a)wykaż,żejeżeli2 n 1jestliczbapierwszą,to2 n 1 (2 n 1)jestliczbądoskonałą.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "a)wykaż,żejeżeli2 n 1jestliczbapierwszą,to2 n 1 (2 n 1)jestliczbądoskonałą."

Transkrypt

1 Teoria liczb z elementami kryptografii Lista 1-Rozmaitości Liczby doskonałe, zaprzyjaźnione, trójkątne itp. były przedmiotem zainteresowania matematyków począwszy od Pitagorasa(VI-V w. p.n.e) przynajmniej do czasów Fermata(XVII w.) i Eulera(XVIII w.). Pytanie, czy istnieje nieparzysta liczba doskonała jest wciąż otwarte, ale zasadniczo ta tematyka leży dziś na marginesie teorii liczb. Zadania te nie wymagają żadnej wiedzy wstępnej z teorii liczb. 1. Liczbę naturalną n nazywamy doskonałą, jeżeli jest ona sumą swoich właściwychdzielników,np.6= a)wykaż,żejeżeli2 n 1jestliczbapierwszą,to2 n 1 (2 n 1)jestliczbądoskonałą. b) Podaj wszystkie liczby doskonałe, jakie potrafisz wywnioskować z podanego wzoru za pomocą ręcznych rachunków. Jeśli nie będziesz bardzo uparty, to zapewne przegrasz z matematykami późnego średniowiecza. 2. Liczby naturalne nazywamy zaprzyjaźnionymi, jeżeli każda z nich jest sumą dzielników właściwych drugiej. a) Sprawdź, ze 220 i 284 są parą liczb zaprzyjaźnionych. b) Z jaką liczbą zaprzyjaźniona jest liczba 1184? 3.LiczbątrójkątnąnazywamyliczbępostaciT n = n. a) Wyjaśnij, skąd bierze się taka nazwa. b) Znajdź wzór na n-tą liczbę trójkątną. c) Znajdź największą czterocyfrową liczbę trójkątną. d) Wykaż, że suma dwu kolejnych liczb trójkątnych jest kwadratem liczby naturalnej. e)wykaż,żeliczbanjesttrójkątnawtedyitylkowtedy,gdy8n+1jestkwadratem liczby naturalnej. f) Znajdź wszystkie trójkątne liczby pierwsze. g)wykaż,żekażdaliczbapostacin(n+1)(n+2)(n+3)/8jesttrójkątna. h)znajdźwzórnasumęt 1 +T T n iwykażjegopoprawność. i) Uzasadnij, że 1 T T T =2. j)wykaż,żejeżelit n jestkwadratem,totakżet 4n(n+1) jestkwadratem. k) Wykaż, że istnieje nieskończenie wiele liczb trójkątnych będących kwadratami. 4.Liczby1,5,12,22,35,...nazywamypentagonalnymi. a) Wyjaśnij, skąd bierze się ich nazwa. b) Znajdź wzór na n-tą liczbę pentagonalną. c) Jaki związek zachodzi pomiędzy liczbami pentagonalnymi a trójkątnymi?

2 Lista 2-Podzielność i algorytm Euklidesa 1. Znajdź największy wspólny dzielnik i najmniejszą wspólną wielokrotność liczb: a)99i51; b)123i456; c)1234i567; d)121212i Korzystając z odwrotnego algorytmu Euklidesa przedstaw największy wspólny dzielnik podanych liczb jako ich całkowitą kombinację: a)119i272; b)1769i Przedstaw największy wspólny dzielnik liczb 198, 288 i 512 jako ich całkowitą kombinację liniową. 4. Uzasadnij, że sąsiednie liczby Fibonacciego są względnie pierwsze. 5. Znajdź największy wspólny dzielnik liczb: a) oraz ; b) oraz Załóżmy, że liczby a, b są względnie pierwsze. Jaką wartość może przyjmować największy wspólny dzielnik liczb: a)a+bia b; b)2a+bia+2b; c)a+bia 2 +b 2 ; d)a+bia 2 ab+b 2 ; e)a+biab; f)a n ib n. 7. Wykaż, że prawie wszystkie liczby naturalne dadzą się przedstawić w postaci całkowitej nieujemnej kombinacji liczb 6, 10 i Znajdźprostywzórnanajwiększywspólnydzielnikliczb2 k 1oraz2 m 1. 9.Jakiewartościmożeprzyjmowaćnajwiększywspólnydzielnikliczb2 n oraz ( ) 2n n? 10. Wykaż, że dwie liczby znajdujące się w tym samym wierszu trójkąta Pascala są względnie pierwsze tylko wtedy, gdy któraś z nich jest jedynką. ( )( ) ( )( ) n k n n m Wsk. Skorzystaj z tożsamości =. k m m k m 11.*Załóżmy,żenajwiększymwspólnymdzielnikiemliczba 1,a 2,...,a k jest1. Wykaż, że prawie wszystkie liczby naturalne dadzą się przedstawić w postaci ich całkowitej nieujemnej kombinacji.

3 Lista 3-Liczby pierwsze(po raz pierwszy) 1. Korzystając z sita Eratostenesa znajdź wszystkie liczby pierwsze pomiędzy 150 a Znajdź: a) wszystkie liczby pierwsze pomiędzy 1000 a 1010; b) największą liczbę pierwszą poniżej Hipoteza Goldbacha głosi, że każda liczba parzysta większa od 4 jest sumą dwu liczb pierwszych. a) Sprawdź hipotezę Goldbacha dla liczb parzystych pomiędzy 900 a b) Pokaż, że z hipotezy Goldbacha wynika, że każda liczba nieparzysta większa od 5 jest sumą trzech liczb pierwszych. 4. Analizując dowód Euklidesa wykaż, że n-ta liczba pierwsza spełnia nierówność p n <2 2n.Wykaż,żeponiżej2 2n jestprzynajmniejn+1liczbpierwszych. 5. Pokaż, że dla dowolnego n istnieje ciąg n kolejnych liczb złożonych. 6.LiczbamiFermatanazywamyliczbypostaciF n =2 2n +1. a)znajdźwzórnaf 0 F 1...F n. b) Wykaż, że liczby Fermata są parami względnie pierwsze. c) Wyprowadź stąd kolejny dowód istnienia nieskończenie wielu liczb pierwszych. 7. Dokończ poniższy dowód Stieltjesa(1890) istnienia nieskończenie wielu liczb pierwszych. Załóżmy,żeistniejetylkoskończeniewieleliczbpierwszychp 1,p 2,...,p n.podzielmy ten zbiór na dwie niepuste części. Niech a będzie iloczynem liczb pierwszychnależącychdojednejztychczęści,b-drugiej.rozważmym=a+b... 8.Niechp n oznaczan-taliczbępierwszą.pokaż,żedlanieskończeniewielunzachodzinierównośćp n <n 2. 9.Wykaż,że 3jestliczbąniewymierną. 10.Wykaż,że njestliczbąwymiernąwtedyitylkowtedy,gdykażdyczynnik pierwszy n występuje w parzystej potędze. 11.Rozważmyzbiórliczbnaturalnychpostaci4n+1:1,5,9,13,...Liczbęz tegozbioru,większąod1nazwiemy pierwszą,jeśliniemaonawtymzbiorze nietrywialnych dzielników. a) Znajdź 10 początkowych liczb pierwszych. b) Pokaż, że w zbiorze tym nie zachodzi twierdzenie o jednoznaczności rozkładu. c) Spróbuj powtórzyć dowód twierdzenia o jednoznaczności. W którym miejscu się on załamuje? 12. Ciało nazywamy algebraicznie domkniętym, jeżeli każdy wielomian o współczynnikachztegociałaróżnyodstałejmawnimpierwiastek.wykaż,żeciało skończone nie może być algebraicznie domknięte.

4 Lista 4-Kongruencje, MTF i twierdzenie Wilsona 1. Nie korzystając z kalkulatora itp. oblicz: a)2 100 mod7; b)3 200 mod13;c)7 111 mod15; d) mod35. 2.Oblicz:a)10 1 mod111; b)51 1 mod169; c) mod Czy prawdą jest, że dla liczby pierwszej p zachodzi wynikanie 4.Znajdźostatnietrzycyfryliczby a n b n modp a bmodp? Wsk.:7 4n (1+400) n 1+400nmod Znajdźresztęzdzielenia:99!:a)przez101;b)przez Podaj piątą kartę w sztuczce z kartami, gdy pierwszymi czterema były kolejno: a)aspik,królpik,damapik,waletpik; b)damapik,trójkapik,siódemkapikiaspik. 7. Udowodnij MTF dla dodatnich a korzystając z indukcji matematycznej i wzoru Newtona. 8.Udowodnij,żedlaliczbpierwszychpzachodzi(p 2)! 1 modp. 9.Jakiewartościprzyjmujefunkcjaf(n)=(n 1)! modn? 10. Wykaż, że istnieje nieskończenie wiele liczb złożonych postaci n! Wykaż, że dla nieparzystej liczby pierwszej p zachodzą kongruencje: a) (p 2) 2 ( 1) p+1 2 mod p; b) (p 1) 2 ( 1) p+1 2 mod p.

5 Lista 5-Twierdzenie Czebyszewa 1. Twierdzenie Czebyszewa głosi, że pomiędzy n a 2n jest liczba pierwsza. KorzystającztwierdzeniaCzebyszewapokaż,żep n <2 n. 2. Wykaż, że dla dowolnej liczby naturalnej n istnieje liczba pierwsza mająca zapis dziesiętny długości n. Analogicznie dla zapisu binarnego. 3.UdowodnijtwierdzenieCzebyszewadlan Uwaga: Możesz korzystać z dostępnych tablic liczb pierwszych, ale sam dowód musi być dość krótki. 4.Ustawmyliczby1,2,...n 2 wtablicę n n+1 n+2 n n 2n+1 2n+2 2n n (n 1)n+1 (n 1)n+2 (n 1)n+3... n 2 HipotezaSierpińskiegogłosi,żedlan 2wkażdymwierszutakiejtablicywystępuje przynajmniej jedna liczba pierwsza. Wykaż, że z hipotezy Sierpińskiego wynika: a) twierdzenie Czebyszewa; b) hipoteza Legendre a: pomiędzy kolejnymi kwadratami występuje liczba pierwsza. c) hipoteza głoszącą, że pomiędzy kolejnymi sześcianami są przynajmniej dwie liczby pierwsze. 5.*Wykaż,żedlan 2zbiórliczb1,2,...,2nmożnazawszerozbićnanpar takich,żesumakażdejparyjestliczbąpierwszą?np.dlan=2mamy1-4,2-3, dlan=3mamy1-6,2-5,3-4,adlan=41-6,2-5,3-8, *KorzystającztwierdzeniaCzebyszewawykaż,żedlan>1sumaharmoniczna nie jest liczbą całkowitą n

6 Lista 6-Rozmieszczenie liczb pierwszych 1. Twierdzenie Dirichleta głosi, że jeżeli liczby naturalne a, r sa względnie pierwsze, to istnieje nieskończenie wiele liczb pierwszych postaci a + nr. Korzystając z twierdzenia Dirichleta wykaż, że istnieje nieskończenie wiele liczb pierwszych: a) postaci n; b) kończących się układem Wyjaśnij, skąd wzięły się liczby w tych przykładach. 2. Wykaż, że jeżeli jakiś ciąg arytmetyczny nieskończony o wyrazach naturalnych zawiera dwie liczby pierwsze, to zawiera ich nieskończenie wiele. 3.Czebyszewwykazał,że0,89n/lnn<π(n)<1,11n/lnn. a) Wykaż, że z oszacowania tego wynika twierdzenie Czebyszewa. b) Czy z oszacowania podanego na wykładzie wynika, że dla prawie wszystkich n istnieje liczba pierwsza pomiędzy n a 3n? 4. Korzystając z twierdzenia o rozmieszczeniu liczb pierwszych wykaż, że dla prawie wszystkich n: a) zachodzi twierdzenie Czebyszewa; b) istnieje liczba pierwsza pomiędzy 2n a 3n. 5.Czyprawdąjest,żedlaodpowiedniodużychnpomiędzyn 2 anjestprzynajmniej n liczb pierwszych? 6. Wykaż, że dla liczby naturalnej n zachodzi nierówność π(n 1) n 1 < π(n) n wtedyitylkowtedy,gdynjestliczbapierwszą. 7.Wykaż,że π(2n) π(n) lim n π(n) =1. Wyglądanato,żewprzedziałach[1,n]oraz[n+1,2n]jestzgrubszapotyle samoliczbpierwszych.czyniematusprzeczności,ztym,żewrazzewzrostem n liczby pierwsze występują coraz rzadziej? 8.Jakzdefiniowaćcharakteryχorazχ 0,abywykazaćmetodąDirichleta,żeistnieje nieskończeniewieleliczbpierwzychpostaci3n+1,atakże3n+2? 9.*Wykaż,że p >lnlnp 1 2. Spróbuj podać podobne oszacowanie z góry. 10.* Czy każda skończona kombinacja cyfr(nie zaczynająca się zerem) może być początkiem liczby pierwszej?

7 Lista 7-Twierdzenie Eulera i pierwiastki pierwotne 1.Obliczϕ(n)dla:a)n=1001;b)111111; c)555555; d) Wyraź ϕ(666) za pomocą samych szóstek. 3. Znajdź kres górny i kres dolny zbioru liczb postaci ϕ(n)/n. 4. Jaki zachodzi związek pomiędzy ϕ(2n) a ϕ(n)? 5. Wykaż, że równanie ϕ(n) = n/3 ma nieskończenie wiele rozwiązań. 6. Wykaż, że jedyną nieparzystą wartością funkcji Eulera jest liczba Udowodnij twierdzenie Eulera: a) małpując dowód MTF z wykładu; b) korzystając z twierdzenia Lagrange a o rzędzie podgrupy. 8.Czyistniejepierwiastekpierwotnydla:a)n=12;b)18;c)27? 9.Znajdź jakikolwiek pierwiastek pierwotny Z 29. Korzystając z niego znajdź wszystkie pozostałe. 10.IlejestpierwiastkówpierwotnychwZ 101? 11. Wykaż, że jeśli r jest pierwiastkiem pierwotnym dla liczby pierwszej p, to r p modp. 12. Uzupełnij dowód twierdzenia Wilsona: Niech r będzie pierwiastkiem pierwotnym modulo p. Wówczas (p 1)! r (p 1) mod p Korzystając z twierdzenie Eulera wykaż, jeśli n jest liczbą nieparzystą niepodzielną przez 5, to pewna jej krotność ma zapis złożony z samych jedynek. Uwaga: Podobny wynik można uzyskać za pomocą zasady szufladkowej. 14. Uzasadnij, że dla liczb pierwszych p długość okresu w rozwinięciu dziesiętnym liczby1/pjestdzielnikiemliczbyp Niech p będzie nieparzystą liczbą pierwszą. Wykaż, że suma 1 n +2 n +...+(p 1) n jestrówna0bądź 1.Wsk.Jeżelip 1niedzielin,arjestpierwiastkiem pierwotnymdlap,tożądanasumamodulopjestrówna 1+r n +r 2n +...+r (p 2)n. 16.* Oblicz wyznacznik nwd(1,1) nwd(1,2)... nwd(1,n) nwd(2,1) nwd(2,2)... nwd(2,n) nwd(n,1) nwd(n,2)... nwd(n,n) 17.* Wykaż, że dla dowolnej nieparzystej liczby pierwszej istnieją pierwiastki pierwotnemodulop k oraz2p k.

8 Lista 8-RSA i inne protokoły kryptograficzne 1. Znajdź logarytm dyskretny modulo 73, przy podstawie 5 z liczb: a)7;b)49;c)51. 2.WceluuzgodnieniakluczaAlaiBartekuzgodnililiczbyp=37orazg=2Ala przesłała Bartkowi liczbę 27, Bartek Ali 17. Znajdź uzgodniony klucz. 3.RozważmyRSAdlan=143,e=7. a)wyślijdoaliwiadomośćm=100. b)znajdźklucztajnyd. c) Pokaż rachunki, jakie trzeba przeprowadzić dla odszyfrowania wiadomości. 4.Rozłóżn=35143naczynnikiwiedząc,żejestonailoczynemdwuliczbpierwszych,aφ(n)= WkryptosystemieElGamalaAlawybieraliczbępierwszap=31inajmniejszy pierwiastek pierwotny. Jako swój klucz prywatny wybrała liczbę 13. Bartek chcąc wysłać jej wiadomość wysyła jej: c 1 =19, c 2 =8. a) Znajdź klucz jawny Ali, klucz efemeryczny Bartka i przesyłaną wiadomość. b) Ustalmy p, pierwiastek pierwotny g, klucz tajny Ali a oraz efemeryczny Bartka k.czydowolnaparaliczb(c 1,c 2 )mniejszychodwybranejliczbypierwszejp odpowiada jakiemuś przekazowi? 6.Bartek,abywysłaćwiadomośćmdoAlimożewysłaće A (m),gdziee A klucz jawnyali.jednakzdecydowałsięnawysłaniedwuwiadomości:e A (m)oraz d B (m).czemutosłuży? 7.Alabudujeszyfrplecakowyprzyjmujączaciągsuperrosnący1,3,7,15,31,70, aponadton=200,a=31. a) Podaj ciąg liczb stanowiących publiczny klucz Ali. b) Wyślij do niej wiadomość c) Pokaż rachunki, jakie musi wykonać Ala, aby odczytać przekaz. 8. Pokaż, jak za pomocą drobnej modyfikacji RSA można symulować przez telefon rozdawanie kart. Dla uproszczenia przyjmijmy, że każdy z dwu graczy ma dostać po2kartyspośród Jak stworzyć podpis elektroniczny w kryptosystemie El Gamala?

9 Lista 9-Rozpoznawanie pierwszości i faktoryzacja 1. Wykaż, że liczba jest liczbą Carmichaela, tzn. dla dowolnego a względnie pierwszego z zachodzi kongruencja a φ(41041) 1 mod Zastosuj a-test Millera-Rabina do liczby n: a)n=101,a=2;b)n=143,a=12;c)n=209,a=56. Czy wynik jest pewny, czy tylko prawdopodobny? 3. Dla jakich a względnie pierwszych z 33 liczba ta jest silnie pseudopierwsza przy podstawie a? 4. Rozłóż na czynniki za pomocą algorytmu Fermata: a)8858;b)53357;c) Uwaga: Można wykorzystywać kalkulator z tablicowaniem funkcji, ale nie możesz stosować próbnego dzielenia. 5.Czyzdanych , , mod1633można wywnioskować rozkład 1633 na czynniki? 6. Znajdź nietrywialny dzielnik N za pomocą algorytmu Dixona wykorzystując podane informacje: a)n=61063, b)n=52097, mod61063, mod mod52907, mod52907, mod52907, mod Rozłóż za pomocą algorytmu ρ-pollarda: a) 221. b) Metodąp 1Pollardaznajdźnietrywialnydzielnikliczby:a)77;b)247;c) Wyjaśnij, dlaczego w algorytmie ρ-pollarda można zakładać, że odpowiednia paramapostaćx 2i x i. 10. Wykaż, że potęga liczby pierwszej nie jest liczbą Carmichaela. 11. Wykaż, że żadna liczba parzysta nie jest liczbą Carmichaela. 12. Wykaż, że każda liczba Carmichaela ma przynajmniej trzy dzielniki pierwsze,

10 Lista 10-Chińskie twierdzenie o resztach 1. Rozwiąż układ kongruencji: a)x 1 mod3, x 2 mod5, x 3 mod7; b)2x 1 mod5, 3x 9 mod6, 4x 1 mod7,5x 9 mod Gdy z koszyka wyjmujemy każdorazowo 2 jajka zostaje w nim jedno. Podobnie, gdykażdorazowowyjmujemy3,4,5albo6jajek.gdywyjmujemypo7jajek, koszyk w końcu okazuje się pusty. Znajdź minimalna liczbę jajek w koszyku. 3. Banda 17 piratów zdobyła worek jednakowych złotych monet. Przy próbie podziału po równo zostały 3 monety. Rozgorzał spór, w wyniku którego jeden z piratów stracił życie. Podjęto kolejną próbę podziału, ale tym razem zostało 10 monet. I znów doszło do zaciętej polemiki, po której liczba piratów zmalała do 15. Teraz już równy podział nie stwarzał matematycznych problemów. Znajdź minimalną liczbę monet. 4. Rozwiąż układ kongruencji 5x+3y 1 mod7, 7x+3y mod Pokryciem N nazywamy zbiór kongruencji liniowych takich, że każda liczba naturalna jest rozwiązaniem jednej z nich. Sprawdź, czy układ x 0mod2, x 0mod3, x 1mod4, x 5mod6, x 7mod Pokaż, jak wywnioskować z CTR, że istnieje nieskończenie wiele liczb pierwszych. 7. Niech M i =(M/m i ) ϕ(m i). Uzasadnij,żeM i 1modm i iwyprowadźstądnowydowódctr. 8.* Znajdź logarytm dyskretny modulo 1009 przy podstawie 11 z liczby 107. Oczywiście nie można korzystać z czystego potęgowania(po 1008 krokach na pewno się ten logarytm znajdzie). 9.** Pokrycie N(p. zad. 5) nazywamy dokładnym, gdy każda liczba jest rozwiązaniem tylko jednej kongruencji. Wykaż, że w pokryciu dokładnym dwa największe moduły są równe.

11 Lista 11- Reszty kwadratowe i prawo wzajemności 1. Jaką cyfrą może kończyć się: a) kwadrat liczby naturalnej; b) sześcian liczby naturalnej; c) liczba trójkątna? 2. Korzystając z lematu Gaussa zbadaj, czy 26 jest resztą kwadratową mdulo Niechp>5będzieliczbąpierwszą.Uzasadnij,żeprzynajmniejjednazliczb2, 3oraz6jestresztąkwadratowąmodulop. 4. Oblicz wartość symbolu Legendre a: a) ( ) 51 ; b) 67 ( ) 333 ; c) 911 ( ) Rozważ którykolwiek z przypadków(pominiętych na wykładzie) wyprowadzenia wzoru na(3/p). 6. Sprawdź, że symbol Jacobiego(2/585) = 1. Czy 2 jest resztą kwadratową modulo 585? 7.Wykaż,żeliczbapostaci niejestpełnymkwadratem. 8.Dlajakichliczbnaturalnychn 1suma1!+2!+3!+...+n!jestkwadratem? 9. Niech p będzie nieparzystą liczba pierwszą. Wykaż, że ( ) 3 = p { 1,jeżelip 1mod6; 1,jeżelip 5mod6. Wywnioskuj stąd, że istnieje nieskończenie wiele liczb pierwszych postaci 6k Udowodnij prawo wzajemności dla symbolu Jacobiego.

12 Lista 12- Twierdzenie Lagrange a 1. Przedstaw w postaci sumy czterech kwadratów liczb naturalnych liczby: a)19;b)21;c)399;d) Na ile sposobów mozna przedstawić w postaci sumy dwu kwadratów liczbę 2550? 3. Znajdź najmniejszą liczbę naturalną k > 1 taką, że dla pewnego naturalnego n n 2 =k 2. 4.Pokaż,żeliczbypostaci8k+7;niedasięprzedstawićwpostacisumytrzech kwadratów. 5. Przedstaw liczbę 454 w postaci sumy ośmiu sześcianów. Przypuszcza się, że każdą większą od niej można przedstawić w postaci 7 sześcianów. 6. Zgodnie z twierdzeniem Waringa-Hilberta dla każdej liczby naturalnej k istnieje liczba g(k) taka, że dowolna liczba naturalna da się przedstawić w postaci g(k) k-tych potęg. Pokaż, że: a)g(2)=4; b)g(3) 9; c)*g(k) [(3/2) k ]+2 k Przedstaw w postaci sumy trzech liczb trójkątnych(wliczając w to zero): a)100;b) Każda liczba naturalna jest sumą trzech liczb trójkątnych(gauss 1796), jest też sumą czterech kwadratów(lagrange 1770). Jak brzmi kolejne z serii pokrewnych twierdzeń? Podaj sens użytych terminów. 9.* Wywnioskuj twierdzenie Lagrange e o sumie czterech kwadratów z twierdzenia Gaussa o sumie liczb trójkątnych. 10.*Wykaż,żedladowolnegonliczbanlub2ndajesięprzedstawićwpostacisumy trzech kwadratów. Wsk.: Liczba naturalna daje się przedstawić w postaci sumy trzech kwadratów wtedyitylkowtedy,gdyniejestpostaci4 m (8k+7).Dowódwjednąstronęjest trudny.

13 Lista 12-Równania diofantyczne 1. Znajdź wszystkie pierwotne trójki pitagorejskie tworzące ciąg arytmetyczny. 2.Wykaż,żejeżelix,y,zsatrójkąpitagorejską,topośródnichjestliczbapodzielna przez3,podzielnaprzez4ipodzielnaprzez5. 3. Istnieje tylko jedna para nietrywialnych potęg złożona z kolejnych liczb naturalnych. Znajdź tę parę. 4.KorzystajączWTFwykaż,że 3 2jestliczbąniewymierną.Czypotrafiszwykazać wtensposóbniewymierność 3 3?Lubinnenieoczywistemodyfikacje. 5.Fermatwykazał,żex 4 +y 4 =z 2 niemarozwiązańwdodatnichliczbachnaturalnych.wywnioskujstąd,że 2jestliczbąniewymierną. 6.Każdazdwuurnzawieratęsamąliczbękul,częśćznichbiała,częśćczarna.Z każdej z tych urn losujemy n krotnie ze zwracaniem jedna kulę. a)pokaż,żeprzyn=2możnatakdobraćzawartościurn,abyprawdopdobieństwo, iż wszystkie kule wyciągnięte z I urny są białe było równe prawdopodobieństwu, że wszystkie kule wylosowane z II urny mają ten sam kolor(wszystkie czarne albo wszystkie białe). b)czymożnatoosiągnąćprzyn>2? 7.Pokaż,zerównaniex 2 +y 2 =z 3 manieskończeniewielerozwiązańwliczbach całkowitych. 8.Znajdźminimalnenietrywialnerozwiązanierównańx 2 ny 2 =1dlan=11, n= Niech rad(n) oznacza iloczyn wszystkich dzielników pierwszych liczby n. Hipotezaabcgłosi,zedladowolnegoε>0istniejestałaK ε taka,że c<k ε (rad(abc)) 1+ε dla dowolnych naturalnych a, b, c względnie pierwszych spełniających równość a+b=c.wykaż,żezhipotezyabcwynikaprawdziwośćwtfdlaprawie wszystkich n. Wsk.Możeszprzyjąćε= Wykaż, że pole trójkąta pitagorejskiego nie może być pełnym kwadratem. 11. Znajdź trójkąt prostokątny o bokach wymiernych i polu ** Udowodnij, że zbiór dodatnich wartości wielomianu 2y x 4 y 2x 3 y 2 +x 2 y 3 +2xy 4 y 5 pokrywa się ze zbiorem liczb Fibonacciego.

Przykładowe zadania z teorii liczb

Przykładowe zadania z teorii liczb Przykładowe zadania z teorii liczb I. Podzielność liczb całkowitych. Liczba a = 346 przy dzieleniu przez pewną liczbę dodatnią całkowitą b daje iloraz k = 85 i resztę r. Znaleźć dzielnik b oraz resztę

Bardziej szczegółowo

Zadania do samodzielnego rozwiązania

Zadania do samodzielnego rozwiązania Zadania do samodzielnego rozwiązania I. Podzielność liczb całkowitych 1. Pewna liczba sześciocyfrowa a kończy się cyfrą 5. Jeśli tę cyfrę przestawimy na miejsce pierwsze ze strony lewej, to otrzymamy nową

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Robert Wójcik, p. 313, C-3, tel Katedra Informatyki Technicznej (K-9) Wydział Elektroniki (W-4) Politechnika Wrocławska

Dr inż. Robert Wójcik, p. 313, C-3, tel Katedra Informatyki Technicznej (K-9) Wydział Elektroniki (W-4) Politechnika Wrocławska Dr inż. Robert Wójcik, p. 313, C-3, tel. 320-27-40 Katedra Informatyki Technicznej (K-9) Wydział Elektroniki (W-4) Politechnika Wrocławska E-mail: Strona internetowa: robert.wojcik@pwr.edu.pl google: Wójcik

Bardziej szczegółowo

Jeśli lubisz matematykę

Jeśli lubisz matematykę Witold Bednarek Jeśli lubisz matematykę Część 3 Opole 011 1 Wielokąt wypukły i kąty proste Pewien wielokąt wypukły ma cztery kąty proste. Czy wielokąt ten musi być prostokątem? Niech n oznacza liczbę wierzchołków

Bardziej szczegółowo

Liczby całkowite. Zadania do pierwszych dwóch lekcji

Liczby całkowite. Zadania do pierwszych dwóch lekcji Matematyka w klasie IE Zadania do zajęć w Marynce Jesień 2012 Liczby całkowite prof. W. Gajda Zagadka Pomyśl sobie jakąś dużą liczbę całkowitą. Dodaj do niej tę samą liczbę. Do uzyskanej sumy dodaj jeszcze

Bardziej szczegółowo

Zestaw zadań dotyczących liczb całkowitych

Zestaw zadań dotyczących liczb całkowitych V Zestaw zadań dotyczących liczb całkowitych Opracowanie Monika Fabijańczyk ROZDZIAŁ 1 Cechy podzielności Poniższe zadania zostały wybrane z różnych zbiorów zadań, opracowań, konkursów matematycznych.

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia teorii liczb

Wybrane zagadnienia teorii liczb Wybrane zagadnienia teorii liczb Podzielność liczb NWW, NWD, Algorytm Euklidesa Arytmetyka modularna Potęgowanie modularne Małe twierdzenie Fermata Liczby pierwsze Kryptosystem RSA Podzielność liczb Relacja

Bardziej szczegółowo

Bukiety matematyczne dla gimnazjum

Bukiety matematyczne dla gimnazjum Bukiety matematyczne dla gimnazjum http://www.mat.uni.torun.pl/~kolka/ 1 X 2002 Bukiet I Dany jest prostokąt o bokach wymiernych a, b, którego obwód O i pole P są całkowite. 1. Sprawdź, że zachodzi równość

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... 9

Spis treści. Przedmowa... 9 Spis treści Przedmowa... 9 1. Algorytmy podstawowe... 13 1.1. Uwagi wstępne... 13 1.2. Dzielenie liczb całkowitych... 13 1.3. Algorytm Euklidesa... 20 1.4. Najmniejsza wspólna wielokrotność... 23 1.5.

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2012/13

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2012/13 Poniedziałek 12 listopada 2012 - zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 1. Wtorek 13 listopada 2012 - odbywają się zajęcia czwartkowe. 79. Uprościć wyrażenia a) 4 2+log 27 b) log 3 2 log 59 c) log

Bardziej szczegółowo

Kongruencje oraz przykłady ich zastosowań

Kongruencje oraz przykłady ich zastosowań Strona 1 z 25 Kongruencje oraz przykłady ich zastosowań Andrzej Sładek, Instytut Matematyki UŚl sladek@ux2.math.us.edu.pl Spotkanie w LO im. Powstańców Śl w Bieruniu Starym 27 października 2005 Strona

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 6: Ciała skończone i kongruencje Gniewomir Sarbicki 2 marca 2017 Relacja przystawania Definicja: Mówimy, że liczby a, b Z przystają modulo m (co oznaczamy jako a = b (mod m)),

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2014/15

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2014/15 Ćwiczenia 0.10.014 Powtórka przed sprawdzianem nr 1. Wzory skróconego mnożenia dwumian Newtona procenty. Postęp arytmetyczny i geometryczny. Ćwiczenia 138.10.014 Sprawdzian nr 1: 1.10.014 godz. 8:15-8:40

Bardziej szczegółowo

Twierdzenie Eulera. Kongruencje wykład 6. Twierdzenie Eulera

Twierdzenie Eulera. Kongruencje wykład 6. Twierdzenie Eulera Kongruencje wykład 6 ... Euler, 1760, Sankt Petersburg Dla każdego a m zachodzi kongruencja a φ(m) 1 (mod m). Przypomnijmy: φ(m) to liczba reszt modulo m względnie pierwszych z m; φ(m) = m(1 1/p 1 )...

Bardziej szczegółowo

Kongruencje twierdzenie Wilsona

Kongruencje twierdzenie Wilsona Kongruencje Wykład 5 Twierdzenie Wilsona... pojawia się po raz pierwszy bez dowodu w Meditationes Algebraicae Edwarda Waringa (1770), profesora (Lucasian Professor) matematyki w Cambridge, znanego głównie

Bardziej szczegółowo

Jednoznaczność rozkładu na czynniki pierwsze I

Jednoznaczność rozkładu na czynniki pierwsze I Jednoznaczność rozkładu na czynniki pierwsze I 1. W Biwerlandii w obiegu są monety o nominałach 5 eciepecie i 8 eciepecie. Jaką najmniejszą (dodatnią) kwotę można zapłacić za zakupy, jeżeli sprzedawca

Bardziej szczegółowo

Internetowe Kółko Matematyczne 2003/2004

Internetowe Kółko Matematyczne 2003/2004 Internetowe Kółko Matematyczne 003/004 http://www.mat.uni.torun.pl/~kolka/ Zadania dla szkoły średniej Zestaw I (5 IX) Zadanie 1. Które liczby całkowite można przedstawić w postaci różnicy kwadratów dwóch

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 6: Ciała skończone i kongruencje Gniewomir Sarbicki 24 lutego 2015 Relacja przystawania Definicja: Mówimy, że liczby a, b Z przystają modulo m (co oznaczamy jako a = b (mod

Bardziej szczegółowo

Indukcja matematyczna

Indukcja matematyczna Indukcja matematyczna Zadanie. Zapisać, używając symboli i, następujące wyrażenia (a) n!; (b) sin() + sin() sin() +... + sin() sin()... sin(n); (c) ( + )( + /)( + / + /)... ( + / + / +... + /R). Zadanie.

Bardziej szczegółowo

KURS WSPOMAGAJĄCY PRZYGOTOWANIA DO MATURY Z MATEMATYKI ZDAJ MATMĘ NA MAKSA. przyjmuje wartości większe od funkcji dokładnie w przedziale

KURS WSPOMAGAJĄCY PRZYGOTOWANIA DO MATURY Z MATEMATYKI ZDAJ MATMĘ NA MAKSA. przyjmuje wartości większe od funkcji dokładnie w przedziale Zestaw nr 1 Poziom Rozszerzony Zad.1. (1p) Liczby oraz, są jednocześnie ujemne wtedy i tylko wtedy, gdy A. B. C. D. Zad.2. (1p) Funkcja przyjmuje wartości większe od funkcji dokładnie w przedziale. Wtedy

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 10: Algorytmy teorii liczb Gniewomir Sarbicki Literatura A. Chrzęszczyk Algorytmy teorii liczb i kryptografii w przykładach Wydawnictwo BTC 2010 N. Koblitz Wykład z teorii liczb

Bardziej szczegółowo

Teoria liczb. Magdalena Lemańska. Magdalena Lemańska,

Teoria liczb. Magdalena Lemańska. Magdalena Lemańska, Teoria liczb Magdalena Lemańska Literatura Matematyka Dyskretna Andrzej Szepietowski http://wazniak.mimuw.edu.pl/ Discrete Mathematics Seymour Lipschutz, Marc Lipson Wstęp Teoria liczb jest dziedziną matematyki,

Bardziej szczegółowo

1. Wykład NWD, NWW i algorytm Euklidesa.

1. Wykład NWD, NWW i algorytm Euklidesa. 1.1. NWD, NWW i algorytm Euklidesa. 1. Wykład 1 Twierdzenie 1.1 (o dzieleniu z resztą). Niech a, b Z, b 0. Wówczas istnieje dokładnie jedna para liczb całkowitych q, r Z taka, że a = qb + r oraz 0 r< b.

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, lato 2012/13. Czwartek 28 marca zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 1.

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, lato 2012/13. Czwartek 28 marca zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 1. Czwartek 28 marca 2013 - zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 1. 122. Uprościć wyrażenia a) 4 2+log 27 b) log 3 2 log 59 c) log 6 2+log 36 9 123. Dla ilu trójek liczb rzeczywistych dodatnich a,

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, lato 2012/13. W dniu 21 lutego 2013 r. omawiamy test kwalifikacyjny.

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, lato 2012/13. W dniu 21 lutego 2013 r. omawiamy test kwalifikacyjny. W dniu 21 lutego 2013 r. omawiamy test kwalifikacyjny. Uwaga: Przyjmujemy, że 0 nie jest liczbą naturalną, tzn. liczby naturalne są to liczby całkowite dodatnie. 1. Dane są liczby naturalne m, n. Wówczas

Bardziej szczegółowo

MATEMATYKA WYDZIAŁ MATEMATYKI - TEST 1

MATEMATYKA WYDZIAŁ MATEMATYKI - TEST 1 Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie, wypożyczanie i powielanie niniejszych testów w jakiejkolwiek formie surowo zabronione. W przypadku złamania zakazu mają zastosowanie przepisy dotyczące naruszenia

Bardziej szczegółowo

1. Liczby wymierne. x dla x 0 (wartością bezwzględną liczby nieujemnej jest ta sama liczba)

1. Liczby wymierne. x dla x 0 (wartością bezwzględną liczby nieujemnej jest ta sama liczba) 1. Liczby wymierne. - wartość bezwzględna liczby. dla 0 (wartością bezwzględną liczby nieujemnej jest ta sama liczba) - dla < 0 ( wartością bezwzględną liczby ujemnej jest liczba do niej przeciwna) W interpretacji

Bardziej szczegółowo

Kongruencje i ich zastosowania

Kongruencje i ich zastosowania Kongruencje i ich zastosowania Andrzej Sładek sladek@ux2.math.us.edu.pl Instytut Matematyki, Uniwersytet Śląski w Katowicach Poznamy nowe fakty matematyczne, które pozwolą nam w łatwy sposób rozwiązać

Bardziej szczegółowo

LICZBY PIERWSZE. 14 marzec 2007. Jeśli matematyka jest królową nauk, to królową matematyki jest teoria liczb. C.F.

LICZBY PIERWSZE. 14 marzec 2007. Jeśli matematyka jest królową nauk, to królową matematyki jest teoria liczb. C.F. Jeśli matematyka jest królową nauk, to królową matematyki jest teoria liczb. C.F. Gauss (1777-1855) 14 marzec 2007 Zasadnicze twierdzenie teorii liczb Zasadnicze twierdzenie teorii liczb Ile jest liczb

Bardziej szczegółowo

Sumy kwadratów kolejnych liczb naturalnych

Sumy kwadratów kolejnych liczb naturalnych Sumy kwadratów kolejnych liczb naturalnych Andrzej Nowicki 24 maja 2015, wersja kk-17 Niech m < n będą danymi liczbami naturalnymi. Interesować nas będzie równanie ( ) y 2 + (y + 1) 2 + + (y + m 1) 2 =

Bardziej szczegółowo

Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów

Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Liga zadaniowa 202/203 Seria VI (grudzień 202) rozwiązania zadań 26. Udowodnij, że istnieje 0 00 kolejnych liczb całkowitych dodatnich nie większych

Bardziej szczegółowo

Elementy teorii liczb i kryptografii Elements of Number Theory and Cryptography. Matematyka Poziom kwalifikacji: II stopnia

Elementy teorii liczb i kryptografii Elements of Number Theory and Cryptography. Matematyka Poziom kwalifikacji: II stopnia Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Kierunkowy dla specjalności: matematyka przemysłowa Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia Elementy teorii liczb i kryptografii Elements of Number Theory and Cryptography

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 4: Podzielność liczb całkowitych Gniewomir Sarbicki Dzielenie całkowitoliczbowe Twierdzenie: Dla każdej pary liczb całkowitych (a, b) istnieje dokładnie jedna para liczb całkowitych

Bardziej szczegółowo

Elementy teorii liczb. Matematyka dyskretna

Elementy teorii liczb. Matematyka dyskretna Elementy teorii liczb Matematyka dyskretna Teoria liczb dziedzina matematyki, zajmująca się badaniem własności liczb (początkowo tylko naturalnych). Jej początki sięgają starożytności. Zajmowali się nią

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, A/15

Matematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, A/15 Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2016 andrzej.lachwa@uj.edu.pl 4A/15 Liczby Fibonacciego Spośród ciągów zdefiniowanych rekurencyjnie, jednym z najsłynniejszych jest ciąg Fibonacciego (z roku 1202)

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Zadania. 1.1 Liczby pierwsze. 1. Wykorzystując sito Eratostenesa wyznaczyć wszystkie liczby pierwsze mniejsze niż 200.

Rozdział 1. Zadania. 1.1 Liczby pierwsze. 1. Wykorzystując sito Eratostenesa wyznaczyć wszystkie liczby pierwsze mniejsze niż 200. Rozdział 1 Zadania 1.1 Liczby pierwsze 1. Wykorzystując sito Eratostenesa wyznaczyć wszystkie liczby pierwsze mniejsze niż 200. 2. Wyliczyć największy wspólny dzielnik d liczb n i m oraz znaleźć liczby

Bardziej szczegółowo

Odwrotne twierdzenie Fermata. Odwrotne twierdzenie Fermata

Odwrotne twierdzenie Fermata. Odwrotne twierdzenie Fermata Przypomnijmy... a p, a p 1 1 (mod p). Zachodzi naturalne pytanie...... czy z faktu a m 1 1 (mod m) wynika, że m = p? Niekoniecznie. Wprawdzie, jeszcze przed 25 wiekami chińscy matematycy uważali, że podzielność

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2015/16

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2015/16 Na ćwiczeniach 6.0.205 omawiamy test kwalifikacyjny. Uwaga: Przyjmujemy, że 0 nie jest liczbą naturalną, tzn. liczby naturalne są to liczby całkowite dodatnie.. Sformułować uogólnione cechy podzielności

Bardziej szczegółowo

Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów

Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Liga zadaniowa 2012/2013 Seria X (kwiecień 2013) rozwiązania zadań 46. Na szachownicy 75 75 umieszczono 120 kwadratów 3 3 tak, że każdy pokrywa 9 pól.

Bardziej szczegółowo

Zadania z elementarnej teorii liczb Andrzej Nowicki

Zadania z elementarnej teorii liczb Andrzej Nowicki Zadania z elementarnej teorii liczb Andrzej Nowicki UMK, Toruń 2012 1. Wykazać, że liczba 2222 5555 + 5555 2222 jest podzielna przez 7. 2. Wykazać, że liczba 222222 555555 + 555555 222222 jest podzielna

Bardziej szczegółowo

Liczby pierwsze. Kacper Żurek, uczeń w Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Giżycku.

Liczby pierwsze. Kacper Żurek, uczeń w Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Giżycku. Liczby pierwsze Kacper Żurek, uczeń w Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II w Giżycku. Liczbą pierwszą nazywany każdą taką liczbę naturalną, która posiada dokładnie dwa dzielniki naturalne, czyli jest podzielna

Bardziej szczegółowo

Teoria liczb. Zajmuje się własnościami liczb, wszystkim całkowitych

Teoria liczb. Zajmuje się własnościami liczb, wszystkim całkowitych Teoria liczb Zajmuje się własnościami liczb, przede wszystkim całkowitych Niepraktyczna? - kryptografia Dzielenie liczb całkowitych z resztą Niech b>0, wtedy dla każdej liczby całkowitej a istnieją jednoznacznie

Bardziej szczegółowo

Kryptografia. z elementami kryptografii kwantowej. Ryszard Tanaś Wykład 6a

Kryptografia. z elementami kryptografii kwantowej. Ryszard Tanaś  Wykład 6a Kryptografia z elementami kryptografii kwantowej Ryszard Tanaś http://zon8.physd.amu.edu.pl/~tanas Wykład 6a Spis treści 10 Trochę matematyki (c.d.) 3 10.19 Reszty kwadratowe w Z p.............. 3 10.20

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, 2019 Zadania 1-100

Matematyka dyskretna. Andrzej Łachwa, UJ, 2019 Zadania 1-100 Matematyka dyskretna Andrzej Łachwa, UJ, 2019 andrzej.lachwa@uj.edu.pl Zadania 1-100 Udowodnij, że A (B C) = (A B) (A C) za pomocą diagramów Venna. Udowodnij formalnie, że (A B i A C) A B C oraz że (A

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2013/14. Czwartek 21 listopada zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 2.

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2013/14. Czwartek 21 listopada zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 2. Czwartek 21 listopada 2013 - zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 2. Uprościć wyrażenia 129. 4 2+log 27 130. log 3 2 log 59 131. log 6 2+log 36 9 log 132. m (mn) log n (mn) dla liczb naturalnych

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 10: Algorytmy teorii liczb Gniewomir Sarbicki Literatura A. Chrzęszczyk Algorytmy teorii liczb i kryptografii w przykładach Wydawnictwo BTC 2010 N. Koblitz Wykład z teorii liczb

Bardziej szczegółowo

Maria Romanowska UDOWODNIJ, ŻE... PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE Z MATEMATYKI

Maria Romanowska UDOWODNIJ, ŻE... PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE Z MATEMATYKI Maria Romanowska UDOWODNIJ, ŻE... PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE Z MATEMATYKI Matematyka dla liceum ogólnokształcącego i technikum w zakresie podstawowym i rozszerzonym Z E S Z Y T M E T O D Y C Z N Y Miejski

Bardziej szczegółowo

KONKURS MATEMATYCZNY

KONKURS MATEMATYCZNY PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W CHEŁMIE INSTYTUT MATEMATYKI i INFORMATYKI 22-100 Chełm, ul. Pocztowa 54 tel./fax. (082) 562 11 24 KONKURS MATEMATYCZNY im. Samuela Chróścikowskiego 10 kwiecień 2015r.

Bardziej szczegółowo

Zadania z arytmetyki i teorii liczb

Zadania z arytmetyki i teorii liczb Zadania z arytmetyki i teorii liczb Andrzej Nowicki 1. Znaleźć największą wartość iloczynu liczb naturalnych, których suma równa się 2010. 2. Z cyfr 1, 2,..., 9 utworzono trzy trzycyfrowe liczby o największym

Bardziej szczegółowo

Matematyka - Teoria liczb z elementami kryptografii. Lista 1 -Algorytm Euklidesa i ułamki łańcuchowe

Matematyka - Teoria liczb z elementami kryptografii. Lista 1 -Algorytm Euklidesa i ułamki łańcuchowe Matematyka - Teoria liczb z elementami kryptografii Lista 1 -Algorytm Euklidesa i ułamki łańcuchowe 1. Znajdź największy wspólny dzielnik i najmniejszą wspólną wielokrotność liczb: a) 2711, 451; b) 121121,

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie teorii liczb w kryptografii na przykładzie szyfru RSA

Zastosowanie teorii liczb w kryptografii na przykładzie szyfru RSA Zastosowanie teorii liczb w kryptografii na przykładzie szyfru RSA Grzegorz Bobiński Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń, 22.05.2010 Kodowanie a szyfrowanie kodowanie sposoby przesyłania danych tak, aby

Bardziej szczegółowo

Internetowe Ko³o M a t e m a t yc z n e

Internetowe Ko³o M a t e m a t yc z n e Internetowe Ko³o M a t e m a t yc z n e Stowarzyszenie na rzecz Edukacji Matematycznej Zestaw 1 szkice rozwiązań zadań 1 W wierszu zapisano kolejno 2010 liczb Pierwsza zapisana liczba jest równa 7 oraz

Bardziej szczegółowo

1. Liczby naturalne, podzielność, silnie, reszty z dzielenia

1. Liczby naturalne, podzielność, silnie, reszty z dzielenia 1. Liczby naturalne, podzielność, silnie, reszty z dzielenia kwadratów i sześcianów przez małe liczby, cechy podzielności przez 2, 4, 8, 5, 25, 125, 3, 9. 26 września 2009 r. Uwaga: Przyjmujemy, że 0 nie

Bardziej szczegółowo

Podzielność, cechy podzielności, liczby pierwsze, największy wspólny dzielnik, najmniejsza wspólna wielokrotność.

Podzielność, cechy podzielności, liczby pierwsze, największy wspólny dzielnik, najmniejsza wspólna wielokrotność. Podzielność, cechy podzielności, liczby pierwsze, największy wspólny dzielnik, najmniejsza wspólna wielokrotność. W dniu 25 lutego 2014 r. omawiamy test kwalifikacyjny. Uwaga: Przyjmujemy, że 0 nie jest

Bardziej szczegółowo

Indukcja matematyczna. Zasada minimum. Zastosowania.

Indukcja matematyczna. Zasada minimum. Zastosowania. Indukcja matematyczna. Zasada minimum. Zastosowania. Arkadiusz Męcel Uwagi początkowe W trakcie zajęć przyjęte zostaną następujące oznaczenia: 1. Zbiory liczb: R - zbiór liczb rzeczywistych; Q - zbiór

Bardziej szczegółowo

Wzory skróconego mnożenia w zadaniach olimpijskich

Wzory skróconego mnożenia w zadaniach olimpijskich Wzory skróconego mnożenia w zadaniach olimpijskich Jacek Dymel 17.10.008 Bardzo często uczniowie wyrażają taką opinię, że do rozwiązywania zadań olimpijskich niezbędna jest znajomość wielu skomplikowanych

Bardziej szczegółowo

Podstawowe struktury algebraiczne

Podstawowe struktury algebraiczne Maciej Grzesiak Podstawowe struktury algebraiczne 1. Wprowadzenie Przedmiotem algebry było niegdyś przede wszystkim rozwiązywanie równań. Obecnie algebra staje się coraz bardziej nauką o systemach matematycznych.

Bardziej szczegółowo

postaci kanonicznej i iloczynowej trójmiany: y = 0,5x 2. Podaj określenie ciągu arytmetycznego. Dany jest ciąg a n

postaci kanonicznej i iloczynowej trójmiany: y = 0,5x 2. Podaj określenie ciągu arytmetycznego. Dany jest ciąg a n Propozycje pytań na maturę ustną ( profil podstawowy ) Elżbieta Kujawińska ZESTAW Podaj wzory na postać kanoniczną i iloczynową funkcji kwadratowej Sprowadź do postaci kanonicznej i iloczynowej trójmiany:

Bardziej szczegółowo

Matematyka rozszerzona matura 2017

Matematyka rozszerzona matura 2017 Matematyka rozszerzona matura 017 Zadanie 1 Liczba ( 3 + 3) jest równa A. B. 4 C. 3 D. 3 ( 3 + 3) = 3 ( 3)( + 3) + + 3 = A. 3 4 3 + + 3 = 4 1 = 4 = Zadanie. Nieskończony ciąg liczbowy jest określony wzorem

Bardziej szczegółowo

Tematyka do egzaminu ustnego z matematyki. 3 semestr LO dla dorosłych

Tematyka do egzaminu ustnego z matematyki. 3 semestr LO dla dorosłych Tematyka do egzaminu ustnego z matematyki 3 semestr LO dla dorosłych I. Sumy algebraiczne 1. Dodawanie i odejmowanie sum algebraicznych 2. Mnożenie sum algebraicznych 3. Wzory skróconego mnożenia - zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Wykład 4. Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni.

Wykład 4. Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni. Wykład 4 Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni. Twierdzenie 1 Niech m, n Z. Jeśli n > 0 to istnieje dokładnie jedna para licz q, r, że: m = qn + r, 0 r < n. Liczbę r nazywamy resztą z dzielenia

Bardziej szczegółowo

Algorytm Euklidesa. ZADANIE 1. Oblicz korzystając z algorytmu Euklidesa: (a) NWD(120, 195), (b) NWD(80, 208), (c) NWD(36, 60, 90),

Algorytm Euklidesa. ZADANIE 1. Oblicz korzystając z algorytmu Euklidesa: (a) NWD(120, 195), (b) NWD(80, 208), (c) NWD(36, 60, 90), Algorytm Euklidesa ZADANIE 1. Oblicz korzystając z algorytmu Euklidesa: (a) NWD(120, 195), (b) NWD(80, 208), (c) NWD(36, 60, 90), (d) NWD(120, 168, 280), (e) NWD(30, 42, 70, 105), (f) NWW[120, 195], (g)

Bardziej szczegółowo

Zajęcia nr 1 (1h) Dwumian Newtona. Indukcja. Zajęcia nr 2 i 3 (4h) Trygonometria

Zajęcia nr 1 (1h) Dwumian Newtona. Indukcja. Zajęcia nr 2 i 3 (4h) Trygonometria Technologia Chemiczna 008/09 Zajęcia wyrównawcze. Pokazać, że: ( )( ) n k k l = ( n l )( n l k l Zajęcia nr (h) Dwumian Newtona. Indukcja. ). Rozwiązać ( ) ( równanie: ) n n a) = 0 b) 3 ( ) n 3. Znaleźć

Bardziej szczegółowo

Algorytmy i struktury danych. Wykład 4

Algorytmy i struktury danych. Wykład 4 Wykład 4 Różne algorytmy - obliczenia 1. Obliczanie wartości wielomianu 2. Szybkie potęgowanie 3. Algorytm Euklidesa, liczby pierwsze, faktoryzacja liczby naturalnej 2017-11-24 Algorytmy i struktury danych

Bardziej szczegółowo

KURS MATURA ROZSZERZONA część 1

KURS MATURA ROZSZERZONA część 1 KURS MATURA ROZSZERZONA część 1 LEKCJA 1 Liczby rzeczywiste ZADANIE DOMOWE www.etrapez.pl Strona 1 Część 1: TEST Zaznacz poprawną odpowiedź (tylko jedna jest prawdziwa). Pytanie 1 10 2 2019 684 168 2 Dane

Bardziej szczegółowo

XII Olimpiada Matematyczna Juniorów Zawody stopnia pierwszego część korespondencyjna (1 września 2016 r. 17 października 2016 r.)

XII Olimpiada Matematyczna Juniorów Zawody stopnia pierwszego część korespondencyjna (1 września 2016 r. 17 października 2016 r.) XII Olimpiada Matematyczna Juniorów Zawody stopnia pierwszego część korespondencyjna ( września 06 r. 7 października 06 r.) Szkice rozwiązań zadań konkursowych. Liczby wymierne a, b, c spełniają równanie

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, lato 2014/15

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, lato 2014/15 Ćwiczenia 5/6, 10, 17.03.2015 (obie grupy) 33. Połączyć podane warunki w grupy warunków równoważnych dla dowolnej liczby naturalnej n. a) liczba n jest nieparzysta b) liczba n jest względnie pierwsza z

Bardziej szczegółowo

KONKURS MATEMATYCZNY

KONKURS MATEMATYCZNY PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W CHEŁMIE INSTYTUT MATEMATYKI i INFORMATYKI 22-100 Chełm, ul. Pocztowa 54 tel./fax. (082) 562 11 24 KONKURS MATEMATYCZNY im. Samuela Chróścikowskiego 30 marzec 2017r. godz.

Bardziej szczegółowo

Analiza kongruencji. Kongruencje Wykład 3. Analiza kongruencji

Analiza kongruencji. Kongruencje Wykład 3. Analiza kongruencji Kongruencje Wykład 3 Kongruencje algebraiczne Kongruencje jak już podkreślaliśmy mają własności analogiczne do równań algebraicznych. Zajmijmy się więc problemem znajdowania pierwiastka równania algebraicznego

Bardziej szczegółowo

Powtórzenie podstawowych zagadnień. związanych ze sprawnością rachunkową *

Powtórzenie podstawowych zagadnień. związanych ze sprawnością rachunkową * Powtórzenie podstawowych zagadnień związanych ze sprawnością rachunkową * (Materiały dydaktyczne do laboratorium fizyki) Politechnika Koszalińska październik 2010 Spis treści 1. Zbiory liczb..................................................

Bardziej szczegółowo

2. Liczby pierwsze i złożone, jednoznaczność rozkładu na czynniki pierwsze, największy wspólny dzielnik, najmniejsza wspólna wielokrotność.

2. Liczby pierwsze i złożone, jednoznaczność rozkładu na czynniki pierwsze, największy wspólny dzielnik, najmniejsza wspólna wielokrotność. 2. Liczby pierwsze i złożone, jednoznaczność rozkładu na czynniki pierwsze, największy wspólny dzielnik, najmniejsza wspólna wielokrotność. 11 października 2008 r. 19. Wskazać takie liczby naturalne m,

Bardziej szczegółowo

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c = a

Funkcja kwadratowa. f(x) = ax 2 + bx + c = a Funkcja kwadratowa. Funkcją kwadratową nazywamy funkcję f : R R określoną wzorem gdzie a, b, c R, a 0. f(x) = ax + bx + c, Szczególnym przypadkiem funkcji kwadratowej jest funkcja f(x) = ax, a R \ {0}.

Bardziej szczegółowo

Pierwiastki pierwotne, logarytmy dyskretne

Pierwiastki pierwotne, logarytmy dyskretne Kongruencje wykład 7 Definicja Jeżeli rząd elementu a modulo n (dla n będącego liczba naturalną i całkowitego a, a n) wynosi φ(n) to a nazywamy pierwiastkiem pierwotnym modulo n. Przykład Czy 7 jest pierwiastkiem

Bardziej szczegółowo

Suma dziewięciu poczatkowych wyrazów ciagu arytmetycznego wynosi 18, a suma siedmiu poczatkowych

Suma dziewięciu poczatkowych wyrazów ciagu arytmetycznego wynosi 18, a suma siedmiu poczatkowych www.zadania.info NAJWIEKSZY INTERNETOWY ZBIÓR ZADAŃ Z MATEMATYKI CIAGI ARYTMETYCZNE ZADANIE 1 Suma drugiego, czwartego i szóstego wyrazu ciagu arytmetycznego jest równa 42, zaś suma kwadratów wyrazów drugiego

Bardziej szczegółowo

KONGRUENCJE. 1. a a (mod m) a b (mod m) b a (mod m) a b (mod m) b c (mod m) a c (mod m) Zatem relacja kongruencji jest relacją równoważności.

KONGRUENCJE. 1. a a (mod m) a b (mod m) b a (mod m) a b (mod m) b c (mod m) a c (mod m) Zatem relacja kongruencji jest relacją równoważności. KONGRUENCJE Dla a, b, m Z mówimy, że liczba a przystaje do liczby b modulo m a b (mod m) m (a b) (a b (mod m) można też zapisać jako: a = km + b, k Z). Liczbę m nazywamy modułem kongruencji. Własności:

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ZADANIA Z MATEMATYKI NA POZIOMIE PODSTAWOWYM

PRZYKŁADOWE ZADANIA Z MATEMATYKI NA POZIOMIE PODSTAWOWYM PRZYKŁADOWE ZADANIA Z MATEMATYKI NA POZIOMIE PODSTAWOWYM Zad.1. (0-1) Liczba 3 8 3 3 9 2 A. 3 3 Zad.2. (0-1) jest równa: Liczba log24 jest równa: B. 3 32 9 C. 3 4 D. 3 5 A. 2log2 + log20 B. log6 + 2log2

Bardziej szczegółowo

Pierścień wielomianów jednej zmiennej

Pierścień wielomianów jednej zmiennej Rozdział 1 Pierścień wielomianów jednej zmiennej 1.1 Definicja pierścienia wielomianów jednej zmiennej Definicja 1.1 Niech P będzie dowolnym pierścieniem. Ciąg nieskończony (a 0, a 1,..., a n,...) elementów

Bardziej szczegółowo

Internetowe Ko³o M a t e m a t yc z n e

Internetowe Ko³o M a t e m a t yc z n e Internetowe Ko³o M a t e m a t yc z n e Stowarzyszenie na rzecz Edukacji Matematycznej Zestaw 2 szkice rozwiązań zadań 1. Dana jest taka liczba rzeczywista, której rozwinięcie dziesiętne jest nieskończone

Bardziej szczegółowo

Daniela Spurtacz, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Daniela Spurtacz, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019 Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 08/09. Tresci rozwiązanych

Bardziej szczegółowo

Sumy kwadratów. Twierdzenie Fermata-Eulera. Lemat Minkowskiego

Sumy kwadratów. Twierdzenie Fermata-Eulera. Lemat Minkowskiego Sumy kwadratów TWIERDZENIE LAGRANGE A Każda liczba naturalna da się przedstawić w postaci sumy czterech kwadratów. Twierdzenie Fermata-Eulera Każda liczba pierwsza postaci 4k + 1 daje się przedstawić w

Bardziej szczegółowo

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy PLACÓWKA AKREDYTOWANA KOD PESEL PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI Marzec 2016 POZIOM ROZSZERZONY 1. Rozwiązania zadań i odpowiedzi wpisuj

Bardziej szczegółowo

0.1 Pierścienie wielomianów

0.1 Pierścienie wielomianów 0.1 Pierścienie wielomianów Zadanie 1. Znaleźć w pierścieniu Z 5 [X] drugi wielomian określający tę samą funkcję, co wielomian X 2 X + 1. (Odp. np. X 5 + X 2 2X + 1). Zadanie 2. Znaleźć sumę i iloczyn

Bardziej szczegółowo

Wersja testu A 18 czerwca 2012 r. x 2 +x dx

Wersja testu A 18 czerwca 2012 r. x 2 +x dx 1. Funkcja f : R R jest różniczkowalna na całej prostej, a ponadto dla każdej liczby rzeczywistej x zachodzi nierówność f x

Bardziej szczegółowo

0 --> 5, 1 --> 7, 2 --> 9, 3 -->1, 4 --> 3, 5 --> 5, 6 --> 7, 7 --> 9, 8 --> 1, 9 --> 3.

0 --> 5, 1 --> 7, 2 --> 9, 3 -->1, 4 --> 3, 5 --> 5, 6 --> 7, 7 --> 9, 8 --> 1, 9 --> 3. (Aktualizacja z dnia 3 kwietnia 2013) MATEMATYKA DYSKRETNA - informatyka semestr 2 (lato 2012/2013) Zadania do omówienia na zajęciach w dniach 21 i 28 kwietnia 2013 ZESTAW NR 3/7 (przykłady zadań z rozwiązaniami)

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM MATEMATYKA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM MATEMATYKA Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY LISTOPAD 2017 Instrukcja dla zdającego Czas pracy: 180 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera

Bardziej szczegółowo

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy PLACÓWKA AKREDYTOWANA KOD PESEL PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI Marzec 2016 POZIOM ROZSZERZONY 1. Rozwiązania zadań i odpowiedzi wpisuj

Bardziej szczegółowo

LISTA 5. C++ PETLE for, while, do while

LISTA 5. C++ PETLE for, while, do while WSTEP DO INFORMATYKI I PROGRAMOWANIA LISTA 5. C++ PETLE for, while, do while Zadanie. Przeanalizuj działanie poniższego programu. cout

Bardziej szczegółowo

2 Kongruencje 5. 4 Grupy 9. 5 Grupy permutacji Homomorfizmy grup Pierścienie 16

2 Kongruencje 5. 4 Grupy 9. 5 Grupy permutacji Homomorfizmy grup Pierścienie 16 DB Algebra dla informatyków 1 semestr letni 2018 1 Spis treści 1 Podzielność w Z, algorytm Euklidesa 2 2 Kongruencje 5 3 Twierdzenia: Fermata, Eulera i Wilsona 7 4 Grupy 9 5 Grupy permutacji 12 6 Homomorfizmy

Bardziej szczegółowo

Luty 2001 Algorytmy (8) 2000/2001

Luty 2001 Algorytmy (8) 2000/2001 Algorytm Euklidesa Danymi są dwie nieujemne liczby całkowite m i n. Liczba k jest największym wspólnym dzielnikiem m i n, jeśli dzieli m oraz n i jest największą liczbą o tej własności - oznaczamy ją przez

Bardziej szczegółowo

I) Reszta z dzielenia

I) Reszta z dzielenia Michał Kremzer tekst zawiera 9 stron na moim komputerze Tajemnice liczb I) Reszta z dzielenia 1) Liczby naturalne dodatnie a, b, c dają tę samą resztę przy dzieleniu przez 3. Czy liczba A) a + b + c B)

Bardziej szczegółowo

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy PLACÓWKA AKREDYTOWANA KOD PESEL PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z MATEMATYKI Marzec 2019 POZIOM ROZSZERZONY 1. Rozwiązania zadań i odpowiedzi wpisuj

Bardziej szczegółowo

KURS MATURA ROZSZERZONA część 1

KURS MATURA ROZSZERZONA część 1 KURS MATURA ROZSZERZONA część 1 LEKCJA Wyrażenia algebraiczne ZADANIE DOMOWE www.etrapez.pl Strona 1 Część 1: TEST Zaznacz poprawną odpowiedź (tylko jedna jest prawdziwa). Pytanie 1 Wyrażenie 3 a 8 a +

Bardziej szczegółowo

Liczby pierwsze rozmieszczenie. Liczby pierwsze rozmieszczenie

Liczby pierwsze rozmieszczenie. Liczby pierwsze rozmieszczenie Rozmieszczenie liczb pierwszych Wprowadzamy funkcję π(x) def = p x 1, liczbę liczb pierwszych nie przekraczających x. Łatwo sprawdzić: π(12) = 5 (2, 3, 5, 7, 11); π(17) = 7 (2, 3, 5, 7, 11, 13, 17). Jeszcze

Bardziej szczegółowo

Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów

Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Obóz Naukowy Olimpiady Matematycznej Gimnazjalistów Liga zadaniowa 0/03 Seria IV październik 0 rozwiązania zadań 6. Dla danej liczby naturalnej n rozważamy wszystkie sumy postaci a b a b 3 a 3 b 3 a b...n

Bardziej szczegółowo

Programowanie w Baltie klasa VII

Programowanie w Baltie klasa VII Programowanie w Baltie klasa VII Zadania z podręcznika strona 127 i 128 Zadanie 1/127 Zadanie 2/127 Zadanie 3/127 Zadanie 4/127 Zadanie 5/127 Zadanie 6/127 Ten sposób pisania programu nie ma sensu!!!.

Bardziej szczegółowo

Propozycje rozwiązań zadań otwartych z próbnej matury rozszerzonej przygotowanej przez OPERON.

Propozycje rozwiązań zadań otwartych z próbnej matury rozszerzonej przygotowanej przez OPERON. Propozycje rozwiązań zadań otwartych z próbnej matury rozszerzonej przygotowanej przez OPERON. Zadanie 6. Dane są punkty A=(5; 2); B=(1; -3); C=(-2; -8). Oblicz odległość punktu A od prostej l przechodzącej

Bardziej szczegółowo

MADE IN CHINA czyli SYSTEM RESZTOWY

MADE IN CHINA czyli SYSTEM RESZTOWY MADE IN CHINA czyli SYSTEM RESZTOWY System ten oznaczmy skrótem RNS (residue number system czyli po prostu resztowy system liczbowy). Wartość liczby w tym systemie reprezentuje wektor (zbiór) reszt z dzielenia

Bardziej szczegółowo

LICZBY POWTÓRKA I (0, 2) 10 II (2, 5) 5 III 25 IV Liczba (0, 4) 5 jest równa liczbom A) I i III B) II i IV C) II i III D) I i II E) III i IV

LICZBY POWTÓRKA I (0, 2) 10 II (2, 5) 5 III 25 IV Liczba (0, 4) 5 jest równa liczbom A) I i III B) II i IV C) II i III D) I i II E) III i IV LICZBY POWTÓRKA ZADANIE (3 PKT) W tabeli zapisano cztery liczby. I (0, 2) 0 II (2, 5) 5 ( III 25 ) 2 ( 25 ) 3 IV 2 5 5 Liczba (0, 4) 5 jest równa liczbom A) I i III B) II i IV C) II i III D) I i II E)

Bardziej szczegółowo

6. Liczby wymierne i niewymierne. Niewymierność pierwiastków i logarytmów (c.d.).

6. Liczby wymierne i niewymierne. Niewymierność pierwiastków i logarytmów (c.d.). 6. Liczby wymierne i niewymierne. Niewymierność pierwiastków i logarytmów (c.d.). 0 grudnia 008 r. 88. Obliczyć podając wynik w postaci ułamka zwykłego a) 0,(4)+ 3 3,374(9) b) (0,(9)+1,(09)) 1,() c) (0,(037))

Bardziej szczegółowo