SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE Projekt edukacyjny: Czy wiesz co jesz?
Badanie zwyczajów żywieniowych uczniów i świadomości konsumenckiej w zakresie zdrowego odżywiania Ankieta przeprowadzona wśród uczniów Gimnazjum Nr 3 im. H Sienkiewicza w Będzinie w roku szkolnym 2010/2011
I. ZWYCZAJE ŻYWIENIOWE MŁODZIEŻY 1. Odżywiam się zdrowo. 2. Ilośd dziennie spożywanych posiłków 3. Wychodzę do szkoły bez śniadania 4. Jem śniadanie w szkole 5. Podjadam słodycze między posiłkami 6. Wspólne spożywanie posiłków w rodzinie
1. Deklarowany styl odżywiania 56% 44% Odżywiam się zdrowo Nie odżywiam się zdrowo
40,00% 2. Ilośd spożywanych dziennie posiłków 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 26,00% 34,00% 32,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 8,00% 5 i więcej 4 posiłki 3 posiłki 1-2 posiłki
3. Wychodzi do szkoły bez śniadania rzadko 19% nigdy 33% często 48% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
4. Śniadanie spożywane w szkole 50% 40% 30% 20% 13% 18% 42% 27% 10% 0% nie jem jem tylko w domu w domu i w szkole tylko w szkole
5. Podjadanie słodyczy między posiłkami 25% 67% 9% codziennie rzadko nigdy
6. Wspólne spożywanie posiłków nigdy; 9% często; 58,60% tylko w weekendy i święta; 32,40%
II. ŚWIADOMOŚD ZASAD DOTYCZĄCYCH ZDROWEGO ODŻYWIANIA 1. Produkty, których nie powinna zawierad zdrowa dieta. 2. Preferowane potrawy z trzech do wyboru. 3. Dzienna ilośd kalorii w diecie nastolatka. 4. Ocena dostępności zdrowej żywności w sklepiku szkolnym. 5. Ocena własnej sylwetki. 6. Ocena swojej wiedzy na temat zdrowego odżywiania.
1. W zdrowej diecie nie powinno byd: jabłka jogurt hamburgery chleb razowy marchew twarożek miód lody np.. Bakaliowe chipsy baton np.. Mars 3,4% 4% 4% 4,5% 5,0% 17,7% 18,3% 69% 89% 92,5%
2. Preferowane potrawy (z trzech do wyboru) jarska potrawa 31% odgrzewany, mrożony kotlet i frytki 19% hamburger na wynos 50%
3. Dieta nastolatka powinna zawierad: 22% 41% 3000 kcal 2200 kcal 1500 kcal 37%
4. W sklepiku szkolnym można kupid zdrową żywnośd 48% 50% 45% 36% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 16% tak za mały wybór nie
5.Ocena własnej sylwetki za chudy/a 8% szczupły/a w normie wagowej 38% 37% otyły/a 17%
6. Ocena swojej wiedzy w skali 1-6 na temat zdrowego odżywiania 6 5 4 3 2 3,0% 3,5% 22,0% 36,5% 22,5% 12,5% 1 0 1 2 3 4 5 6
III. ŚWIADOMOŚD KONSUMENCKA 1. Samodzielne dokonywanie zakupów. 2. Czytanie etykiet produktu przed jego zakupem. 3. Preferowane artykuły kupowane w sklepach.
1. Samodzielnie robi zakupy: 44% 43% 13% tak rzadko nigdy
2. Młodzież robiąc zakupy czyta etykiety tak czasami nigdy 43% 22% 35% 0% 50% 100%
3. Młodzież najczęściej kupuje produkty : 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 50% 15% 10% 5% 0% 35% droższe ale zdrowsze jest mi obojętne 15% mniej zdrowe, ale taosze
70,00% 60,00% Znajomośd roli jaką pełni stacja sanitarnoepidemiologiczna 66,40% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 24,90% 10,00% 0,00% 8,70% kontrola i nadzór nad warunkami higieny zywności przetwarzanie żywnosci ochroną przeciwpożarową
PODSUMOWANIE:
Ponad połowa ( 56%) uczniów deklaruje, że odżywia się zdrowo, a ponad 40% ocenia swój styl żywienia za niewłaściwy. 40% młodzieży spożywa dziennie tylko kilka posiłków w tym aż 8% je tylko jeden/ dwa dziennie. Ale aż 60% stosuje prawidłowe dzienne ilości posiłków (26% - 5 razy, a 34%- 4 razy dziennie) Blisko połowa ankietowanych często wychodzi rano do szkoły bez śniadania, rzadko robi to prawie 20%. Zawsze zjada posiłek przed szkołą ponad 30% uczniów. Prawie 70% deklaruje, iż spożywa śniadanie w szkole, w tym dla 27% jest ono ich pierwszym posiłkiem, a dla 42% jest to drugie śniadanie. Ponad 30% przyznaje, że nie jada posiłku w szkole. Większośd ankietowanych podjada słodycze między posiłkami ale 67% czyni to rzadko. Tylko 9% nie robi tego nigdy.
Ponad 40% nie jada posiłków wspólnie z rodzicami lub czyni to tylko w weekendy lub święta. W większości rodzin (blisko 60%) jest tradycja wspólnych posiłków. Większośd prawidłowo wytypowała te artykuły, które nie powinny znaleźd się w zdrowej diecie. Są to słodycze (lody, batony czekoladowe) lub chipsy. Jednak wśród typowanych produktów znalazły się też artykuły uważane powszechnie za zdrowe, jak: miód, marchew, twarożek, jogurty czy jabłka. Produkty te typowane były przez nieznaczny odsetek ankietowanych. Tylko 4% uczniów chce wyeliminowad ze zdrowej diety hamburgery. Wśród preferowanych potraw (z trzech do wyboru) młodzież najchętniej wybrała do konsumpcji hamburgery (50%), prawie 20% odgrzewane smażone dania, a niewiele ponad 30% dania jarskie.
Młodzież (78% ) w większości ma rozeznanie na temat zapotrzebowania energetycznego swojego organizmu (przedział wiekowy 14-18 lat), wskazując wartości 1500 2200kcal w zależności od wagi, wzrostu oraz intensywności wysiłku. Tylko 20% podaje zbyt wysoką dobową wartośd energetyczną -3000 kcal. Zdaniem ankietowanych w sklepiku szkolnym jest za mały wybór ( 36%) lub wcale nie ma (48%) artykułów ze zdrową żywnością. W odczuciu badanych pozytywnie wypada ocena własnej sylwetki. Aż 75% ocenia ją jako normę wagową. Połowa postrzega siebie jako osobę o szczupłej sylwetce i mniej więcej tyle samo jako prawidłową wagę ciała. 17% dostrzega swoją otyłośd a 8% przyznaje, że są zbyt chudzi. Zdecydowana większośd młodzieży pozytywnie ocenia swoją wiedzę na temat zdrowego odżywiania. Jako wysoką, bardzo dobrą i dobrą oceniło ją ponad 70% uczniów. Nieco ponad 25% posiada wiedzę słabą lub bardzo słabą (3,5%). Tylko 3% przyznaje, że nie mają żadnej wiedzy na ten temat.
Większośd (87%) uczniów samodzielnie robi zakupy ale ponad 40% czyni to rzadko. Tylko 13% deklaruje, że nie chodzą sami na zakupy. Badani robiąc zakupy zwracają uwagę na to co kupują, czytając etykiety. Większośd robi to zawsze a 22% tylko czasami, pozostali (35%) przyznają, że nie zwracają uwagi na informacje zamieszczone na kupowanym produkcie. Tylko 35% wybiera artykuły zdrowsze ale droższe, a 15% sięga po te taosze ale mniej zdrowe. Połowa deklaruje, że jest im obojętne co kupią. Młodzież naszego gimnazjum ma orientację jaka jest rola i zadania Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (nieco ponad 66%) Ponad 33% takiej wiedzy nie posiada
WNIOSKI (jak jest?): Zdecydowana większość młodzieży pozytywnie ocenia swoją wiedzę na temat zdrowego odżywiania i pozytywnie postrzega własną sylwetkę. Z reguły ma też orientację, jakie jest dla nich zalecane dobowe zapotrzebowanie energetyczne, tylko 20% wskazuje na zbyt wysokie. Pomimo tego spora grupa uczniów przyznaje się do złych nawyków żywieniowych. Najczęściej jedzą tylko trzy posiłki dziennie a część z nich przyznaje się nawet do 1-2 posiłków w ciągu doby. Większość (70%)młodzieży często przed wyjściem do szkoły nie jada śniadania lub zdarza się im to rzadko. Dla sporej grupy (27%) pierwszym posiłkiem jest ten spożyty dopiero w szkole. Wiele osób co prawda je śniadanie w domu ale już nie spożywa drugiego śniadania w szkole. Hamburgery są preferowane przez co drugiego ankietowanego a większość ma także zwyczaj podjadania między posiłkami i najczęściej są to słodycze. Młodzież w większości wie, jakie produkty należy wyeliminować ze zdrowej diety, jednak tylko nieznaczny odsetek uznał hamburgery za niezdrowe. Wśród nich znalazły się również artykuły uznawane powszechnie za zdrowe.
WNIOSKI (jak jest?): Część badanych przyznaje, że najczęściej spożywa posiłki sama a nie wspólnie z rodziną, a jeśli są to posiłki w gronie rodziny, to jedynie w dni wolne od pracy. Większość naszej młodzieży samodzielnie robi zakupy i deklaruje, że są świadomymi konsumentami, bo czytają etykiety przed zakupem artykułów. Jest jednak grupa uczniów, którzy nie czynią tego i jest im obojętne co zakupią. Część przyznaje nawet, ze woli zakupić artykuł mniej zdrowy ale tańszy. Zdrowsze ale droższe wybiera tylko 35% badanych. Większość podkreśla, że w sklepiku szkolnym nie może zakupić zdrowej żywności bądź jest w nim za mały wybór. Istnieje grupa uczniów, która nie ma orientacji na temat roli i zadań jakie pełni Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna
Jak byd powinno?: Dzieci i młodzież powinny spożywad regularnie 4-5 posiłków dziennie Ważne są też regularne pory posiłków (co 3-4 godziny). Nieprzestrzeganie tego wiąże się z częstszym odczuwaniem osłabienia, bólów głowy i niedyspozycją oraz osiąganiem gorszych wyników w nauce i w sprawdzianach sprawności fizycznej. Śniadanie I i II jest tak samo ważne dla dzieci i młodzieży jak i dorosłych, dostarczając energii i wszystkie niezbędne składniki, aby móc zmierzyd się z obowiązkami dnia. Należy unikad podjadania między posiłkami. Podjadanie między posiłkami -to dodatkowe, niepotrzebne kalorie. Spożycie słodyczy powinno byd jak najbardziej ograniczone. Jeśli przerwy między posiłkami są zbyt długie, można zjeśd coś niskokalorycznego np.: jabłko, jogurt naturalny lub wypid wodę. Eliminuj z diety tak zwane śmieciowe jedzenie, to jest: chipsy, frytki, hamburgery, słodycze. Każdy młody człowiek powinien znad zasady zdrowego odżywiania i stosowad je w życiu codziennym.
Każdy podstawowy posiłek, tj. i śniadanie, obiad, kolacja, powinien zawierad produkty będące źródłem pełnowartościowego białka (mleko i jego przetwory, mięso i wędliny, jaja, ryby) oraz ważne, aby obfitował w warzywa i owoce (stanowią dla organizmu bogate źródło witamin i składników mineralnych oraz błonnika). Nie wierz ślepo reklamie. Czytaj etykiety. Unikaj jedzenia preparowanego fabrycznie, ze względu na konserwanty opóźniające procesy gnilne, które nie są obojętne dla organizmu Jeden batonik lansowany jako "mała słodka przegryzka" - ma dokładnie taką samą wartośd energetyczną jak solidny obiad. Podobnie stugramowa paczka chipsów. Producenci żywności perfidnie manipulują małymi klientami - podsuwając im coraz większe i bardziej kaloryczne porcje w okazyjnej cenie. Te "cudowne okazje" szybko odciskają swoje piętno na brzuszku i w biodrach.
Ankietę opracowali i przeprowadzili oraz wyniki badania (w formie wykresów) i wnioski - opracowali i przedstawili w postaci tej prezentacji: Katarzyna Miśta i Kamila Wójcik kl. IA Łucja Boryka i Ada Kościółek kl. IIA Bartosz Świszcz i Natalia Miłek kl. IIC Opiekun: Ewa Kilian