Zarządzanie w pielęgniarstwie Wydział Kierunek studiów Poziom kształcenia Profil Jednostka organizacyjna prowadząca przedmiot MODUŁ Przedmiot wyodrębniony w module Kod przedmiotu Koordynator modułu Nauczyciel akademicki odpowiedzialny za przedmiot Wydział Opieki Zdrowotnej Pielęgniarstwo Studia drugiego stopnia Praktyczny Katedra Pielęgniarstwa Współczesne wyzwania pielęgniarstwa Zarządzanie w pielęgniarstwie P/M01/03 doc. dr n. med. Irena Caus - Wozniak dr n. med. Mirosława Malara Zajęcia zorganizowane określone planem studiów Zajęcia zorganizowane określone planem studiów Zajęcia zorganizowane określone planem studiów Wymiar zajęć Studia stacjonarne / studia niestacjonarne Forma zajęć Ogółem Wykłady Seminaria Ćwiczenia 48 24 24 Semestr III 24 12 12 Semestr IV 24 12 12 Bilans nakładu pracy studenta Studia stacjonarne / studia niestacjonarne Zajęcia praktyczne Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studenta Praca własna studenta Forma zajęć Wymiar Wymiar Forma pracy zajęć pracy Zajęcia zorganizowane wynikające z planu studiów 48 Bieżące przygotowanie do zajęć 24 Konsultacje 2 Przygotowanie projektu tematycznego związanego 18 z zarządzeniem w pielęgniarstwie Zaliczenie przedmiotu 1 Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu 7 Razem 51 Razem 49
Zajęcia zorganizowane wynikające z planu studiów Konsultacje 2 Zaliczenie przedmiotu Semestr III 24 Bieżące przygotowanie do zajęć 12 Przygotowanie projektu tematycznego związanego z zarządzeniem w pielęgniarstwie Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu Razem 26 Razem 24 Zajęcia zorganizowane wynikające z planu studiów Konsultacje Zaliczenie przedmiotu 1 Semestr IV 24 Bieżące przygotowanie do zajęć 12 Przygotowanie projektu tematycznego związanego z zarządzeniem w pielęgniarstwie Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu Razem 25 Razem 25 Punkty ECTS 12 6 7 Studia stacjonarne Studia niestacjonarne RAZEM w tym z tytułu: zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studenta pracy własnej studenta RAZEM w tym z tytułu: zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studenta pracy własnej studenta 4 2 2 4 2 2 Semestr III 2 1 1 2 1 1 Semestr IV 2 1 1 2 1 1 Status przedmiotu Obszar nauki Zajęcia obowiązkowe Zajęcia fakultatywne Nauki społeczne Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Semestr pierwszy Semestr trzeci Wymagania wstępne i / lub treści kształcenia wprowadzające X Cykl realizacji przedmiotu X Semestr drugi Semestr czwarty Kształcenie w zakresie zarządzania w pielęgniarstwie wymaga posiadania przez studenta wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych nabytych na studiach pierwszego stopnia, a w szczególności określonych efektami kształcenia programu studiów X
w zakresie prawa i zdrowia publicznego. Kształcenie zdefiniowane kartą/sylabusem wymaga poprzedzenia kształcenia treściami określonymi dla teorii pielęgniarstwa i pielęgniarstwa europejskiego. Założenia i cele przedmiotu Założeniem i celem przedmiotu jest: nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu zarządzania w pielęgniarstwie pozwalających na: wdrażanie na swoim stanowisku pracy rozwiązań organizacyjnych opartych na właściwych dla pielęgniarstwa modelach zarządzania; podejmowanie funkcji kierowniczych na różnych szczeblach zarządzania pielęgniarstwem i ochroną zdrowia jako systemem; wykorzystanie wiedzy i umiejętności w własnej działalności zawodowej. Wykłady: Wykłady tematyczno - informacyjne i prelekcje wsparte prezentacją multimedialną z wykorzystaniem metod aktywizujących, połączone z dyskusją kierowaną. Stosowane metody dydaktyczne kształcenia Seminaria Tematyczne zajęcia warsztatowe połączone z indywidualnym lub grupowym opracowywaniem przy możliwości korzystania z literatury projektów: kompetencji na kierowniczych stanowiskach pracy pielęgniarskiej; normowania zatrudnienia pielęgniarek w różnych systemach/specjalnościach/formach pracy; regulaminów pracy; umów związanych ze świadczeniem usług pielęgniarskich; kosztorysowania usług pielęgniarskich; zadań pielęgniarskich możliwych do realizacji w systemie teleinformatycznym. Tematyczne zajęcia warsztatowe połączone z prezentacją opracowanych w ramach pracy własnej indywidualnie lub grupowo multimedialnych lub ustnych prezentacji tematycznych projektów związanych z zarządzaniem w pielęgniarstwie. Po zaliczeniu przedmiotu student: Zakładane efekty kształcenia - Szczegółowe kierunkowe efekty kształcenia w zakresie wiedzy: A.W10. charakteryzuje system opieki zdrowotnej i podsystem pielęgniarstwa; A.W11. zna specyfikę funkcji kierowniczych, istotę delegowania zadań i proces podejmowania decyzji; A.W12. różnicuje style zarządzania oraz cechy przywództwa; A.W13. zna zasady zarządzania strategicznego oraz podstawowe metody analizy strategicznej; A.W14. charakteryzuje marketing usług zdrowotnych; A.W15. zna zasady rekrutacji kandydatów do pracy i planowania zasobów ludzkich w organizacjach zdrowotnych; A.W16. definiuje proces adaptacji społecznej i zawodowej, pojęcie kultury organizacji oraz modele zarządzania jakością; A.W17. różnicuje zakres obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień zawodowych w zależności od zakresu kompetencji; A.W18. wyjaśnia pojęcia dotyczące obciążenia fizycznego i psychicznego, które wynikają z warunków środowiska pracy;
A.W19. charakteryzuje istotę procesu zmian w organizacji, opisuje techniki organizatorskie i techniki zarządzania dla oceny jakości funkcjonowania organizacji; A.W34. określa istotę, cele i uwarunkowania kształcenia ustawicznego; A.W40. zna zastosowanie telemedycyny w praktyce pielęgniarskiej. w zakresie umiejętności: A.U7. ocenia wady i zalety różnych stylów zarządzania oraz wyjaśnia różnice między motywowaniem a przywództwem; A.U8. analizuje związek między: a). formułowaniem celów a planowaniem, b). organizowaniem i realizacją zadań a wyborem określonej koncepcji motywowania, c). rezultatem pracy a systemem kontroli; A.U9. objaśnia ograniczenia formalno-prawne, organizacyjne i psychologiczne wprowadzenia zmian w systemie opieki zdrowotnej i podsystemie pielęgniarstwa; A.U10. organizuje rekrutację pracowników oraz planuje proces adaptacji dla nowo przyjętych; A.U11. konstruuje plan doskonalenia podyplomowego oraz model kariery zawodowej; A.U12. przeprowadza proces oceniania pracowników; A.U13. tworzy regulaminy pracy pielęgniarskiej kadry kierowniczej; A.U14. przygotowuje jednostkę organizacyjną na potrzeby oceny jakości; A.U15. przygotowuje jako świadczeniodawca usług pielęgniarskich umowę cywilnoprawną oraz dokumentację potrzebną do zawarcia kontraktu z płatnikiem na świadczenia z zakresu opieki pielęgniarskiej; A.U16. stosuje evidence based nursing practise w praktyce zawodowej własnej lub kierowanego zespołu; A.U30. umie różnicować kompetencje pielęgniarskie dotyczące pomocy potrzebującym opieki, zgodnie z odpowiednim zakresem praktyki pielęgniarskiej przy wykorzystaniu narzędzi teleinformatycznych. w zakresie kompetencji społecznych: B.K1. ponosi odpowiedzialność za udział w podejmowaniu decyzji zawodowych; B.K2. krytycznie ocenia własne i cudze działania, przy zachowaniu szacunku dla różnic światopoglądowych i kulturowych; B.K3. rozwiązuje dylematy etyczne w organizacji pracy własnej i zespołu; B.K5. ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo własne i osób znajdujących się pod jego opieką; B.K6. przestrzega zasad etyki zawodowej w relacji z pacjentem i zespołem terapeutycznym oraz w pracy badawczej; B.K7. dba o wizerunek własnego zawodu. Metody i kryteria weryfikacji i oceny uzyskania przez studentów założonych efektów kształcenia W zakresie wiedzy: Bieżąca ocena progresu nabywania wiedzy na podstawie wypowiedzi w dyskusjach kierowanych na poszczególnych formach zajęć (wykłady, seminaria), potwierdzająca przyswojenie i rozumienie tematyki zajęć wsparte własną pracą z literaturą. W zakresie umiejętności: Bieżąca ocena opanowania umiejętności na podstawie przygotowywanych w ramach zajęć warsztatowych oraz pracy własnej projektów, wypowiedzi na temat projektów, umiejętności formułowania samooceny pracy własnej lub innych uczestników zajęć. W zakresie kompetencji społecznych: Bieżąca ocena postawy studentów dotyczącej:
stosunku do obowiązków (obecność na zajęciach, punktualność, terminowość przygotowania zleconych zadań); umiejętności współdziałania w zespole; kreatywności wyrażanej w opracowywanych pracach oraz w dyskusji; umiejętności formułowania własnej samooceny i obiektywizmu w formułowaniu ocen innych uczestników zajęć. Ostateczna ocena nabycia wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych na podstawie wyniku zaliczenia przedmiotu w formie egzaminu. Zasady dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu, a także forma zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres przedmiotu Dopuszczenie do zaliczenia przedmiotu wymaga uzyskania przez studenta pozytywnej oceny wszystkich form zajęć, a w szczególności: wykładów na podstawie oceny obecności i aktywności na zajęciach; seminariów poprzez ocenę obecności, aktywności i wypełnienia zadań zleconych w ramach pracy własnej; Nieobecność na zajęciach wymaga indywidualnego zaliczenia treści zajęć. Forma: Zaliczenie na ocenę / Egzamin Zaliczenie przedmiotu przeprowadzane jest w dwóch etapach: Etap I w formie zaliczenia na ocenę po III semestrze Etap II w formie egzaminu po IV semestrze Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Zaliczenie przedmiotu w I etapie przeprowadzone zostanie na podstawie oceny: przygotowanego w ramach pracy własnej projektu pojedynczego rozwiązania praktyki zarządczej pielęgniarstwem. Przykładowe projekty będą przedmiotem zajęć warsztatowych. Zaliczenie przedmiotu w II etapie przeprowadzone zostanie na podstawie oceny: przygotowanego w ramach pracy własnej projektu integrującego, co najmniej 3 istotne dla praktyki zarządczej pielęgniarstwem rozwiązania np. decyzyjne, organizacyjne, projakościowe czy kontrolne. Przykładowe projekty integrujące będą przedmiotem zajęć warsztatowych. Treści kształcenia Wymiar zajęć Liczba godzin Forma studia stacjonarne studia niestacjonarne Zakres treści programowych Wykłady 24 24
Misja, funkcje i cele podsystemu pielęgniarstwa w systemie ochrony zdrowia: system ochrony zdrowia; relacje systemu ochrony zdrowia z podsystemem pielęgniarstwa; oddziaływanie wybranych koncepcji polityki zdrowotnej i zarządzania systemem ochrony zdrowia na zmiany w podsystemie pielęgniarstwa. Teoria i praktyka zarządzania: - funkcje zarządzania; - teorie i nurty w zarządzaniu; - etyka zarządzania. Funkcje kierownicze: - istota kierowania; - kierowanie zespołami pielęgniarskimi (planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie). Charakterystyka procesu decyzyjnego i modeli podejmowania decyzji. Style zarządzania istota, rodzaje i ich wykorzystanie w podsystemie pielęgniarstwa. Style kierowania w powiązaniu z istotą i cechami współczesnego menedżera. przywództwa Zarządzanie strategiczne budowa strategii i ich alternatywnych koncepcji. Zarządzanie operacyjne w podsystemie pielęgniarstwa i jego relacje z zarządzaniem strategicznym w systemie ochrony zdrowia. Marketing w powiązaniu z segmentacją rynku usług zdrowotnych. Zarządzanie zasobami ludzkimi w systemach ochrony zdrowia. Doskonalenie zawodowe znaczenie doskonalenia zawodowego dla rozwoju organizacji, ścieżka kariery zawodowej, ewaluacja doskonalenia zawodowego. Projektowanie pielęgniarskich stanowisk kierowniczych zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności na pielęgniarskich stanowiskach pracy. Zarządzanie jakością geneza, podstawowe pojęcia, kompleksowe zarządzanie jakością TQM. Doskonalenie organizacji zmiana, konflikt. Usprawnianie pracy w podsystemie pielęgniarstwa mierzenie, normowanie i wartościowanie pracy. Ergonomiczna analiza pracy podstawowe pojęcia, istota, zakres, podział. Metody pomiaru stopnia obciążenia pracą. Modele finansowania opieki zdrowotnej. Wady i zalety różnych form finansowania opieki zdrowotnej. Planowanie, budżetowanie, monitoring usług zdrowotnych - ekonomika w ochronie zdrowia.
Seminaria 24 24 Planowanie zapotrzebowania na opiekę pielęgniarską w powiązaniu z potrzebami zdrowotnymi. Metody klasyfikacji pacjentów w ustalaniu norm obsady pielęgniarskiej na oddziałach o różnym profilu. Planowanie kadr pielęgniarskich w podstawowej opiece zdrowotnej. Negocjowanie warunków pracy i płacy. Nabór i dobór pracowników - standardowy proces selekcji. Dobór kandydatów na pielęgniarskie stanowiska pracy. Zasady formułowania zadań projektowanie zakresów obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień na różnych pielęgniarskich stanowiskach pracy. Obciążenia na pielęgniarskich stanowiskach pracy wynikające z narażenia na czynniki środowiska pracy. Rytmy biologiczne i ich wpływ na aktywność fizyczną i umysłową a planowanie czasu pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy pielęgniarskiej. Przeciążenie zawodowe i wypadki w pracy pielęgniarskiej. Sposoby rozwiązywania konfliktów w organizacji. Kontraktowanie świadczeń pielęgniarskich. Budżet opieki pielęgniarskiej w powiązaniu z specyfiką jednostki organizacyjnej. e- pielęgniarstwo w e-zdrowiu dotychczasowe doświadczenia i praktyka. Możliwości wykorzystania technologii e-pielęgniarstwa w praktyce zawodowej pielęgniarki. Wykaz literatury obowiązującej do zaliczenia przedmiotu Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca 1. Ksykiewicz Dorota A. (red): Zarządzanie w pielęgniarstwie. Wyd. Czelej, Lublin 2005. 2. Ksykiewicz Dorota A. (red): Podstawy organizacji pracy pielęgniarskiej. Wyd. Czelej, Lublin 2004. 3. Jarosz M. J.: Informatyka w pielęgniarstwie (w:) Górajek Jóźwik J. (red.): Wprowadzenie do diagnozy pielęgniarskiej. PZWL Warszawa 2007. 1. Martyniak J.: Podstawy informatyki z elementami telemedycyny. Wyd. UJ, Kraków 2005. 2. Lenartowicz H.: Podstawy zarządzania. Wyd. CEM, Warszawa 1998. 4. Lenartowicz H.: Zarządzanie jakością w pielęgniarstwie. Wyd. CEM, Warszawa 1998.
Autor/orzy Karty / Sylabusu Prawa autorskie dr n. med. Mirosława Malara Wyższa Szkoła Nauk Stosowanych w Rudzie Śląskiej