkowni trwł njdłużej u odminy Lzur. Nwożenie orem nie powodowło istotnych zmin liczy mkówek wytworzonych przez 1 roślinę mku i n jednostce powierzchni (t. 2). Ntomist wrz ze wzrostem dwki zotu z 75 do kg N h -1 zdolność roślin mku do produkcji mkówek zwiększył się istotnie. Istotne różnice wystąpiły tkże pomiędzy odminmi. Njwiększą średnią liczą mkówek odznczł się odmin Mieszko, njmniejszą odmin Lzur. Również licz mkówek n jednostce powierzchni ył sttystycznie zróżnicown w wyniku nwożeni zotem. Istotnie więcej mkówek odnotowno n oiektch nwożonych dwką kg N h -1. Licz mkówek n jednostce powierzchni zleżł tkże istotnie od odminy. Njniższą liczę mkówek n jednostce powierzchni (58,5 mkówek n powierzchni 1 m 2 ) odnotowno n poletkch osinych odminą Lzur. Odminy Opl i Michłko wytworzyły odpowiednio 68,1 i 68, mkówek, Mieszko 77,4 mkówki n powierzchni 1 m 2. Tel 2 Licz mkówek n roślinie i n 1 m 2 Numer of poppy heds per 1 plnt nd per 1 m 2 Czynnik Fctor Lt dń Yers of investigtions Licz mkówek n roślinie Numer of poppy heds per 1 plnt Licz mkówek n 1 m 2 Numer of poppy heds per 1 m 2 5 2,8 7,8 6 2,4 65,2 NIR LSD,5 r.n. r.n. Poziom nwożeni orem (kg h -1 ) Level of oron fertiliztion,26 2,7 68,4, 2,6 67,6 NIR LSD,5 r.n. r.n. Poziom nwożeni zotem (kg h -1 ) Level of nitrogen fertiliztion 5 2,5 64,8 75 2,6 67,8 2,8 71,4 NIR LSD,5,17 3,5 Odmin Cultivr Lzur 2,2 c 58,5 c Opl 2,6 68,1 Mieszko 3, 77,4 Michłko 2,7 68, NIR LSD,5,24 5,2 r.n. różnice nieistotne non significnt differences

6 266 Przeprowdzone doświdczeni wykzły, że njistotniejszy udził w ksztłtowniu wysokości plonu nsion miło środowisko (rys. 3, 4). Nwożenie zotem wpływło istotnie n plon nsion tylko w pierwszym roku dń (rys. 5). Ntomist w ou ltch prowdzeni eksperymentu zstosownie dolistnego nwożeni orem przyczyniło się do istotnego wzrostu plonu nsion (rys. 3). 3 dt. h ,6 13,3 4, NIR,5,26 NIR,5 kg. h -1 Rys. 3. Wpływ wrunków środowiskowych i nwożeni orem n plon nsion Effect of environmentl conditions nd oron fertiliztion on seed yield 19,6 18,3, ,5 26,6 28,1 19,3 dt. h c 14, 15,5 11,7 11,9 5 1,69 Lzur Opl Mieszko Michłko Lzur Opl Mieszko Michłko NIR,5 Rok 5 Rok 6 Rys. 4. Wpływ wrunków środowiskowych n plon nsion odmin mku Effect of environmentl conditions on seed yield of poppy cultivrs

7 Wpływ wrunków środowiskowych i grotechnicznych n plonownie ,5 22,8 23,6 15 dt. h -1 11,6 c 12,3 c 11,5 c kg. h NIR,5 Rok 5 Rok 6 Rys. 5. Wpływ nwożeni zotem n plon nsion Effect of nitrogen fertiliztion on seed yield Spośród nlizownych czynników doświdczeni: nwożenie zotem, dolistne nwożenie orem, odmin mku, plon nsion w njwiększym stopniu zleżł od dooru odminy do uprwy. Zerne wyniki wskzują, że ook potencjłu plonotwórczego odmin, o plonie nsion decydowł ich odporność n czynniki stresowe. W wrunkch ofitych i równomiernie rozłożonych opdów, jkie wystąpiły w mju, czerwcu i lipcu w roku 5, njwyższe plony uzyskły odminy: Mieszko i Opl. W roku 6, chrkteryzującym się krótszym o 3 tygodnie okresem wegetcji mku orz zncznym niedoorem opdów w okresie kwitnieni i dojrzewni, niskomorfinowe odminy: Mieszko i Michłko plonowły istotnie niżej od odmin wysokomorfinowych: Opl i Lzur. 1,56 Dyskusj Przeprowdzone doświdczeni wykzły istotny wpływ n plon nsion mku wrunków środowiskowych, grotechnicznych orz zróżnicowni genetycznego odmin. T njwżniejsz cech rolnicz w njwiększym stopniu zleżł od wrunków środowisk. W roku 5, chrkteryzującym się równomiernie rozłożonymi opdmi w mju, czerwcu i lipcu, zerno prwie dwukrotnie wyższe plony nsion niż w roku 6, odznczjącym się krótszym o 3 tygodnie okresem wegetcji mku orz niedoorem opdów w czsie kwitnieni i dojrzewni roślin. Znczenie wrunków środowiskowych dl rozwoju i plonu nsion mku opisli: Mik (1955), Lughin i Chung (1992), Acock i in (1997), Cihlář i in. (3), Cihlář i Všák (3), Cihlář i in. (4). W doświdczeniu przeprowdzonym przez Cihlář i in. (3) wykzno, że w zleżności od stosownej technologii uprwy zróżnicownie plonów pomiędzy dwom miejscowościmi: Lešny i Dřetovice wynosiło od do

8 268 58%. W dnich Lughin i Chung (1992) wskzno n istotną zleżność uzyskiwnych plonów od wrunków wilgotnościowych siedlisk. Według tych utorów nwdninie poletek mku przyczyniło się do wzrostu plonu o 95%. Wyniki prezentownych dń wykzują zróżnicowną rekcję wysinych w doświdczeniu odmin n przeieg pogody. W roku 5 zncząco wyżej plonowły odminy: Mieszko i Opl, w 6: Opl i Lzur. W wrunkch sprzyjjących rozwojowi roślin plon nsion zleżł głównie od potencjłu plonotwórczego odminy. Ntomist w sezonie odznczjącym się krótszym okresem wegetcji i niedoorem wilgoci w okresie kwitnieni i dojrzewni roślin, plon nsion determinowny ył przede wszystkim przez odporność odmin n czynniki stresowe. Oddziływnie niesprzyjjącego przeiegu pogody n rośliny przyczyniło się do niwelowni różnic pomiędzy odminmi, wynikjących z ich potencjłu plonotwórczego. Różnic pomiędzy njwyżej i njniżej plonującą odminą w roku 5 wynosił 8,8 dt h -1, w roku 6 tylko 3,6 dt h -1. N rolę odminy w uzyskiwniu wysokich plonów mku zwrócili tkże uwgę Bernàth i Tetenyi (1982), Chizzol (1) orz Cihlář i in. (3). Porównując plonownie odmin Opl, Lzur i Mieszko Cihlář i in. (3) wykzli, że njwyższe plony uzyskiwno z poletek osinych odminą Opl, njniższe z poletek, n których uprwin ył odmin Mieszko. Przeprowdzone doświdczeni wykzły, że rekcj wysinych w doświdczeniu odmin n poziom nwożeni zotem ył podon. Ntomist w dnich Tuchołki i Kuźmińskiej (1966), relizownych w wrunkch kontrolownych doświdczeni wzonowego, przyrost plonu nsion pod wpływem wzrstjących dwek zotu ył istotnie zleżny od odminy. Autorzy ci sugerują, że różnice pomiędzy plonem odmin mogą wynikć z ich wrżliwości n wyższe dwki zotu lu termin stosowni tego skłdnik pokrmowego. Sugesti dotycząc terminu siewu jest zgodn z wynikmi prcy Schreier (1972). Według tego utor njkorzystniej stosowć zot w fzie liścieni, poniewż nwożenie tym pierwistkiem w późniejszych terminch przyczyni się do oniżeni plonowni mku. Wzrost plonu nsion mku w wyniku nwożeni wzrstjącymi dwkmi zotu opisli: Michn i Szwdik (1964), Ydv i in. (1984), Khrwr i in. (1988), Jin i in. (199), Lošák i Richter (4), Lošák i Pleniček (5). W przytoczonych dnich włsnych nwożenie zotem istotnie zwiększyło plon nsion tylko w pierwszym roku prowdzeni doświdczeni. W drugim roku dń różnice yły nieistotne. Zoserwowno nwet nieznczne oniżenie plonu nsion przy njwyższej dwce zotu kg h -1, co mogło yć spowodowne wzrostem stężeni roztworu gleowego i tym smym ogrniczeni poierni wody i skłdników odżywczych w okresie kwitnieni i dojrzewni mku. We wcześniejszych fzch rozwojowych w wrunkch dorego uwilgotnieni gley przyswjnie zotu zleżło od poziomu nwożeni, n co wskzuje wzrost liczy mkówek n roślinie i n jednostce powierzchni pod wpływem wzrstjących dwek zotu. Zwiększenie

9 Wpływ wrunków środowiskowych i grotechnicznych n plonownie liczy mkówek n roślinie w wyniku nwożeni zotem opisli również Lošák i Pleniček (5). Ntomist n zleżność uzyskiwnych plonów mku od interkcyjnego oddziływni nwożeni zotem i wrunków wilgotnościowych zwrócili uwgę Lughin i Chung (1992). Autorzy ci uwżją, że w wrunkch młej wilgotności siedlisk wyższe dwki zotu mogą powodowć oniżenie plonowni mku w wyniku wzrostu ciśnieni osmotycznego roztworu gleowego. Nwożenie orem istotnie wpływło n plon nsion w ou ltch prowdzeni dń. Zstosownie dwukrotnego dolistnego nwożeni roślin mku w fzie 6 i 8 liści przyczyniło się do zwiększeni plonu nsion o 1,3 dt h -1. Przeprowdzone doświdczeni potwierdziły zpotrzeownie mku n or, opisne we wcześniejszych prcch Michny i Szwdik (1964), Moldenhwer (1956) orz Horodyskiego i in. (1986). Wnioski 1. Brdzo istotn zleżność plonu nsion od wrunków środowisk świdczy o potrzeie poświęceni szczególnej uwgi, w prcch hodowlnych, wierności plonowni. 2. Ścisły związek efektywności nwożeni zotem z wrunkmi wilgotnościowymi siedlisk wskzuje n konieczność stosowni umirkownego poziomu nwożeni zotem w rejonch chrkteryzujących się niedoorem opdów w fzch kwitnieni i dojrzewni mku. 3. Korzystny wpływ dolistnego nwożeni orem ez względu n wrunki tmosferyczne sezonu wegetcyjnego dowodzi potrzey uwzględnieni nwożeni tym skłdnikiem w technologii produkcji mku. 4. Pośród odmin niskomorfinowych nleży zlecć do uprwy odminę Mieszko, któr plonowł njwyżej w sezonie chrkteryzującym się wrunkmi sprzyjjącymi rozwojowi roślin mku, w wrunkch stresowych uzyskł podony plon do odminy Michłko. Litertur Acock M.C., Pusch R.C., Acock B Growth nd development of opium poppy (Ppver somniferum L.) s function of temperture. Biotronics, 26: Bernàth J., Tetenyi P Production chrcteristics of Ppver somniferum L. cultivrs of different origin nd vegettion cycles. Bulletin on Nrcotics, 3: Chizzol R. 1. Micronutrient composition of Ppver somniferum L. grown under low cdmium stress condition. Journl of Plnt Nutrition, Vol. 24, (11):

10 27 Cihlář P., Všák J. 3. Mozné pouziti fungicidů v máku. Fungicides fesile for poppy cultivtion. Repk mák. Sornik konference s mezinárodni účsti. Prh, Cihlář P., Všák J., Kosek Z. 3. Technologie máku setého pro dvoutunové výnosy semen. Technology of poppy (Ppver somniferum L.) for 2 t/h seed yields. Repk mák. Sornik konference s mezinárodni účsti. Prh, Cihlář P., Všák J., Kosek Z., Zuklová H. 4. Výzkum pĕstitelské technologie máku setého (Ppver somniferum L.). Reserch of poppy growing technology (Ppver somniferum L.). Repk mák. Sornik konference s mezinárodni účsti. Prh, Horodyski A., Admczewski K., Sikor M Uprw mku. Rdzików Zkłd Upowszechnini Postępu i Doskonleni Kdr Druk IHAR Nr 15//89. Jin P.M., Gur B.L., Gupt P.C Response of opium poppy vrieties to nitrogen. Indin J. Agron., 35 (3): Khrwr P.C., Awsthi O.P., Sing C.M Effect of sowing dtes, nitrogen nd phosphorus levels on yield nd qulity of opium poppy. Indin J. Agron., 33 (2): Lughlin J.C., Chung B Nitrogen nd irrigtion effects on the yield of poppies (Ppver somniferum L.). Act Horticulture, 36: Lošák T., Richter R. 4. Dusikt é hnojeni ve výživĕ máku setého. Nitrogen fertiliztion in the nutrition of opium poppy. Repk mk. Sornik konference s mezinárodni účsti, Prh, Lošák T., Pleniček L. 5. Using nitrogen nd sulphur for the poppy (Ppver somniferum L.) nutrition. Rośliny Oleiste Oilseed Crops, XXVI (1): Michn M., Szwdik J Wpływ nwożeni orem i dwiem formmi nwozów zotowych n plon i zwrtość morfiny w mkówkch mku odminy Nieieski K.M. Biul. Inst. Roślin. Leczn., 2-3: 138. Mik E.S Studies on the growth nd development nd morphine content of opium poppy. Botnicl Gzette, 116, (4): Moldenhwer K Mk uprwny. Pństw. Wyd. Roln. i Leśn. Wrszw, 56. Schreier J Vliv doy přihnojeni dusikiem n wýnos semen u máku. Rostl. Vyr., 18 (6): Tuchołk Z., Kuźmińsk K Zminy zwrtości tłuszczu i zotu w mku lekrskim w zleżności od żywieni zotowego i okresu zioru. Prce Komisji Nuk Roln. i Leśn. PTPN, XX, (2): Ydv R.L., Mohn R., Verm R.K The effect of ppliction of nitrogen fertilizer on the growth of opium poppy in north centrl Indi. J. of Agriculturl Science, Cm., 2: