Arkadiusz Monkiewicz Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym. Studia Prawnoustrojowe nr 26,

Transkrypt

1 Arkadiusz Monkiewicz Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym Studia Prawnoustrojowe nr 26,

2 UWM S tu d ia P raw n o u stro jo w e A rkadiusz M onkiew icz Zespół R adców P ra w n y c h w BGZ S.A. w W arszaw ie K a n c e la ria P ra w n a M onkiew icz i W spólnicy Sp. K. w W arszaw ie D ostęp sądu do inform acji objętych tajem nicą bankow ą w p ostęp ow an iu cyw ilnym Z a g a d n ie n ia d o stęp u do inform acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą w to k u sądow ego p o stępow ania cyw ilnego m a ją b ard zo isto tn e zn aczen ie prakty czne. C hociaż inform acje te sta n o w ią ch ro n io n ą p raw em sferę p ry w atn o ści poszczególnych je d n o s te k 1, to ich och ro n a n ie m a c h a ra k te ru bezw zględnego. U staw o d aw ca u zn ał, iż istn ie ją w arto ści, k tó ry m p rzyznać n ależy p rio ry te t p rzed o ch ro n ą jednostk o w y ch in te re só w k lientó w b a n k ó w i d ał te m u w yraz w p rz e p isa c h um ożliw iających w y b ran y m podm iotom u z y sk an ie inform acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą. P refero w ane w arto ści, o ja k ic h m ow a, to m.in. cyw iln o p raw n a och ro n a dziedziczenia i rodziny. W nin iejszym a rty k u le p o ru szone zostały z a g a d n ie n ia dotyczące sy tu acji, w k tó ry ch sąd y w p o stępow a n iu cyw ilnym m ogą żąd ać inform acji objętych ta je m n ic ą b ankow ą, a b a n k i m a ją obow iązek inform acje te udostępnić. G ranice przed m iotow e oraz pod m ioty zobow iązane do zach ow an ia tajem n icy bankow ej O bow iązek zachow ania tajem n icy bankow ej nałożony został przez a rt. 104 u st. 1 u sta w y z d n ia 29 sie rp n ia 1997 r. - P raw o b an k o w e2. Zgodnie z ty m p rzep isem bank, osoby w nim z a tru d n io n e oraz osoby, za k tó ry ch pośred n ictw em b a n k w ykonuje czynności bankow e, s ą obow iązane zachow ać tajem n icę b an k o w ą, k tó ra obejm uje w szystk ie inform acje dotyczące czynności b a n k o wej, u z y sk a n e w czasie negocjacji, w tra k c ie z a w ie ra n ia i realizacji umowy, 1 Szerzej na ten temat: A. Jurkowska, Tajemnica bankowa jako środek ochrony prawa do prywatności, Gdańskie Studia Prawnicze 2005, nr 13, s Dz. U. z 2012 r., poz ze zm., dalej: pr.bank.

3 158 Arkadiusz Monkiewicz n a p o d staw ie k tó rej b a n k tę czynność w ykonuje. P rzep is te n o k re śla podm io ty zobow iązane do p rz e strz e g a n ia tajem n icy bankow ej, ja k rów nież w sk a zuje jej g ran ice przedm iotow e. T ajem n ica b ankow a obejm uje z a te m w szelkie inform acje o każdej czynności b an k o w ej3, pozysk ane p rzez b a n k ju ż od m o m e n tu rozpoczęcia negocjacji4 n iezależn ie od tego, czy negocjacje te zakończą się zaw arciem um owy, czy też nie. Z ak res przedm iotow y tajem n icy bankow ej o k reślo n y poprzez użycie słów w szystkie inform acje dotyczące czynności b ankow ej je s t b ard zo szeroki i w y raża tzw. zasadę m aksy m alizm u. T ajem nica b an k o w a obejm uje bow iem w szy stk ie inform acje, w ja k ic h p o siad an ie w szedł b a n k od m o m e n tu rozpoczęcia negocjacji, poprzez zaw arcie i w ykonyw anie um ow y i dalej w n ie o g ra niczonym czasie. B ędą to zate m w szelkie inform acje dotyczące sam ej czynności bankow ej, przedłożonych dokum entów, ja k rów nież osób, co do k tó ry ch inform acje zw iązan e s ą z czynnością b an k o w ą (np. d ane dotyczące osób dokon u jący ch w p ła t n a ra c h u n e k b ankow y k lie n ta b a n k u )5. J a k w sk azu je się w lite ra tu rz e, ta je m n ic ą b an k o w ą objęte są nie tylko sam e inform acje, ale i n o śn ik i ty ch in fo rm acji6, co dotyczyć będzie np. um ow y k re d y tu czy w niosk u kredytow ego w raz z załączn ik am i. P rz e p isy p ra w a b ankow ego n ie w p ro w a d z a ją ż a d n y ch te m p o ra ln y c h o g ran iczeń dotyczących tajem n icy bankow ej. U znać zate m należy, iż trw a o n a p rzez czas nieokreślony, p rzy czym n ie m a zn aczen ia, czy doszło do zaw a rc ia um ow y pom iędzy b a n k ie m a k lie n te m o raz czy z a w a rta um ow a u leg ła ro z w ią z a n iu lu b w ygaśnięciu. Podobnie n a obow iązek zachow ania t a jem n icy bankow ej n ie m a w pływ u a n i u s ta n ie d ziałaln o ści b a n k u, a n i ro zw iązan ie sto su n k u p racy z p racow n ik iem b a n k u 7. 3 Katalog czynności bankowych określony został przez art. 5 pr.bank. i należą do nich: 1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów; 2) prowadzenie innych rachunków bankowych; 3) udzielanie kredytów; 4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw; 5) emitowanie bankowych papierów wartościowych; 6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych; 7) wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach. Zgodnie z ust. 2 tego artykułu czynnościami bankowymi są również poniższe czynności, pod warunkiem, iż są one wykonywane przez banki: 1) udzielanie pożyczek pieniężnych; 2) operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty; 3) świadczenie usług płatniczych oraz wydawanie pieniądza elektronicznego; 4) terminowe operacje finansowe; 5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych; 6) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych; 7) prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych; 8) udzielanie i potwierdzanie poręczeń; 9) wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją papierów wartościowych; 10) pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym. 4 Por. Z Ofiarski, Prawo bankowe. Komentarz, Lex 2013, komentarz do art Por. M. Chudykowski, Wybrane aspekty tajemnicy bankowej - ochrona rachunku bankowego, Monitor Prawniczy 2010, nr 2. 6 Tak m.in. Z. Ofiarski, op. cit., komentarz do art Por. M. Siwiec, Tajemnica bankowa w postępowaniu karnym, Prokuratura i Prawo 2003, nr 5, s. 30.

4 Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym 159 T ajem nicą b ankow ą objęte są zatem w szelkie inform acje pozyskane przez b a n k n a w szy stk ich e ta p a c h w spółpracy z k lie n ta m i (rów nież niedoszłym i k lie n ta m i) oraz k o n tra h e n ta m i b a n k u ro z u m ia n y m i ja k o osoby w sp ó łu c z e stniczące p rz y d o k o n y w an iu czynności b an k o w ej (np. poręczyciele, dłużnicy rzeczow i itp.)8. Pow yższe ro z w a ż a n ia p ro w ad zą do w niosku, iż beneficjentem tajem n icy bankow ej je s t nie tylko te n, z k im b a n k bezpośred n io dokonał czynności bankow ej, ale k a ż d a osoba, k tó rej dotyczą inform acje objęte k o n fid encjo n aln ą czynnością b an k o w ą9. N ależy zw rócić uw agę, iż zgodnie z tre śc ią a rt. 104 u st. 1 p r.b ank. ta je m n icą b an k o w ą objęte s ą w szelkie inform acje dotyczące czynności bankow ej. O znacza to, iż a contrario inform acje dotyczące w szy stk ich in n y ch czynności niż czynności ban k o w e w ro z u m ie n iu a rt. 5 p r.b ank. n ie b ę d ą objęte ta je m n i cą b an k o w ą i to n a w e t w tedy, gdy b ę d ą w ykonyw ane p rzez ban k i. D ostęp do inform acji ob jętych tajem n icą ban kow ą w p oszczególn ych rodzajach spraw Z asad y dotyczące d o stęp u są d u do inform acji objętych ta je m n ic ą b a n k o w ą w p o stępow aniu cyw ilnym u regulo w ane zostały w a rt. 105 u st. 1 p k t 2 lit. d p r.b a n k 10. Zgodnie z ty m p rzepisem b a n k m a obow iązek u d zielenia inform acji stanow iących tajem n icę b an k o w ą n a żąd an ie są d u w zw iązk u z prow adzonym p o stęp o w an iem spadkow ym lu b o podział m a ją tk u m iędzy m ałżonkam i albo pro w ad zo n ą przeciw ko osobie fizycznej będącej stro n ą u m o w y sp ra w ą o a lim e n ty lu b o re n tę o c h a ra k te rz e alim en tacy jn y m. Z przyw o łanego p rz e p isu w y n ik a, iż są d cyw ilny m oże zw rócić się do b a n k u z ż ą d a n iem u d z ie le n ia inform acji stanow iących ta je m n ic ą b an k o w ą tylko wtedy, gdy toczy się p rzed n im w yłącznie je d n a z n a stę p u ją c y c h spraw : a) sp raw a spadkow a; b) sp ra w a o podział m a ją tk u m iędzy m ałżo n k am i; c) sp raw a o a lim e n ty p ro w adzona przeciw ko osobie fizycznej będącej s tro n ą um ow y; d) sp ra w a o re n tę o c h a ra k te rz e alim en tacy jn y m przeciw ko osobie fizycznej będącej s tro n ą umowy. W ty ch dw óch o sta tn ic h p rz y p a d k a c h chodzi oczyw i ście o um ow ę z a w a rtą pom iędzy osobą fizyczną a b an k iem. W arto zw rócić uw agę, iż P raw o b ankow e w a rt. 104 u st. 1 n a k ła d a obow iązek zachow ania tajem n icy bankow ej n a b a n k, osoby w n im z a tru d n io 8 Por. B. Smykla, Prawo bankowe. Komentarz. Warszawa 2005, s Tak m.in. J. Molis, [w:] Prawo bankowe. Komentarz, t. 2, pod red. F. Zolla, Kraków 2005, s Szerzej o ogólnych zasadach dotyczących dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową przez różne podmioty patrz: B. Smykla, op. cit., s. 350 i n.; Z Ofiarski, op. cit., komentarz do art. 105; J. Majewski, Uprawnienia do żądania od banku informacji objętych tajemnicą bankową, Prawo Bankowe 1999, nr 6, s. 76; R. Schmidt, Tajemnica bankowa w postępowaniu cywilnym, cz. I, Prawo Bankowe 2008, nr 5; M. Siwiec, Tajemnica bankowa w postępowaniu karnym, Prokuratura i Prawo 2003, nr 5.

5 160 Arkadiusz Monkiewicz n e oraz te, za pośred n ictw em któ ry ch b a n k w ykonuje czynności bankow e, zaś o b o w ią z e k u d z ie le n ia in fo rm a c ji o b jętej ta je m n ic ą b a n k o w ą ( a r t. 105 p r.b ank.) nałożony został tylko n a b a n k i z pom inięciem in n y ch podm iotów w ym ienionych w a rt. 104 u st. 1 p r.b a n k.11 S koro b ra k je s t p rz e p isu n a k a z u jącego ty m osobom u jaw n ien ie inform acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą, to u zn ać należy, iż ta je m n ic a ta w sto su n k u do osób z a tru d n io n y c h w b a n k u (działający ch w im ie n iu w łasn y m, a nie za b a n k ) i za pośrednictw em k tó ry ch b a n k w ykonuje czynności b ankow e m a de lege lata c h a ra k te r bezw zględny. W ynika z tego rów nież, że zw olnienie b a n k u z obow iązku zachow ania ta je m n icy bankow ej nie obejm uje osób w nim z a tru d n io n y c h, je śli p rz e k a z u jąc inform ację m iały b y działać w im ie n iu w łasn y m, a n ie w im ie n iu b an k u. D ostęp do tajem n icy bankow ej w p ostęp ow an iu spadkow ym P raw o b an k o w e n ie zaw iera w łasnej definicji pojęcia sp raw y spadkow ej, d latego n ależy się odw ołać do przepisów szczególnych regulu jących w sk azan e pow yżej rodzaje spraw, a zatem do odpow iednich reg u lacji k o d eksu cyw ilnego oraz k o d eksu p o stępow ania cyw ilnego. O znacza to, że pojęcie p o stęp o w a n ia spadkow ego w ro z u m ie n iu a rt. 105 u st. 1 p k t 2 lit. d p r.b ank. ro zu m ian e m oże być n a dw a sposoby. Pierw szy, węższy, k w alifik u jący ja k o sp ra w y sp a d kow e tylko te, k tó re w ym ienione zostały w a rt. 627 i n a st. k.p.c. ja k o spraw y z z a k re su p ra w a spadkow ego. D rugi, szerszy, k w alifik u jący ja k o sp raw y z z a k re su p ra w a spadkow ego w szy stk ie te spraw y, k tó re m a ją ta k i c h a ra k te r z p u n k tu w id zen ia p ra w a m aterialn ego. O znacza to zatem, że za sp ra w y spadkow e sensu stricto u zn ać p o w in n i śm y sp raw y u regulo w ane w a rt k.p.c., czyli: zabezpieczenie sp a d k u i spis in w e n ta rz a ( k.p.c.), przyjęcie lu b odrzu cen ie sp a d k u ( k.p.c.), ogłoszenie te s ta m e n tu ( k.p.c.), w y jaw ienie p rzed m io tó w sp adkow ych ( k.p.c.), p rz e słu c h a n ie św iadków te s ta m e n tu u stn ego ( k.p.c.), sp ra w y dotyczące w ykonaw cy te s ta m e n tu ( k.p.c.), z a rz ą d sp a d k u nieobjętego ( k.p.c.), stw ierd zenie n abycia sp a d k u i p rz e d m io tu z a p isu w indykacyjnego ( k.p.c.), d ział sp a d k u ( k.p.c.). Z kolei za sp raw y spadkow e sensu largo w ro z u m ie n iu a rt. 105 u st. 1 p k t 2 lit. d u z n ać m ożem y sp raw y reg u lo w an e p rzez k sięgę c z w a rtą k o d ek su cyw ilnego (a rt k.c.), a zate m te, k tó ry ch m a te ria ln o p ra w n ą p o d sta w ę stan o w ić będzie je d e n z przepisów um iejscow ionych pom iędzy a rt. 922 a 1087 k.c. Z a sp raw y spadkow e n a p o d staw ie przep isó w k o d eksu cyw ilnego m ożem y u zn ać n a stę p u ją c e rodzaje spraw : u z n a n ie sp ad k o b iercy za n ieg o d 11 Por. B. Smykla, op. cit., s. 356.

6 Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym 161 nego ( k.c.), żąd a n ie środków u trz y m a n ia p rzez dziadków sp ad k o daw cy pozostających w n ie d o s ta tk u w sto su n k u do sp ad k o b iercy te s ta m e n to wego (966 k.c.), żąd an ie środków u trz y m a n ia przez dziadków spadkodaw cy pozostających w n ied o statk u w sto su n k u do spadkobiercy ustaw ow ego (938 k.c.), sp raw y dotyczące w y k o n an ia z a p isu zw ykłego (970 k.c.), w y k o n anie polecen ia (985 k.c.), sp ra w a o zw olnienie w ykonaw cy te s ta m e n tu (990 k.c.), zachow ek ( k.c.), przyjęcie lu b o d rzu cen ie s p a d k u ( k.c.), s tw ie rd z e n ie n a b y c ia s p a d k u lu b p rz e d m io tu z a p is u w in d y k a c y jn e g o ( (1) k.c.), d ział sp a d k u ( k.c.). S ąd N ajw yższy n a g ru n cie ro zw ażań dotyczących d o stęp u do inform acji konfid en cjo n aln y ch w sp raw ie o zachow ek opow iedział się za szero k im ro zu m ien iem pojęcia sp ra w y spadkow ej, stw ierd zając, iż do sp ra w ro zp o zn aw a nych w p o stępow aniu spadkow ym w ro zum ieniu a rt. 105 u st. 1 p k t 2 lit. d pr.bank. zaliczyć pow inniśm y nie tylko sp raw y w ym ienione w a rt k.p.c., ale rów nież w ynikające z p ra w a m aterialn eg o, w ty m art k.c., czyli w łaśnie sp raw y o zachow ek12. S ąd pro w ad zący sp raw ę sp ad k o w ą n ie zaw sze będzie je d n a k u p raw n io n y do ż ą d a n ia inform acji objętych ta je m n ic ą b ankow ą, m im o iż d a n a sp ra w a będzie sp ra w ą spadkow ą. Ż ą d a n a in fo rm acja objęta ta je m n ic ą b an k o w ą pozosta w a ć m u si w zw iązk u z p ro w adzonym p o stęp o w an iem, co w ocenie a u to ra rozum ieć n ależy w te n sposób, że in fo rm acja ta k o n ieczn a je s t do w y jaśn ienia is to tn y c h o k o liczn o ści m a ją c y c h z n a c z e n ie d la ro z s trz y g n ię c ia spraw y. W sp raw ie dotyczącej stw ie rd z e n ia nabycia sp a d k u n ie będzie z a te m m ożliw e u zy sk an ie inform acji n a te m a t h isto rii ra c h u n k u bankow ego spadkodaw cy, gdyż ta k a in fo rm acja n ie je s t w ogóle p o trz e b n a do w y d a n ia p o stan o w ien ia 0 stw ie rd z e n iu nabycia sp adku. Co innego, gdy postępow anie dotyczyć będzie d ziału sp ad k u, w ted y ta k a in fo rm acja i w szelkie in n e p o zw alające n a u s ta le nie sk ła d u sp a d k u i np. dokonan y ch p rzez spadkodaw cę d aro w izn isto tn e b ę d ą z p u n k tu w id zen ia p rz e d m io tu postępow ania. W ocenie a u to ra spośród w ym ienionych powyżej sp ra w spadkow ych za sp ra w y u m ożliw iające żąd an ie inform acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą u z n ać należy: zabezpieczenie sp a d k u 1 spis in w e n ta rz a ( k.p.c.), w yjaw ienie p rzedm io tó w spadkow ych ( k.p.c.), z a rz ą d sp a d k u nieobjętego ( k.p.c.), dział sp a d k u ( k.p.c.), żąd a n ie środków u trz y m a n ia p rzez dziadków spadkodaw cy p ozostających w n ie d o s ta tk u w sto su n k u do sp ad k o b iercy testam en to w eg o (966 k.c.), żąd a n ie środków u trz y m a n ia p rzez dziadków spadkodaw cy pozostający ch w n ie d o s ta tk u w sto su n k u do sp ad k o b iercy ustaw ow ego (938 k.c.), sp ra w a o zw olnienie w ykonaw cy te s ta m e n tu (990 k.c.), zachow ek ( k.c.). W ty ch bow iem sp ra w a c h u z y sk a n ie in fo rm acji k o n fid en cjo n aln y ch m oże m ieć znaczenie d la ro zstrzy g n ięcia spraw y. 12 Uchwała SN z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 88/06, OSNC 2007, nr 9, poz. 132.

7 162 Arkadiusz Monkiewicz Powstaje oczywiście pytanie, czy bank ma prawo, a nawet obowiązek weryfikowania, czy skierowane przez sąd zapytanie spełnia warunki nałożone przez ustawę. W mojej ocenie obowiązek ten sprowadza się wyłącznie do zbadania, czy zapytanie sądu zawiera informację wskazującą, iż dane te mają być pozyskane w związku z prowadzonym powstępowaniem spadkowym. Jeżeli z żądania sądu będzie wynikało, że dane te są niezbędne z punktu widzenia prowadzonego postępowania spadkowego, to bank nie ma obowiązku dochodzenia, jakiego konkretnie postępowania spadkowego sprawa dotyczy ani czy żądana informacja na pewno jest konieczna dla rozstrzygnięcia sprawy. W takiej sytuacji na sądzie spoczywa obowiązek postępowania zgodnie z prawem i jeśli z żądania sądu wynika nawet w sposób ogólny, iż spełnione są przesłanki z art. 105 ust. 1 pkt 2 lit d, to bank ma obowiązek przekazać te informacje i zwolniony jest z ewentualnej odpowiedzialności. Jeśli zatem sąd powoła się ogólnie, iż żąda udzielenia informacji w związku z prowadzoną sprawą spadkową, to bank takich informacji powinien udzielić. Jeśli zaś sąd wskaże konkretną sprawę, jaką prowadzi, to wtedy należy dokonać oceny, czy ta sprawa mieści się w pojęciu sprawy spadkowej i zależnie od ustaleń udzielić informacji lub odmówić jej udzielenia. W przywołanym już orzeczeniu13 Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. d pr.bank. uprawnia tylko sąd do uzyskania od banku informacji objętych tajemnicą bankową - z czym oczywiście należy się zgodzić. Stwierdził również, iż taka informacja powinna trafić tylko do sądu prowadzącego sprawę, ale już nie do uczestników postępowania nieprocesowego lub stron procesu. Z takim stwierdzeniem nie można się już zgodzić i to z dwóch podstawowych powodów. Przede wszystkim art. 105 ust. 1 pkt 2 lit d pr.bank. reguluje tylko i wyłącznie zagadnienia dotyczące podmiotów mogących żądać informacji konfidencjonalnych od banków, nie dotyczy natomiast korzystania z tych informacji przez inne podmiotu po przekazaniu ich sądowi. Oczywiste jest, iż w postępowaniu cywilnym informacje konfidencjonalne służyć mają rozstrzygnięciu sprawy. Użycie takiej informacji na potrzeby postępowania oznaczać musi zatem dostęp do tych informacji stron tego postępowania. Trudno wyobrazić sobie sytuację, by strony nie miały możliwości zapoznania się z całością materiału dowodowego, na podstawie którego sąd wydał orzeczenie. Gdyby tak było, strony nie miałyby możliwości zaskarżenia orzeczenia z powołaniem się na nieprawidłowości w ocenie materiału dowodowego objętego tajemnicą bankową, co uznać należy za niedopuszczalne. Z powyższego wynika, iż z żądaniem udostępnienia informacji chronionych tajemnicą bankową wystąpić może jedynie sąd, ale informacje te w toku postępowania dostępne są wszystkim stronom/uczestnikom postępowania. 13 Ibidem.

8 Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym 163 R ozw ażyć jeszcze należy, czy w sp ra w a c h spadkow ych m ożliw ość ż ą d a n ia inform acji konfid en cjo n aln y ch obejm uje tylko inform acje dotyczące sp adkodaw cy czy rów nież u czestn ik ó w p o stępow ania (np. spadkobierców, zapisobiorców, w ykonaw ców te s ta m e n tu, zarządców m a ją tk u spadkow ego itp.). P o niew aż u s ta w a p o sługuje się ogólnym stw ierd zen iem p ozw alającym sądom żąd ać inform acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą w sp ra w a c h spadkow ych, to m oim zdaniem p raw o to dotyczy m ożliw ości ż ą d a n ia ty ch d an y ch w sto su n k u do w szy stk ich osób, k tó re p o zostają u c z e stn ik a m i lu b stro n a m i p o stęp o w an ia i w ta k im zakresie, ja k i n iezb ęd n y je s t do jej ro zstrzy g n ięcia. N a p rzy k ład w sp raw ie o dział sp a d k u są d m oże żąd ać w yciągów z rach u n k ó w bankow ych sp ad k o b iercy celem u s ta le n ia, czy n a jego ra c h u n e k były dokonyw ane przez spadkodaw cę w p ła ty gotów kow e stanow iące d aro w izny podlegające zaliczen iu n a schedę sp ad k o w ą (a rt k.c.). B ędzie to bow iem inform acja n ie z b ę d n a do praw idłow ego ro zstrzygnięcia sp raw y w sy tu acji u z y sk a n ia in form acji, że ta k ie daro w izn y m ogły być dokonyw ane. Spraw a o pod ział m ajątku m iędzy m ałżonkam i S ądow y p o d ział m a ją tk u w spólnego m ałżo n k ó w dokonyw an y je s t po u s ta n iu w spólności m ajątk o w ej m ałżeń sk iej w try b ie p o stępow ania n iep ro cesowego (a rt k.p.c. oraz k.p.c.)14. W y jątkiem je s t postępow a nie o podział m a ją tk u w spólnego prow adzone w to k u p o stępow ania o rozw ód lu b sep arację w try b ie w sk azan y m w a rt k.r.o.15 Zgodnie z a rt k.p.c. do p o stęp o w an ia o podział m a ją tk u w spólnego po u s ta n iu w spólności m ajątk o w ej m iędzy m ałżo n k am i sto su je się odpow iednio p rzep isy o dziale sp ad k u. Z podziałem m a ją tk u m iędzy m ałżo n k am i m ożem y m ieć do czy n ien ia w ra z ie u s ta n ia w spólności m ajątk o w ej m ałżeń sk iej. Do u s ta n ia tej w spólności dojść m oże w n a stę p u ją c y c h p rzypadkach: 1) w ra z ie u sta n o w ie n ia ro z dzielności m ajątk o w ej w sk u te k zaw a rc ia um ow y m iędzy m ałżonkam i (a rt k.r.o.); 2) n a sk u te k orzeczenia są d u n a żąd a n ie jed n eg o z m ałżonków z w ażnych pow odów (a rt k.r.o.) lu b n a żądanie w ierzyciela jednego z m ałżonków (a rt. 52 1a k.r.o.); 3) z m ocy p ra w a w ra z ie ubezw łasn o w o ln ien ia lu b ogłoszenia upad ło ści jed n eg o z m ałżonków (a rt k.r.o.), orzeczen ia sep aracji (a rt k.r.o.) albo orzeczenia rozw odu (a rt k.r.o.). 14 Szerzej na ten temat: I. Koper w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. III, pod. red. H. Doleckiego, LEX 2013, komentarz do art Zgodnie z art k.r.o. na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu, przy czym zgodnie z treścią art k.r.o. przy orzekaniu separacji stosuje się przepisy art. 57 i art. 58 k.r.o.

9 164 Arkadiusz Monkiewicz W ątpliw ości w yw ołać m oże sform ułow anie, że chodzi o sp ra w y o podział m a ją tk u m iędzy m ałżo n k am i. L ite ra ln a w y k ła d a n ia tego p rz e p isu w yłącza z jego zasto so w an ia sp ra w y o podział m a ją tk u toczące się pom iędzy byłym i m ałżo n k am i, a z a te m w szy stk ie sp raw y o podział m a ją tk u w spólnego p ro w a dzone po orzeczen iu rozw odu. T rudno je d n a k znaleźć jak iek o lw iek ro zsądne u z a sa d n ie n ie do w yłączen ia tego k a ta lo g u sp ra w z m ożliw ości ż ą d a n ia w iadom ości konfidencjonalnych. K ieru jąc się je d n a k z a sa d ą racjonalnego u s ta w odawcy, u z n ać n ależy to za zabieg celowy. N ie m o żn a bow iem w drodze w y k ład n i zrów nyw ać pozycji m ałżonków z pozycją p ra w n ą byłych m ałżo n ków, podobnie ja k np. u p ra w n ie ń w łaścicieli rzeczy n ie m ożem y u z n ać za analo g iczn e do u p ra w n ie ń byłych w łaścicieli. U w ażam zatem, iż de lege fe re n d a postu lo w ać n ależy zm ian ę tre śc i a rt. 105 u st. 1 p k t 2 lit d p r.b an k. w te n sposób, by w y raźn ie w skazać, iż dostęp do inform acji konfidencjonalnych p rzy słu g u je sądow i ta k w sp ra w a c h o podział m a ją tk u m iędzy m ałżo n k am i, ja k i byłym i m ałżo n k am i. J e ś li chodzi o zakre s żądanych inform acji, to w p o stępow aniu o podział m a ją tk u w spólnego po u s ta n iu w spólności m ajątk o w ej m iędzy m ałżo n k am i, podobnie ja k w sp ra w a c h o dział sp a d k u, podstaw ow ym z a d a n ie m są d u je s t u sta le n ie s ta n u czynnego m a ją tk u i te m u w łaśn ie z a d a n iu służyć pow inno p ozysk iw an ie inform acji stanow iących ta je m n ic ą b a n k o w ą 16. M ogą być to z a te m w szelkie inform acje konfid en cjo n aln e dotyczące obojga m ałżonków, je śli służyć b ę d ą ro zstrzygnięciu spraw y. Spraw a o alim en ty prow adzona przeciw ko osob ie fizycznej będącej stroną um ow y M a te ria ln o p ra w n e p o d staw y m ożliw ości ż ą d a n ia z a są d z e n ia p rzez sąd alim en tó w określone zostały w p rzep isach kodek su rodzinnego i opiekuńczego w dziale pośw ięconym obow iązkow i alim en tacy jn em u (art k.r.o.). Z godnie z przyw o łan y m i p rz e p isa m i w yróżnić m o żn a n a stę p u ją c e rodzaje sp ra w o alim enty : pom iędzy m ałżo n k am i (a rt. 27 k.r.o.), pom iędzy rozw iedzionym i m ałżo n k am i, pom iędzy k rew n y m i w lin ii p ro stej, pom iędzy ro d zeń stw em, pom iędzy p rzysposobionym i p rzysp o sabiającym, pom iędzy ojczym em /m acochą a p asierb em /p asierb icą. We w szy stk ich o p isan y ch wyżej p rz y p a d k a c h obow iązek u d z ie le n ia in fo r m acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą dotyczyć będzie pozw anego będącego s tro n ą um ow y zaw artej z b ankiem. O znacza to, iż w sp raw ie o a lim e n ty są d nie m a m ożliw ości ż ą d a n ia inform acji konfid en cjo n aln y ch dotyczących pow oda/ 16 Szerzej na ten temat: R. Schmidt, Tajemnica bankowa w postępowaniu cywilnym (cz. II), Prawo Bankowe 2008, nr 6, s. 44.

10 Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym 165 u p raw n io n ego o raz że m ożliw ość o trz y m a n ia ty ch inform acji dotyczy tylko ty ch pozw anych, k tó rzy p o d p isali z b a n k ie m um ow ę. S ąd nie m a zatem m ożliw ość u z y sk a n ia inform acji objętych ta je m n ic ą w sto su n k u do p o zw an e go, k tó ry pro w ad ził z b a n k ie m negocjacje dotyczące czynności bankow ej, ale o stateczn ie um ow y z b a n k ie m nie zaw arł. W ocenie a u to ra sp ra w ą o a lim e n ty w ro z u m ie n iu a rt. 105 u st. 1 p k t. 2 lit d będzie rów nież sp ra w a o ich obniżenie lu b podw yższenie i w ta k ie j sy tu acji są d rów nież będzie m iał p r a wo do ż ą d a n ia inform acji k onfidencjonalnych, ty m je d n a k ra z e m pozw anym będzie u p ra w n io n y do a lim entó w i są d m a praw o zażąd ać np. h isto rii jego ra c h u n k u bankow ego. W ydaje się, iż de lege lata ograniczenie m ożliw ości ż ą d a n ia inform acji objętych ta je m n ic ą b a n k o w ą tylko do spraw, w k tó ry ch pozw any m a z a w a rtą um ow ę z b a n k ie m, n ie je s t zasad n e. Ż ąd an ie ta k ie pow inno być bow iem m ożliw e rów nież w sto su n k u do pow oda, co um ożliw iłoby p ro w ad zen ie p o stę p o w an ia dow odowego celem w y k a z a n ia, iż np. zgrom adzone przez niego śro d k i p ien iężn e w b a n k u (np. p rzez byłego m ałżonka) p rzeczą te m u, jak o b y znajdow ał się on w sta n ie n ie d o sta tk u. W chw ili obecnej osiągnąć te n sk u te k m ożna w try b ie p o stęp o w an ia o obniżenie alim entów, co je d n a k z u w ag i n a konieczność p ro w ad zen ia kolejnego p o stęp o w an ia sp rzeczn e je s t z z a sa d a m i ekonom iki procesow ej. Inform acje objęte ta je m n ic ą b an k o w ą służyć pow inny u s ta le n iu p o d staw m ożliw ości ż ą d a n ia roszczeń alim en tacy jn y ch (s ta n n ie d o sta tk u z a rt k.c. - z w y jątk iem dziecka, k tó re n ie je s t jeszcze w sta n ie u trz y m a ć się sam odzielnie, gdzie p rz e sła n k a ta n ie obow iązuje) o raz z a k re su św iadczeń alim entacyjn y ch z a rt. 135 k.c., czyli u sp raw ied liw io n y ch p o trzeb u p ra w n io nego o raz p rzede w szy stk im zarobkow ych i m ajątk o w y ch m ożliw ości zobow iązan eg o 17. Spraw a o ren tę o ch arak terze alim entacyjnym przeciw ko osobie fizycznej będącej stron ą um ow y S p raw y o re n tę o c h a ra k te rz e a lim en tacy jn y m dotyczą pow ództw a p rz e w idzianego p rzep isem a rt k.c.18 P rz e p is te n p rzew id u je m ożliw ość u z y sk a n ia re n ty przez osoby b lisk ie w sto su n k u do poszkodow anego, k tó ry zm arł w sk u te k u szk o d zen ia ciała lu b w yw ołania ro z stro ju zdrow ia. R e n ta ta p rzy słu g u je od spraw cy szkody n a rzecz osób, w sto su n k u do k tó ry ch n a zm arły m ciążył u staw o w y obow iązek a lim en tacy jn y (re n ta o b ligatoryjna), 17 Por. ibidem. 18 Szerzej na temat podstaw żądania zasądzenia renty obligatoryjnej i fakultatywnej G. Bieniek w: Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 1, Warszawa 2011, s

11 166 Arkadiusz Monkiewicz a poza ty m m oże być z a sąd zo n a n a rzecz in n y ch osób blisk ich, k tó ry m poszkodow any dobrow olnie i sta le d o sta rc z a ł środków u trz y m a n ia, jeżeli z okoliczności w y n ik a, że w y m agają tego zasa d y w spółżycia społecznego (re n ta fa k u lta ty w n a ). U sta lo n a w ysokość re n ty m oże podlegać zm ianom stosow nie do a rt k.c. w ra z ie zm ian y stosunków. T ak a sp ra w a, w ocenie a u to ra, rów nież będzie sp ra w ą o re n tę o c h a ra k te rz e alim en tacy jn y m, u p ra w n ia ją c ą są d do u z y sk a n ia inform acji objętych ta je m n ic ą bankow ą. N a zakończenie w arto zw rócić uw agę n a jeszcze je d e n b ard zo isto tn y z p u n k tu w id zen ia p rak ty czn eg o p rzy p ad ek, k tó ry n ie został je d n a k objęty d o stępem do tajem n icy bankow ej. M ow a tu o sy tu acji, gdy osoba sk ła d a ją c a dyspozycję p rzelew u pom yli się w n u m e rz e ra c h u n k u bankow ego odbiorcy p rzelew u i dokona w p ła ty n a rzecz n ieznanego podm iotu. P a m ię ta ć należy, że zgodnie z u s ta w ą o u słu g a c h p łatn iczy ch p rzelew w y k o n an y je s t przez b a n k n a rzecz w łaściw ego odbiory, je śli w y k o n an y zo stał n a w sk a z a n y p rzez zlecającego n u m e r ra c h u n k u bankow ego i to n iezależn ie od tego, czy n u m e r te n zgodny je s t z p ozostałym opisem. W ta k ie j sy tu acji, zgodnie z tre ś c ią a rt. 143 u st. 2 u sta w y o u słu g a c h p ła tn ic z y c h 19 b a n k dokonujący p rzelew u n a w sk a zany w zlecen iu p łatn iczy m n u m e r ra c h u n k u bankow ego zw olniony je s t z odpow iedzialności wobec zlecającego. B a n k m a co p ra w d a obow iązek podjąć d z ia ła n ia w celu o d zy sk an ia kw oty tra n s a k c ji p łatn iczej, je d n a k ż e w p ra k ty ce te d z ia ła n ia ograniczyć się m ogą do w sk a z a n ia posiadaczow i u znanego ra c h u n k u, iż p rzelew był om yłkow y i p ro śb y o zw rot kw oty tra n s a k c ji n a ra c h u n e k zlecającego. B a n k n ie m oże pobrać kw oty z ra c h u n k u u znanego b łęd n y m przelew em. P rim a facie sy tu a c ja w ydaje się p ro sta. P o siad acz ra c h u n k u, k tó ry u zy sk a ł n ie n a le ż n e św iadczenie, będzie zobow iązany do jego zw ro tu n a p o d sta w ie a rt. 405 k.c. P ro b lem je d n a k polega n a ty m, iż b a n k odbiorcy p rzelew u n ie m a m ożliw ości u d z ie le n ia inform acji dotyczących d an y ch p o siad acza r a c h u n k u, gdyż są one ch ro n io n e ta je m n ic ą b ankow ą. W te n oto sposób poszkodow any pozbaw iony je s t fak ty czn ie m ożliw ości o d zy sk an ia pieniędzy. Bez znajom ości d an y ch p o siad acza ra c h u n k u n ie m a bow iem a n i m ożliw ości w e z w an ia w zbogaconego do zapłaty, a n i m ożliw ości w ytoczenia pow ództw a (nie w ie przecież, kto pow in ien być pozw anym ). W sferze p o s tu la tu de lege feren d a w sk azać n ależy zate m n a konieczność ro z sz e rz en ia obow iązku p rz e k a z a n ia in fo rm acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą o d a n e p o siad acza ra c h u n k u u zn an eg o k w o tą błędnego p rzelew u. D ostęp te n pow inien być zag w a ra n to w a n y zubożonem u, a w to k u postęp o w an ia o z a p ła tę rów nież sądow i p ro w a d z ą cem u ta k ą spraw ę. 19 Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. nr 199, poz ze zm.).

12 Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym 167 Skutk i n aru szen ia p rzep isów dotyczących tajem nicy bankow ej przez banki Z asadniczo w yróżnić m ożem y dw a rodzaje sy tu acji, w k tó ry ch b a n k n a ru sz y p rzep isy dotyczące tajem n icy bankow ej. P ie rw sz a polega n a tym, że b a n k udzieli ta k ic h inform acji podm iotow i n ie u p raw n io n em u, d ru g a zaś n a tym, że b a n k m im o takiego obow iązku odm ów i u d z ie le n ia ty c h inform acji podm iotow i u p raw n io n em u. P ie rw sz a z przy w o łan y ch sy tu acji reg u lo w an a je s t bezpośred n io p rzez p rzep isy P ra w a bankow ego. Zgodnie z a rt. 171 u st. 5: Kto, będąc obow iązany do zachow ania tajem n icy bankow ej, u ja w n ia lub w ykorzy stu je inform acje stanow iące tajem n icę b an k o w ą, niezgodnie z u p o w ażnieniem określo n y m w u sta w ie, p odlega grzyw nie do złotych i k a rz e p o zb aw ien ia w olności do la t 3. J e s t to odpow iedzialność bardzo su row a, a jej celem je s t g w a ra n c ja ochrony b eneficjentów tajem n icy b a n k o wej. W lite ra tu rz e p rzew aża stanow isk o, iż k rą g osób podlegających odpow iedzialności z a rt. 171 u st. 5 p r.b ank. w y znacza p rzep is a rt. 104 u st. 1 p r.b an k., zate m odpow iedzialności tej n ie p o d leg ają osoby spoza tego k rę g u 20. O prócz odpow iedzialności o c h a ra k te rz e k a rn y m, n a b a n k u ciąży rów nież odpow ied zialność cy w iln o p raw n a za szkodę spow odow aną n ie u p ra w n io n y m u ja w n ie n iem tajem n icy bankow ej. N ależy p am iętać, iż zgodnie z tre śc ią a rt. 105 u st. 6 p r.b ank. b a n k nie ponosi odpow iedzialności za szkody w ynikające z u ja w n ie n ia inform acji konfid en cjo n aln y ch p rzez osoby i in sty tu c je upow ażn ione p rzez u sta w ę do ż ą d a n ia od b an k ó w u d z ie le n ia inform acji sta n o w ią cych tajem n icę b an k o w ą. Isto tn e je s t rów nież, że podm ioty upow ażn io n e do u z y sk a n ia inform acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą n a p o d staw ie a rt. 105 u st. 1 p r.b ank. m ogą w y k orzystać te inform acje jed y n ie w z a k re sie u p o w ażn ien ia w ynikającego z p rz e p isu dającego im p raw o do ż ą d a n ia u d z ie le n ia inform acji objętej ta je m n ic ą b an k o w ą21. Je ś li chodzi zaś o odpow iedzialność za n ie u ja w n ie n ie inform acji objętych ta je m n ic ą b an k o w ą, m im o obow iązku nałożonego p rzez a rt. 105 u st. 1 p k t 2 lit. d p r.b an k., to zastosow ać n ależy w łaściw e p rzep isy k o d eksu p o stęp o w an ia cyw ilnego dotyczące p o stępow ania dowodowego. W u ch w ale z d n ia 29 m a rc a 1990 r. podjętej w sk ładzie 7 sędziów S ąd N ajw yższy stw ierd ził, iż inform acje objęte ta je m n ic ą b an k o w ą sp o rząd zan e p rzez b a n k i są in n y m szczególnym śro d k iem dow odow ym w ro z u m ie n iu a rt. 309 k.p.c., do k tó ry ch stosow ać n ależy odpow iednio p rz e p isy o dow odzie z d o k u m e n tu 22. O znacza to, iż 20 Por. Z Ofiarski, op. cit., komentarz do art. 171; J. Majewski, Przestępstwo sprzeniewierzenia się tajemnicy bankowej, Palestra 2000, nr 7/8, s. 13; L. Mazur, Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2008, s. 810; A. Szyszko, Odpowiedzialność prawna związana z tajemnicą bankową, Prawo Bankowe 2000, nr 12, s Por. B. Smykla, op. cit., s Uchwała SN z dnia 29 marca 1990 r., III CZP 102/89, OSNC 1990, nr 10-11, poz. 127.

13 168 Arkadiusz Monkiewicz w ra z ie odm ow y p rz e k a z a n ia inform acji, co do k tó ry ch spoczyw a n a b a n k u ta k i obow iązek, sąd nałożyć m oże za n ie u z a sa d n io n ą odm ow ę u d zielenia inform acji grzyw nę n a podstaw ie a rt k.p.c. P od su m ow an ie O m ów ione cztery rodzaje spraw, w ja k ic h sąd w to k u p o stęp o w an ia cyw ilnego m a z a g w a ra n to w an y dostęp do inform acji objętych ta je m n ic ą b a n k o w ą, sta n o w ią n u m e ru s cla u su s i d ostęp te n n ie m oże być zm ien ian y w drodze w y k ład n i rozszerzającej. P ostulow ać należy, by przep isy dotyczące o g ran iczen ia tajem n icy bankow ej zo stały opracow ane w sposób precyzyjny, tj. d o k ład n ie w skazyw ały, w ja k ic h sp ra w a c h i ja k ic h inform acji żąd ać m ogą sądy. P o s tu la t te n m a oczyw iście b ard ziej u n iw e rsa ln y c h a ra k te r i dotyczy w szy stk ich p rzypadków o d stę p stw od zasady, ja k ą je s t och ro n a inform acji objętych ta je m n ic ą bankow ą. N ależy rów nież p am iętać, iż u ży ty w a rt. 105 u st. 1 p r.b ank. w yraz w yłącznie w sk azu je, iż p rzep isy P ra w a bankow ego w zak resie tajem n icy bankow ej m a ją p ierw szeństw o p rzed in n y m i a k ta m i p raw n y m i, k tó re p rz y z n a ją m ożliw ość ż ą d a n ia u d zielen ia różnego ro d zaju inform acji w to k u p o stę p o w an ia dow odow ego23. O znacza to zatem, iż m ożliw ość ż ą d a n ia p rzez sąd inform acji konfid en cjo n aln y ch w p o stępow aniu cyw ilnym reg u lo w an a będzie n ie p rz e p isa m i k o d e k su p o stęp o w an ia cyw ilnego dotyczącym i zw o ln ien ia z tajem nicy, ale w yłącznie przep isam i P ra w a bankow ego, a k o n k retn ie a rt. 105 tej ustaw y. W p ra k ty c e najw ięcej k o n tro w ersji dotyczyło pojęcia sp raw y spadkow ej, t u je d n a k zarów no n a u k a, ja k i orzecznictw o dość dobrze p o rad ziły sobie z w y k ład n ią, u z n a ją c za sp raw y spadkow e zarów no te ureg u lo w an e w p rz e p i sach k o d eksu p o stęp o w an ia cyw ilnego ja k o n ależące do p o stęp o w an ia sp a d kow ego, ja k i sp raw y z n a tu ry swej spadkow e n a p o d staw ie przepisów p ra w a m a te ria ln e g o, n iezależn ie od try b u ich dochodzenia. J e ś li chodzi o zak res d o stęp u do inform acji k onfidencjonalnych, to b ę d ą to z pew nością w szy stk ie inform acje n iezb ęd n e do ro zstrzy g n ięcia spraw y. P ro b lem aty czn e s ą n a to m ia s t podm ioty, w sto su n k u do k tó ry ch sąd y m ogą ty ch inform acji żądać. Czy u p ra w n ie n ie to dotyczy tylko stro n /u czestn ik ó w p o stępow ania, czy też in fo rm acje te m ogą być p rz e k a z y w an e ta k ż e o d nośnie do osób trzecich, w ja k iś sposób zw iązan y ch są ze sp raw ą. W mojej ocenie są d y u p ra w n io n e są do ż ą d a n ia n iezb ęd n y ch do ro zstrzy g n ięcia sp raw y inform acji konfid encjo n aln y ch dotyczących każdego p o d m io tu będącego stro n ą /u c z e stn ik ie m p o stępow a n ia (o ile w p ro st n ie w yłącza tego P raw o bankow e, ja k m a to m iejsce np. 23 Por. B. Smykla, op. cit., s. 357.

14 Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym 169 w sp ra w a c h o alim en ty ). S ąd nie m oże je d n a k żąd ać inform acji dotyczących osób trzecich. N ie w yłącza to oczyw iście m ożliw ości p rz e słu c h a n ia ty ch osób w c h a ra k te rz e św iadków n a in te re su ją c e okoliczności, gdyż beneficjenci t a jem n icy bankow ej m ogą sw obodnie dysponow ać ty m i in fo rm acjam i, w łącznie z u d zieleniem zgody n a ich p rz e k a z an ie sądow i w try b ie a rt. 104 u st. 3 pr.bank. Ja k o p o s tu la t o c h a ra k te rz e de lege feren d a u zn ać n ależy konieczność zm iany a rt. 105 u st. 1 p k t 2 lit. d p r.b ank. w zak resie dotyczącym ro zszerzen ia d o stęp u s ą d u do inform acji k o n fid en cjo n aln y ch w sp ra w a c h o podział m a ją tk u n ie tylko m iędzy m ałżo n k am i, ale i byłym i m ałżo n k am i, ja k rów nież w e w szy stk ich sp ra w a c h o alim enty, a nie tylko tych, w któ ry ch pozw any je s t stro n ą um ow y zaw artej z b a n k ie m i to zarów no w sto su n k u do pow oda, ja k i pozw anego. Sum m ary Access o f the court to banking secrecy in civil proceedings Key words: banking secrecy, civil proceedings, banking law, banking account. T his a rticle focuses on th e a n a ly sis of th e provisions a u th o riz in g co u rts in civil proceedings to re q u e st for in fo rm atio n covered by b a n k in g secrecy. T he a u th o r ex p lain s d o u b ts about th e subjective a n d objective scope of in fo r m a tio n a v ailab le a n d in d ic a te w h a t cases c a n be co n sid ered for elig ib ility to re q u e st in fo rm a tio n p ro tected. In ad d itio n to th e a n a ly sis of th e c u rre n t legal situ a tio n, th e a u th o r p u ts d em an d s on th e n a tu r e of th e de lege ferenda in d ic a tin g th e a p p ro p ria te n e s s of ex ten d in g access by co u rts to classified in fo rm atio n d u rin g proceedings for th e division of p ro p e rty b e tw een fo rm er spouses a n d in all cases of alim ony, as w ell as in m a tte rs re la tin g to th e erro n eo u s m oney tra n sfe r, b o th in favor of su ffe re r and th e court.