Moduł 4. Analiza SWOT Mocne i słabe strony szkoły w realizowaniu działań w zakresie doradztwa zawodowego Czym jest analiza SWOT Analiza SWOT to jedna z metod wykorzystywanych w analizie strategicznej firm, placówek, instytucji nawet miast czy całych regionów. Jest to metoda do badania otoczenia organizacji oraz analizy jej wnętrza. Nazwa pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: o siła (S), o słabość (W), o szanse (O) i o zagrożenia (T). Czynniki podlegające analizie SWOT o Mocne strony (S-strengths) wszystko, co może korzystnie przyczynić się do rozwoju przedsięwzięcia i w dużej mierze jest zależne od instytucji o Słabe strony (W-weaknesses) to bariery dla rozwoju przedsięwzięcia zależne od instytucji o Szanse (O-opportunities) to ogół czynników zewnętrznych, które mogą mieć korzystny wpływ na rozwój przedsięwzięcia o Zagrożenia (T-threats) to ogół czynników zewnętrznych, które mogą mieć niekorzystny wpływ na rozwój przedsięwzięcia Analiza SWOT dostarcza odpowiedzi na wiele pytań: o Których zagrożeń firma powinna unikać? o Które szanse powinna wykorzystywać? o Które słabe strony należy poprawić? o Na których mocnych stronach trzeba się oprzeć? Odpowiedzi na te pytania dają podstawę do skutecznego zarządzania firmą/placówką.
Korzyści z wykonania analizy SWOT są następujące: o metoda umożliwia instytucji zidentyfikowanie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń płynących z otoczenia, o pozwala na określenie zarówno pozycji instytucji na rynku i kierunków dalszego rozwoju, o stanowi podstawę do budowania planów strategicznych, o jest instrumentem planowania, a nawet szerzej zarządzania, ponieważ planowanie jest funkcją zarządzania, o dzieli wszystkie czynniki, które mają wpływ na pozycję organizacji na: zewnętrzne wewnętrzne negatywne pozytywne. Czynniki wewnętrzne są to takie czynniki, które są zależne od zasobów własnych. Każda z tych grup rozpatrywana jest ze względu na pozytywny lub negatywny wpływ na analizowaną sytuację. Wewnętrzne Zewnętrzne Pozytywne Mocne strony (S) Szanse (O) Negatywne Słabe strony (W) Zagrożenia (T) Mocne strony zależą od jednostki/placówki. Może to być kadra nauczycielska, zasoby materialne i finansowe itd. Słabe strony również zależą od jednostki/placówki. To one ograniczają możliwości i sprawiają, że wiele szans nie zostaje wykorzystanych. Na szanse i zagrożenia nie mamy wpływu. Są one ulokowane w otoczeniu. Można się starać unikać zagrożeń i próbować wykorzystywać pojawiające się szanse. Do zagrożeń można zaliczyć: kryzys ekonomiczny, brak dostępu do szkoleń lub instytucji edukacyjnych, nadwyżkę absolwentów danego kierunku. Analiza SWOT etapy I. Identyfikacja wnętrza instytucji II. Identyfikacja otoczenia instytucji III. Określenie pozycji instytucji i kierunków jej rozwoju
Określenie pozycji instytucji i kierunków jej rozwoju Wnioski z analizy nie mogą być prostym powtórzeniem wymienionych w tabeli mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. Powinny one wynikać odpowiednio z porównania lewej i prawej strony tabeli, by móc wskazać sposób najpełniejszego wykorzystania mocnych stron i pojawiających się szans w celu zminimalizowania lub zmodyfikowania słabych stron oraz zagrożeń Strategie Szanse (O) Zagrożenia (T) Mocne strony (S) SO - Strategia maxi-maxi ST - Strategia maxi-mini Słabe strony (W) WO - Strategia mini-maxi WT - Strategia mini-mini Strategia SO dotyczy organizacji, w której przeważają mocne strony, a w otoczeniu występują sprzyjające warunki, co umożliwia rozwój i ekspansję. Strategia WO przyjmowana jest przez organizacje, w których przeważają słabe strony, ale w otoczeniu istnieje korzystny układ wpływów. Polega ona na umiejętnym wykorzystaniu szans, aby poprawić własne niedomogi. Strategia ST określa sytuację, w której istnieje niekorzystny układ sił zewnętrznych, ale jednocześnie organizacja charakteryzuje się dużym potencjałem wewnętrznym. Strategia polega na podejmowaniu prób przezwyciężania zagrożeń w konfrontacji z rzeczywistością. Strategia WT podejmowana jest w sytuacji pozbawienia szans rozwojowych, nieprzychylnego otoczenia i niewielkiego potencjału wewnętrznego, kiedy to podejmuje się starania o przetrwanie lub likwidację. o V. Drabik-Podgórna, Innowacja edukacyjna w poradnictwie zawodowym, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2005 o K. Druczak, J. Minta, Inspirujemy naszych uczniów Poradnik metodyczny z zakresu doradztwa zawodowego dla nauczycieli gimnazjum, KOWEZiU, Warszawa 2013 (w druku) o R. Tylińska, Analiza SWOT instrumentem w planowaniu rozwoju, WSiP 2005 o www.analiza-swot.pl [data dostępu: 01.08.2014]