Założenia programu Szkoła Promująca Zdrowie i przykłady dobrych praktyk realizowanych w ramach Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie Miasta

Transkrypt

1 Założenia programu Szkoła Promująca Zdrowie i przykłady dobrych praktyk realizowanych w ramach Miejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie Miasta Lublin

2 Aktualnie w polskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie funkcjonuje ponad szkół, przedszkoli i placówek. Program ten rozwijany jest w ramach Europejskiej Sieci Szkół dla Zdrowia w Europie, w wyniku porozumienia Światowej Organizacji Zdrowia, Rady Europy i Komisji Europejskiej, które w dalszym ciągu są włączone w sieć jako Międzynarodowa Rada Doradcza.

3 Formalno - prawne aspekty realizacji programu Szkoła Promująca Zdrowie w Polsce: Porozumienie z dnia 23 listopada 2009 r. o współpracy między Ministrem Edukacji Narodowej, Ministrem Zdrowia oraz Ministrem Sportu i Turystyki w sprawie promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży w którym zapisano m.in.: - zapewnienie synergii działań z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, w tym podejmowanie działań na rzecz wdrażania programu Szkoły dla Zdrowia Europy ; - upowszechnianie idei sieci szkół promujących zdrowie i wynikających z niej działań na poziomie lokalnym; - prowadzenie systemu certyfikacji szkół i placówek będących w sieci szkół promujących zdrowie. Narodowy Program Zdrowia na lata , w którym wśród zadań koordynacyjnych, ewaluacyjnych i badawczych wyróżniono upowszechnianie koncepcji Szkół Promujących Zdrowie.

4 systematycznie i planowo tworzy środowisko społeczne i fizyczne sprzyjające zdrowiu i dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej, wspiera rozwój kompetencji uczniów i pracowników w zakresie dbałości o zdrowie przez całe życie.

5 Program Szkoła Promująca Zdrowie jest: najdłużej trwającym programem na rzecz zdrowia w szkole; ruchem oddolnym, na stałe wprowadzającym wiele zmian w myśleniu i działaniu społeczności szkolnej, która sama identyfikuje swoje problemy, uświadamia sobie potrzebę ich rozwiązania i podejmuje działania w tym kierunku sprawdzając ich skuteczność; jedynym programem z całościowym podejściem do zdrowia w szkole.

6 Obszary działań Szkoły Promującej Zdrowie

7 Etapy tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie

8 Szkoła Promująca Zdrowie to miejsce, w którym żyje, pracuje, uczy się i bawi wielu ludzi, obowiązują w nim specyficzne normy, prawa i obowiązki, w którym społeczność szkolna: sama diagnozuje problemy i podejmuje wspólne działania dla poprawy swojego zdrowia i samopoczucia przez zmianę zachowań zdrowotnych, tworzenie zdrowego środowiska fizycznego i społecznego; uczy się jak zdrowiej i lepiej żyć przez edukację zdrowotną, rozwój osobisty, społeczny, zawodowy; zachęca innych w swym otoczeniu, zwłaszcza rodziców, do podobnych działań przez otwartość i dialog, partnerstwo, współdziałanie.

9 Polski model Szkoły Promującej Zdrowie

10 Standardy Szkoły Promującej Zdrowie 1. Koncepcja pracy szkoły, jej struktura i organizacja sprzyjają uczestnictwu społeczności szkolnej w realizacji działań w zakresie promocji zdrowia oraz skuteczności i długofalowości tych działań. 2. Klimat społeczny szkoły sprzyja zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz rodziców uczniów. 3. Szkoła realizuje edukację zdrowotną i program profilaktyki dla uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz dąży do poprawy skuteczności działań w tym zakresie. 4. Warunki oraz organizacja nauki i pracy sprzyjają zdrowiu i dobremu samopoczuciu uczniów, nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz współpracy z rodzicami.

11 Standardy Szkoły Promującej Zdrowie spełniają dwie funkcje: wyznaczają główne kierunki pracy Szkoły Promującej Zdrowie. Opisują one jej model oraz specyfikę wyróżniającą te szkoły i placówki od innych, które nie podjęły się tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie. stanowią punkt wyjścia do programowania ewaluacji Szkoły Promującej Zdrowie, czyli sprawdzania, w jakim stopniu szkoła lub placówka zbliża się do poziomu, który można by uznać za idealny, na podstawie m.in. opracowanych ankiet autoewaluacyjnych dla każdej grupy społeczności szkolnej dotyczących wszystkich obszarów zdrowia.

12 W ramach upowszechniania programu Szkoła Promująca Zdrowie stworzono strukturę wspierającą rozwój sieci Szkół Promujących Zdrowie.

13 I. Poziom krajowy Krajowy Koordynator oraz Zespół ds. Promocji Zdrowia w Szkole, działający w Ośrodku Rozwoju Edukacji w Warszawie. II. Poziom wojewódzki Wojewódzki Koordynator oraz Zespół ds. Szkół Promujących Zdrowie, działający w imieniu Lubelskiego Kuratora Oświaty. III. Poziom powiatowy, miejski Miejski/Rejonowy/Powiatowy Koordynator oraz Zespół ds. Szkół Promujących Zdrowie. IV. Poziom szkolny Struktura Programu Szkoły Promującej Zdrowie Szkolny Koordynator oraz Zespół ds. Promocji Zdrowia. W ramach Programu opracowane zostały kryteria przynależności do Sieci Szkół Promujących Zdrowie oraz przyznawania certyfikatów na poziomie krajowym wojewódzkim, a w przypadku Lublina również miejskim.

14 Sieci mogą powstawać także na poziomie lokalnym (np. w gminie, mieście) oraz powiatowym. Ich struktura organizacyjna powinna być podobna do sieci wojewódzkiej Szkoła Promująca Zdrowie: doświadczenia 10 lat pod red. B. Woynarowskiej i M. Sokołowskiej. W celu rozwoju sieci Szkół Promujących Zdrowie i w trosce o zapewnienie systematycznej, kompleksowej oraz przemyślanej edukacji zdrowotnej w szkołach i placówkach funkcjonujących na terenie Miasta Lublin w 2015 r. zorganizowano Miejską Sieć Szkół Promujących Zdrowie Miasta Lublin oraz określono kryteria przynależności szkoły lub placówki do Miejskiej Sieci i nadawania Miejskiego Certyfikatu Szkoła Promująca Zdrowie, stanowiącego formę docenienia na poziomie Miasta, wysiłku szkół i placówek, realizujących długofalowe i systemowe działania, dostosowane do diagnozowanych potrzeb w zakresie szeroko rozumianej promocji zdrowia.

15 Zorganizowano liczne warsztaty dot. m.in. tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie na poszczególnych etapach realizacji programu oraz przeprowadzania autoewaluacji standardów Szkoły Promującej Zdrowie. Opracowano materiały wspierające pracę szkół w tym m.in. zestawienia przykładowych programów, projektów i działań, w poszczególnych obszarach, które szkoły lub placówki mogą podejmować w ramach realizacji tego programu oraz prezentacji dot. koncepcji i zasad tworzenia Szkoły Promującej Zdrowie do wykorzystania w placówkach wdrażających program. Przeprowadzono profesjonalne szkolenia i warsztaty na temat dojrzałości emocjonalno-społecznej dzieci i młodzieży oraz tworzenia prawidłowych relacji międzyludzkich, dla dzieci, uczniów, nauczycieli oraz rodziców, w których brało udział ponad osób z 44 placówek oświatowych. Zorganizowano szkolenia dla nauczycieli w zakresie edukacji zdrowotnej i rozwoju fizycznego uczniów, w których wzięło udział ponad 60 nauczycieli. W ramach współpracy z Wydziałem Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, zorganizowano zajęcia edukacyjne dotyczących kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych pt.: Tajemnicze moce tęczowych warzyw i owoców, którymi objęto ponad dzieci z 12 przedszkoli oraz przeprowadzono badania ankietowe dot. alergii w celu opracowania projektu edukacyjnego lubelskich przedszkoli promujących zdrowie.

16 Nawiązano współpracę z Zakładem Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w zakresie zorganizowania w szkołach zajęć edukacyjnych dla dzieci, młodzieży i rodziców na temat negatywnych skutków hałasu na funkcjonowanie człowieka oraz oceny wpływu umiejętności słuchowych na uczenie się i prawidłowy rozwój dziecka, jak również przeprowadzenia przez wykwalifikowaną kadrę naukową przesiewowych badań umiejętności słuchowych oraz badań diagnostycznych wśród dzieci z ryzykiem zaburzeń przetwarzania słuchowego. Zorganizowano konferencję pt. Dojrzałość emocjonalno-społeczna jako warunek sukcesu dziecka w szkole, w której uczestniczyło ponad 100 przedstawicieli placówek oświatowych, w tym dyrektorów, nauczycieli i pedagogów. Wspólnie z lubelskimi przedszkolami promującymi zdrowie zorganizowano Festiwal Zdrowia Przedszkolaka Jem Kolorowo ale Zdrowo!, podczas którego ponad 400 przedszkolaków uczestniczyło w zabawach zorganizowanych w Edukacyjnych Kącikach Zdrowia oraz nagrodzono 198 laureatów konkursów prozdrowotnych zorganizowanych w ramach Festiwalu. Kolejną inicjatywą skupiającą lubelską społeczność promującą zdrowie i stanowiącą jednocześnie wspaniałą okazję do wymiany doświadczeń były organizowane Festiwale Szkół Promujących Zdrowie, podczas których odbywały się zajęciach edukacyjnoruchowe dla dzieci i młodzieży oraz wręczone zostały Miejskie Certyfikaty Szkoła Promująca Zdrowie.

17 W wyniku upowszechnienia koncepcji Programu i podejmowanych działań wspierających jego realizację, aktualnie na terenie miasta Lublin Program Szkoła Promująca Zdrowie realizowany jest przez 66 szkół, przedszkoli i placówek, w tym: 51 otrzymały Miejskie Certyfikaty Szkoła Promująca Zdrowie ; 6 otrzymały Wojewódzkie Certyfikaty Szkoła Promująca Zdrowie.

18 podejmowanie działań prozdrowotnych w obszarach zdrowego odżywiania, aktywności fizycznej, bezpieczeństwa, zdrowia psychicznego i społecznego w sposób zaplanowany, kompleksowy i systematyczny, a nie tylko akcyjny, angażując w nie całą społeczność szkolną w tym rodziców dla wzmocnienia tego czego dziecko uczy się w szkole; dostosowanie kluczowych działań prozdrowotnych do potrzeb i problemów wynikających z przeprowadzonej wszechstronnej diagnozy, co w znacznym stopniu eliminuje przypadkowość podejmowanych działań; realizowanie edukacji zdrowotnej w powiązaniu ze wszystkimi działaniami placówki oświatowej z aktywnym uczestnictwem uczniów dla zwiększenia efektywności (możliwość podejmowania działań, a nie tylko zdobywania wiedzy).

19 W obszarze zdrowego odżywiania - 25 w tym: Zmiana nawyków żywieniowych 14. Zwiększenie liczby uczniów spożywających II śniadanie 4. Zwiększenie ilości spożywanych owoców i warzyw 5. Wyeliminowanie produktów wysoko słodzonych - 1. Zmiana wyglądu i funkcjonowania sklepiku i stołówki szkolnej - 1. W obszarze aktywności fizycznej - 9 w tym: Zwiększenie aktywności fizycznej uczniów 8. Propagowanie jazdy na rowerze w celu zwiększenia aktywności fizycznej uczniów 1. W obszarze hałasu 4 w tym: Zmniejszenie poziomu hałasu w szkole 2. Zmniejszenie hałasu podczas przerw międzylekcyjnych 2. W obszarze higieny 3 w tym: Wykształcenie nawyków higienicznych i samoobsługi w przedszkolu - 1 Poprawa nawyków higieniczno-porządkowych w internacie - 1 Prawidłowa higiena jamy ustnej w ośrodku szkolno-wychowawczym 1. W obszarze bezpieczeństwa oraz zdrowia społecznego i psychicznego 10 w tym: Zmniejszenie przemocy wśród uczniów 1. Podniesienie poziomu bezpieczeństwa uczniów w szkole i poza szkołą 1. Rozwijanie umiejętności psychospołecznych służących eliminacji zachowań agresywnych i poprawie relacji interpersonalnych 3. Poprawa funkcjonowania emocjonalno-społecznego w środowisku rówieśniczym 2. Obniżenie poziomu stresu szkolnego 1. Integracja uczniów 1. Poprawa jakości komunikacji i zwiększenia poczucia bezpieczeństwa 1.

20 zmniejszenie poziomu hałasu podczas przerw międzylekcyjnych. W wyniku podjętych działań: - przeprowadzono lekcje dla uczniów oraz prelekcje dla rodziców i pracowników na temat szkodliwego wpływu hałasu na zdrowie człowieka, - przeprowadzono cykl zajęć Dbamy o słuch, - stworzono z inicjatywy uczniów strefy ciszy, do cichej pracy, odpoczynku, - zorganizowano konkursy m.in. na Super cichą klasę oraz międzyszkolny konkurs Głowa lubi ciszę z zajęciami edukacyjnymi oraz zadaniami konkursowymi, - uczniowie stworzyli grę edukacyjną Droga do Ciszy, - zorganizowano konkurs dla uczniów na prezentację multimedialną pt. Hałasowi mówimy stop, - w celu zorganizowania uczniom czasu na przerwach utworzono Szkolne Koło Pierwszej Pomocy oraz organizowano zajęcia taneczne i aerobowe, - w czasie przerw międzylekcyjnych emitowano muzykę relaksującą, - wyjątkowo uroczyście obchodzono Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem.

21

22 propagowanie jazdy na rowerze w celu zwiększenia aktywności fizycznej uczniów. W wyniku podjętych działań: - podniesiono świadomość społeczności szkolnej w tym rodziców na temat wpływu aktywności fizycznej na zdrowie poprzez przeprowadzenie prelekcji dla uczniów, rodziców i pracowników, - nawiązano współpracę z Miejską Komendą Policji w Lublinie i Strażą Miejską Miasta Lublin i zorganizowano spotkania z policjantami i strażnikami dot. bezpiecznej drogi do szkoły i domu, - przeprowadzono szereg zajęć dla uczniów i rodziców dot. bezpiecznej jazdy na rowerach, - zrealizowano autorski projekt Ratowniczek dot. nauki udzielania pierwszej pomocy podczas wypadku w trakcie jazdy rowerem, - zorganizowano zajęcia przygotowujące do zdania egzaminu na kartę rowerową, - stworzono czasową wioskę drogową umożliwiającą nabycie praktycznych umiejętności bezpiecznej jazdy na rowerze, - zrealizowano projekt Rowerowa Szkoła z prelekcjami wolontariuszy z Porozumienia Rowerowego, konkursem wiedzy, praktyczną nauką bezpiecznej jazdy oraz przeszkoleniem uczniów w zakresie korzystania z Miejskiej Sieci Rowerowej, - zamontowano stojaki na rowery.

23 Przed Po

24 poprawa jakości posiłków wraz ze zmianą wystroju stołówki i sklepiku szkolnego. W wyniku podjętych działań: - podniesiono świadomość i wiedzę społeczności szkolnej o zdrowej żywności oraz szkodliwym działaniu dodatków do żywności, dzięki organizowanym prelekcjom dla uczniów, rodziców i pracowników szkoły, - wprowadzono zmiany w menu obiadowym oraz zmiany w asortymencie sklepiku szkolnego zgodnie z opracowanymi przez uczniów klas o profilu biologiczno-chemicznym menu obiadowymi i wykazem produktów, które chciano by kupować w szkolnym sklepiku zgodnego z obowiązującym rozporządzeniem, - pozyskano dzięki dużemu zaangażowaniu uczniów i rodziców środki finansowe na przeprowadzenie remontu stołówki, - dokonano remontu i zmiany wyglądu stołówki i sklepiku szkolnego w oparciu o propozycje uczniów zgłoszone w zorganizowanym konkursie Pomysł na szkolną stołówkę, - wzbogacono wystrój stołówki w doniczki z przyprawami i ziołami uprawianymi przez uczniów z ich inicjatywy, - zwiększono ilość miejsc dla konsumujących obiady, usprawniono wydawanie posiłków, uzyskano przyjemną i atrakcyjną przestrzeń, w której każdy konsumujący znajdzie dla siebie miejsce.

25 Przed Kliknij, aby edytować style wzorca tekstu Drugi poziom Trzeci poziom Czwarty poziom Piąty poziom Po

26 - uczestniczenie w programie uporządkowało, usystematyzowało i zintensyfikowało realizowane działania, a także zwiększyło zaangażowanie rodziców w podejmowane inicjatywy, - diagnoza problemów priorytetowych pozwoliła zaplanować działania adekwatne do specyficznych potrzeb społeczności szkolnej, - realizacja programu profilaktyki szkolnej została wzbogacona o nowe rozwiązania, - nastąpiła zmiana w świadomości społeczności szkolnej ze względu na uwzględnianie aspektu prozdrowotnego we wszystkich sferach funkcjonowania szkoły, - na podkreślenie zasługuje efekt synergii - działania wielu osób w tym samym czasie i takiej samej tematyce dają o wiele większe efekty niż pojedynczych osób, - szkoła stała się miejscem, w którym panuje dobra atmosfera i obowiązują zasady współpracy, a społeczność szkolna z własnej inicjatywy podejmuje działania dla poprawy własnego samopoczucia i zdrowia.

27 Realizacja programu Szkoła Promująca Zdrowie podsumowuje prowadzoną przez szkołę, przedszkole lub placówkę działalność prozdrowotną, wyznacza kierunek bardziej systemowych działań w obszarze, który tego wymaga oraz podnosi renomę i pozycję szkoły, przedszkola lub placówki na rynku usług edukacyjnych.

28 Kliknij, aby edytować style wzorca tekstu Drugi poziom (Rezolucja I Konferencji Sieci Szkół Promujących Zdrowie - Saloniki 1997). a więctrzeci ma prawo poziomuczyć się w przedszkolu, szkole lub placówce, w której Czwarty społeczność poziom szkolna pytana jest o problemy i w związku z ich Piąty zdefiniowaniem poziom uczestniczy w działaniach służących ich rozwiązaniu, w które angażowana jest cała społeczność szkolna, w tym rodzice i przedstawiciele społeczności lokalnej, w celu wspierania przez rodzinę i społeczność lokalną tego, czego dziecko uczy się w szkole.

29 Kliknij, aby edytować style wzorca tekstu Drugi poziom Trzeci poziom Czwarty poziom Piąty poziom Dziękuję za uwagę Monika Tanikowska Miejski Koordynator Szkół Promujących Zdrowie Wydział Oświaty i Wychowania Urzędu Miasta Lublin