RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ

Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Nr 16 Szczecin Zachodniopomorski Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Szczecinie

Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego z przedstawionych poniżej obszarów. Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji: o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na różnego rodzaju testach, egzaminach), o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów), o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się), o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania decydujących o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce). Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. 2 / 42

Opis metodologii: Badanie zostało zrealizowane w dniach 15-03-2012-22-03-2012 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli Teresa Malinowska, Beata Giebas. W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł - dyrektora, uczących w szkole nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców, partnerów szkoły i przedstawicieli samorządu lokalnego. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej), jakościowe (wywiady indywidualne, grupowe, obserwację i analizę źródeł zastanych). Zestawienie metod, technik doboru próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej. Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą. Kategoria badanych/źródła danych Dyrektor szkoły Nauczyciele Pracownicy niepedagogiczni Uczniowie Rodzice Partnerzy szkoły, przedstawiciele samorządu lokalnego Obserwacja zajęć Obserwacja zajęć pozalekcyjnych Obserwacja szkoły Analiza danych zastanych Metoda/technika Sposób doboru próby Wielkość próby/liczba obserwowanych jednostek Indywidualny wywiad nd nd pogłębiony Ankieta elektroniczna (CAWI) nd nd Ankieta elektroniczna (CAWI) Badanie na próbie pełnej 39 "Szkoła, w której pracuję" Wywiad grupowy Nauczyciele zróżnicowani pod 7 zogniskowany (FGI) względem stażu, nauczanego przedmiotu i pracy w zespołach zadaniowych oraz pedagog szkolny Wywiad grupowy Pracownicy inni niż 5 zogniskowany (FGI) nauczyciele Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Ankieta audytoryjna (PAPI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Przedstawiciele trzech ostatnich roczników, wywiad prowadzony przy udziale wychowawców Przedstawiciele rady rodziców i rad klasowych, reprezentujący różne roczniki oraz wszyscy chętni Badanie na próbie pełnej rodziców uczniów klas rok niższych od najstarszych. Przedstawiciele samorządu lokalnego i instytucji wskazanych przez dyrektora jako partnerzy 8 godzin lekcyjnych, dobór uwzględnia różnorodność uczniów w szkole. Klasy uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim uczestniczące w obserwacji, to klasy najstarsze i rok młodsze od najstarszych. W przypadku szkół dla uczniów z upośledzeniem umiarkowanym lub znacznym - obserwacja obejmuje po jednym oddziale z każdego etapu edukacyjnego. Na zewnątrz, przed i po lekcjach, podczas przerw, podczas zajęć pozalekcyjnych 8 5 55 7 0 nd 3 / 42

Informacja o placówce Nazwa placówki Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna Nr 16 Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Jan Paweł II Zasadnicza szkoła zawodowa Szczecin Jagiellońska Numer 65 Kod pocztowy 70-382 Urząd pocztowy Szczecin Telefon 914845194 Fax Www www.sosw2.republika.pl Regon 81051245700000 Publiczność Kategoria uczniów Charakter publiczna Dzieci lub młodzież specjalna Uczniowie, wychow., słuchacze 190 Oddziały 16 Nauczyciele pełnozatrudnieni 40 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 0 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 0 Średnia liczba uczących się w oddziale 11.88 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy 4.75 ZACHODNIOPOMORSKIE Szczecin Szczecin gmina miejska Liczba mieszkańców Wysokość wydatków na oświatę Stopa bezrobocia 4 / 42

Wprowadzenie: obraz placówki Zachęcamy do zapoznania się z treścią raportu przygotowanego przez zespół wizytatorów Kuratorium Oświaty w Szczecinie. Poniżej znajdziecie Państwo wiele interesujących informacji wynikających z badania ewaluacyjnego. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 im. Czesława Piskorskiego w Szczecinie jest placówką kształcenia specjalnego dla młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w wieku od 16 do 24 lat. W skład Ośrodka wchodzą Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 16, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy nr 2 oraz grupy wychowawcze dziewcząt i chłopców. Ośrodek jest placówką feryjną zapewniającą wychowankom całodobową opiekę w dni nauki szkolnej oraz w dni wolne od nauki dla wychowanków, nad którymi z różnych przyczyn nie mogą sprawować opieki rodzice lub opiekunowie. Nadrzędnym celem działalności Specjalnego Ośrodka Szkolno - Wychowawczego nr 2 im. Czesława Piskorskiego w Szczecinie jest wszechstronne przygotowanie uczniów i wychowanków do życia. Wychowanie do samodzielnego podejmowania decyzji i dokonywania właściwych wyborów dotyczących rodzajów i jakości kontaktów z innymi ludźmi, kształcenia, zdobycia zawodu, pełnienia ról społecznych. Wychowanie na uczciwych, dobrych, rzetelnych pracowników, kochających i troskliwych rodziców. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 mieści się w dwóch budynkach szkolnych przy ulicy Jagiellońskiej oraz przy ulicy Ściegiennego w Szczecinie. Otoczony jest zagospodarowanym terenem zieleni wraz z boiskami. Szkoła jest dobrze wyposażona, posiada pracownie dydaktyczne, pracownię multimedialną i komputerowe, czytelnię ICIM bibliotekę, świetlicę, aulę, salę gimnastyczną z kompleksem szatni i łazienek z natryskami a także warsztaty szkolne dla różnych kierunków kształcenia. W szkole panuje życzliwa atmosfera oparta na kulturze osobistej, poszanowaniu godności każdego człowieka, tolerancji i wyrozumiałości. Zatrudnieni nauczyciele współpracują w zespołach przedmiotowych i wychowawczych, przeprowadzają analizę jakościową i ilościową wyników egzaminów zewnętrznych i przygotowują wnioski do dalszej pracy. Realizując treści podstawy programowej starają się angażować młodzież w procesy edukacyjne, dążą do rozwijania zdolności i zainteresowań uczniów. Szkoła odpowiada na potrzeby rynku pracy, uczniowie są dobrze przygotowani do wykonywania wyuczonego zawodu. Cechuje ich dokładność i sumienność, nabywają umiejętności współpracy, prezentują zachowania zgodne z ogólnie przyjętymi normami społecznymi. Wszystkie działania szkoły są realizowane przez wysoko wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną, którą wspierają różni specjaliści i instytucje w środowisku lokalnym. 5 / 42

Wyniki ewaluacji: Obszar: Efekty Wymaganie: Analizuje się wyniki sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe Komentarz: W Zasadniczej Szkole Zawodowej Specjalnej nr 16 w Szczecinie analizuje jakościowo i ilościowo wyniki egzaminów zewnętrznych. Analiza niezbędna jest do wyciągania wniosków w celu poprawy jakości pracy szkoły. Wnioski z analizy są wdrażane i przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Wypowiedzi dyrektora i nauczycieli wskazują na to, że w szkole przeprowadzana jest analiza wyników egzaminów zewnętrznych. Ankietowani nauczyciele (35 z 39) przyznali, że otrzymali pełną informację dotyczącą wniosków z analizy jakościowej i ilościowej wyników egzaminów zewnętrznych. Analiza ilościowa opiera się na porównywaniu wskaźników statystycznych takich jak: procentowe wyniki egzaminu zewnętrznego pisemnego i praktycznego wg kierunku kształcenia, liczby przystępujących do egzaminu i zdawalność na poszczególnych kierunkach w porównaniu do wyników uczniów z okręgu, i z województwa. Analiza jakościowa wyników egzaminu to: ocena łatwości etapu pisemnego i praktycznego oraz dla poszczególnych kierunków według obszarów umiejętności. Analiza prowadzona jest przez Szkolny Zespół ds. Analizy Wyników Egzaminów Zewnętrznych. Z wynikami prac zespołu zapoznawani są wszyscy nauczyciele i rodzice. Raport z analizy znajduje się także w wersji elektronicznej. Zdaniem dyrektora i nauczycieli prowadzona analiza wyników egzaminów służy poprawie jakości pracy szkoły. W opinii respondentów ważne jest, by dokonać zmian w procesie edukacyjnym, poprawić wyniki nauczania, a także wypracować wnioski do pracy na kolejny rok szkolny. Wnioski z analiz są wdrażane po to, by przygotować uczniów do pełnego uczestniczenia w życiu społecznym. W szkole wdrożono następujące wnioski: próbne egzaminy zawodowe na wszystkich kierunkach kształcenia prowadzone są dwa razy w ciągu roku szkolnego, na zajęciach teorii zawodowej i zajęciach praktycznych, doskonalony jest 4-etapowy system pracy, prowadzone są zajęcia utrwalające wiadomości z zakresu teorii zawodowej oraz rozwijających umiejętności zawodowe, rozwijane są umiejętności matematyczne z wykorzystaniem zadań egzaminacyjnych ze wszystkich kierunków kształcenia na lekcjach matematyki, wprowadzono (obok typowych prac pisemnych) sprawdziany w formie testowej na wszystkich przedmiotach w szczególności na zajęciach teorii zawodowej i podstawach przedsiębiorczości, doskonali się umiejętności czytania ze zrozumieniem na wszystkich przedmiotach, rozszerzono korelację międzyprzedmiotową współpracę nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących i przedmiotów zawodowych, wypracowane wnioski przekazywane są pracodawcom w celu podniesienia efektywności kształcenia oraz rozwoju osobowości ucznia. Ankietowani nauczyciele (39 z 39) stwierdzili, że wnioski z analizy realizują poprzez: modyfikowanie rozkładu materiału, programu nauczania i metod pracy (w zależności od poziomu wiedzy uczniów), ćwiczenia tych elementów, które sprawiały uczniom problemy, doskonalenie czteroetapowego systemu pracy w celu uzyskania jak najlepszych wyników na egzaminach zewnętrznych, zwiększania współpracy z nauczycielami przedmiotów ogólnozawodowych, ukierunkowanie pracy tak, by jak najlepiej przygotować ucznia w zakresie pierwszej pomocy odpowiednio do zawodu, wymagań w zakresie BHP, przygotowanie uczniów do udziału w konkursach zawodowych np.: Najsprawniejszy w zawodzie, Z materiału badawczego (wywiad z dyrektorem i analiza dokumentacji) wynika, że w szkole stosuje się jakościowe i ilościowe metody analizy. Do analizy ilościowej wykorzystuje się informacje dotyczące liczby złożonych deklaracji; liczby uczniów przystępujących do egzaminu zawodowego; ilości uzyskanych dyplomów 6 / 42

potwierdzających kwalifikacje zawodowe; wyników procentowych etapu pisemnego i praktycznego na poszczególnych kierunkach kształcenia; liczby osób, które zdały część pisemną i praktyczną; wyników procentowych według obszarów umiejętności. Analizie jakościowej poddawane są wyniki indywidualne poszczególnych uczniów na wszystkich kierunkach kształcenia; dokonywana jest ocena stopnia trudności etapu pisemnego i praktycznego; ocena wskaźników wg obszarów umiejętności oraz w celu określenia stopnia opanowania standardów egzaminacyjnych. Na podstawie zebranych danych sporządzany jest raport - Analiza Wyników Egzaminów Zewnętrznych Potwierdzających Kwalifikacje Zawodowe zawierający między innymi analizę porównawczą zdawalności (w szkole, okręgu, województwie) na wszystkich kierunkach kształcenia oraz podstawowe wskaźniki statystyczne. Przeprowadzone wywiady (z dyrektorem, nauczycielami, partnerami i samorządem) oraz analiza dokumentacji szkolnej pozwala na stwierdzenie, że wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Wnioski z analizy egzaminów zewnętrznych z uwzględnieniem diagnozy wstępnej oraz przepływ informacji między nauczycielami spowodował, że uczniowie uzyskują coraz lepsze wyniki. Wprowadzenie programu zajęć pozalekcyjnych (uwzględniających wyniki analiz) przełożyło się na wzrost wyników w nauce. Udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych pozwala na rozwijanie ich zainteresowań, umiejętności ze szczególnym uwzględnieniem obszarów takich jak: planowanie, organizowanie, wykonanie, prezentacja. Powyższe argumenty potwierdzają spełnienie wymagania na poziomie wysokim. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności Komentarz: W szkole uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodne z podstawą programową. Diagnozuje i analizuje się osiągnięcia szkolne uczniów uwzględniając ich możliwości rozwojowe, a wyciągnięte wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce. Nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskiwania lepszych wyników uczących się. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodne z podstawą programową. Z przeprowadzonej wśród nauczycieli ankiety wynika, że w poprzednim roku szkolnym uczniowie w dużym stopniu opanowali wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej. Wśród partnerów i pracowników samorządu lokalnego panuje przekonanie, że uczniowie kończąc szkołę są pracowici, dobrze wykonują zadania i są wzorem dla innych. Takich umiejętności nie wynoszą z domu rodzinnego, jest to efekt kształcenia. Ważne jest, że szkoła nie skupia się wyłącznie na edukacji, ale też na wychowaniu młodzieży. Z wywiadu z dyrektorem i ankiety dla nauczycieli wynika, że w szkole analizuje się osiągnięcia uczniów poprzez: diagnozę wstępną z przedmiotów ogólnokształcących (j. polski, matematyka, geografia, wychowanie fizyczne) na początku pierwszego roku nauki w szkole, diagnozę bieżącą systematyczny pomiar w odniesieniu do indywidualnych uczniów i zespołów klasowych, ewaluację (co najmniej dwukrotnie w ciągu roku szkolnego) Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych, ocenianie cząstkowe (testy, sprawdziany, odpowiedzi ustne, 4-etapowy system działania ćwiczenia, kartkówki, aktywność, praca domowa, praca w grupach), jakościową i ilościową analizę wyników nauczania oraz egzaminu zawodowego, analizę udziału młodzieży w konkursach i zawodach sportowych, Z dokumentacji szkolnej wynika, że na wszystkich kierunkach kształcenia przeprowadza się egzaminy próbne, sprawdziany, kartkówki. Każdego roku (we wrześniu) prowadzona jest Diagnoza Profilu Rozwoju Młodzieży i Osób Dorosłych szkoła posiada komputerowy program do diagnozy młodzieży i osób dorosłych o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Na wszystkich przedmiotach dokonywane są diagnozy wstępne i końcowe. 7 / 42

Analiza osiągnięć szkolnych uwzględnia możliwości rozwojowe uczniów. Podczas przeprowadzonych wywiadów Pani Dyrektor i przedstawiciele nauczycieli stwierdzili, że uwzględnianie możliwości rozwojowych uczniów jest podstawą działań szkoły. Prowadzona jest obserwacja wstępna uczniów, która służy m.in. określeniu trafności wyboru kierunku kształcenia, a w niektórych przypadkach dokonuje się zmiany kierunku kształcenia. Dla każdego ucznia zespół nauczycieli i wychowawców przygotowuje wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania na podstawie: orzeczeń i opinii, dokumentacji z poprzednich placówek, wywiadów z rodzicami, wywiadów środowiskowych, dokumentacji medycznej, informacji od innych specjalistów (np. psychologów, pedagogów, logopedów), badań prowadzonych w szkole, dokumentacji prowadzonej przez wychowawcę klasy. Prowadzona jest systematyczna analiza orzeczeń i zawartych w nich zaleceń Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych w celu zakwalifikowania uczniów na odpowiednie zajęcia rewalidacyjne i pozalekcyjne. Zajęcia te wspomagają rozwój psychofizyczny ucznia i wspierają w osiąganiu możliwie najlepszych wyników w nauce. Prowadzona jest wnikliwa obserwacja każdego ucznia (szczególnie w klasach pierwszych), w kierunku możliwości rozwojowych, a następnie sporządza Indywidualne Programy Edukacyjno -Terapeutyczne. Informacje pozyskiwane są też na bieżąco, w ramach spotkań zespołów nauczycieli uczących w poszczególnych klasach, od wychowawców i innych nauczycieli, pedagogów i psychologa szkolnego, co pozwala na określenie stopienia opanowania przez uczniów wiedzy i umiejętności; rozwinięcia zdolności, zainteresowań i motywacji, ukształtowania przekonań i postaw. Pod koniec pierwszego i drugiego semestru odbywają się spotkania nauczycieli uczących w danej klasie, którzy dokonują analizy osiągnięć poszczególnych uczniów w pod kątem jego możliwości rozwojowych, w kontekście obserwacji prowadzonych przez członków zespołu wyników oddziaływań wychowawczych i edukacyjnych. W przypadku trudności w nabywaniu wiedzy i umiejętności przez poszczególnych uczniów na wniosek wychowawcy lub nauczyciela uczącego danego przedmiotu pedagog szkolny konsultuje się z rodzicami; przeprowadza rozmowy diagnozujące w celu określenia przyczyn i udzielenia uczniowi wsparcia. Dzięki analizie osiągnięć szkolnych uczniów uwzględniających ich możliwości rozwojowe powstało wiele kół zainteresowań (Koło Teatralne, Zespól Wokalny, Koło Krajoznawczo Turystyczne, Koło Krawieckie, Koło Mody i Modelek, Koła Sportowe, Szkolne Koło Edukacji Morskiej). Skutkiem takich analiz jest też fakt, że coraz więcej uczniów bierze z sukcesami udział w zawodach i konkursach: przedmiotowych (np. matematycznym), zawodowych (cukiernicze, gastronomiczne, stolarskie), artystycznych, a także w zawodach sportowych (pływanie, tenis stołowy, piłka koszykowa, piłka nożna). Kolejnym przykładem może być wiara w możliwości uczniów; stwarzanie im sytuacji do przejęcia odpowiedzialności np.: powierzanie uczniom prowadzenia apeli wychowawczych, uroczystości szkolnych, akcjach charytatywnych np. kiermaszu i koncercie świątecznym. Kolejny przykład dotyczy lekcji wychowania fizycznego, na których dobierane są metody, formy i tempo pracy z uwzględnieniem określonych dysfunkcji uczniów. Należy również wspomnieć, że w przedmiotowych systemach oceniania uwzględnia się także postęp, jaki osiąga uczeń, a nie tylko i wyłącznie poziom jego umiejętności i wiadomości. Nauczyciele, dodali ponadto, że możliwości rozwojowe uczniów są punktem wyjścia do przeprowadzenia analizy ich osiągnięć. Jak wynika z wywiadu grupowego z nauczycielami w szkole formułuje się wnioski z analizy osiągnięć uczących się. Rozszerzono ofertę zajęć dodatkowych; zorganizowano konkursy przedmiotowe na każdym kierunku kształcenia, np.: najlepszy w zawodzie, wprowadzono godziny dydaktyczno-wyrównawcze oraz zorganizowano więcej wycieczek zawodoznawczych. W wywiadzie grupowym uczniowie stwierdzili, że zajęcia w których dziś uczestniczyli były łatwe, oprócz matematyki (trudne zadania). Dalsze badanie (wywiad z dyrektorem i nauczycielami) dowiodło, że w szkole wdraża się wnioski z analizy osiągnięć uczących się. Dodatkowo każdy uczeń podejmujący działania w zakresie własnego rozwoju może liczyć na pomoc zarówno wychowawcy klasy, jak i nauczyciela danego przedmiotu. Zainteresowania krajoznawczo-turystyczne młodzieży pozwoliły na wyłonienie drużyny, która zdobyła wysokie II miejsce w rywalizacji z młodzieżą ze szkół masowych województwa zachodniopomorskiego. Analiza wyników w nauce wskazała problem uczniów słabych, dla których zorganizowano przedmiotowe zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze w ramach dodatkowej godziny (z matematyki, fizyki, geografii, języka niemieckiego oraz rozwijające umiejętności zawodowe dla kierunku stolarz, tapicer, sprzedawca, malarz-tapeciarz, introligator, ślusarz, ogrodnik, cukiernik). W celu podniesienia zdawalności egzaminów wnioskowano przeprowadzać dwukrotnie w ciągu roku szkolnego egzamin próbny z części praktycznej oraz teoretycznej, podczas zajęć ćwiczyć z uczniami 4-etapowy system działania, położyć szczególny nacisk na przeprowadzanie prezentacji wykonanych prac, organizować wycieczki szkoleniowo instruktażowe do zakładów pracy. Wdrożenie tych wniosków spowodowało podwyższenie wyników egzaminów zewnętrznych szczególnie w części praktycznej. Wnioski sformułowane po analizie frekwencji i zachowania uczniów przyczyniły się do powstania Punktowego Regulaminu Oceniania Zachowania. W efekcie tych zmian zauważono, że uczniowie są bardziej zmotywowani do oczekiwanych zachowań. Analiza osiągnięć uczniów w konkursach i zawodach na różnych szczeblach i wnioski dotyczące sposobu kwalifikowania uczniów na wyjazdy lub występy, służą modyfikowaniu zachowań uczniów, którzy do tej pory nie zawsze przestrzegali właściwych norm postępowania (poprawa frekwencji, zachowania). Wykorzystywana jest także do promowania pożądanych postaw na terenie szkoły i poza szkołą. Analiza powyższa pozwala wnioskować, iż organizowane konkursy i ich zróżnicowanie 8 / 42

umożliwiają uczniom rozwijanie swoich zdolności, pogłębianie zainteresowań, odkrywanie swoich mocnych stron, a nauczyciele mogą na tym opierać proces dydaktyczny i wychowawczy. Dane uzyskane z ankiety dla nauczycieli, wywiadu grupowego z uczniami i ankiety dla rodziców dowodzą, że nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskania lepszych wyników przez uczniów, a uczniowie mają chęć do nauki. Rodzice twierdzą, że nauczyciele wierzą w możliwości uczniów (54 z 55). Zdaniem przedstawicieli uczniów nauczyciele okazują swoją wiarę pomagając im, tłumacząc niezrozumiałe treści, bardziej zachęcają niż zniechęcają; każdy nauczyciel skrupulatnie ocenia możliwości dziecka, motywując go do dalszej pracy. Z przeprowadzonych wywiadów z dyrektorem, nauczycielami i uczniami oraz analizy dokumentacji szkolnej wynika, że wdrażane wnioski z analizy osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Programowy cykl działań kształcenia w wybranym zawodzie i prowadzony z nim równolegle cykl zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, przedmiotowych i rozwijających zawodową aktywność przełożył się na wzrost zdawalności egzaminów zewnętrznych. Podczas zajęć ćwiczony jest z uczniami 4-etapowy system działania, a szczególny nacisk położono na przeprowadzanie prezentacji wykonanych prac. Inicjowane są i prowadzone konkursy umiejętności zawodowych. Dwukrotnie w ciągu roku (na wszystkich kierunkach kształcenia) przeprowadzany jest egzamin próbny z części praktycznej oraz teoretycznej, a jego wyniki stanowią wskazówkę do dalszej pracy i dają obraz stopnia opanowania wiedzy i umiejętności. Organizowane są wycieczki szkoleniowo instruktażowe do zakładów pracy oraz wycieczki do Ośrodków Egzaminacyjnych. Szkoła posiada też własne Ośrodki egzaminacyjne. Intensyfikacja działań przygotowujących młodzież do zdobycia wykształcenia, powoduje pełną realizację podstawy programowej podczas lekcji, dzięki ustawicznemu wzmacnianiu oddziaływań poprzez cykl towarzyszących im działań pozalekcyjnych. Takie rozwiązanie działań programowych mobilizuje i motywuje uczniów do nauki, rozwija twórczą aktywność, podnosi ich wiarę we własne możliwości i sprawia, że młodzież chętnie przystępuje do egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Dla przykładu zdawalność na kierunku: - sprzedawca w 2010 r. wynosiła 83%, a w 2011 r. 100% ; na kierunku krawiec w 2010 r. wynosiła 60%, a w 2011 r. 100%; a na kierunku pracownik pomocniczy obsługi hotelowej w 2010 r. wynosiła 75%, a w 2011 r. 100%. Nauczyciele w wywiadzie grupowym podali dodatkowe przykłady działań zmierzających do wzrostu efektów kształcenia takie jak: organizowanie konkursów zawodowych, przekładające się na zdawalność na egzaminie formułowanie zadań do samodzielnego wykonania przez ucznia jako dodatkowa praca domowa co przekłada się na uzyskiwanie lepszej organizacji pracy; większą pewność siebie przy wykonywaniu zadań, wdrażanie do prezentowania umiejętności nie tylko na forum klasy, ale też i szkoły (uroczystości szkolne) co przekłada się na lepsze radzenie sobie z prezentacją na egzaminie, opracowywanie programu zajęć pozalekcyjnych z uwzględnieniem wyników przeprowadzonych analiz co skutkuje lepszymi wynikami w nauce, modyfikowanie planów wynikowych zgodnie z analizą egzaminów zewnętrznych z uwzględnieniem diagnozy wstępnej co powoduje lepszy przepływ informacji, współpracę między nauczycielami, lepsze wyniki i zdawalność. Powyższe argumenty potwierdzają spełnienie wymagania na poziomie wysokim. Poziom spełniania wymagania: B 9 / 42

Wymaganie: Uczniowie są aktywni Komentarz: Uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach organizowanych przez szkołę, są samodzielni w podejmowania aktywności na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły. Zainicjowane przez uczniów działania są w szkole realizowane. Zdaniem nauczycieli (wyrażonym w wywiadzie i ankiecie) uczniowie angażują się w zajęcia organizowane przez szkołę, np.: zgłaszają się do odpowiedzi, rozwiązują testy, poprawiają oceny, biorą czynny udział w dyskusjach. Dzielą się pracą i współpracują ze sobą; proponują ćwiczenia; realizują własne pomysły receptur dotyczące pracy na technologii cukierniczej; sumiennie wykonują zadania; aktywnie uczestniczą w zajęciach doskonalenia zawodowego, turniejach i wystawach, przygotowują referaty na zadany temat; dyskutują o obserwowanych zjawiskach. Uczniowie lubią samodzielnie wyszukiwać nowości, jeżeli dotyczą one spraw związanych z zawodem i rywalizować między sobą; przedkładają ćwiczenia praktyczne nad zajęciami teoretycznymi, pracują zespołowo nad określonym problemem; chętnie przygotowują apele i uroczystości szkolne. Uczniowie biorą udział w grach i zabawach psychologiczno-dydaktycznych oraz rozmowach terapeutycznych (dotyczących problemów zawodowych, rodzinnych, planowania kariery zawodowej) oraz pomagają koleżankom i kolegom w trudnej sytuacji życiowej. Z obserwacji nauczycieli wynika, że uczniowie najchętniej angażują się wtedy gdy robią coś dla siebie i mogą zabrać to do domu, jak również na cele charytatywne. Motywująco wpływa na nich informacja, iż wykonane prace będą prezentowane w szkole. Na aktywność uczniów wpływa również możliwość uzyskania punktów dodatnich (zgodnie z regulaminem oceny zachowania), oraz stwarzanie sytuacji, w których uczniowie mogą się wykazać np.: na zajęciach z krawiectwa uczennice mogą szyć ubrania dla siebie. Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na aktywność uczniów jest wprowadzanie elementu rywalizacji (indywidualnej i grupowej) poprzez konkursy, zawody oraz stosowanie aktywizujących form pracy takich jak: współtworzenie gazetki szkolnej, gry edukacyjne, krzyżówki. Rodzice twierdzą, że ich dzieci angażują się w zajęcia szkolne (54 z 55). W wywiadach (dyrektor, nauczyciele i partnerzy) przyznali, że pomimo ograniczeń psychofizycznych młodzieży kierowanej do szkoły specjalnej uczniowie podejmują inicjatywy dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły, starają się jak najpełniej uczestniczyć w życiu szkoły i współtworzyć jej codzienność. Inicjatywy uczniów w zakresie własnego rozwoju i rozwoju szkoły to: zaproponowanie wzbogacenia programu profilaktyki o wiedzę na temat negatywnych skutków przyjmowania substancji psychoaktywnych szczególnie dopalaczy, rozwoju psychoseksualnego, zgłaszanie przez uczniów m.in. chęci udziału w kołach zainteresowań, konkursach, wyjściach do kina, udziału w wycieczkach (w ubiegłym roku szkolnym odbyła się wycieczka Trójmiasta, kolejna do Poznania jest planowana w roku bieżącym), zgłaszanie chęci podjęcia nauki drugiego zawodu bądź zmiany kierunku kształcenia i miejsca praktyk, zgłoszenie pomysłu zorganizowania siłowni oraz pracowni komputerowej z dostępem do Internetu dla wychowanków internatu, zgłaszanie propozycji związanych z rodzajem organizowanych zajęć pozalekcyjnych, działaniami podejmowanymi na rzecz środowiska lokalnego, zgłaszanie inicjatyw obchodzenia świąt klasowych, imprez szkolnych np. dyskotek, rozprowadzanie na terenie szkoły ciasteczek, sałatek warzywnych i kanapek przygotowanych na zajęciach, organizowanie wycieczek przedmiotowych np. do ośrodków egzaminacyjnych oraz wycieczek tematycznych, zorganizowanie szkolnego sklepiku, wydawanie i redagowanie przez uczniów gazetki luzik, kroniki wydarzeń z życia szkoły zorganizowanie warsztatów wikliniarskich. Działania uczniów zmierzają w kierunku własnego rozwoju poprzez uczestnictwo w kołach zainteresowań (około 80% uczniów), udział w konkursach; działalność w Samorządzie Uczniowskim. Uczniowie wykonują też prace remontowe na rzecz szkoły w ramach zajęć warsztatowych. W celu pomocy uczniom w planowaniu własnego rozwoju w dłuższej perspektywie dobierana jest odpowiednia tematyka godzin wychowawczych, np.: Rola mężczyzny i kobiety. W rozmowach indywidualnych nauczyciele wskazują uczniom możliwości zdobywania innych kwalifikacji, a poprzez udział w wycieczkach zawodoznawczych, młodzież poznaje miejsca pracy, które w przyszłości mogą stać się ich miejscami pracy. Organizowane są prelekcje dla całej szkoły w ramach realizacji programu profilaktycznego służące uczniom do planowania własnego rozwoju, szczególnie zawodowego. Także opieka medyczna (zorganizowanie przez szkołę we współpracy z Uniwersytetem Medycznym - bezpłatne leczenie zębów, opieka ginekologa i prelekcje na temat zdrowia) przyczynia się do planowania życia w dłuższej perspektywie. Wyżej przedstawione działania uczniów potwierdzili rodzice (w wywiadzie i ankiecie). 10 / 42

Szkoła realizuje działania zainicjowane przez uczniów. Biorący udział w badaniu (dyrektor i nauczyciele) podali przykłady działań zainicjowanych przez uczniów, które zostały wprowadzone w życie. Zaliczyli do nich: zorganizowanie siłowni i pracowni komputerowej z dostępem do Internetu; umożliwienie uczniom korzystania popołudniami z sali gimnastycznej; prowadzenie w okresie zimowym zajęć na lodowisku; zorganizowanie kół zainteresowań zaproponowanych przez uczniów; umożliwienie cukiernikom i kucharzom sprzedaży swoich wypieków; organizowanie wycieczek i wyjazdów; wprowadzenie tzw. Szczęśliwego numerka. Ponadto w szkole wzbogacono program profilaktyczny o wiedzę na temat negatywnych skutków przyjmowania substancji psychoaktywnych szczególnie dopalaczy, rozwoju psychoseksualnego. Uczniowie mają możliwość podjęcia nauki drugiego zawodu bądź zmiany kierunku kształcenia. Wiele działań podejmują na rzecz środowiska lokalnego np. zainicjowali zbieranie nakrętek od butelek z przeznaczeniem na zakup wózka inwalidzkiego dla niepełnosprawnego dziecka. Zgłaszają inicjatywy dotyczące obchodzenia świąt klasowych, imprez integracyjnych i imprez szkolnych. Z inicjatywy uczniów odbywa się więcej wycieczek przedmiotowych (do ośrodków egzaminacyjnych) i tematycznych (na Cmentarz Centralny w Szczecinie celem zagospodarowania terenów zieleni). Na terenie szkoły znajdują się informacje dotyczących różnych form pracy np.: tablica Samorządu Uczniowskiego zawiera aktualności związane z życiem szkoły, w gablotach umieszczone są puchary, a na korytarzach wiszą dyplomy i prace uczniów. Powyższe argumenty potwierdzają spełnienie wymagania na poziomie wysokim. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Komentarz: W szkole diagnozuje się zachowania uczniów, podejmuje działania w celu zmniejszenia zagrożeń i wzmacniania właściwych zachowań. Ocenia się skuteczność tych działań i w razie potrzeb modyfikuje. Uczniowie czują się bezpiecznie, prezentują zachowania zgodne z wymaganiami. Przeprowadzone badanie (wywiad z partnerami, rodzicami i pracownikami) udowodniło, że w szkole uczniowie czują się bezpiecznie; wszyscy otoczeni są opieką. Zarówno pedagog, psycholog, nauczyciele i wychowawcy internatu wyjaśniają sytuacje, które mogłyby zagrażać uczniom. Pracownicy niepedagogiczni podkreślili zalety monitoringu wizyjnego, ale przyznali, że zwracają uwagę na osoby wchodzące do szkoły, w szczególnych sytuacjach pomagają nauczycielom, by dzieci nie pozostawały bez opieki. Nie mają informacji o miejscach, w których częściej niż gdzie indziej zdarzałyby się niewłaściwe zachowania. W każdym miejscu w szkole (wewnątrz i na zewnątrz budynku) pełnione są dyżury. Na obserwowanych zajęciach nauczyciele przypominali zasady bezpieczeństwa, obsługi urządzeń, zasady bhp. Badani respondenci twierdzą, że uczniowie znają obowiązujące normy społeczne, a szkoła pozytywnie wyróżnia się na tle innych tego typu placówek. Młodzież potrzebuje kontaktu z dorosłymi; są życzliwi; prostolinijni; zawsze uśmiechnięci. Takie wnioski partnerzy wyciągnęli na podstawie rozmów z uczniami (część z nich mieszkała dawniej w bursie) i obserwacji na różnego typu zawodach sportowych i uroczystościach szkolnych. Uczniowie w wywiadzie grupowym określili normy i zasady postępowania obowiązujące w szkole. Ich zdaniem mają prawo do nauki; wypowiedzi własnych sądów i opinii. Do głównych obowiązków zaliczyli: obowiązek chodzenia do szkoły; systematyczne przygotowanie do zajęć; przestrzeganie regulaminów; noszenie identyfikatorów; przynoszenie zwolnień lekarskich. Uczniowie wiedzą, że nie wolno im palić papierosów; pić alkoholu; używać narkotyków; przeklinać; uciekać ze szkoły; nosić wyzywających strojów; niszczyć terenu szkoły i mienia szkolnego; wyzywać nauczycieli; używać przemocy. Rodzice potwierdzili, że ich dzieci są informowane o tym, jakich zasad należy w szkole przestrzegać (53 z 55). W szkole prowadzona jest diagnoza zachowań uczniów i zagrożeń. Od września 2011 r. w szkole został wprowadzony Punktowy Regulamin Zachowania Ucznia. Na jego podstawie wychowawcy klas oraz nauczyciele określają ocenę z zachowania. Dwa razy w semestrze odbywa się posiedzenie zespołu wychowawczego w celu omówienia problemów wychowawczych oraz podsumowania punktacji uzyskanej przez poszczególnych uczniów. Na posiedzeniach rad pedagogicznych podsumowuje się zachowania uczniów i omawia bieżące problemy wychowawcze. Regulamin pozwala nagradzać zachowania społecznie akceptowane, a karać zachowania naganne, np. zakazem uczestniczenia w zawodach sportowych. Działania te wpływają motywująco na przestrzeganie przyjętych norm zachowania, sprzyjają lepszej samoocenie dokonywanej przez młodzież, ułatwiają start w dorosłe, samodzielne życie. W ramach ewaluacji wewnętrznej w roku szkolnym 2009/2010 prowadzone były badania w zakresie respektowania norm społecznych. Przedmiotem ewaluacji było uzyskanie odpowiedzi na pytania dotyczące bezpieczeństwa, zachowań wychowanków oraz działań wychowawczych 11 / 42

placówki mających na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. Ewaluacja wewnętrzna dotyczyła również analiz działań wychowawczych i ocenienia ich skuteczności. Przeprowadzone w szkole badanie pozwoliło na stwierdzenie, że uczniowie znają obowiązujące normy oraz zasady zawarte w Statucie Szkoły i Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 2. Diagnoza zachowań uczniów prowadzona jest przez wszystkich pracowników pedagogicznych, omawiana podczas posiedzeń zespołu wychowawczego. Opracowane są Indywidualne Programy Edukacyjno-Terapeutyczne i Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania Ucznia. Diagnozy dokonuje się w oparciu o: analizę dokumentacji, z którą uczeń przychodzi do Ośrodka, analizę dokumentacji ucznia funkcjonującego w placówce, analizę wyników klasyfikacji śródrocznej i rocznej (w tym ocen zachowania), informacje uzyskane z rozmów indywidualnych z uczniami; wywiadów z rodzicami uczniów; wspólnych rozmów i wymiany spostrzeżeń nauczycieli, wychowawców klas oraz zespołu psychologiczno pedagogicznego; obserwację zachowań uczniów na zajęciach lekcyjnych, pozalekcyjnych w czasie przerw oraz grupach wychowawczych w internacie, informacje uzyskane od pracowników instytucji wspierających działalność Ośrodka np. kuratorami, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie, Ośrodkami Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Pedagog szkolny i zespół wychowawczy dwukrotnie w roku szkolnym składa radzie pedagogicznej zbiorcze sprawozdanie z dokonywanych czynności diagnostycznych oraz podjętych działań wychowawczych i profilaktycznych. Prowadzona w szkole diagnoza zagrożeń uczniów przybiera następujące formy: wieloaspektowej obserwacji uczniów na zajęciach lekcyjnych, podczas przerw i na zajęciach pozalekcyjnych, monitorowania zachowań uczniów sprawiających problemy wychowawcze, monitorowania tzw. miejsc niebezpiecznych ( toalety, mało uczęszczane korytarze, boisko szkolne), kontrolowania stron internetowych, z których korzystają uczniowie podczas lekcji informatyki i zajęć prowadzonych na terenie placówki, weryfikacji zapisów prowadzonych przez monitoring wizyjny (na terenie otwartym Ośrodka), rozmów prowadzonych z uczniami przez pielęgniarkę szkolną, wywiadów grupowych (w sytuacji kryzysowej ) lub rozmów indywidualnych, zajęć warsztatowych, dotyczących np. przestrzegania norm społecznych, relacji interpersonalnych. Szczególną rolę w diagnozowaniu zagrożeń pełni Zespół Psychologiczno Pedagogiczny, który prowadzi badania psychologiczne młodzieży, przeprowadza wywiady środowiskowe w domach rodzinnych wychowanków oraz prowadzi dokumentację psychologiczno pedagogiczną. Powołany jest koordynator ds. bezpieczeństwa. Zespół w składzie kierownik administracyjno-gospodarczy i inspektor BHP opracował karty oceny ryzyka zawodowego dla pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych. Pedagog szkolny prowadzi monitoring miejsc i zajęć, na których najczęściej dochodzi do zaburzeń zachowań uczniów. Wszystkie miejsca stwarzające dodatkowe zagrożenia są oznakowane zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto przy planowaniu dyżurów nauczycielskich uwzględniane są miejsca szczególnie narażone na występowanie różnorodnych zagrożeń. Problemy wychowawcze są rozwiązywane doraźnie w zależności od zaistniałej sytuacji. Żaden uczeń nie przebywa na terenie szkoły bez nadzoru nauczyciela. Dokumentacja szkolna dotycząca diagnozy zagrożeń prowadzona jest między innymi przez pedagoga szkolnego, ale także zespoły do spraw: ewaluacji wewnętrznej, analizy wyników egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, promowania wartości edukacji, funkcjonowania placówki w środowisku lokalnym. W 2010 r. ewaluacja wewnętrzna dotyczyła diagnozy zagrożeń, w związku z tym zostały przeprowadzone ankiety dla rodziców, uczniów i nauczycieli. Raport z ewaluacji wewnętrznej dotyczy wyrównywania szans edukacyjnych, zawiera indywidualne programy rewalidacyjne i rewalidacyjno-terapeutyczne. Zdaniem rodziców pozytywne zachowania dziecka są dostrzegane przez nauczycieli (53 z 55). Rodzice (54 z 55) otrzymują informacje na temat zagrożeń występujących w szkole. W szkole podejmuje się działania wychowawcze mające na celu zmniejszanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań - co potwierdziły wywiady z dyrektorem, rodzicami i pracownikami niepedagogicznymi. Najważniejsze z nich to: pozytywne wzmacnianie uczniów przestrzegających norm społecznych (pochwały, nagrody rzeczowe lub przyznanie dodatkowej ilości punktów w ramach oceniania zachowania, wyróżnienia na forum szkoły podczas apeli i zakończenia roku szkolnego, listy gratulacyjne dla rodziców), wskazywanie młodzieży pozytywnych wzorców i autorytetów na zajęciach szkolnych i pozaszkolnych (imprezy artystyczne i uroczystości np.: uroczystości związane z Patronem Szkoły Janem Pawłem II - świat wartości przekazywany w nauczaniu Jana Pawła II), realizowanie przez nauczycieli wychowawców klas, tematów związanych z rozwijaniem umiejętności aktywnego spędzania czasu wolnego; integracją klasy; poznawaniem i utrwalaniem norm postępowania; prawami 12 / 42

i obowiązkami uczniów; bezpiecznym zachowaniem w szkole (w ramach programu ogólnopolskiego Bezpieczna szkoła bezpieczny uczeń ); rozwijaniem umiejętności komunikacji i prawidłowych zachowań w kontaktach społecznych.w szkole podejmuje się wiele działań o charakterze wychowawczym zgodnie z Programem Wychowawczym Ośrodka m.in. kultywowanie wypracowanych tradycji np. Koncert Świąteczny połączony kiermaszem prac młodzieży, z którego dochód przeznaczany jest na paczki dla uczniów potrzebujących wsparcia, działania proekologiczne np. w roku 2011/12 po raz czwarty szkoła jest organizatorem wojewódzkiego konkursu plastycznego Chrońmy środowisko wodne ziemi szczecińskiej, kształtowanie umiejętności interpersonalnych wyrażających się w prawidłowych relacjach międzyludzkich oraz pełnienia różnych ról społecznych np. rozwijanie umiejętności prawidłowego rozładowywania napięć, kształtowanie umiejętności radzenia sobie z trudnościami życia we współczesnej rzeczywistości np. wdrażanie do samodzielności, kształtowanie umiejętności właściwego zachowania się w miejscach publicznych. Prowadzone są działania o charakterze profilaktycznym mające na celu wskazywanie prawidłowej postawy prozdrowotnejoraz wspomaganie w rozwiązywaniu problemów. Ważną rolę odgrywa Samorząd Szkolny, który zorganizował akcje (zbierania nakrętek, baterii), wybory do samorządu, konkurs- Najkulturalniejszy uczeń. Wobec zdiagnozowanych zagrożeń prowadzone są następujące działania: zwołanie posiedzenia zespołu wychowawczego, którego celem jest szczegółowe omówienie problemu oraz ustalenie działań zmierzających do jego rozwiązania, uświadomienie młodzieży konsekwencji wynikających z ewentualnego braku poprawy zachowania (zgodnie ze Statutem i obowiązującym w Ośrodku Regulaminem Oceniania Zachowania), zorganizowanie zajęć warsztatowych, dotyczących przestrzegania norm społecznych, relacji interpersonalnych, skierowanie ucznia na prowadzone zajęcia socjoterapeutyczne, skierowanie ucznia na zajęcia terapeutyczne organizowane przez instytucje wspierające szkołę np. Zachodniopomorski Oddział Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych "Powrót Z U" w Szczecinie, objęcie ucznia stałą opieką zespołu psychologiczno-pedagogicznego. Ankietowani rodzice (39 z 55) stwierdzili, że w szkole nie ma negatywnych zachowań uczniów, a ich dzieci nie były narażone na niewłaściwe zachowania ze strony innych. uczniów. Pracownicy niepedagogiczni potwierdzili, że uczniowie są chwaleni za wyniki w nauce; udział w konkursach; zawodach sportowych; za wzajemną pomoc. W szkole organizowane są różnego rodzaju spotkania (Straż Pożarna, Policja), pogadanki i rozmowy dotyczące palenia papierosów, picia alkoholu, używania dopalaczy. Działania profilaktyczne i wychowawcze ( np.: rozmowy psychokorektywne, stymulujące rozwój ucznia, zajęcia socjoterapeutyczne, spotkania) mają swoje odbicie w dokumentacji szkolnej (dzienniki lekcyjne, zajęć pozalekcyjnych, rewalidacyjnych, dziennikach pracy pedagoga i psychologa oraz protokołach rad pedagogicznych). Ponadto w szkole opracowany jest Program Wychowawczy, Plan Pracy Dydaktyczno-Opiekuńczo-Wychowawczej, Szkolny Program Profilaktyki. W szkole prowadzi się analizę podejmowanych działań mających na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań. Wszelkie działania podejmowane przez szkołę zawierają się w Programie Profilaktyki i Programie Wychowawczym Ośrodka. Wszyscy pracownicy szkoły natychmiast reagują na niewłaściwe lub ryzykowne zachowania młodzieży i podejmują interwencję. Na posiedzeniach rad pedagogicznych i zespołu wychowawczego analizowane są działania szkoły, szczególnie nowo wprowadzony system nagradzania oraz funkcjonowanie uczniów klas pierwszych. Pedagog szkolny, rada pedagogiczna i zespoły wychowawcze analizują działania naprawcze oraz szereg innych, takich jak: włączanie do różnych prac na terenie placówki, uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych i kołach zainteresowań, udział konkursach. Ponadto uczniowie biorą udział w akcjach społecznych: Np. Sprzątanie Świata, zbieranie plastikowych zakrętek. Młodzież przygotowuje przedstawienia okolicznościowe, np. Jasełka, które prezentowane są także dla społeczności lokalnej. W celu doskonalenia metod pracy dostosowanych do aktualnych potrzeb i propagujących skuteczne sposoby zapobiegania zagrożeniom w bieżącym roku szkoła przystąpiła do ogólnopolskiego programu Bezpieczna szkoła-bezpieczny uczeń ukierunkowanego na wzmacnianie właściwych zachowań młodzieży. W ramach programu zorganizowano: pokaz prezentacji multimedialnej na temat narkotyków, prelekcje we wszystkich klasach na temat szkodliwości dla zdrowia i negatywnych skutków dla życia w społeczeństwie zażywania środków psychoaktywnych, konkurs plastyczny pod hasłem Skutki zażywania narkotyków, dopalaczy i nikotyny połączony z wystawą prac, lekcje wychowawcze na temat Prawna ochrona dóbr osobistych człowieka", zwyczaje szkolne, debatę "Państwo, naród, prawo, społeczeństwo", konkurs na temat Co powinno zmienić się w twojej szkole, otoczeniu, by poprawić relacje między ludźmi, spotkania z przedstawicielami MONAR-u i Policji, Działania mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań są w razie potrzeby modyfikowane - tak wynika z wywiadu z dyrektorem i nauczycielami. Wskazali oni następujące przykłady 13 / 42

modyfikacji działań szkoły: program profilaktyki (realizowany cyklicznie od kilku lat), który jest efektem analizy potrzeb placówki w zakresie konieczności eliminowania ryzykownych zachowań młodzieży, sposób kwalifikowania uczniów na wyjazdy lub występy, mające na celu reprezentowanie placówki na zewnątrz, wprowadzono i ujednolicono procedury postępowania w sytuacji wystąpienia zagrożeń, wprowadzono szereg działań o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym m.in. uwzględnienie tematyki dopalaczy na godzinach wychowawczych, organizowanie apeli tematycznych, zorganizowanie konkursu pod hasłem STOP dopalaczom. modyfikacja punktowego systemu oceny zachowania. oraz zacieśnienia współpracy nauczycieli z wychowawcami internatu. Z przeprowadzonego badania (wywiad z dyrektorem, nauczycielami, pracownikami niepedagogicznymi i obserwacja placówki) wynika, że uczniowie prezentują zachowania zgodne z wymaganiami, a szkoła ma wiele osiągnięć w kształtowaniu postaw zgodnych z przyjętymi normami społecznymi np.: chęć zdobywania dobrej oceny z zachowania (mobilizacja do właściwych zachowań), lepsze zachowanie z uwagi na chęć udziału w zawodach oraz możliwość uczestniczenia we wszelkich konkursach i kołach zainteresowań, uczniowie kontrolują swoje zachowania ze względu na wprowadzony monitoring wizyjny, większość uczniów czuje się bezpiecznie, nie ma fali, przemocy, uczniowie szanują pracę innych, np. pracy ogrodników, szanują mienie szkoły, kształtowanie podstaw tolerancji (sporadyczne przypadki mówienia źle o innych, pomagają sobie wzajemnie), prezentują odpowiednią kulturę osobistą w stosunku do nauczycieli i osób dorosłych, szanują wartości patriotyczne i religijne, wykazują postawy prozdrowotne i proekologiczne i po ukończeniu szkoły prezentują wyższą kulturę osobistą. Powyższe argumenty potwierdzają spełnienie wymagania na poziomie wysokim. Poziom spełniania wymagania: B 14 / 42

Obszar: Procesy Wymaganie: Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy Komentarz: Szkoła działa zgodnie z przyjętą przez radę pedagogiczną koncepcją pracy, która jest znana nauczycielom i pracownikom niepedagogicznym, młodzieży i ich rodzicom. Koncepcja pracy szkoły jest analizowana i modyfikowana w razie potrzeb. Podczas badania zebrano dowody od respondentów, potwierdzające wyrażony sąd. Analiza dokumentów potwierdziła główne założenia oraz prowadzenie działań realizujących koncepcję pracy szkoły. Celem pracy szkoły wskazanym przez Dyrektora i nauczycieli jest: stworzenie oferty edukacyjnej dostosowanej do potrzeb młodzieży, środowiska i rynku pracy; właściwe przygotowanie uczniów do życia w rodzinie i społeczeństwie; dbanie o rozwój każdego ucznia i jego bezpieczeństwo; kształtowanie właściwych postaw wśród młodzieży; dostosowanie oferty zajęć pozalekcyjnych do potrzeb i zainteresowań uczniów, doskonalenie zawodowe nauczycieli; modernizacja budynku szkoły i internatu oraz wzbogacanie wyposażenia bazy dydaktycznej; organizowanie konkursów i imprez; przygotowanie uczniów do egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe oraz organizacja próbnych egzaminów zawodowych, mających na celu osiąganie przez młodzież wyższych wyników na egzaminach zewnętrznych; stosowanie nowych form i metod pracy, zwiększających skuteczność nauczania, monitorowanie frekwencji uczniów na zajęciach; promocja placówki. Koncepcja pracy Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej nr 16 zawiera się w koncepcji pracy Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego Nr 2 w Szczecinie. Koncepcja ta opracowana została z uwagi na włączenie w skład Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego Nr 2 w Szczecinie Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej Nr 16 im. Jana Pawła II i wynikała z analizy potrzeb połączonych placówek. Prowadzenie działań realizujących koncepcję pracy szkoły gwarantują zapisy w dokumentach szkolnych (Statucie, programie profilaktyki i programie wychowawczym) oraz znajomość koncepcji pracy szkoły przez nauczycieli. Dyrektor i nauczyciele wskazują szereg przykładów działań realizujących główne cele pracy szkoły, m.in.: realizacja spójnych programów: profilaktyki i wychowawczego; wprowadzenie bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych; remonty pomieszczeń szkoły oraz remont i doposażenie pracowni warsztatowych stolarz tapicer ze środków unijnych; 15 / 42

promowanie szkoły w środowisku lokalnym poprzez wyjazdy do gimnazjów, konkursy i imprezy o zasięgu wojewódzkim, wydawanie folderów i ulotek, redagowanie strony www, działalność usługową warsztatów szkolnych; organizowanie Dni Otwartych Szkoły; utworzenie i wyposażenie nowych pracowni do zajęć kształcenia zawodowego związane z połączeniem placówek; utworzenie Ośrodków Egzaminacyjnych na kierunkach tapicer, kucharz małej gastronomii, cukiernik, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, krawiec; wdrożenie nowego punktowego Regulaminu Oceniania Zachowania. Dyrektor jako kolejne przykłady realizacji koncepcji podał: przeprowadzenie dwukrotnie w ciągu roku szkolnego na wszystkich kierunkach kształcenia egzaminów próbnych z części praktycznej oraz teoretycznej, ćwiczenie 4-etapowego systemu działania, ze szczególny naciskiem na przeprowadzanie prezentacji wykonanych prac, organizowanie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych w ramach 19 godziny wspierających kształcenie zawodowe, organizowanie wycieczek szkoleniowo instruktażowych do zakładów pracy i Ośrodków Egzaminacyjnych, inicjowanie i prowadzenie konkursów umiejętności zawodowych Najsprawniejszy w zawodzie. Nauczyciele wymienili ponadto organizację szeregu konkursów przedmiotowych, wewnątrzszkolnych, wojewódzkich, apele wychowawcze, nagrody rzeczowe, wycieczki, pochwały i listy pochwalne do rodziców, nagrodę za 100 % frekwencję, doskonalenie zawodowe na terenie placówki poprzez zespoły samokształceniowe, szkolenia wewnętrzne i zewnętrzne. Koncepcja jest znana nauczycielom i pracownikom niepedagogicznym, młodzieży i ich rodzicom. Rodzice i uczniowie są zapoznawani z koncepcją pracy szkoły. Dyrektor w wywiadzie podał, że uczniowie są zapoznawani z koncepcją pracy szkoły na zebraniach Samorządu Szkolnego przez opiekunów Samorządu, na lekcjach wychowawczych przez wychowawców poszczególnych klas, podczas apeli wychowawczych przez dyrektora szkoły, a rodzice na spotkaniach Rady Rodziców, podczas spotkań z rodzicami przez wychowawców klas, na spotkaniach ogólnych w sali gimnastycznej lub auli przez dyrektora, przez stronę www ośrodka. Nauczyciele czują się współautorami koncepcji pracy szkoły. 27 (z 39) ankietowanych podało, że koncepcja ta była wypracowana wspólnie, a 11 (z 39), że została przedstawiona przez dyrektora po uwzględnieniu sugestii nauczycieli. Pracownicy niepedagogiczni w wywiadzie wskazali, iż ważną wartością w szkole jest zdobycie zawodu, poszanowanie pracy innych osób oraz wdrożenie uczniów do radzenia sobie w przyszłości w życiu. Określili, że uczniowie szkoły są bardzo uczynni i chętni do wszelkich działań, a także samodzielni w różnorodnych sytuacjach. Dyrektor wskazał, iż w analizie i modyfikacji koncepcji pracy szkoły uczestniczy cała rada pedagogiczna, nauczyciele, rodzice, uczniowie oraz pracownicy niepedagogiczni. Nauczyciele potwierdzając w ankiecie, że uczestniczyli w pracach nad analizą i modyfikacją koncepcji pracy szkoły podali, że wnioskiem z prowadzonych analiz była kontynuacja jej głównych założeń. Zdaniem uczniów szkołę wyróżnia to, że odbywają się w niej uroczystości, apele wychowawcze, bale karnawałowe, dyskoteki, wycieczki, spacery do kina, na pizzę, konkursy sportowe, wyjazdy, rajdy. Uczniom w szkole podobają się nauczyciele, dyrekcja i inni uczniowie, a także kierunki kształcenia, kółka zainteresowań, wycieczki, konkursy, wyjazdy, coraz lepsze wyposażenie pracowni oraz pracownia multimedialna. Zdaniem rodziców, wartości uznawane w szkole za ważne to: akceptacja i szacunek dla drugiego człowieka, szacunek do pracy i osób przełożonych, kultura osobista. Najważniejsze kierunki pracy szkoły to danie młodzieży możliwości wyboru różnych kierunków zawodowych oraz nauczanie w taki sposób, aby wszyscy uczniowie rozwijali się, szli w górę. Powyższe argumenty potwierdzają spełnienie wymagania na poziomie wysokim. Poziom spełniania wymagania: B 16 / 42