PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W LUSÓWKU Lusówko, 2015r.
2 SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 3 II. AKTY PRAWNE ZOBOWIĄZUJĄCE SZKOŁĘ DO PROWADZENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH 4 III. CELE PROGRAMU.. 5 IV. SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU.. 6 V. DZIAŁY PROGRAMU. 7 VI. SPOSOBY REALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃ. 8 VII. ZAKOŃCZENIE.. 13
3 I. WSTĘP Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej w Lusówku, powstał jako kontynuacja poprzedniego programu obowiązującego w placówce. Uwzględniono w nim treści realizowane dotychczas, ale także doświadczenia wynikające z codziennej praktyki. Program jest skierowany do uczniów, nauczycieli i rodziców. Profilaktyka jest ciągłym procesem chronienia człowieka przed zagrożeniami i reagowania na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona dziecka, ucznia, wychowanka przed zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. Wszystkie zadania mają na celu wyposażenie młodego człowieka w umiejętności budowania dobrych relacji i pozytywnych więzi opartych na skutecznej komunikacji. Poza tym nieodzownym elementem działań profilaktycznych jest poznanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, wyrażania swoich, emocji i opinii. Działania profilaktyczne wspierają pracę nad harmonijnym rozwojem osobowości i zdrowym stylem życia. Celem jest wzmacnianie czynników ochronnych przy jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. Formy i sposoby działań z zakresu profilaktyki dostosowane są do wieku uczniów. Program kierowany jest do każdego ucznia, zarówno zdolnego jak i ze specyficznymi oraz specjalnymi ami edukacyjnymi, ującego pomocy psychologicznopedagogicznej oraz materialnej. Program odpowiada na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole, klasie szkolnej i środowisku.
4 II. AKTY PRAWNE ZOBOWIĄZUJĄCE SZKOŁĘ DO PROWADZENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz.483 ze zmianami); Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r Nr 256, poz.2572 ze zmianami); Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz.1231; Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz.473); Ustawa z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jednolity: Dz. U. z 2002r. Nr 11, poz.109 z późniejszymi zmianami); Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. (Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz.1485 z późniejszymi zmianami: Dz. U. z 2006r. Nr 7, poz.47 i 48; Dz. U. z 2006r. Nr 66 poz.469; Nr 120, poz.826); Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz.55 z późniejszymi zmianami); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011r. w sprawie Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016 (Dz. U. z 2011r. Nr 78, poz.428); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011r. w sprawie sposobu realizacji środków służących zapewnieniu skutecznego wykonania programu Owoce i warzywa w szkole (Dz. U. z 2011r. Nr 103, poz.594); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. ( Dz. U. z 7 sierpnia 2015 r., poz.1113), w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. ( Dz. U. z 28 sierpnia 2015 r., poz. 1249) w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii.
5 III. CELE PROGRAMU: 1. BEZPIECZEŃSTWO w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 2. Poprawa komunikacji w relacjach nauczyciel uczeń, nauczyciel rodzic, uczeń rodzic, uczeń uczeń. 3. Promowanie zdrowego stylu życia i alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. 4. Zapobieganie patologiom tj. agresji, przemocy, uzależnieniom i właściwe reagowanie w chwili pojawienia się ich. 5. Ochrona dziecka ucznia przed czynnikami, które hamują bądź zakłócają jego rozwój. 6. Uwrażliwienie na dostrzeganie innych dzieci i dorosłych. 7. Eliminacja zachowań agresywnych, dyskryminacyjnych i ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, nowych substancji psychoaktywnych, niosących negatywne konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia oraz jego otoczenia społecznego. 8. Stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów. Cele szczegółowe programu: Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią - Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole. - Zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania. - Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych. - Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły. - Systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie. - Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym. - Uwzględnienie profilaktyki uzależnień działania uprzedzające, mające na celu przeciwdziałanie pojawianiu się zachowań ryzykownych związanych
6 z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów, niosących ryzyko negatywnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego ucznia oraz jego otoczenia społecznego. Eliminacja zachowań agresywnych i przemocy w szkole - Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole. - Uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić. - Wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie umiejętności asertywnych. - Kształtowanie umiejętności zastępowania agresji oraz kontroli emocji. - Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. -Wzbudzanie empatii, tolerancji, zachowań prospołecznych i antydyskryminacyjnych. - Pedagogizacja rodziców. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego - Przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole. - Kształtowanie postawy otwartości w życiu społecznym, poprzez wskazywanie odpowiednich wzorów i norm, prowadzących do zdobycia konstruktywnego i stabilnego systemu wartości. - Edukacja prawna uczniów. - Uwrażliwianie uczniów na y innych. -Uwrażliwienie uczniów na akceptację odmienności. -Kształtowanie postaw tolerancyjnych i antydyskryminacyjnych. - Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej. - Rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów. Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego stylu życia - Propagowanie zdrowego stylu życia i zachowań prozdrowotnych - Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu. - Uświadomienie konieczności zachowania higieny i ergonomii pracy. - Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą. - Poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia Profilaktyka uzależnień - Kształtowanie postawy asertywnej - Profilaktyka palenia papierosów. - Profilaktyka picia alkoholu. - Profilaktyka narkomanii, lekomanii, uzależnienia od komputera. - Rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków.
7 -Wdrażanie wybranych programów profilaktycznych. - Informowanie uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią lub innymi uzależnieniami. Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju - Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości. - Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów. - Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań. - Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów - Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń. -Pomoc uczniom w organizowaniu i planowaniu swojej pracy. - Rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji. Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach - Poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych. - Wdrażanie zachowań asertywnych. - Kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji. -Pomoc uczniom w radzeniu sobie z własnymi ograniczeniami. - Kształtowanie umiejętności szukania pomocy. IV. SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI W ramach Programu profilaktyki realizowane są: Program MEN Wyprawka szkolna ; Program Caritas Tornister pełen uśmiechu ; Program Owoce i warzywa w szkole ; Program Szklanka mleka dla każdego ; Systematyczne spotkania ze Strażą Gminną i przedstawicielami Policji Udział w akcji Cytrynka ; Fluoryzacja; Tydzień zdrowia ; Tydzień dobrego słowa ; Koło Przyjaciele Zippiego ; Moje dziecko idzie do szkoły Warsztaty i prelekcje prowadzone przez specjalistów
8 Programy profilaktyczne realizowane są we współpracy z rodzicami i prawnymi opiekunami uczniów, Państwową Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną w Poznaniu, MEN, Caritas, Policją i Strażą Gminną, Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Tarnowie Podgórnym i Dopiewie, Agencją Rynku Rolnego, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami realizującymi świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień i innymi instytucjami wspierającymi działania szkoły. V. DZIAŁY PROGRAMU: 1. Promowanie zdrowego stylu życia oraz zachowania i zasad bezpieczeństwa w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych. 2. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych. 3. Współpraca z rodzicami i instytucjami oraz organizacjami zajmującymi się profilaktyką i pomocą dzieciom. Wspieranie dzieci w trudnej sytuacji materialnej. 4. Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole. 5. Profilaktyka uzależnień.
9 VI. SPOSOBY REALIZACJI POSZCZEGÓLNYCH ZADAŃ: DZIAŁ PROGRAMU Promowanie zdrowego trybu życia oraz zachowania i zasad bezpieczeństw a w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych CELE 1. Zwiększenie bezpieczeństwa w miejscach szczególnie zagrożonych (w szkole, domu i w drodze do/ze szkoły). ZADANIA I SPOSOBY REALIZACJI Realizacja zasad bezpiecznej drogi do szkoły. Spotkania z Policją, Strażą Gminną. Pogadanki, lekcje wychowawcze. Zwracanie szczególnej uwagi przez nauczycieli na korytarzach szkolnych, na boisku i patio, w szatniach i toaletach. TERMIN ODPOWIEDZIALNI cały rok początek roku szkolneg o, zakończe nie roku szkolneg o, przed feriami, wakacja mi i dłuższym i weekend ami Koordynator ds. bezpieczeństwa Wychowawcy, dyżurujący nauczyciele, woźny 2. Bezpieczne ferie i wakacje. Kształtowanie postaw bezpiecznego wypoczynku podczas ferii zimowych i wakacji przerw świątecznych. Spotkania z przedstawicielami Straży Gminnej. Wychowawcy, koordynator ds. bezpieczeństwa, Straż Gminna, Policja 3. Realizacja rządowego programu Radosna szkoła. Objęcie programem uczniów, rozwijanie aktywności fizycznej u dzieci, rozwój i zaspokojenie ruchowych, wdrażanie zasad bezpiecznej zabawy na placu zabaw. wg wychowawcy świetlicy Właściwe korzystanie z miejsca na zabawę, rekreację i wypoczynek, zgodnie z regulaminem szkolnym, cały rok Wychowawcy świetlicy, nauczyciele dyżurujący, wszyscy pracownicy szkoły
10 regulaminem boiska i placu zabaw Wyrabianie nawyków bezpiecznej zabawy. 4.Propagowanie zdrowego stylu życia i odżywiania. Zapoznanie uczniów ze zdrowym stylem życia, uświadomienie, że warto inwestować w swoje zdrowie. Zorganizowanie i przeprowadzenie akcji w szkole w ramach programu Szklanka mleka dla każdego oraz Owoce i warzywa w szkole. cały rok nauczyciele, wychowawcy świetlicy, pielęgniarka Wychowawcy Zajęcia Wychowanie do życia w rodzinie. wg Nauczyciel prowadzący zajęcia wdż. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych. 1. Uczenie umiejętności radzenia sobie z emocjami. Pogadanki, dyskusje z uczniami w ramach godzin do dyspozycji wychowawczych i w ramach zajęć edukacji wczesnoszkolnej, warsztaty profilaktyczne, prelekcje prowadzone przez psychologów, terapeutów i innych specjalistów, treningi umiejętności, projekty, spektakle teatralne, happeningi w miarę, zgodnie z harmono gramem imprez i uroczyst ości Wychowawcy, nauczyciele,dyrektor, pedagog, psycholog, rodzice, zaproszeni specjaliści 2. Wzmacnianie poczucia przynależności do grupy klasowej. Zachęcanie uczniów do pomocy koleżeńskiej. Klasowe uroczystości, cały rok Wychowawcy,, nauczyciele, pedagog, psycholog
11 spotkania pozalekcyjne, wycieczki itp. 3.Organizacja pomocy uczniom mającym problemy w szkole i w domu. Organizowanie zajęć wyrównawczych, korekcyjno kompensacyjnych, socjoterapeutycznych zgodnie z planem Dyrektor, nauczyciele, rodzice, pedagog, psycholog 4. Kształtowanie właściwych postaw uczniów poprzez ukazywanie odpowiednich wzorców. Integrowanie uczniów w czasie zajęć wychowawczych, uroczystości szkolnych. wg 5. Kształtowanie poprawnej komunikacji. Zajęcia z wychowawcami, pedagogiem szkolnym Współpraca z rodzicami i instytucjami oraz organizacjami zajmującymi się profilaktyką i pomocą dzieciom. 1. Pogłębienie współpracy z rodzicami. Udział rodziców w uroczystościach szkolnych, prelekcje dla rodziców, spotkania w obecności Policji. Konsultacje, wywiadówki. zgodnie z planem i harmono gramem uroczyst ości, wg.potrz eb Dyrektor, nauczyciele, rodzice, pedagog 2. Objęcie uczniów programem :Wyprawka szkolna i Tornister pełen uśmiechu. Uczniowie objęci są programem MEN i Caritas wrzesień paździer nik 2015 r. Dyrektor pedagog, wychowawcy 3. Korzystanie z obiadów refundowanych przez OPS w Refundowanie posiłków dla uczniów. cały rok Dyrektor, pedagog
12 Tarnowie Podg. i Dopiewie 4. Wsparcie finansowe wycieczek i wyjazdów. Wsparcie finansowe dla uczniów w trudniejszej sytuacji materialnej, wyjeżdżających na wycieczki. wg Dyrektor, Rada Rodziców 5. Współpraca z parafią w Lusówku i Caritas. Stała współpraca i pomoc finansowa dla dzieci. cały rok Nauczyciele, katecheta, ksiądz 6. Współpraca z OPS w Tarnowie Podg. i Dopiewie Stała współpraca. cały rok Dyrektor, pedagog, psycholog 7. Współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczna w Tarnowie Podgórnym. Współpraca w zakresie pomocy uczniom z trudnościami edukacyjnymi, wg Dyrektor, nauczyciele, pedagog, psycholog Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole. 1. Wzmacnianie poczucia odpowiedzialno ści za mienie własne i społeczne. 2. Przeciwdziałani e i redukowanie agresji w szkole, domu i środowisku lokalnym. Rozmowy, pogadanki z uczniami. Warsztaty dla uczniów Zajęcia socjoterapeutyczne. Rozmowy, pogadanki, lekcje wychowawcze. Cały rok Cały rok Nauczyciele, pedagog, psycholog, pracownicy szkoły, prelegenci i osoby prowadzące warsztaty Nauczyciele, psycholog, pedagog, rodzice, pracownicy szkoły 3. Uczenie alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów. Kształtowanie Pogadanki, lekcje wychowawcze, zajęcia z pedagogiem i psychologiem. Drama, prowadzenie mediacji Cały rok Nauczyciele, pedagog, psycholog
13 umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami. 4. Ukazywanie rodzicom właściwych sposobów radzenia sobie z agresją u dzieci. Spotkania z rodzicami, prelekcje, szkolenia, warsztaty, plakaty informacyjne. Wg Pedagog, psycholog 5. Monitorowanie zachowań pozytywnych i negatywnych uczniów. Korespondencja w dzienniczkach uczniowskich. Na bieżąco Nauczyciele, psycholog, pedagog, rodzice 6. Podnoszenie kultury słowa, eliminowanie wulgaryzmów ze słownika uczniów. Przykład osobisty, pogadanki, lekcje wychowawcze. Filmy, przedstawienia teatralne. Cały rok Nauczyciele, rodzice, pracownicy szkoły 7. Działania informacyjno profilaktyczne na rzecz środowiska, szkoły i indywidualnych osób. Plakaty, tablice ogłoszeń, strona internetowa Wg Wychowawcy, nauczyciele, psycholog, pedagog Profilaktyka uzależnień. 1. Dostarczanie wiedzy o szkodliwości palenia papierosów, picia alkoholu i zażywania narkotyków, substancji psychotropowy ch, nowych substancji psychoaktywny ch Pogadanki, dyskusje, lekcje wychowawcze, udział w akcjach, uroczystościach, przedstawieniach, spotkania z przedstawicielami służby zdrowia Wg Wychowawcy, nauczyciele, pielęgniarka szkolna, psycholog, pedagog
14 2. Uczenie podejmowania decyzji ze szczególnym uwzględnienie m umiejętności odmawiania. Trening asertywności. Szkolenia, warsztaty, pogadanki, lekcje wychowawcze, drama. Wg Wychowawcy, psycholog, pedagog 3.Informowanie uczniów oraz ich rodziców obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców w sytuacjach zagrożenia narkomanią 4.Przestrzegani e zakazu palenia papierosów na terenie szkoły. Indywidualne rozmowy z rodzicami, spotkania rodziców z przedstawicielami Policji Zakaz palenia papierosów na terenie szkoły. Cały rok Wszyscy pracownicy i uczniowie szkoły 5. Propagowanie świadomego wybierania programów TV i racjonalnego korzystania z komputera. Pogadanki, lekcje wychowawcze, zajęcia komputerowe, gazetki informacyjne, plakaty. Wg Rodzice, nauczyciele, wychowawcy
15 VII. ZAKOŃCZENIE Praca profilaktyczna nie powinna być prowadzona jedynie w trybie doraźnych wydarzeń i wyodrębnionych akcji, chociaż i to jest ne i pożyteczne, lecz powinna stanowić zwarty blok działań profilaktycznych, realizowanych systematycznie i planowo. Za realizację i efekty działań podjętych w ramach programu profilaktyki odpowiedzialni są nauczyciele, rodzice, pedagog, psycholog. Nadzór nad realizacją programu profilaktycznego sprawuje dyrektor szkoły.