Uczę się świata w języku angielskim

Transkrypt

1 Uczę się świata w języku angielskim Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe - CLIL w Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczo- Rewalidacyjnych w Cieszynie. Opracowała: mgr Beata Brachaczek nauczyciel języka angielskiego Zespół Placówek Szkolno-Wychowawczo-Rewalidacyjnych w Cieszynie

2 OPIS INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ: W dydaktyce nauczania języków obcych sztandarowym przykładem metodyki opartej na integracji jest podejście znane jako CLIL (ang. Content and Language Integrated Learning, pol. zintegrowane nauczanie przedmiotowo-językowe). Według definicji Mehisto i in. (2008), CLIL to metoda, w ramach której język obcy wykorzystywany jest do nauczania treści niejęzykowych, co pozwala jednocześnie rozwijać wiedzę przedmiotową oraz znajomość języka obcego. Wprowadzenie tego podejścia do codziennej praktyki szkolnej, jak wynika z badań, przyczynia się nie tylko do znacznego wzrostu poziomu umiejętności językowych i wiedzy przedmiotowej uczniów, ale i ich rozwoju poznawczego. Wiele systemów edukacji podstawowej w Europie opiera się na zintegrowanych programach i ścieżkach międzyprzedmiotowych. Jeśli takie rozwiązanie jest często z powodzeniem stosowane w przypadku zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej czy też w przypadku łączenia przedmiotów ścisłych na dalszych etapach edukacji, to ten sam proces może dotyczyć edukacji w zakresie języka obcego. Język jest naturalnym narzędziem przekazu informacji w każdej dziedzinie przedmiotowej. Uczniowie korzystają ze swojego języka ojczystego w trakcie wykonywania wszystkich zadań będących elementami lekcji dowolnego przedmiotu. Klasa szkolna, gdzie realizowana jest nauka treści przedmiotowych, stanowi więc idealne środowisko do wprowadzania elementów języka obcego, który w takich warunkach ma szansę stać się częścią autentycznej komunikacji. Podejście międzyprzedmiotowe zakłada również podwójną korzyść płynącą z łączenia wiedzy przedmiotowej i języka obcego w postaci przyrostu wiedzy i kompetencji z obu zakresów. W pracy metodą CLIL naturalna potrzeba komunikacyjna sprawia, że zakres leksykalny i strukturalny języka obcego zostaje poszerzony o elementy charakterystyczne dla przedmiotów, z którymi jest integrowany. W podejściu CLIL język obcy jest narzędziem przekazu treści przedmiotowych, a do przyswajania struktury języka dochodzi niejako mimochodem. W wyniku tego wzbogacenia język ucznia staje się mniej sztampowy, a jego wypowiedzi charakteryzuje większa naturalność wynikająca z przyswojenia fraz językowych często nieprzypisanych do programu edukacji językowej na danym etapie kształcenia. Znajomość języków obcych to obecnie priorytet dla rodziców, nauczycieli i samych uczniów. Unia Europejska zaleca, by jej obywatele znali co najmniej dwa języki poza ojczystym. Instytucje edukacyjne szukają więc najskuteczniejszych i najatrakcyjniejszych metod przekazywania wiedzy. W ostatnich latach w Europie metoda CLIL staje się coraz

3 bardziej popularna, szczególnie wśród uczniów szkoły podstawowej oraz gimnazjum. Oczywiście, zakres przekazywanych treści przedmiotowo-językowych zależy od poziomu funkcjonowania ucznia. Dlatego też wprowadzając CLIL na lekcji języka angielskiego należy dostosować materiał lekcyjny do danej grupy uczniów. Zajęcia z języka angielskiego z wykorzystaniem metody CLIL mogą zostać wprowadzone już na pierwszym etapie kształcenia dziecka. Podstawa programowa edukacji wczesnoszkolnej zakłada, że edukacja dziecka na tym etapie powinna mieć charakter zintegrowany, a treści programowe powinny być ze sobą skorelowane. W metodzie CLIL, wybrane treści programowe edukacji wczesnoszkolnej przedstawione zostają w języku angielskim. Eksperci z Komisji Europejskiej niejednokrotnie podkreślają, że taka forma nauczania skuteczniej przygotowuje dzieci do życia w nowoczesnym świecie i Europie, zwiększając ich motywację do nauki języka obcego i ułatwiając im w przyszłości mobilność zawodową. Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe stanowi innowacyjne podejście metodyczne o znacznie szerszym zakresie niż samo nauczanie języków obcych. Można śmiało stwierdzić zatem, iż wprowadzenie metody CLIL już od pierwszego etapu kształcenia ucznia przygotowuje ucznia do dalszego kształcenia i rozwija jego motywacje do nauki na dalszych etapach edukacyjnych. W ciągu ostatnich 20 lat liczne badania (m.in. Várkuti 2010; Pessoa i in. 2007, Jäppinen 2005; de Graaff i in. 2007) potwierdziły dużą wagę podejścia CLIL w nauczaniu języków obcych. Badanie przeprowadzone przez de Graaff i in. (2007) wykazało, że techniki wykorzystywane w podejściu CLIL pozytywnie wpływają na rozwój strategii kompensacyjnych stosowanych przez uczniów. Bazując na przeprowadzonych badaniach można więc stwierdzić, że wprowadzenie metody CLIL wśród uczniów szkoły podstawowej oraz gimnazjum w Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczo-Rewalidacyjnych w Cieszynie przyniesie wiele korzyści i pozwoli uczniom rozwinąć umiejętność przyswajania wiedzy w sposób holistyczny. Poprzez integrowanie treści przedmiotowych i językowych podejście CLIL stwarza ku temu idealne warunki.

4 GŁÓWNY CEL INNOWACJI: Głównym założeniem tej innowacji jest wprowadzenie wśród uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum popularnej metody CLIL, która dotyczy zintegrowanego kształcenia przedmiotowo językowego opartego na jednoczesnym przekazywaniu treści z dziedziny nauczanych przedmiotów i elementów języka obcego. Oczywiście, w zależności od poziomu funkcjonowania ucznia, wprowadzana korelacja przedmiotowo-językowa zostanie dostosowana do ogólnych możliwości ucznia. Zakłada się, iż innowacja będzie przeprowadzana na lekcji języka angielskiego i będzie polegała na wprowadzaniu elementów przyrody (biologii, fizyki, geografii, chemii) oraz historii, wychowania fizycznego, matematyki, a także umiejętności funkcjonowania w życiu codziennym poprzez wykorzystanie języka angielskiego. Podczas lekcji dwujęzycznych uczniowie zdobywają nie tylko wiedzę z danej dziedziny, ale również posługując się językiem obcym, kształcą tym samym swoje umiejętności językowe. SZCZEGÓŁOWE CELE I ZADANIA INNOWACJI: Zaciekawienie uczniów językiem obcym poprzez pokazanie im, że język obcy może stanowić narzędzie do odkrywania świata, a jego nauka może być łatwa i przyjemna, Poprawa znajomości języka obcego wśród uczniów klas objętej innowacją, Zwiększenie szans edukacyjnych wszystkich uczniów poprzez otoczenie ich językiem obcym, zwłaszcza uczniów słabszych oraz uczniów z niepełnosprawnością w stopniu lekkim, Wyrównywanie braków edukacyjnych wśród uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, Przełamanie u uczniów strachu przed komunikacją w języku obcym poprzez oswojenie ich z językiem angielskim dzięki stworzeniu maksymalnej liczby sytuacji, w których uczniowie wykorzystywać będą język obcy do poznania świata i komunikacji z rówieśnikami, Rozbudzenie u uczniów ciekawości innymi kulturami i krajami oraz upowszechnianie postaw tolerancji i otwartości wobec innych ludzi, Wzrost motywacji nauczycieli stosujących innowację do poszerzania swoich kompetencji zarówno metodycznych jak i językowych,

5 Większa liczba nowatorskich metod nauczania oraz ciekawych pomocy naukowych, których zastosowanie jest wynikiem nauczania za pomocą metody CLIL, Poprawie interakcji z rówieśnikami poprzez podnoszenie kompetencji językowej i komunikacyjnej WARUNKI REALIZACJI: Działania innowacyjne, jakimi jest nauczanie metodą CLIL, będą podejmowane na zajęciach języka angielskiego oraz na dodatkowych zajęciach rozwijających zainteresowania ucznia. Program jest przeznaczony dla uczniów szkoły podstawowej oraz gimnazjum z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Czas realizacji programu obejmuje drugi semestr roku szkolnego 2017/2018. Innowacja poszerza program edukacyjno-wychowawczy realizowany w Zespole Placówek Szkolno- Wychowawczo- Rewalidacyjnych w Cieszynie. Nie wymaga nakładów finansowych. Udział w programie odbywa się na zasadzie przynależności do społeczności uczniowskiej objętej planem. Udział uczniów wymaga pisemną zgodę rodziców, na wykorzystywanie wizerunku dziecka Założone cele będą realizowane poprzez zajęcia prowadzone w czasie zajęć języka angielskiego i zajęć dodatkowych rozwijających zainteresowania ucznia, w atmosferze akceptacji, w formie zaproponowanej i zaplanowanej przez nauczyciela, uwzględniając możliwości uczniów. Działania w związane z wprowadzeniem metody CLIL wśród uczniów nie będą miały wpływu na ocenę uczniów z języka angielskiego, gdyż mają jedynie zwiększyć zainteresowanie językiem obcym, a także otaczających ich światem i rozwinąć umiejętność uczenia się. METODY: Metoda CLIL, Metoda pokazowa, Metoda bezpośrednia Metoda objaśniania,

6 FORMY: Indywidualna Grupowa MIEJSCE: Sala lekcyjna języka angielskiego RODZAJ INNOWACJI: Metodyczna, edukacyjna TERMIN REALIZACJI: Drugie półrocze roku szkolnego 2017/2018 Od r r. Według planu zajęć PROGRAMEM INNOWACYJNYM OBJĘTA ZOSTANIE: Program innowacyjny pt. Uczę się świata w języku angielskim, czyli zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe - CLIL w Zespole Placówek Szkolno-Wychowawczo- Rewalidacyjnych w Cieszynie, adresowany jest do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim oraz w normie intelektualnej w szkole podstawowej (klasy I- III, IV-VII,) a także klasy II-III gimnazjum. Efekty pracy uczniów z realizacji innowacji, w postaci plakatów, prezentacji multimedialnych oraz zdjęć, zostaną udostępnione dla nauczycieli, rodziców oraz innych uczniów placówki po zakończeniu działań innowacyjnych. INSPIRACJA DO OPRACOWANIA I WDROŻENIA PROGRAMU: Idea wprowadzenia powyższej innowacji zrodziła się z dużej popularności metody CLIL w nauczaniu języka angielskiego powiązanej z nauczaniem treści edukacyjnych na innych przedmiotach. Metoda CLIL jest rekomendowana przez Komisję Europejską na rzecz promowania nauki języków obcych i różnorodności językowej. Istotne cechy tej metody to:

7 systematyczna praca w grupie, dobór ćwiczeń uwzględniających różne typy inteligencji uczniów, nauka poprzez różne kanały sensoryczne, stosowanie źródeł i materiałów odpowiednich do prowadzenia nauczania zintegrowanego, słownictwo przydatne na lekcji CLIL, użycie języka obcego i rodzimego w nauczaniu zintegrowanym. Celem wprowadzenia innowacji jest przygotowanie i wdrożenie ciekawej i atrakcyjnej propozycji form zajęć języka angielskiego, które sprawią, że uczniowie staną się bardziej zmotywowani do uczenia się języka angielskiego równolegle z treściami nauczanymi na innych przedmiotach edukacyjnych. Podczas zajęć stosowane będą różne formy: nauczanie w grupie, praca w grupach, praca indywidualna, prezentacje video, muzyki i obrazów. Zajęcia będą miały przede wszystkim charakter ćwiczeniowy, warsztatowy, co pozwoli na praktyczne wykorzystywanie wiedzy teoretycznej oraz sprawi, że uczniowie odkryją nowy wymiar uczenia się języka obcego. TREŚCI INNOWACYJNE: zorganizowanie atrakcyjnej i nastawionej na stworzenie konkretnego produktu formy zajęć językowo-przedmiotowych ( język angielski w połączniu z elementami edukacji wczesnoszkolnej, przyrodą, fizyką, geografią, biologią, chemią, historią oraz wychowaniem fizycznym. nauczanie i uczenie się elementów otaczającego nas świata w języku angielskim, przygotowania uczniów do budowania umiejętności językowo-przedmiotowych z wykorzystaniem na dalszych etapach edukacyjnych, stworzenie atrakcyjnej bazy materiałów do wykorzystywania w czasie zajęć, rozwijanie umiejętności przekazywania informacji i umiejętności językowoprzedmiotowych przez uczniów, słuchanie innych oraz budowanie poczucia własnej wartości, współdziałanie w grupie rówieśniczej uczniów, komunikowanie się w języku obcym, wzbudzanie atmosfery motywującej do wykorzystywania swojej wiedzy i umiejętności poznanych na lekcjach języka angielskiego, zwiększenie umiejętności poznawania swoich możliwości, stworzenie uczniom z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim warunków do odnoszenia sukcesu,

8 CHARAKTERYSTYKA GRUPY: niski stopień umiejętności językowych i społecznych, niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim, norma intelektualna, mała motywacja do pracy na zajęciach i do nauki, zaburzenia uwagi i koncentracji, nadpobudliwość ruchowa, nadmierna ekspresywność, wycofanie z kontaktów społecznych, spowodowane brakiem umiejętności komunikacyjnych, zaburzenia emocjonalne, dzieci, młodzież z rodzin dotkniętych problemami. PO ZAKOŃCZENIU INNOWACJI UCZEŃ: prezentuje zdobytą wiedzę w czasie zajęć języka angielskiego oraz na pozostałych przedmiotach edukacyjnych, aktywnie uczestniczy w zajęciach dzięki zastosowaniu innowacyjnych metod nauczania CLIL, posiada zwiększony zakres słownictwa zarówno w języku polskim, jak i angielskim. przejawia zainteresowanie kulturą i życiem krajów anglojęzycznych, swobodnie reaguje w języku obcym w określonych sytuacjach bez tzw. bariery językowej nawet jeśli popełnia błędy, jest zmotywowany do nauki, chętnie współpracuje z innymi uczniami w klasie oraz z nauczycielem, dalej rozwija swoje zainteresowania otaczającym go światem,

9 EWALUACJA: Program innowacyjny pt. Uczę się świata w języku angielskim, czyli zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe - CLIL w Zespole Placówek Szkolno- Wychowawczo-Rewalidacyjnych w Cieszynie zakończony będzie ewaluacją. CELAMI EWALUACJI SĄ: A. ewaluacja kształtująca: uzyskanie informacji o przebiegu realizacji projektu, poznanie ewentualnych trudności i braków wynikających z organizacji, które występują w trakcie realizacji, określenie nastawienia uczestników do tego programu. B. ewaluacja końcowa: uzyskanie opinii (od uczestników-uczniów, nauczycieli zaproszonych na obserwację, dyrekcji) o wartości zrealizowanego innowacyjnego programu. Opinie wyrażone zostaną za pomocą ankiet i dyskusji. KRYTERIA: A. kryterium zgodności: zgodność efektów z założonymi celami, zgodność celów programu z potrzebami (adresatów programu,) B. kryterium efektywności: poprawa sprawności językowej oraz wiedzy z zakresu innych nauczanych przedmiotów włączonych w innowację, eliminowanie stresu związanym z brakiem adekwatnej wiedzy,

10 nabycie wiedzy i umiejętności w radzeniu sobie z problemem komunikacji w języku obcym, WYKORZYSTANE ZOSTANĄ: METODY ZBIERANIA INFORMACJI: A. metody bezpośrednie: obserwacja, analiza, wywiady, metoda dialogowa itp. B. metody pośrednie: ankiety OPRACOWANIE I PREZENTACJA WYNIKÓW BADAŃ: Wyniki zostaną zbadane poprzez ankiety skierowane do uczniów, wywiad z nauczycielami, którzy wzięli udział w obserwacjach zajęć, obserwacje uczniów podczas lekcji podczas których wdrażana będzie innowacja. W trakcie trwania ewaluacji, będzie dokonywana ocena programu. Głównym zadaniem ewaluacji będzie uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy założenia i cele programu zostały osiągnięte, czy wychodzą naprzeciw problemom uczniów i nauczycieli, czy taka korelacja językowo-przedmiotowa jest dla nich atrakcyjna i sprzyja procesom uczenia się. Kolejnym ważnym zadaniem ewaluacji będzie sprawdzenie, czy innowacja wdrażana w czasie zajęć języka angielskiego zwiększa aktywność językowo-przedmiotową wśród uczniów, motywuje ich do dalszego działania i usprawnia ich sprawności językowe. PO ZAKOŃCZENIU INNOWACJI I PODSUMOWANIU WNIOSKÓW ZOSTANĄ ZAPOZNANI: dyrektor placówki, nauczyciele, rodzice, uczniowie,

11 REALIZACJA PROJEKTU stworzenie bazy materiałów potrzebnych do przeprowadzenia zajęć zgodnie z założeniami innowacji pedagogicznej, poinformowanie uczniów, nauczycieli oraz rodziców o wprowadzeniu innowacji poprzez stworzenie plakatu informacyjnego i umieszczenie go w widocznym miejscu w szkole, realizacja zajęć z klasami szkoły podstawowej oraz gimnazjum zgodnie z planem zajęć (maksymalnie jedna godzina lekcyjna w tygodniu), wprowadzenie korelacji językowo-przedmiotowej związanej z ściśle określoną tematyką zajęć w czasie drugiego półrocza roku szkolnego 2017/2018: luty, marzec, kwiecień zagadnienia i terminy związane z przyrodą i zachodzącymi w niej procesami uwzględniając otaczający nas świat klasy młodsze, tematyka podejmowana na lekcjach biologii, fizyki, chemii i geografii-w klasach starszych, maj wprowadzenie terminów, pojęć na lekcjach języka angielskiego związanych z matematyką, liczbami, proste operacje matematyczne w klasach młodszych, trudniejsze pojęcia typu pierwiastek, potęga, mnożenie, dzielenie itd.-w klasach starszych, a także wprowadzenie słownictwa oraz podstawowego materiału związanego z historią naszego kraju oraz krajów anglojęzycznych :Wielkiej Brytanii i Ameryki, czerwiec realizacja lekcji języka angielskiego z założeniami CLIL uwzględniając podstawowe słownictwo związane z wychowaniem fizycznym (np.przysiady, pompki, biegi, koszykówka, siatkówka, piłka nożna, bramka, podanie, rzut, bramkarz, skrzydłowy, rzut wolny, przewrót, podciąganie itd.) ocena efektywności wdrożonej innowacji w czasie jej trwania, przeprowadzenie ewaluacji z innowacji pedagogicznej, analiza efektów podczas spotkania Rady Pedagogicznej ZPSWR, wdrożenie ewentualnych modyfikacji,

12