PORÓWNANIE EFEKTÓW PLONOTWÓRCZYCH TRADYCYJNEJ I ZEROWEJ METODY UPRAWY ROLI W WARUNKACH GLEB PIASZCZYSTYCH POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ POLSKI

Transkrypt

1 FRAGM. AGRON. 26(4) 2009, PORÓWNANIE EFEKÓW PLONOWÓRCYCH RADYCYJNEJ I EROWEJ MEODY UPRAWY ROLI W WARUNKACH GLEB PIASCYSYCH POŁUDNIOWO-ACHODNIEJ POLSKI JOLANA KORENIOWSKA, EWA SANISŁAWSKA-GLUBIAK Instytut Uprwy Nwożeni i Gleoznwstw Pństwowy Instytut Bdwczy w Pułwch kłd Herologii i echnik Uprwy Roli we Wrocłwiu j.korzeniowsk@iung.wroclw.pl Synopsis. W ltch porównywno wpływ zerowej i trdycyjnej uprwy roli n plonownie pszenicy ozimej, jęczmieni jrego, ows, kukurydzy, oiku i grochu. W Jelczu-Lskowicch k. Wrocłwi wykonno 36 doświdczeń po 18 w kżdym z dnych systemów uprwy. Doświdczeni prowdzono w wrunkch gle lekkich, o odczynie kwśnym. W przeprowdzonych dnich wykzno, że cłkowit elimincj uprwy mechnicznej powodowł 7% spdek plonów kukurydzy, 9 10% pszenicy ozimej, jęczmieni jrego i grochu orz 16% oiku. Wyjątkiem ył owies, który plonowł podonie w ou systemch uprwy roli. Słow kluczowe key words: systemy uprwy roli tillge systems, siew ezpośredni direct drilling, zoż cerels, kukurydz mize, strączkowe leguminous WSĘP W osttnich ltch wzrst zinteresownie w nszym krju tzw. zerową metodą uprwy roli [Kords 2008, Pin i in. 2008, Smgcz 2006, Stnisłwsk-Gluik i in. 2005, Weer 2004, 2007, 2007]. Metod t poleg n przygotowniu pol pod zsiew wyłącznie przez zstosownie hericydów i wykonnie siewu specjlistycznym siewnikiem, z pominięciem jkiejkolwiek uprwy mechnicznej. Wzrost populrności uprwy zerowej wynik zrówno z większej dostępności specjlistycznych siewników, jk i pozytywnych efektów tego typu uprwy w postci oszczędności energii, zmniejszeni erozji, zchowni wody w gleie i skróceni czsu prc polowych. Siew ezpośredni wywołuje istotne zminy włściwości fizycznych, chemicznych i iologicznych gley w porównniu do trdycyjnej metody uprwy [Idkowik i Kords 2004, Mrtinez i in. 2008, Pin i in. 2002, Rsmussen 1999]. W górnych wrstwch profilu gleowego zwiększ się uwilgotnienie, zwrtość sustncji orgnicznej i skłdników pokrmowych. Nstępują również istotne zminy gęstości i zwięzłości gley. Wielu utorów podkreśl jednk, że korzyści ze stosowni uprwy zerowej są uzleżnione od rodzju gley i przeiegu pogody [Juergens 2004, Mrtinez i in. 2008]. N ogół większą efektywność uprwy zerowej w porównniu z trdycyjną wiąże się z niedoorem opdów i wilgoci w gleie. Pondto spotyk się pogląd, że gley piszczyste nie njlepiej ndją się do stosowni tego typu uprwy [Dölger i Jürgens 2009, Friedrich i in. 2008]. Celem prcy yło zdnie efektywności stosowni uprwy zerowej dl wyrnych gtunków roślin uprwnych n piszczystych glech w rejonie południowo-zchodniej Polski.

2 66 J. Korzeniowsk, E. Stnisłwsk-Gluik MAERIAŁ I MEODY Do porównni plonotwórczych efektów siewu ezpośredniego i trdycyjnego systemu uprwy roli wykorzystno wyniki 2 serii ścisłych doświdczeń polowych wykonnych w Stcji Doświdczlnej IUNG-PIB Jelcz-Lskowice k. Wrocłwi (51 o 02 N, 17 o 22 E). Jedn seri przeprowdzon w ltch (t. 1) dotyczył zóż: pszenicy ozimej, jęczmieni jrego i ows, drug przeprowdzon w ltch (t. 2) roślin uprwinych w szerokiej rozstwie rzędów: kukurydzy, oiku i grochu. Dl kżdej rośliny w kżdym roku przeprowdzono 2 doświdczeni n dwóch przylegjących do sieie polch jedno w trdycyjnym drugie w zerowym systemie uprwy roli. Łącznie wykonno 36 doświdczeń po 18 w kżdym z dnych systemów uprwy roli. Wszystkie doświdczeni zrówno w trdycyjnym jk i zerowym systemie uprwy roli przeprowdzono według identycznego schemtu, który służył zdniu przydtności nwożeni rzędowo-wgłęnego. Schemt ten zostł szczegółowo opisny w prcy dotyczącej efektów tego el 1. Chrkterystyk doświdczeń I seri le 1. Chrcteristic of trils I series Wyszczególnienie Specifi ction Rok Yer Pszenic Winter whet Pszenic ozim Winter whet Owies Ot Owies Ot Odmin Cultivr Korwet Kor Kor Siew Sowing iór Hrvest Nwożenie Fertiliztion N+P 2 O 5 +K 2 O+MgO (kg h -1 ) Jęczmień jry Spring rley Pszenic ozim Winter whet Pszenic ozim Winter whet Pszenic ozim Winter whet Odmin Cultivr Rodion Rodion Bies Siew Sowing iór Hrvest Nwożenie Fertiliztion N+P 2 O 5 +K 2 O+MgO (kg h -1 ) Owies Ot Pszenic ozim Winter whet Jęczmień jry Spring rley Jęczmień jry Spring rley Odmin Cultivr Hetmn Hetmn Hetmn Siew Sowing iór Hrvest Nwożenie Fertiliztion N+P 2 O 5 +K 2 O+MgO (kg h -1 )

3 Porównnie efektów plonotwórczych trdycyjnej i zerowej metody uprwy roli el 2. Chrkterystyk doświdczeń II seri le 2. Chrcteristic of trils II series Wyszczególnienie Specifi ction Rok Yer Kukurydz Mize Pszenic ozim Winter whet Groch Pe Pszenic ozim Winter whet Odmin Cultivr LG 2244 Siew Sowing iór Hrvest Nwożenie Fertiliztion N+P 2 O 5 +K 2 O+MgO (kg h -1 ) Boik Horse en Kukurydz Mize Groch Pe Jęczmień jry Spring rley Odmin Cultivr Strt Siew Sowing iór Hrvest Nwożenie Fertiliztion N+P 2 O 5 +K 2 O+MgO (kg h -1 ) Groch Pe Pszenic ozim Winter whet Kukurydz Mize Jęczmień jry Spring rley Odmin Cultivr Wito Siew Sowing iór Hrvest Nwożenie Fertiliztion N+P 2 O 5 +K 2 O+MgO (kg h -1 ) nwożeni [Stnisłwsk-Gluik i Korzeniowsk 2005]. W niniejszej prcy, w celu porównni plonowni roślin uprwinych w ou dnych systemch uprwy, z przeprowdzonych doświdczeń wyrno i uśredniono wyniki dl 3 wrintów nwożeni. Były to nstępujące oiekty: nwożenie rzutowe cł dwk, nwożenie zloklizowne cł dwk orz nwożenie zloklizowne 2/3 dwki. W wykonnych oliczenich sttystycznych kżdą uprwę potrktowno jko niezleżną próę, istotność różnic pomiędzy średnimi testowno przy pomocy progrmu Sttrphics 5.1. Doświdczeni przeprowdzono n glech lekkich, o odczynie kwśnym, zlicznych do klsy onitcyjnej IV lu IV orz kompleksu żytniego rdzo dorego i żytniego dorego. Gle n tych polch wykzywł skłd grnulometryczny pisku glinistego, o zwrtości C orgnicznego n poziomie 0,7 0,8% orz średniej zwrtości fosforu, potsu i mgnezu. Wielkość poletk w doświdczenich ze zożmi wynosił 40 m 2, z kukurydzą, oikiem i grochem 72 m 2. Szczegółową chrkterystykę doświdczeń przedstwiono w telch 1 i 2.

4 68 J. Korzeniowsk, E. Stnisłwsk-Gluik Uprw trdycyjn () płużn oejmowł uprwę pożniwną wykonną gregtem uprwowym (kultywtor + tlerzówk + wł strunowy) n głęokość cm orz orkę siewną n głęokość 25 cm i przedsiewną uprwę z pomocą rony ktywnej. Uprw zerow () siew ezpośredni ył wykonywn ez stosowni mechnicznej uprwy, z mulczowniem powierzchni gley rozdronioną słomą. Siew przeprowdzono przy użyciu siewnik do siewu ezpośredniego firmy Gret Plins (zoż) lu firmy Monosem (rośliny sine w szerokiej rozstwie rzędów), chwsty zwlczno jedynie hericydmi. Rozdronion słom ył pozostwin n polch zrówno uprwinych trdycyjnie, jk i metodą siewu ezpośredniego. W trdycyjnej metodzie uprwy ył mieszn z gleą w trkcie uprwy pożniwnej, w uprwie zerowej pozostwł n powierzchni pol. Przeieg pogody w poszczególnych ltch dń przedstwiono w teli 3 i 4. Wszystkie lt prowdzeni doświdczeń chrkteryzowły się niższą sumą opdów w okresie wegetcyjnym w porównniu do średniej wieloletniej, przy czym njmniej opdów znotowno w ltch 2003 i Njkorzystniejszy pod względem ilości opdów ył rok Średnie tempertury z sezon wegetcyjny w poszczególnych ltch yły nieco wyższe niż średnie z wieloleci. el 3. le 3. Średnie tempertury powietrz w sezonie wegetcyjnym ( C) Men ir temperture during the vegettion period ( C) Rok Yer Miesiąc Month III IV V VI VII VIII IX Średni Men ,0 8,3 17,2 18,1 20,5 20,4 1 14, ,5 15,7 19,7 19,7 19,8 1 14, ,9 9,4 12,9 17,1 18,6 19,6 14,1 13, ,3 9,3 14,2 17,0 19,9 17,6 14,8 13, ,2 8,0 13,3 16,6 18,2 17,5 13,5 12,9 el 4. le 4. Sumy opdów w sezonie wegetcyjnym (mm) otl precipittion during the period of vegettion (mm) Rok Yer Miesiąc Month III IV V VI VII VIII IX Sum otl ,9 44,5 78,8 53,7 38,2 85,5 32,7 349, ,2 19,6 57,7 27,6 77,7 59,4 27,5 285, ,6 24,3 37,3 43,7 55,3 47,9 27,1 299, ,3 20,3 86,2 22,4 123,7 34,8 16,9 316, ,3 37,6 61,3 71,4 8 67,7 47,6 396,9

5 Porównnie efektów plonotwórczych trdycyjnej i zerowej metody uprwy roli WYNIKI I DYSKUSJA Uprw trdycyjn powodowł istotnie lepsze efekty plonotwórcze dl pszenicy w 2004, jęczmieni 2003, ows 2003, kukurydzy w 2004, oiku w 2005 i grochu w 2004 roku (rys. 1). 5,0 t h -1 Pszenic-Whet ,0 6,0 t h -1 Kuk urydz-mize J czmie -Brley Boik-Horse en 5, Owies-Ot Groch-Pe 5, Rys. 1. Plony dnych roślin w trdycyjnej uprwie roli () i zerowej () w poszczególnych ltch dń (t h -1 ); te sme litery dl dnego roku dń świdczą o rku różnic pomiędzy systemmi uprwy roli (α<5) Fig. 1. Yields of tested plnts for conventionl nd zero-tillge in individul yers (t h -1 ); identicl letters for yer men no signifi cnt difference etween tillge method (α<0.05)

6 70 J. Korzeniowsk, E. Stnisłwsk-Gluik W pozostłych przypdkch odnotowno również wyższe plony n uprwie trdycyjnej, jkkolwiek nie zostło to sttystycznie udowodnione. Jedynie przypdku dl ows w 2004 roku, udowodniono istotnie korzystniejszy wpływ uprwy zerowej w porównniu z uprwą trdycyjną. Również średnie plony roślin z 3 lt dń wyrźnie wskzują n korzystniejsze dziłnie uprwy trdycyjnej (rys. 2). Większość dnych roślin rosnących n polch uprwinych tą 8,0 7,0 t h -1 6,0 5,0 owies-ot pszenicwhet j czmie rley kukurydzmize oik-horse en groch-pe Rys. 2. Średnie plony roślin z 3 lt dń uzyskne w trdycyjnej uprwie roli () i zerowej () (t h -1 ); te sme litery dl jednej rośliny świdczą o rku różnic pomiędzy systemmi uprwy roli (α<5) Fig. 2. Averge crop yields over 3 tested yers for conventionl nd zero-tillge (t h -1 ); identicl letters for plnt men no signifi cnt difference etween tillge method (α<0.05) metodą dwł wyższe plony niż rośliny uprwinie w siewie ezpośrednim. N uprwie trdycyjnej uzyskiwno o 7% wyższe plony kukurydzy, o 9 10% pszenicy ozimej, jęczmieni jrego i grochu orz o 16 % oiku w porównniu do uprwy zerowej. Wyjątkiem ył owies, który plonowł podonie n ou typch uprwy, z 3% nieistotną sttystycznie tendencją do lepszego plonowni n uprwie zerowej. Anliz wrunków pogodowych wykzł, we wszystkich ltch dń, mniejszy poziom opdów i wyższe tempertury w porównniu ze średnimi wieloletnimi. Powinno to spowodowć większą efektywność uprwy zerowej, poniewż korzyści wynikjące z jej stosowni łączy się zzwyczj z klimtem suchym lu ltmi ze zmniejszą ilością opdów [Arshd 1999, Bonfil 1999, De Vit i in. 2007]. M to związek z większym gromdzeniem wody w gleie, spowodownym mniejszym prowniem i zminmi w przepuszczlności wodnej gley w wrunkch rku uprwy mechnicznej [Mrtinez 2008, Rsmussen 1999]. Pomimo, że wszystkie lt dń chrkteryzowły zmniejszoną ilością opdów w stosunku do wieloleci, lepsze średnio o 9% efekty plonotwórcze przyniosł trdycyjn uprw roli. O spdku plonów w wyniku zstępowni uprwy trdycyjnej siewem ezpośrednim donoszą również inni polscy utorzy. W 3-letnich dnich Smgcz [2006], prowdzonych

7 Porównnie efektów plonotwórczych trdycyjnej i zerowej metody uprwy roli w 4 siedliskch reprezentujących przestrzeń produkcyjną krju, średnie plony pszenicy yły o 17,5%, jęczmieni o 7,6% niższe n uprwie zerowej w porównniu z uprwą trdycyjną. Niższe o 12 19% plonownie żyt i jęczmieni jrego w siewie ezpośrednim w 3-letnich doświdczenich n lekkich glech piszczystych odnotowli również Pin i in. [2006] orz Włodek i in. [2007]. Blechrczyk i in. [2004] stwierdzili, że wieloletnie stosownie siewu ezpośredniego powodowło oniżenie poziomu plonowni pszenicy ozimej w stosunku do uprwy płużnej o 11,6%. Pondto o zmniejszeniu plonu zirn n uprwie zerowej w porównniu z trdycyjną donoszą również Strczewski i Czrnocki [2004] orz Orzech i in. [2002]. Ntomist Kords [1999] w 5-letnich dnich prowdzonych n gleie glinistej wykzł, że stosownie siewu ezpośredniego powodowło 6,1% wzrost plonu jednostek zożowych zóż i ż 113,8% wzrost plonu peluszki. Jednocześnie jednk plony urk cukrowego spdły o 13,5%. Lepsze efekty uprwy zerowej wykzywne przez Kords [1999] mogą mieć związek z rodzjem gley. Litertur podje [Köller i Linke 2001, Weer 2007], że do ezpłużnej uprwy szczególnie ndją się gley gliniste o dorym drenżu i dużej zwrtości sustncji orgnicznej, stosownie siewu ezpośredniego n glech piszczystych, uogich w sustncję orgniczną przynosi n ogół gorsze wyniki. Uzyskiwnie niższych plonów n uprwie zerowej w porównniu z uprwą trdycyjną może wynikć z mniejszej dostępności zotu dl roślin spowodownej jego wolniejsz minerlizcj i większ immoilizcją w wrunkch siewu ezpośredniego [Cmpell i in. 1993]. Konieczność stosowni wyższych dwek zotu n uprwie zerowej w stosunku do trdycyjnej potwierdziły dni Blechrczyk i in. [2006]. Uzyskiwnie zzwyczj mniejszych plonów przy stosowniu uprwy zerowej niekoniecznie musi oznczć niższą opłclność i rezygncję z tego systemu uprwy roli. Mniejsze nkłdy energetyczne poniesione n siew ezpośredni mogą rekompensowć strtę wynikjącą z niższego plonowni roślin. Kords [1999] wykzł, że stosownie siewu ezpośredniego w uprwie pszenicy ozimej pond czterokrotnie oniżło nkłdy energetyczne. Również Dzieni i in. [2006] podją, że uprw konserwując, do której zlicz się uprwę zerową, zmniejsz nkłdy energii i roocizny o około 35%. O opłclności uprwy zerowej ędzie, więc decydowć wielkość oniżki plonów orz ceny ziemiopłodów i środków produkcji w dnym roku. Smgcz [2006] orz Krsowicz i in. [2008] stoją n stnowisku, że jedynie znczny spdek plonów może spowodowć nieopłclność ekonomiczną siewu ezpośredniego. Nie ez znczeni przy wyorze systemu uprwy roli jest również spekt środowiskowy. Metod siewu ezpośredniego, polegjąc n cłkowitej elimincji uprwy mechnicznej i mulczowniu powierzchni gley resztkmi pożniwnymi, zpewni ochronę gley przed erozją, ogrnicz strty wody i w pewnym stopniu zpoieg wymywniu skłdników pokrmowych, co m szczególne znczenie w uprwie gle lekkich. WNIOSKI 1. W przeprowdzonych dnich wykzno, że cłkowit elimincj uprwy mechnicznej powodowł 7 16% spdek plonów dnych roślin. Jedynie owies wykzywł niewielką, nieistotną sttystycznie, 3% tendencję do wyższego plonowni n uprwie zerowej niż trdycyjnej. 2. Okres dń chrkteryzowł się mniejszą ilością opdów w porównniu do wieloleci, co zgodnie z literturą powinno sprzyjć lepszym efektom siewu ezpośredniego w porównniu z uprw trdycyjną. Przeprowdzone dni nie potwierdziły tej prwidłowości.

8 72 J. Korzeniowsk, E. Stnisłwsk-Gluik PIŚMIENNICWO Arshd M.A., Frnzlueers A.J., Azooz R.H Components of surfce soil structure under conventionl nd no-tillge in northwestern Cnd. Soil ill. Res. 53: Blechrczyk A., Młeck I., Swińsk Rekcj pszenicy ozimej n wieloletnie stosownie siewu ezpośredniego. Frgm. Agron. 21(2): Blechrczyk A., Śpitlnik J., Młeck I Wpływ dooru przedplonów orz systemów uprwy roli i nwożeni zotem n plonownie pszenicy ozimej. Frgm. Agron. 23(2): Bonfil D.J., Mufrdi I., Klitmn S., Asido S Whet grin yield nd soil profile wter distriution in no-till rid environment. Agron. J. 91: Cmpell C., entner R., Selles F., McConkey B., Dyck F Nitrogen mngement for spring whet grown nnully on zero-tillge: Yields nd nitrogen use efficiency. Agron. J. 85: De Vit P., Di Polo E., Fecondo G., Di Fonzo N., Pisnte M No-tillge nd conventionl tillge effects on durum whet yield, grin qulity nd soil moisture content in southern Itly. Soil ill. Res. 92: Dölger D., Jürgens H Sind Sie uf der richtigen Spur? DLG-Mitteilungen 7: Dzieni S., imny L., Weer R Njnowsze kierunki w uprwie roli i technice siewu. Frgm. Agron. 23(2): Friedrich., Kienzle J., Epperlein J., Vosshenrich H.-H., Brunotte J., Bsch G Anforderungen n die Bodenereitung. W: Schonende Bodenereitung, DLG Verlg: Idkowik M., Kords L Wpływ sposou uprwy roli i nwożeni zotem n zminy włściwości fizycznych gley w uprwie pszenżyt ozimego. Annles UMCS, Sec. E 59(3): Juergens L.A., Young D.L., Schillinger W.F., Hinmn H.R Economics of lterntive no-till spring crop rottions in Wshington s whet fllow region. Agron. J. 96: Köller K., Linke Ch Erfolgreicher Ackeru ohne Pflug. DLG-Verlg-GmH: Kords L Energochłonność i efektywność różnych systemów uprwy roli w zminowniu. Foli Univ. Agric. Stetin. 195, Agricultur 74: Kords L Wpływ stosowni siewu ezpośredniego n nkłdy energetyczne i plonownie pszenicy ozimej. esz. Nuk. AR Wrocłw 367, Rol. 74: Kords L Wpływ różnych systemów uprwy roli pod pszenicę ozimą uprwiną w krótkotrwłej monokulturze n zwrtość dispor chwstów w gleie. Prog. Plnt. Protection/Post. Ochr. Roślin 48(4): Krsowicz S., Smgcz J., Doosz M Produkcyjno-ekonomiczne nstępstw stosowni różnych systemów uprwy roli. Rocz. Nuk. SERiA 10(3): Mrtinez E., Fuentes J., Silv P., Vlle S., Acevedo E Soil physicl properties nd whet root growth s ffected y no-tillge nd conventionl tillge systems in Mediterrnen environment of Chile. Soil ill. Res. 99: Orzech K., Nowicki J., Wnic M Plonownie pszenicy ozimej w zleżności od sposou uprwy gley średniej. Pm. Puł. 130: Pin J., Włodek S., Biskupski A Oddziływnie siewu ezpośredniego n wilgotność gley. Post. Nuk Rol. 4: Pin J., Włodek S., Biskupski A Wpływ uproszczeń uprwy w monokulturze żyt ozimego n efekt plonowni i zminy w środowisku gleowym. Pm. Puł. 142: Pin J., Włodek S., Biskupski A Niektóre uwrunkowni środowiskowe i produkcyjne przy stosowniu uproszczonych sposoów uprwy roli. Inż. Rol. 12(1): Rsmussen K.J Impct of ploughless soil tillge on yield nd soil qulity: A Scndinvin review. Soil ill. Res. 53: Smgcz J Ocen produkcyjno-ekonomiczn różnych systemów uprwy roli. Prol. Inż. Rol. 1: Stnisłwsk-Gluik E., Korzeniowsk J., Kus A Skuteczność zloklizownego nwożeni PKMg zóż w systemie uprwy zerowej. Pm. Puł. 140: Strczewski J., Czrnocki S Sposó uprwy roli zchwszczenie i plonownie pszenżyt. Act Sci. Pol., Agricultur 3(2): 69 76

9 Porównnie efektów plonotwórczych trdycyjnej i zerowej metody uprwy roli Weer R mienność plonowni odmin pszenicy ozimej w zleżności od przedplonu i sposou uprwy roli. Wyd. IUNG Pułwy, Monogr. Rozpr. Nuk. 12: ss. 88. Weer R Bezpłużn uprw roli w wrunkch dużych ilości pozostłości pożniwnych. Stud. Rp. IUNG-PIB 8: Weer R grożenie i sposoy ogrniczn choró fuzryjnych pszenicy. Post. Nuk Rol. 2: Włodek S., Biskupski A., Pin J., Kus A Plonownie roślin orz zminy retencji wodnej gley w różnych systemch uprwy roli. Inż. Rol. 11(3): J. KORENIOWSKA, E. SANISŁAWSKA-GLUBIAK COMPARISON OF PRODUCION EFFECS OF ERO AND CONVENIONAL ILLAGE ON SANDY SOIL OF SOUH-WES POLAND Summry During comprison ws mde etween zero nd conventionl tillge nd their impct on yields of winter whet, spring rley, ot, corn, horse en nd pe ws investigted. In Jelcz-Lskowice ner Wroclw 36 field trils were conducted 18 trils for ech tested tillge method. he experiments were conducted in sndy soil nd low ph conditions. he conventionl tillge involved tillge ggregte fter hrvest (cultivtor + disk hrrow + string roller cm), pre-sowing plowing 25 cm, nd hrrowing efore sowing. ero-tillge, where seeds were sown directly to unploughed soil, consisted of direct drilling nd hericide sprying. he reserch shown tht in generl plnt yields were lower for zero-tillge compred to conventionl tillge. Direct drilling cused 7% decrese of corn, 9 10% decrese of whet, rley nd pe, nd 16% decrese of horse en yield. he yield of ot ws n exception s it ws similr for oth tested tillge systems.