Szkolny Program Profilaktyki na 2012-2015
WPROWADZENIE Profilaktyka jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży w okresie dorastania. Jest to faza rozwoju, w czasie której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Fazę tę najczęściej charakteryzuje brak integracji, dlatego jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie działań ryzykownych. Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji zaburzających prawidłowy rozwój. Należą do nich: Środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań. Modelowanie takich zachowań w domu i w szkole. Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne. Słabe wyniki w nauce. Brak celów życiowych. Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych. Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych
Zaproponowany program stanowi rozwinięcie programu wychowawczego realizowanego w szkole, mającego na celu kształtowanie osobowości uczniów i wspieranie ich rozwoju. I. DIAGNOZA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO Szkoła Podstawowa w Momotach Górnych jest niewielką szkołą, co w połączeniu z przyjaznym i bezpiecznym otoczeniem sprawia, iż stwarzamy naszym uczniom duże poczucie bezpieczeństwa. Przyczyn zachowań ryzykownych jest jednak wiele. Wszyscy uczniowie naszej szkoły mieszkają na wsi, a zatem dostęp do korzystania z różnych propozycji ośrodków kulturalnych mają utrudniony. Wykształcenie rodziców - najczęściej zawodowe i średnie, może być przyczyną braku aspiracji naukowych, ale może również wpływać motywująco. Wiele rodzin korzysta z pomocy opieki społecznej. Wśród mieszkańców społeczności lokalnej nasila się w ostatnich czasach uzależnienie od alkoholu. Obserwuje się małą aktywność społeczną wśród mieszkańców ( brak stowarzyszeń, klubów, kół itp.) Szkoła i parafia jest jedynym ośrodkiem kultury w naszej miejscowości. Diagnozy środowiska szkolnego dokonano na podstawie rozmów z uczniami, rodzicami, obserwacji zachowania uczniów, analizy dokumentacji wychowawców klasowych. Analiza wyników badań potwierdziła wstępne zidentyfikowanie obszarów zagrożeń występujących w naszej szkole i posłużyła do skonstruowania Szkolnego Programu Profilaktycznego w Momotach Górnych. Przeprowadzona diagnoza posłużyła do określenia domniemanych przyczyn zachowań ryzykownych: ZACHOWANIA RYZYKOWNE Wulgaryzmy, brak kultury osobistej Brak zainteresowania nauką Przyczyny - obyczaj środowiskowy - wzorce wyniesione z domu - chęć zaimponowania - wyraz buntu, manifestowanie dorosłości - wzorce w mediach - brak reakcji dorosłych - ubóstwo językowe - niedostosowanie wymagań do poziomu uczniów - niejasne kryteria oceniania uczniów - jakość programów nauczania - lenistwo - nudne lekcje -negatywny wpływ grupy rówieśniczej - brak zainteresowania ze strony rodziców
Palenie papierosów, picie alkoholu Zachowania agresywne - ciekawość - wpływ reklamy w mediach - wzorowanie się na dorosłych - sposób na odreagowanie - moda, szpan - nuda, przekora, bunt - sytuacja domowa - negatywny wpływ grupy rówieśniczej - negatywne wzorce, także nawyków w mediach - sposób na odreagowanie stresu i załatwienie sprawy - chęć dominowania, zaistnienia w grupie - moda na agresję w grupie rówieśniczej - nieumiejętność radzenia sobie z problemami - odpowiedź na prowokację II. CELE I ZAŁOŻENIA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Realizacja zadań zawartych w Programie Profilaktyki powinna przygotować uczniów do szukania rozwiązań problemów, umiejętności współżycia z ludźmi oraz dokonywania trafnych wyborów, służących ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Program, ma na celu zmianę niezadowalających zachowań uczniów, przewiduje działania na rzecz dzieci, podejmowane przez grono pedagogiczne, które mają przeciwdziałać marginalizacji lub wykluczeniu społecznemu uczniów. Program ma być rozwinięciem potencjału dziecka wyniesionego z domu rodzinnego. Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców. Może być dobrze zrealizowany przy współpracy z pracownikami różnych instytucji działającymi na rzecz dziecka : Poradnia Psychologiczna, Ośrodek Pomocy społecznej, Policja,Sąd Rodzinny, Straż Miejska, Kościół. Szkolny program profilaktyki uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów naszego środowiska. Jest on zintegrowany ze Statutem Szkoły i Programem Wychowawczym i ma na celu: 1. Przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym. Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy eliminowanie zachowań agresywnych. Wdrażanie do prawidłowego pojmowania norm zachowania przyjętych przez społeczeństwo, w miejscach publicznych oraz w środowisku rodzinnym. Dążenie do stworzenia modelu człowieka szczęśliwego wszelkie nałogi są zazwyczaj rekompensatą dyskomfortu psychicznego. 2. Promowanie zdrowego stylu życia. Zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego. Wspomaganie zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez kształcenie umiejętności i nawyków ruchowych. Stwarzanie możliwości udziału w zajęciach sportowo - rekreacyjnych. Organizacji czasu wolnego. 3. Kształtowanie ważnych psychologicznie i społecznie umiejętności.
Rozwijanie umiejętności interpersonalnych, kształcenie umiejętności zachowywania się w różnych sytuacjach, doskonalenie technik asertywnych umiejętność mówienia NIE. 4. Wzmacnianie poczucia własnej wartości i tożsamości. Uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji. Wyrabianie poczucia tożsamości i własnej wartości oraz wiary w siebie. 5. Uświadomienie zagrożeń związanych z pracą dzieci w rodzinnych gospodarstwach rolnych. usuwanie zagrożeń wynikających z oddziaływania szkodliwych czynników środowiska prac rolnych. Przekazania rodzicom informacji dotyczących bezpiecznej pomocy dzieci w gospodarstwie Kształtowanie wśród dzieci przekonań o konieczności przestrzegania zasad bezpieczeństwa przy wykonywaniu pracy. Dzieci wykorzystują przekazaną wiedzę na temat bezpiecznych sposobów wykonywania pewnych prac. Przekazania dzieciom wiedzy na temat zasad udzielania pierwszej pomocy. 6. Zapobieganie uzależnieniom Wspieranie czynników chroniących: Silna więź z rodzicami Zainteresowanie nauką i własnych rozwojem Praktyki religijne Podtrzymywanie tradycji i kształcenie szacunku dla jej norm Konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety III. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU Realizacja programu odbywać się będzie w ramach: 1. Zajęć dydaktyczno wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych przez wychowawców i nauczycieli przedmiotu, realizacji ścieżek edukacyjnych, a także na wycieczkach, spotkaniach oraz imprezach okolicznościowych, 2. Zajęć pozalekcyjnych z dziećmi mających na celu; Możliwość rozwijania przez uczniów własnych zainteresowań Rozwiązywanie problemów oraz radzenie sobie z przejawami przemocy. Umiejętność otwartego wyrażania myśli, uczuć i przekonań. 3. Poświęcania szczególnej uwagi wychowawcy na wzmocnienie poczucia własnej wartości wychowanka poprzez: Okazanie zainteresowania każdemu wychowankowi Badanie środowiska domowego oraz indywidualne rozmowy z rodzicami lub opiekunami Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków Wspólne opracowywanie metod postępowania w sytuacjach konfliktowych Dzielenie się z rodzicami pozytywnymi uwagami o dziecku
4. Pedagogizacja rodziców w ramach: zebrań ogólnych, spotkań z wychowawcami, korespondencji z rodzicami oraz różnymi członkami społeczności Szkolnej i pozaszkolnej. IV. METODY REALIZACJI PROGRAMU 1. Metody aktywizujące jednostkę i środowisko: quizy, konkursy plastyczne, muzyczne, literackie, apele, teatrzyki, działalność kół zainteresowań pomoc koleżeńska, szkolenia rodziców nauczycieli, dni otwarte, zawody sportowe, wycieczki, kuligi. 2. Metody eksponujące: Impresyjne polegające na wywołaniu u uczniów określonych zachowań i zmian w postawach moralnych, przeżywanie głębokich emocji. Ekspresyjne stwarzanie sytuacji, w których uczeń nie tylko przeżywa, ale i tworzy np. drama, odgrywanie ról, inscenizacje, wystawy prac. 3. Metody podające: mini wykład, pogadanka, rozmowa kierowana, dyskusja. 4. Metoda projektów. V. ADRESACI PROGRAMU I STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Niniejszy program skierowany jest do: uczniów, nauczycieli i rodziców. Praca profilaktyczna w szkole została zaplanowana na trzech związanych ze sobą poziomach: 1. Profilaktyka wśród dzieci i dla dzieci. 2. Profilaktyka wśród nauczycieli. 3. Profilaktyka wśród rodziców. Rada Pedagogiczna Opiniuje zadania w zakresie profilaktyki. Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych. Analizuje działalność profilaktyczną. Nauczyciele Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych. Wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP. Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. Wychowawca klasy Integruje zespół klasowy. Dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie.
Wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów. Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych. Określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb. Organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli. Podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli. Wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu profilaktyki szkolnej. Dyrektor Monitoruje pracę wychowawców klas w zakresie profilaktyki. Diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki. Współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki.. Inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Szkolnym programie profilaktyki. Rada Rodziców Opracowuje Szkolny program profilaktyki. Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki. Współpracuje z Radą Pedagogiczną, dyrektorem, Samorządem Uczniowskim. Rodzice Przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki. Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony nauczycieli i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki. Wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych Organ prowadzący Gmina Janów Lubelski Decyduje o zatrudnianiu i wymiarze czasu pracy pedagoga, psychologa, logopedy. Współuczestniczy w wyposażaniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne do realizacji Programu VI. PRZEWIDYWANE EFEKTY PLANOWANYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W wyniku zastosowania szkolnego programu profilaktyki: UCZNIOWIE: Zmniejszy się wskaźnik występowania agresji i przemocy Posiądą wiedzę na temat uzależnień i ich negatywnych skutków Będą dostrzegali swoje mocne strony
Chętnie i aktywnie uczestniczą w promocji zdrowego stylu życia Zmniejszy się wypadkowość wśród uczniów pomagających w rodzinnych gospodarstwach rolnych RODZICE: Usystematyzują swoją wiedzę na temat uzależnień, mechanizmów agresji i przemocy Zwiększy się świadomość zagrożeń występujących z angażowania dzieci do prac w rodzinnych gospodarstwach rolnych; higienicznego trybu życia, racjonalnego odżywiania Korzystają ze wsparcia instytucji specjalistycznych NAUCZYCIELE/ WYCHOWAWCY Podwyższą swoje kompetencje wychowawcze i profilaktyczne Wychowawca na każdy rok szkolny opracuje na podstawie SPP plan działań profilaktycznych dla swojej klasy, w którym uwzględni zadania, sposoby realizacji, formy i metody pracy. VII. EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Opracowany program będzie realizowany w ciągu trzech lat. Szkolny program profilaktyczny będzie poddany ewaluacji na zakończenie każdego roku szkolnego poprzez : Diagnozę wybranych obszarów Podstawową formą ewaluacji będą: Ankiety skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców Obserwacja Wywiad, rozmowa Hospitacje prowadzone przez dyrekcje szkoły Wnioski z ewaluacji będą przedstawione Radzie Pedagogicznej, a planowane zmiany zatwierdzane uchwałą, po wcześniejszym zaopiniowaniu przez Radę Pedagogiczną i Samorząd Uczniowski