Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 167 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 października 2012 r. LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE STUDIÓW PODYPLOMOWYCH KWALIFIKACYJNYCH LOGOPEDII I MEDIALNEJ EMISJI GŁOSU 1
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Studia Podyplomowe Kwalifikacyjne Logopedii i Medialnej Emisji Głosu. Specjalność - Logopedia Typ studiów: kwalifikacyjne Forma studiów studia podyplomowe Efekty kształcenia: Studia nadają kwalifikacje zawodowe i mają charakter interdyscyplinarny. Absolwent zdobywa wiedzę o zaburzeniach mowy niezbędną dla specjalisty budującego programy terapii osób z zaburzeniami sprzężonymi i uzyskuje kwalifikacje do opracowania strategii postępowania logopedycznego z wykorzystaniem współczesnych metod i technik pracy. Regułą w logopedycznej praktyce są wysokie kompetencje łączące wiedzę logopedyczną, osiągnięcia lingwistyki, dyscyplin medycznych, psychologii, które przyczyniają się do rozwoju badań nad poznawczymi możliwościami człowieka oraz jego zdolnościami interakcyjnymi. Studia uprawniają do prowadzenia diagnozy, profilaktyki i terapii logopedycznej w placówkach służby zdrowia o charakterze zamkniętym, w placówkach specjalnych oraz placówkach oświatowych (wymagane są kwalifikacje pedagogiczne). Absolwenci otrzymują uniwersyteckie świadectwo ukończenia studiów podyplomowych kwalifikacyjnych, specjalność: Logopedia oraz uzyskują uprawnienia do posługiwania się tytułem zawodowym logopeda. ma wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii układu nerwowego; ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; ma wiedzę w zakresie biologicznych, psychicznych i społecznych podstawy mowy; ma wiedzę z zakresu lingwistyki niezbędną w zawodowej praktyce logopedy; ma wiedzę w zakresie foniatrii i audiologii; WIEDZA ma wiedzę w zakresie patofizjologii narządów: słuchu, głosu, mowy oraz narządu ruchu; posiada wiedzę na temat rozwoju mowy i zachowań językowych; posiada wiedzę na temat diagnozy oraz terapii zaburzeń mowy i języka dzieci oraz osób dorosłych; ma wiedzę na temat narzędzi i strategii postępowania w przypadku zaburzeń mowy i języka; ma wiedzę w zakresie metodyki prowadzenia terapii logopedycznej dzieci, 2
młodzieży oraz dorosłych; zna i rozumie zależności pomiędzy różnymi dyscyplinami i subdyscyplinami logopedii na poziomie umożliwiającym interdyscyplinarną pracę ze specjalistami z innych dziedzin nauki; zna i rozumie zależności pomiędzy neuropsychologią i neurolingwistycznym kontekstem zaburzeń mowy; zna i rozumie zasady budowania kontaktu terapeutycznego z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, u których występują trudności w komunikowaniu się; posiada podstawową wiedzę na temat diagnozy i terapii zaburzeń mowy w przebiegu specyficznych i niespecyficznych przejawów uszkodzeń mózgu u dzieci i osób dorosłych, zna podstawowe zasady diagnozy i terapii zaburzeń połykania; posiada wiedzę z zakresu psychiatrii dzieci i dorosłych; WIEDZA posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób z zaburzeniami słuchu; posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób upośledzonych umysłowo; posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób jąkających się i osób z innymi zaburzeniami płynności mówienia; posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób z wadami twarzoczaszki; posiada wiedzę na temat diagnozy i terapii osób po laryngektomii; zna alternatywne metody komunikacji. ocenia zaburzenia mowy, diagnozuje je i interweniuje w ich przypadku; diagnozuje logopedycznie dzieci, młodzież i osoby dorosłe, u których występują zaburzenia w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej; stosuje i syntetyzuje wiedzę z zakresu zaburzeń mowy, językoznawstwa (m. in. zastosowanie transkrypcji fonetycznej), psychologii, nauk biomedycznych w celu identyfikacji zaburzeń mowy, ich oceny i zdiagnozowania; UMIEJĘTNOŚCI kontroluje, przetwarza i interpretuje różne dostępne formalne i/lub nieformalne narzędzia oceny; programuje terapię logopedyczną dzieci i dorosłych z uwzględnieniem wyników diagnozy logopedycznej oraz wyników badań specjalistycznych przez określanie celów, procedury i strategii terapii; prowadzi terapię logopedyczną dzieci, młodzieży i osób, u których występują zaburzenia w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej; tworzy ustne i pisemne sprawozdania z oceny wyników, zawierające analizę i interpretację zebranych informacji oraz umiejętnie planuje przebieg 3
terapii; ocenia zaburzenia jedzenia, picia i połykania, diagnozuje je i interweniuje w ich przypadku; stosuje w praktyce zasady i reguły rządzące konkretnymi metodami terapeutycznymi; dobiera metody, formy i środki do realizacji ustalone w wyniku programowania terapii logopedycznej; kontroluje wyniki terapii logopedycznej wraz z modyfikowaniem celów, metod i form terapii; UMIEJĘTNOŚCI opracowuje narzędzia i strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy i języka występujących u dzieci i osób dorosłych; rozróżnia zaburzenia mowy na podstawie poznanych zasad i metod terapii poszczególnych podsystemów języka; właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie logopedycznej pacjenta. ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce; zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; definiuje i ustala rolę oraz określa obowiązki terapeuty, klienta i innych ważnych osób w planowanej terapii; KOMPETENCJE SPOŁECZNE jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów; identyfikuje wpływ różnych zdarzeń, otoczenia na problemy klienta/pacjenta. wykazuje elastyczne podejście do wymogów pracy w sposób pozwalający na radzenie sobie ze stresem i utrzymanie wysokiej samooceny; efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania; efektywnie współdziała z członkami zespołu i potrafi pracować pod kierunkiem; wykazuje empatię oraz gotowość do zaangażowania w życie zawodowe i społeczne. 4
Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu ANATOMIA i FIZJOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE ma usystematyzowaną wiedzę na temat budowy i funkcjonowania układu nerwowego; ma usystematyzowaną wiedzę na temat mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych i podziału mózgowia na płaty w ujęciu funkcji poznawczych. potrafi właściwie przetwarzać, oceniać i interpretować wiedzę na temat budowy i funkcjonowania układu nerwowego; nabył umiejętność zastosowania w praktyce wiedzy na temat mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych. ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu anatomii i fizjologii układu nerwowego; ma świadomość oceny złożoności zagadnień. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* I semestr A. Forma zajęć: wykład B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 15 h wykładu 4 ECTS Stosowane metody dydaktyczne wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na wykładach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zagadnienia ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach egzamin pisemny Treści modułu kształcenia (program wykładów) 1. Rozwój układu nerwowego. 2. Budowa i funkcje kresomózgowia. 3. Budowa i funkcje pnia mózgu. 4. Budowa i funkcje móżdżku. 5. Drogi piramidowe i pozapiramidowe. 6. Budowa i funkcje nerwów czaszkowych. 5
7. Korowe i podkorowe struktury związane z procesami mowy. 8. Podział mózgowia na płaty w ujęciu funkcji poznawczych. 9. Unaczynienie mózgu. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Gołąb B. K., 1980, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, PZWL, Warszawa. 2. Gołąb B., Jędrzejewski K., 1990, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, Warszawa. 3. Fuller G., 2009, Badanie neurologiczne. Seria To proste!, red. W. Turaj, Warszawa. 4. Kozołub A., Podstawy anatomii i fizjologii układu nerwowego, (w:) Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, t. 1, Opole. 5. Kreiner J., 1970, Biologia mózgu, Warszawa. 6. Netter F. H., 2008, Atlas anatomii człowieka Nettera, tłum. i red. W. Woźniak, K.S. Jędrzejewski, Warszawa. 7.Prusiński A., 1998, Neurologia praktyczna, Warszawa. 8. Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, t. I. Głowa, szyja i kończyna górna, Wydawnictwo Urban Partner, Wrocław. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Górska T., Grabowska A., Zagrodzka J., 2006, Mózg a zachowanie, Warszawa. 2. Kossut M. (red.), 1994, Mechanizmy plastyczności mózgu, Warszawa. 3. Traczyk W., Trzebski A., 2001, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 samodzielne studiowanie wykładów 30 samodzielne przygotowanie do egzaminu 75 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 120 Punkty ECTS za moduł 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu FONIATRIA POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI ma wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii procesu nadawania mowy i jej odbioru; zna wybrane zagadnienia foniatrii klinicznej; zna klasyfikację zaburzeń głosu oraz instrumentalne metody badania narządu głosu i mowy; ma podstawową wiedzę na temat wpływu zaburzeń głosu na rozwój i funkcjonowanie człowieka; ma wiedzę z zakresu diagnostyki różnicowej zaburzeń głosu; ma podstawową wiedzą na temat analizy i interpretacji wyników badań akustycznych głosu i mowy (sonogramy, intonogramy, spektogramy, MDVP); zna percepcyjne metody oceny głosu; zna metodykę wybranych pomiarów głosu i mowy (natężenia głosu, czasu fonacji, stopnia nosowości, stopnia niepłynności mowy). rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami słuchu od zaburzeń 6
KOMPETENCJE SPOŁECZNE głosu i mowy; interpretuje wyniki specjalistycznych badań akustycznych głosu i mowy (sonogramy, intonogramy, spektogramy, MDVP) umożliwiających wyjaśnienie patomechanizmu zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych; właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie kompetencji językowej, komunikacyjnej i rozwoju funkcji poznawczych osób z zaburzeniami głosu. ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu foniatrii; ma świadomość oceny możliwości porozumiewania się niejęzykowego. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy I semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 10 h wykładu 2 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; udział w dyskusji na wykładach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zagadnienia ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach; egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów) 1. Foniatria jako nauka zajmująca się patologią głosu. 2. Anatomiczne podstawy procesu komunikowania się. Budowa i fizjologia narządu głosu. 3. Choroby narządu głosu etiologia i objawy. 4. Metody badania krtani. 5. Metody badania głosu. 6. Czynnościowe i organiczne zaburzenia funkcji krtani. 7. Znaczenie układu oddechowego w powstawaniu głosu. 8. Metody badania funkcji układu oddechowego. Tory oddechowe. 9. Wybrane jednostki chorobowe narządu oddechowego. 10. Higiena pracy głosem i profilaktyka zaburzeń głosu pochodzących z krtani. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Kozołub A., Anatomia i fizjologia narządów mowy, głosu i słuchu, (w:) Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, t. 1, Opole. 2. Janczewski G., red., 2005, Otorynoloaryngologia praktyczna - podręcznik dla studentów i lekarzy, Warszawa. 7
3. Mierzejewska H., Przybysz-Piwko M., red., 1998, Zaburzenia głosu - badanie - diagnozowanie - metody usprawniania, Warszawa. 4. Obrębowski A., 1993, Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy,,,logopedia 20, Lublin. 5. Pruszewicz A., red., 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa. 6. Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, t. I. Głowa, szyja i kończyna górna, Wrocław. 7. Zaleski T., 1993, Obwodowe mechanizmy mowy,,,logopedia 20, Lublin. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Maniecka-Aleksandrowicz B., 2000, Klasyfikacja zaburzeń głosu,,,logopedia t. 28, Lublin. 2. Rokityńska M., Laskowska H., 2003, Zdrowy głos, Bydgoszcz. 3. Zaleska-Kręcicka M., red., 1993, Przewlekłe zaburzenia głosu, Wrocław. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 60 Punkty ECTS za moduł 2 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu AUDIOLOGIA POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE ma wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii procesu nadawania mowy i jej odbioru; zna wybrane zagadnienia z audiologii; zna metody diagnozy audiologicznej i ma podstawową wiedzą na temat interpretacji wyników badań; ma podstawową wiedzę na temat wpływu uszkodzenia narządu słuchu na rozwój i funkcjonowanie człowieka. rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami słuchu od zaburzeń głosu i mowy; interpretuje wyniki badań audiologicznych umożliwiających wyjaśnienie patomechanizmu zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej u dzieci i dorosłych; właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie kompetencji językowej, komunikacyjnej i rozwoju funkcji poznawczych osób z dysfunkcjami percepcji słuchowej. ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu audiologii; ma świadomość oceny możliwości porozumiewania się niejęzykowego. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany I semestr Forma i sposób realizacji zajęć A. Forma zajęć: wykład B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej Wymagania wstępne i dodatkowe uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 8
Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy 10 h wykładu 2 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; udział w dyskusji na wykładach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zagadnienia ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia B. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach; egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów) 11. Miejsce audiologii w logopedii. 12. Anatomiczne podstawy procesu komunikowania się. Budowa i fizjologia narządu słuchu. 13. Udział kory mózgu, dróg piramidowych i pozapiramidowych w nadawaniu i odbiorze słuchowym. Znaczenie nerwów czaszkowych dla pracy narządu słuchu. Droga impulsów słuchowych. 14. Choroby narządu słuchu etiologia i objawy. 15. Zaburzenia mowy i języka w ujęciu audiologii. 16. Specjalistyczne badania audiologiczne w kontekście patomechanizmu zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej u dzieci i dorosłych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Gałkowski T., 1993, Zaburzenia słuchu,,,logopedia 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin. 2. Gołąb B. K., 1980, Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, PZWL, Warszawa. 3. Janczewski G., red., 2005, Otorynoloaryngologia praktyczna - podręcznik dla studentów i lekarzy, Warszawa. 4. Mierzejewska H., Przybysz-Piwko M., red., 1998, Zaburzenia głosu - badanie - diagnozowanie - metody usprawniania, Warszawa. 5. Obrębowski A., 1993, Anatomiczne i fizjologiczne podstawy zaburzeń mowy,,,logopedia 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. 6. Pruszewicz A., red., 1992, Foniatria kliniczna, Warszawa. 7. Sobotta J., 1994, Atlas anatomii człowieka, t. I. Głowa, szyja i kończyna górna, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław. 8. Zaleski T., 1993, Centralne zaburzenia słuchu,,,logopedia 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin. 9. Zaleski T., 1993, Obwodowe mechanizmy mowy,,,logopedia 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, Lublin. C. Wykaz literatury uzupełniającej: 1.Gałkowski T., Szeląg G., Jastrzębowska G., 2003, Podstawy neurologopedii, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole. 2. Grossman J., 1993, Rozszczepy podniebienia a wady wymowy,,,logopedia 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. 3. Grossman J, 1993, Wyniki rehabilitacji dzieci z rozszczepem podniebienia,,,logopedia 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. 4. Maniecka-Aleksandrowicz B., 2000, Klasyfikacja zaburzeń głosu,,,logopedia t. 28, Lublin. 5. Rokityńska M., Laskowska H., 2003, Zdrowy głos, Bydgoszcz. 6. Śliwińska-Kowalska M., red., 2005, Audiologia kliniczna, r. III i VII, Łódź. 9
7. Zaleska-Kręcicka M., red., 1993, Przewlekłe zaburzenia głosu, Wrocław. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne przygotowanie do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 60 Punkty ECTS za moduł 2 Obciążenie słuchacza [h] Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu NEUROLOGIA DZIECIĘCA POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE ma wiedzę z zakresu neurologii dziecięcej; posiada wiedzę na temat wpływu wrodzonych i nabytych dysfunkcji centralnego układu nerwowego i chorób genetycznych na rozwój dziecka. analizuje i wnioskuje na temat wpływu wrodzonych i nabytych dysfunkcji centralnego układu nerwowego i chorób genetycznych na rozwój dziecka; wyjaśnia patomechanizm zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej występujący we wrodzonych i nabytych dysfunkcjach centralnego układu nerwowego i w chorobach genetycznych. zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się; jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć III semestr A. Forma zajęć: wykład; ćwiczenia laboratoryjne. B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej; zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 5 h wykładu 5 h ćwiczeń laboratoryjnych 3 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny; 10
Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ćwiczeń na podstawie ustnej odpowiedzi / kolokwium; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: wykład: egzamin; ćwiczenia laboratoryjne: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; ustalenie oceny zaliczeniowej z ćwiczeń na podstawie ustnej odpowiedzi / kolokwium; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia Treści modułu kształcenia (program wykładów i ) A. Problematyka wykładów: 1. Rozwój psychoruchowy dziecka zdrowego ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju mowy. 2. Proste opóźnienie rozwoju mowy. 3. Afazja, dyzartria. 4. Reakcje nerwicowe (mutyzm, jąkanie, zacinanie, tiki). 5. Autyzm dziecięcy. 6. Zaburzenia mowy u dzieci - wybrane schorzenia. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Czochańska J., red., 1990, Neurologia dziecięca, Warszawa. 2. Czochańska J., 1995, Badanie i ocena neurorozwojowa niemowląt i małych dzieci, wyd. Folium, Lublin. 3. Koehler B., Marszał E., Świetliński J. (red.), 2002, Wybrane zagadnienia z pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Śląska Akademia Medyczna, Katowice. D. Wykaz literatury uzupełniającej: 1.Gałkowski T., 1995, Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym, Warszawa. 2. Gałkowski T., Kossewska J., red., 2000, Autyzm wyzwaniem naszych czasów, Kraków. 3. Łosiowski Z., red., 1997, Dziecko niepełnosprawne ruchowo, Warszawa. 4. Michałowicz R., red., 1996, Mózgowe porażenie dziecięce, Warszawa. 5. Michałowicz P., Jóźwiak S., red., 2000, Neurologia dziecięca, Wrocław. 6. Milewska-Bobula B., red., 2001, Cytomegalia, Warszawa. 7. Piotrowski A., 1995, Niewydolność oddechowa noworodków, Kraków. 8. Pisula E., 1993, Autyzm. Fakty, wątpliwości, opinie, Warszawa. 9. Piszczek M., 2007, Diagnoza i wspomaganie rozwoju dziecka. Wybrane zagadnienia, Warszawa. 10. Sadowska L., red., 2004, Neurologiczne metody usprawniania dzieci z zaburzeniami w rozwoju, Wrocław. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) udział w wykładach 5 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 5 samodzielne studiowanie wykładów 25 Obciążenie słuchacza [h] samodzielne przygotowanie do ustnej odpowiedzi/kolokwium zaliczeniowego samodzielne przygotowanie się do egzaminu / samodzielne wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia 25 30 11
Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 90 Punkty ECTS za moduł 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu CHOROBY NEUROLOGICZNE OSÓB DOROSŁYCH POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy ma podstawową wiedzę z zakresu neurologii; zna choroby neurologiczne występujące wśród osób dorosłych; ma wiedzę na temat wpływu chorób neurologicznych na funkcjonowanie człowieka. rozróżnia choroby neurologiczne; stosuje i syntetyzuje wiedzę z zakresu neurologii osób dorosłych w ocenie logopedycznej pacjenta; wyjaśnia patomechanizm zaburzeń w rozwoju i/lub przebiegu komunikacji językowej występujący w chorobach neurologicznych osób dorosłych. ma świadomość wpływu choroby neurologicznej na kondycję psychospołeczną pacjenta oraz różne istotne aspekty jego funkcjonowania zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się. III semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: wykład zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 10 h wykładu 3 ECTS wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w wykładach egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów) 17. Etiologia i symptomatologia udarów mózgu udar krwotoczny i niedokrwienny. 18. Objawy uszkodzenia dróg piramidowych i pozapiramidowych. 19. Zespół opuszkowy i rzekomoopuszkowy. 20. Zaburzenia funkcjonowania organizmu człowieka spowodowane uszkodzeniem mózgu i procesami otępiennymi. 12
21. Otępienie w chorobie Alzheimera. 22. Otępienie czołowo-skroniowe. 23. Otępienie w chorobie Parkinsona. 24. Zaburzenia funkcji poznawczych w depresji. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Barcikowska M., Bilikiewicz A. (red.), 2004, Choroba Alzheimera w teorii i praktyce klinicznej, Lublin. 2. Bradley G., 2006, Neurologia w praktyce klinicznej. T. 1-3, Lublin. 3. Domagała A., 2007, Zachowania językowe w demencji. Struktura wypowiedzi w chorobie Alzheimera, Lublin. 4. Fuller G., 2006, Badanie neurologiczne to proste, Warszawa. 5. Gawron N., 2008, Metody oddziaływań niefarmakologicznych ukierunkowanych na poprawę funkcjonowania poznawczego, stanu psychicznego i zapobiegających występowaniu zaburzeń zachowania u pacjentów z chorobą Alzheimera, (w:) Wybrane zagadnienia rehabilitacji neuropsychologicznej, Łojek E., Bolewska A. (red.), Warszawa, s. 123-155. 6. Henry G. L., Littre N., Jagoda A., Pellegrino T. R., 2007, Stany nagłe w neurologii. Od objawu do rozpoznania, red. W. Kozubski, Warszawa. 7. Kozubski W., Liberski P.( red.), 2006, Neurologia, Warszawa. 8. Łuczywek E., 1996, Zaburzenia aktywności poznawczej osób w późnym wieku. Problemy demencji, (w:) Zaburzenia w funkcjonowaniu człowieka z perspektywy neuropsychologii klinicznej, Herzyk A., Kądzielawa D. (red.) Lublin, 111-149. E. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Marczewska H., 1994, Zaburzenia językowe w demencji typu Alzheimera, W: Nie tylko afazja O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, Warszawa, s. 7-60. 2. Prusiński A., 2001, Neurologia praktyczna, Warszawa. 3. Traczyk W., Trzebski A., 2001, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność, przygotowanie pracy końcowej itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 10 samodzielne studiowanie wykładów 30 samodzielne przygotowanie do egzaminu 50 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 90 Punkty ECTS za moduł 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu PSYCHIATRIA POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI zna klasyfikację zaburzeń psychicznych; posiada wiedzę na temat różnego rodzaju zaburzeń psychicznych występujących wśród dzieci i dorosłych, np. zaburzeń zachowania, zaburzeń odżywiania i in.; ma wiedzę na temat diagnozy i terapii zaburzeń mowy w przebiegu schorzeń psychicznych dzieci i dorosłych; posiada wiedzę na temat wpływu psychiki na funkcjonowanie człowieka, w tym jego zachowania językowe. na podstawie przyjętej klasyfikacji ICD 10 rozpoznaje zaburzenia 13
psychiczne; rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami OUN oraz u osób ze schorzeniami psychicznymi; właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie logopedycznej pacjenta ze schorzeniem psychicznym; opracowuje narzędzia i strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy w przebiegu schorzeń psychicznych występujących u dzieci i osób dorosłych; analizuje i ocenia strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy w przebiegu schorzeń psychicznych dzieci i dorosłych. KOMPETENCJE SPOŁECZNE ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu psychiatrii oraz analizy stanu badań nad mową i językiem w przebiegu schorzeń psychicznych dzieci i osób dorosłych; ma świadomość istoty rozróżniania zaburzeń mowy u osób z uszkodzeniami OUN oraz u osób ze schorzeniami psychicznymi. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany III semestr Forma i sposób realizacji zajęć A. Forma zajęć: wykład; ćwiczenia laboratoryjne. B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej / zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UŚ (ćwiczenia laboratoryjne w placówce specjalistycznej na podstawie zawartych porozumień). Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy 5 h wykładu 5 h ćwiczeń 3 ECTS Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną; ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa / analiza przypadków / dyskusja / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów i ćwiczeń; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; egzamin pisemny. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: ćwiczenia: zaliczenie z oceną; wykład: egzamin. B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; zaliczenie ćwiczeń na podstawie odpowiedzi ustnej / kolokwium; egzamin pisemny. Treści modułu kształcenia (program wykładów i ćwiczeń) A. Problematyka wykładów: 14
25. Psychiatria dzieci i osób dorosłych. Czynniki biologiczne (genetyczne) wpływające na rozwój psychiczny i powstawanie zaburzeń. Czynniki psychospołeczne w psychiatrii dzieci i dorosłych. Wywiady, ocena, diagnoza w psychiatrii. Badania psychologiczne w psychiatrii. 26. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych, m. in. zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie; zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym itd. 27. Zaburzenia zachowania się i emocji dzieci i młodzieży. Zaburzenia hiperkinetyczne. Tiki. Zaburzenia zachowania. Zaburzenia odżywiania. Zaburzenia seksualne. Depresja młodzieńcza itd. 28. Specyficzne zaburzenia rozwoju, m. in. specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka (SLI), specyficzne zaburzenia w rozwoju umiejętności szkolnych. Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych. 29. Zaburzenia obsesyjno-komplulsyjne, zaburzenia dysocjacyjne. 30. Zaburzenia psychotyczne. 31. Zaburzenia afektywne. 32. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach schizofrenicznych. B. Problematyka ćwiczeń: 1. Zaburzenia mowy i języka występujące w zaburzeniach organicznych ośrodkowego układu nerwowego. 2. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach psychicznych. 3. Zaburzenia mowy i języka w zaburzeniach schizofrenicznych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej A. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Bilikiewicz A., Strzyżewski W., red., 1992, Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Warszawa. 2. Herzyk A., 1992, Afazja i mutyzm dziecięcy, Lublin. 3. Johnson S., 1998, Style charakteru, Warszawa. 4. Namysłowska I., red., 2005, Psychiatria dzieci i młodzieży, Warszawa. 5. Pużyński S., Wciórka J., red., 2000, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne, wskazówki diagnostyczne, Kraków-Warszawa. 6. Woźniak T., 2000, Zaburzenia języka w schizofrenii, Lublin. B. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Gałkowski T., Jastrzębowska G., red, 1999, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, t. 1 i t. 2. Opole. 2. Herzyk A., 1992, Afazja i mutyzm dziecięcy, Lublin. 3. Ivić M., 1973, Język jako reprezentacja świata w umyśle, Warszawa. 4. Klimasiński K., 2000, Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej, Kraków. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) udział w wykładach 5 udział w ćwiczeniach laboratoryjnych 5 samodzielne studiowanie wykładów 20 samodzielne przygotowanie się do ćwiczeń 30 samodzielne przygotowanie się do egzaminu 30 Obciążenie słuchacza [h] Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 90 Punkty ECTS za moduł 3 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu ORTODONCJA POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA ma podstawową wiedzę z zakresu ortodoncji; rozumie wpływ wad zgryzu na poprawność wymowy i jakość artykulacji; rozumie zależność pomiędzy poprawnością artykulacyjną a jakością 15
UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE zgryzu. rozróżnia wady zgryzu; właściwie stosuje terminologię z zakresu ortodoncji; obserwuje i ocenia wady zgryzu. ma świadomość istotności wpływu wad zgryzu na poprawność wymowy. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy II semestr A. Forma zajęć: wykład B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy wykład interaktywny 8 h wykładu 1 ECTS udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów / test sprawdzający opanowanie zagadnień teoretycznych i praktycznych ujętych w treściach modułu. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia A. Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach / test sprawdzający opanowanie zagadnień teoretycznych i praktycznych ujętych w treściach modułu. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. Przedmiot i zadania ortodoncji. 2. Możliwości współpracy logopedy z ortodontą. 3. Kalendarz rozwoju funkcji pokarmowych. 4. Korekta i stymulacja rozwoju funkcji pokarmowych 5. Diagnoza zaburzeń wymowy u osób z wadami zgryzu. 6. Wady wymowy u osób z wadami zgryzu z uwzględnieniem wad dotylnych, doprzednich i zgryzów otwartych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej C. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Dietrich P. (red.), 2000, Ortodoncja II, (red. wyd. pol.) Masztalerz A., Wrocław. 2. Łabiszewska-Jaruzelska F. (red.), 1995, Ortopedia szczękowa. Zasady i praktyka. Podręcznik dla studentów somatologii., Warszawa. D. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Konopska L., 2006, Wady wymowy u osób z wadami zgryzu, Szczecin. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] 16
udział w wykładach 8 samodzielne studiowanie: wykładów, literatury przedmiotu. 20 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 28 Punkty ECTS za moduł 1 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA I KLINICZNA POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE ma wiedzę na temat klinicznego obrazu zaburzeń wieku rozwojowego oraz dysfunkcji poznawczych, emocjonalnych i zaburzeń osobowości po uszkodzeniach mózgowia; ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; zna objawy najczęściej występujących zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania; zna i rozumie zależności pomiędzy psychologią rozwojową i psychologią kliniczną; ma wiedzę na temat diagnozy psychologicznej; zna terminologię i kategoryzacje występujące w ocenie psychologicznej pacjenta. rozróżnia zaburzenia mowy u dzieci i osób dorosłych na podstawie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; właściwie analizuje i interpretuje terminologię występującą w psychologicznej ocenie pacjenta; charakteryzuje obraz kliniczny zaburzeń wieku rozwojowego oraz dysfunkcji poznawczych, emocjonalnych i zaburzeń osobowości po uszkodzeniach mózgu. ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z psychologii rozwojowej i klinicznej; ma świadomość możliwości wynikających z praktycznych kompetencji z zakresu psychologii klinicznej; ma świadomość poziomu własnych kompetencji, ich istotności, oryginalności i nowatorstwa w zawodowej praktyce. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany II semestr A. Forma zajęć: B. Sposób realizacji zajęć: Forma i sposób realizacji zajęć wykład zajęcia w sali dydaktycznej Wymagania wstępne i dodatkowe uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy 2O h wykładu 17
Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* 4 ECTS Stosowane metody dydaktyczne wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia B. Forma zaliczenia: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; egzamin i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Treści modułu kształcenia (program wykładów) Problematyka wykładów: 1. Przedmiot i zadania psychologii rozwojowej: opis, wyjaśnianie zmian zachodzących między poczęciem a śmiercią i optymalizacja rozwoju pojedynczego człowieka. 2. Biomedyczne podstawy rozwoju jako sposób wyjaśniania zmian zachodzących w życiu człowieka: zmiany kontrolowane genetycznie i zmiany kontrolowane środowiskowo, genotyp a fenotyp. Rozwój jako rezultat współdziałania czynników dziedzicznych i środowiska oraz możliwości wpływania genów na warunki środowiska. 3. Układ nerwowy człowieka jako system informacyjny organizmu, podłoże zachowania i zmian rozwojowych: neuron podstawowa jednostka układu nerwowego, budowa układu nerwowego i hormonalnego i jego funkcje, struktury mózgowe. 4. Mechanizmy i periodyzacja rozwoju językowego. Rozwój percepcyjno-motoryczny dzieci a rozwój mowy. Rozwój mowy w podsystemach języka. 5. Źródła i kierunki rozwoju psychologii klinicznej. 6. Przedmiot i podstawowe problemy współczesnej psychologii klinicznej. 7. Funkcjonowanie człowieka w sytuacji. 8. Modele klinicznej diagnozy psychologicznej. 9. Wiedza o zaburzeniach psychicznych: podstawy teoretyczne; kryteria klasyfikacji (zakres, głębokość, dynamika, etiologia, rodzaj, etap rozwojowy). 10. Psychopatologia procesów psychicznych (symptomy, syndromy). Psychopatologia mechanizmów przystosowawczych. 11. Wybrane problemy kliniczne występujące w wieku dziecięcym oraz adolescencji (zaburzenia neurodynamiczne, zespoły autystyczne, zaburzenia opozycyjno-buntownicze). 12. Uwarunkowania zaburzeń rozwoju i zachowania (biologiczne, społeczne, psychogenne). Mechanizmy odpowiedzialne za powstawanie zaburzeń, ich dynamikę oraz kształtowanie się wtórnych zakłóceń (konsekwencji dla dalszego przebiegu rozwoju). 13. Zaburzenia osobowości - podstawowe kierunki patologizacji rozwoju osobowości; rodzaje i mechanizmy zaburzeń osobowości (zaburzenia dziwaczno-ekscentryczne, dramatyczno-niekonsekwentne). 18
14. Zaburzenia związane ze strachem i lękiem. 15. Zaburzenia psychosomatyczne. 16. Pomoc psychologiczna: formy i rodzaje oddziaływań terapeutycznych. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej E. Wykaz literatury obowiązkowej: 1. Bokus B., Shugar G. W., 2008, Psychologia języka dziecka, Gdańsk. 2. Darby D., Walsh K., Neuropsychologia kliniczna Walsha, Gdańsk 2008. 3. Jarosz M., 1978, Psychologia lekarska, Warszawa. 4. Kilar-Turska M., 2000, Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia, (w:) Psychologia. Podręcznik akademicki. Podstawy psychologii, red. J. Strelau, tom I, Gdańsk, str. 285 332. 5. Kondaso, 1984, Psychologia kliniczna, Warszawa. 6. Lewicki A. (red.), 1978, Psychologia kliniczna, Warszawa (s. 10-150). 7. Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G., 1988, Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, Warszawa. 8. Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M., 1996, Psychologia rozwoju człowieka, Warszawa. 9. Sęk H., 2001, Wprowadzenie do psychologii klinicznej, Warszawa. 10. Sęk H. (red.), 2005, Psychologia kliniczna. T. 1-2, Warszawa. 11. Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L., 2003, Psychopatologia, Poznań. F. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Paluchowski W. J., 2001, Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe, Warszawa. 2. Pecyna M.B., 1999, Psychologia kliniczna w praktyce pedagogicznej, Warszawa. 3. Stepulak M., 1995, Podejście systemowe we współczesnej psychologii polskiej, Lublin. 4. Simon F. B., Stierlin H., 1998, Słownik terapii rodzin, Gdańsk. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 20 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 50 samodzielne przygotowanie się do egzaminu i/lub wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 120 Punkty ECTS za moduł 4 Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu NEUROPSYCHOLOGIA I NEUROLINGWISTYCZNY KONTEKST ZABURZEŃ MOWY POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI ma wiedzę w zakresie mózgowej reprezentacji funkcji językowych i mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych; zna i rozumie neuropsychologiczną ocenę zaburzeń procesów językowych; zna i rozumie zależności pomiędzy neuropsychologią i neurolingwistycznym kontekstem zaburzeń mowy; ma wiedzę na temat diagnozy neuropsychologiczna; zna terminologię i kategoryzacje występujące w ocenie neurologopedycznej pacjenta. rozróżnia zaburzenia mowy u osób z uszkodzeniami OUN na podstawie zależności pomiędzy neuropsychologią a neurolingwistyką; właściwie stosuje terminologię i określa kategoryzacje w ocenie 19
KOMPETENCJE SPOŁECZNE neurologopedycznej pacjenta; opracowuje narzędzia i strategie postępowania w przypadku zaburzeń mowy i języka występujących u osób po urazie mózgu/z dysfunkcjami OUN; analizuje i ocenia strategie postępowania w przypadku osób z zaburzeniami mowy i języka po urazie mózgu/z dysfunkcjami OUN. ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z neuropsychologicznych i neurolingwistycznych ocen zaburzeń procesów językowych u osób z uwarunkowanymi uszkodzeniami/dysfunkcjami OUN; ma świadomość rozróżniania zaburzeń procesów przedjęzykowych i zaburzeń procesów językowych. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć II semestr A. Forma zajęć: wykład B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej Wymagania wstępne i dodatkowe uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* 15 h wykładu 3 ECTS Stosowane metody dydaktyczne wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład interaktywny Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas wykładów; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. Forma i warunki zaliczenia modułu*, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia C. Forma zaliczenia: wykład: egzamin B. Warunki zaliczenia: obecność i aktywny udział w zajęciach; egzamin pisemny / wykonanie zaliczeniowej pracy obejmującej treści modułu kształcenia. 20
Treści modułu kształcenia (program wykładów) A. Problematyka wykładów: 33. Historia neuropsychologii. 34. Podstawy neurolingwistyki. Neurolingwistyka a neurologopedia. 35. Mózg a zachowanie. Mózgowe mechanizmy sterowania zachowaniem. Mikrogenetyczna teoria funkcji mózgu Jasona Browna. 36. Zaburzenia komunikacji u osób po urazie mózgu w kontekście neuropsychologii i neurolingwistyki. 37. Diagnoza neuropsychologiczna. Terminologia i kategoryzacje w ocenie neurologopedycznej pacjenta. 38. Terapia neuropsychologiczna osób z uwarunkowanymi uszkodzeniami/dysfunkcjami OUN. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej G. Wykaz literatury obowiązkowej: 7. Borkowska A., E. M. Szepietowska red., 2000, Diagnoza neuropsychologiczna. Metodologia i metodyka, Lublin. 8. Herzyk A., 1992, Afazja i mutyzm dziecięcy, Lublin. 9. Herzyk A., 2000, Afazja: mechanizmy mózgowe i symptomatologia, Logopedia 27, s. 23-54. 10. Herzyk A., 1992, Asymetria i integracja półkulowa a zachowanie, Lublin. Herzyk A., 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Warszawa. Herzyk A., Daniluk B., red., 2002, Jakościowy opis w neuropsychologii klinicznej. Przekrój zagadnień, Lublin. 11. Kaczmarek B.L.J., 1984, Mózgowe mechanizmy formowania wypowiedzi słownych, Lubin. 12. Kaczmarek B.L.J., 1993, Płaty czołowe a język i zachowanie człowieka, Lubin. 13. Kądzielawa D., 1983, Czynność rozumienia mowy. Analiza neuropsychologiczna, Wrocław. 14. Klimkowski M., Herzyk A., 1994, Neuropsychologia kliniczna. Wybrane zagadnienia, Lublin. 15. Ivić M., 1973, Język jako reprezentacja świata w umyśle, Warszawa. 16. Marczewska H., Osiejuk, E., 1994, Nie tylko afazja... O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, Warszawa. 17. Pąchalska M., 1999, Afazjologia, Warszawa-Kraków. 18. Pąchalska M., 2005, Urazy głowy: neuropsychologiczna diagnostyka i terapia, Warszawa. 19. Pąchalska M., 2007, Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu, t.2, Warszawa. H. Wykaz literatury uzupełniającej: 1. Damasio A. R., 1999, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, Poznań. 2. Gałkowski T., Jastrzębowska G., red, 1999, Logopedia. Pytania i odpowiedzi, t. 1 i t. 2. Opole. 3. Grabowska A., Zagrodzka J., red., 1997, Mózg a zachowanie, Warszawa. 4. Herzyk A., Kądzielawa D., red., 1996, Zaburzenia w funkcjonowaniu człowieka z perspektywy neuropsychologii klinicznej, Lublin. 5. Ivić M., 1973, Język jako reprezentacja świata w umyśle, Warszawa. 6. Osiejuk E., 1994, Problematyka dyskursu w neuropsychologii poznawczej, Warszawa. Nakład pracy słuchacza (bilans punktów ECTS)** Forma nakładu pracy słuchacza (udział w zajęciach, aktywność itp.) Obciążenie słuchacza [h] udział w wykładach 15 samodzielne studiowanie wykładów 25 samodzielne studiowanie literatury przedmiotu 25 samodzielne przygotowanie się do egzaminu 25 Sumaryczne obciążenie pracą słuchacza 90 Punkty ECTS za moduł 3 21
Nazwa modułu kształcenia/nazwa przedmiotu Język modułu kształcenia/język przedmiotu PSYCHOTERAPIA POLSKI Opis efektów kształcenia dla modułu (przedmiotu) WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI KOMPETENCJE SPOŁECZNE ma wiedzę na temat psychoterapii (definicje, zakres pojęcia, terminy bliskoznaczne); zna rodzaje psychoterapii; zna główne orientacje teoretyczne w psychoterapii; zna i rozumie zasady budowania kontaktu terapeutycznego z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, u których występują zaburzenia mowy. rozróżnia rodzaje psychoterapii; analizuje i interpretuje główne orientacje teoretyczne w psychoterapii; omawia przykłady i dobiera specyficzne metod oddziaływania terapeutycznego w zależności od indywidualnych potrzeb klienta; tworzy kontrakt terapeutyczny. ma świadomość obowiązku ciągłego aktualizowania i poszerzania wiedzy z zakresu psychoterapii; rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność postępowania terapeutycznego i ma wysoką samoświadomość odpowiedzialności za swoje działania; efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia sposób jej zaangażowania; efektywnie współdziała z członkami zespołu i potrafi pracować pod kierunkiem; definiuje i ustala rolę oraz określa obowiązki terapeuty, klienta i innych ważnych osób w planowanej terapii; wykazuje empatię w stosunku do klienta; wykazuje elastyczne podejście do wymogów pracy w sposób pozwalający na radzenie sobie ze stresem i utrzymanie wysokiej samooceny. Semestr, w którym moduł*) jest realizowany Forma i sposób realizacji zajęć III semestr A. Forma zajęć: ćwiczenia laboratoryjne B. Sposób realizacji zajęć: zajęcia w sali dydaktycznej Wymagania wstępne i dodatkowe uczestnictwo w zajęciach wynika z przewidzianego planem zajęć podziału na grupy Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana modułowi* Stosowane metody dydaktyczne 10 h ćwiczeń 2 ECTS ćwiczenia: analiza tekstów z dyskusją / metoda projektów / metoda problemowa z prezentacją multimedialną / analiza przypadków / dyskusja / rozwiązywanie zadań i ich projektowanie. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy udział w dyskusji na zajęciach; udzielanie ustnych odpowiedzi obejmujących zadania i zagadnienia teoretyczne oraz praktyczne ujęte w treściach modułu podczas ćwiczeń; zaliczenie ustne / kolokwium / wykonanie zaliczeniowej pracy (ew. prezentacji) obejmującej treści modułu kształcenia. 22