Przedszkole czterolatka. Przewodnik metodyczny część 1

Przedszkole czterolatka Przewodnik metodyczny część 1

Autor Małgorzata Marczak Grażyna Szadkowska Projekt okładki Tomasz Kozłowski Opracowanie graficzne Magdalena Pilch Redaktor inicjujący Ewelina Sęk Redakcja Elżbieta Czapara Wiesława Żaba-Żabińska Redakcja językowa i korekta Krystyna Bajor Skład i łamanie Tomasz Olszewski Grupa Edukacyjna S.A. 2009 ISBN 978-83-7491-187-0 Wydawca oświadcza, że dołożył wszelkich starań, aby dotrzeć do wszystkich właścicieli i dysponentów praw autorskich. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie publikacji w całości lub we fragmentach bez zgody wydawnictwa zabronione. Piosenki autorstwa K. Bayer pochodzą z wydawnictwa Akord Śpiewające Brzdące. Grupa Edukacyjna S.A. 25-655 Kielce, ul. Łódzka 308 tel. 041 366 53 66, faks 041 366 55 55 e-mail: mac@mac.pl; www.mac.pl

wrzesień październik listopad Oznaczenia: zabawy ruchowe Karta pracy A Rozwijanie percepcji wzrokowej i słuchowej Karta pracy B Rozwijanie mowy i aktywności twórczej Zestaw zabaw ruchowych zmieniamy co dwa tygodnie W przewodniku każdy zestaw wpisany jest jeden raz. Nauczyciel stosuje go w swojej pracy według uznania (nie ma podanych propozycji, kiedy powinien być), pamietając, że w ciągu tygodnia zestaw zabaw ruchowych powinien pojawić się przynajmniej dwa razy. 3

ROZKŁAD MATERIAŁU Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 WRZESIEŃ TYDZIEŃ PIERWSZY Zestaw zabaw ruchowych nr I metodą R. Labana. Zabawy orientacyjno-porządkowe: Spłoszone wróble, Wiatr i liście, Bal lalek i misiów, Do swojego koloru. Zabawa ruchowo-naśladowcza Skacz tak jak ja. Zabawa bieżna Dzieci i pszczoły. Zabawa ruchowe: Poznajemy się, do tekstu Nitka. To ja Podawanie informacji o sobie: podawanie imienia, nazwiska. Samodzielne wykonywanie czynności samoobsługowych: zdejmowanie ubrań, butów, umieszczanie ich w wyznaczonym miejscu w szatni, zakładanie ubrań, butów, korzystanie z toalety. Nasza grupa Współtworzenie przyjaznej atmosfery w grupie: poznawanie imion i nazwisk dzieci z grupy, przestrzeganie ustalonych umów i zasad regulujących współżycie w grupie. Rozwijanie wzajemnych relacji pomiędzy dziećmi, opartych na wzajemnym szacunku i akceptacji: podejmowanie prób wspólnych zabaw. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 14, 17). 1. Razem jest weselej. 2. Przedszkolaki z jednej paki. 3. Tworzymy bukiety. 4. Uczymy się, jak bawić się razem. 5. Bawimy się wspólnie. Wybieranie imienia dla misia. Słuchanie wiersza D. Kręcisz Idzie Janek do przedszkola. Zabawa Ile kwiatów jest w wazonie? Zwiedzanie przedszkola. Słuchanie opowiadania G. Szadkowskiej W ogrodzie Króla Słońce. 4

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: WITAMY W PRZEDSZKOLU. Tworzenie warunków do adaptacji dzieci i poznania przedszkola Poznanie swojego znaczka rozpoznawczego Dziecko: rozpoznaje kolegów i koleżanki w grupie i podaje ich imiona rozpoznaje swój znaczek w sali, szatni, w łazience s. 3 Klasyfikowanie przedmiotów według kolorów Poznanie pomieszczeń przedszkola Uważne słuchanie opowiadania i wypowiadanie się na jego temat wybiera kwiaty jednakowego koloru spośród innych i układa je w wazonie nazywa pomieszczenia znajdujące się w przedszkolu słucha opowiadania i wymienia pozytywne i negatywne cechy zachowania się postaci s. 4 B nr 1 B nr 2 5

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 WRZESIEŃ TYDZIEŃ DRUGI Zestaw zabaw ruchowych nr I metodą R. Labana. Zabawa ruchowo-naśladowcza Różne pojazdy. Zabawy orientacyjno-porządkowe: Do swojego koloru, Samochody. Nasz kontakt z techniką Środki transportu: poznawanie wybranych środków transportu: lądowego, wodnego, powietrznego, poznawanie znaczenia pasów, sygnalizacji świetlnej. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 55). 1. Poznajemy pojazdy. Zabawa dydaktyczna Czym pojechaliśmy na wakacje? 2. Wyspa skarbów. Opowieść ruchowa Podróż statkiem na wyspę skarbów. 3. Liczymy wakacyjne skarby. Zabawa dydaktyczna Skarby do worka. 4. Cztery koła. Słuchanie piosenki Cztery kółka. 5. Światła sygnalizatora. Inscenizacja D. Gellner Światła sygnalizatora. 6

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: CZYM POJECHALIŚMY NA WAKACJE? Poznanie różnych środków lokomocji Rozwijanie aktywności twórczej Rozpoznawanie różnic ilościowych w zbiorze Dziecko: wymienia środki lokomocji występujące w wierszu (samolot, samochód) uczestniczy w zabawach twórczych wskazuje większą liczbę elementów w zbiorze przez wskazanie w przestrzeni dłuższego i krótszego dywanika wśród innych A nr 1 Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 1 A nr 2 Umuzykalnianie dzieci porusza się rytmicznie A nr 3 Zapoznanie z zasadami bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię wymienia nazwy koloru sygnalizacji świetlnej, przy którym piesi przechodzą przez ulicę i koloru, przy którym czekają na przejście A nr 4, 5 Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 2 7

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 WRZESIEŃ TYDZIEŃ TRZECI Zestaw zabaw ruchowych nr II z wykorzystaniem dramy (ułożony przez G. Szadkowską). Zabawy orientacyjno-porządkowe: Wiewiórki do dziupli, Balonik. Zabawa bieżna Uwaga, muchomor goni! Poznajemy przyrodę Jesień: obserwowanie środowiska przyrodniczego; zwracanie uwagi na dominującą kolorystykę, zmiany, jakie zachodzą w przyrodzie, rozpoznawanie i nazywanie wybranych warzyw; rozróżnianie ich za pomocą wzroku, dotyku, smaku, zapachu, rozpoznawanie wybranych owoców po wyglądzie, kształcie, smaku. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 41). 1. W poszukiwaniu jesieni. 2. Kolorowe zabawy. 3. Na powitanie jesieni. 4. Spotkanie z jeżem. Zabawa przy piosence Pociąg krasnoludków. Zabawy z liśćmi: wyszukiwanie w sali ukrytych liści; zabawy matematyczno-ruchowe z liśćmi. Powitanie jesieni według programu Poranny krąg. Jesień według programu Poranny krąg. 5. Grzybobranie. Słuchanie wiersza A. Przemyskiej W grzybowym lesie. 8

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: NADESZŁA JESIEŃ. Uczestniczenie w zabawach przy muzyce Rozwijanie umiejętności liczenia Dziecko: porusza się rytmicznie liczy w dostępnym mu zakresie B nr 3 s. 5 Wprowadzenie w świat podstawowych symboli charakterystycznych dla jesieni Wprowadzenie w świat symboli charakterystycznych dla danej pory roku Zapoznanie z wyglądem i nazwami popularnych grzybów rosnących w lesie rozpoznaje i nazywa przedstawioną na obrazku porę roku jesień wymienia atrybuty jesieni (kolor, smak, zapach) wymienia nazwy grzybów występujących w wierszu, segreguje grzyby Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 3 A nr 6 A nr 7 9

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 WRZESIEŃ TYDZIEŃ CZWARTY Zestaw zabaw ruchowych nr III (według K. Wlaźnik). Zabawa ruchowa wieloznaczna Pracujemy. Poznajemy przyrodę Jesień: obserwowanie środowiska przyrodniczego; zwracanie uwagi na dominującą kolorystykę, zmiany, jakie zachodzą w przyrodzie, rozpoznawanie i nazywanie wybranych warzyw; rozróżnianie ich za pomocą wzroku, dotyku, smaku, zapachu, rozpoznawanie wybranych owoców po wyglądzie, kształcie, smaku. 1. Co nam jesień w koszu niesie? 2. Skąd się biorą witaminy? 3. Urodziny marchewki. 4. Lubimy jesienne smakołyki. Słuchanie opowiadania G. Szadkowskiej Jesień odwiedza świat. Słuchanie opowiadania I. Salach Co z ogrodu, a co z sadu? Zabawa przy piosence Urodziny marchewki. Zabawa dydaktyczna Witaminy do kosza. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 41). 5. Rzepka. Inscenizacja utworu J. Tuwima Rzepka. 10

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: JESIENNE DARY. Zapoznanie z przetworami wykonanymi z owoców zbieranych jesienią Zapoznanie ze sposobami prawidłowego odżywiania Dziecko: wymienia przynajmniej jeden produkt wykonany z owoców wymienia produkty, których spożywanie sprzyja zdrowiu s. 6 7 Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 4 A nr 8 Zachęcanie do zabaw przy muzyce ilustruje ruchem piosenkę A nr 9 B nr 4 Rozpoznawanie wybranych warzyw i owoców Kształtowanie umiejetnego słuchania utworów literackich wybiera warzywo lub owoc wymienione przez nauczyciela i wkłada je do kosza przedstawia treść utworu, uczestnicząc w inscenizacji s. 8, 9 Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 5 11

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 PAŹDZIERNIK TYDZIEŃ PIERWSZY Zestaw zabaw ruchowych nr III (według K. Wlaźnik). Zabawa ruchowa twórcza Jestem duży jestem mały. Zabawa orientacyjno-porządkowa Pokaż, gdzie masz nogi. To ja Podawanie informacji o sobie: określanie swoich cech fizycznych: płeć, wiek, koloru oczu. Poznawanie swojego ciała poprzez zabawy: oglądanie siebie w lustrze, wskazywanie części ciała i nazywanie ich. Poznanie wartości moralnych: doświadczanie na konkretnych przykładach (sytuacje dnia codziennego, zachowania bohaterów literackich) wybranych wartości moralnych, np.: dobra, odwagi. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 14, 16). 1. Mamy urodziny. Słuchanie opowiadania E. Kaniewskiej Szufl ada. 2. Moje imię. Zabawy z imionami. 3. Znamy nazwy części swojego ciała. 4. Jesteśmy przedszkolakami. 5. Mam przyjaciela. Zabawa przy piosence Nie chcę cię znać Zabawy przy piosence W naszym przedszkolu. Wykonanie kwiatuszka dla koleżanki lub kolegi. 12

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: JACY JESTEŚMY? Wypowiadanie się na temat urodzin: daty, sposobu ich obchodzenia Zapoznanie się z zapisem graficznym swojego imienia Nazywanie i wskazywanie wymienionych części ciała Dziecko: wypowiada się na temat urodzin rozpoznaje zapis swojego imienia wśród innych imion nazywa i wskazuje części swojego ciała Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 6 s. 10 A nr 10 Rozwijanie percepcji słuchowej i poczucia rytmu Rozwijanie sprawności manualnej rytmicznie wyklaskuje słowa, porusza się przy muzyce wycina elementy kwiatka i przykleja je na kartkę B nr 5 13

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 PAŹDZIERNIK TYDZIEŃ DRUGI Zestaw zabaw ruchowych nr IV z przyborami laskami (ułożony przez G. Szadkowską). Zabawa orientacyjno-porządkowa Do swojego drzewa. Zabawa ruchowo-naśladowcza Co robi rano mama? Co robi rano tata? Nasze rodziny Podawanie informacji na temat swojej rodziny: podawanie informacji: jak mają na imię mama, tata, nazywanie członków bliższej i dalszej rodziny, np.: mama, tata, brat, siostra, ciocia, babcia, dziadek, wujek. To ja Podawanie informacji o sobie: określanie swoich ulubionych zabaw, zajęć. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 14, 16). 1. Moja mama, mój tata. 2. Pomagamy w domu. Słuchanie opowiadania H. Bechlerowej Zajączek z rozbitego lusterka. Słuchanie piosenki Będę mamie pomagała. 3. Kolory jesieni. Słuchanie wiersza D. Gellner Jesienna wróżka ilustrowanego serią obraków 4. Ile owoców dała nam mama? Słuchanie wiersza M. Czerkawskiej Kto powie? 5. Mój portret. Wykonanie portretu w ozdobnej ramce. 14

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: MOJA RODZINA. Nazywanie członków swojej rodziny Umuzykalnianie dzieci Utrwalenie nazw kolorów Dziecko: wymienia członków bliskiej rodziny porusza się rytmicznie przy piosence rozpoznaje kolory: czerwony, niebieski, żółty, zielony s. 11 Liczenie w zakresie czterech przelicza w zakresie czterech Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 7 Rozwijanie sprawności manualnej wycina proste kształty 15

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 PAŹDZIERNIK TYDZIEŃ TRZECI Zestaw zabaw ruchowych nr IV z przyborami laskami (ułożony przez G. Szadkowską). Zabawy ruchowe twórcze: Budujemy dom, Tańczące dłonie. Zabawa orientacyjno-porządkowa Zajączki do domu. Nasz kontakt z techniką Doświadczenia konstrukcyjnotechniczne: uczestniczenie w zabawach konstrukcyjnych. Urządzenia gospodarstwa domowego: poznawanie wybranych urządzeń gospodarstwa domowego. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 54, 56). 1. To jest mieszkanie. 2. Czy zając ma dom? 3. Pranie dawniej i dziś. 4. Nasze przedszkole. 5. Moje ulubione dobranocki. Słuchanie rymowanki o mieszkaniu. Zabawy przy relaksującej historii Zając, który nie ma domu. Słuchanie wiersza D. Gellner Pralka. Słuchanie piosenki Do przedszkola. Wykonanie obrazka telewizora. 16

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: TO JEST MÓJ DOM. Poznawanie nazw pomieszczeń w mieszkaniu Poznanie sposobu osiągania spokoju przez ruch Zapoznanie z historią pralki Dziecko: stosuje słowa: pokój, przedpokój, kuchnia, łazienka stosuje gesty uspokajające i przyjazne: głaskanie, masaż, przytulanie wynikające z treści historii wymienia sposoby prania dawniej dziś A nr 11 Umuzykalnienie dzieci Rozwijanie sprawności manualnych śpiewa piosenkę i porusza się rytmicznie wycina i nakleja na kartkę proste elementy B nr 6 17

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 PAŹDZIERNIK TYDZIEŃ CZWARTY Zestaw zabaw ruchowych nr V (według K. Wlaźnik). Zabawy ruchowe wielorozwojowe: Bal zabawek, Zbieramy marchewki. Zabawa ruchowo-naśladowcza Co robi kotek? Poznajemy przyrodę Przyroda w sali, w domu: poznawanie zasad dbania o zwierzęta hodowane w domu: karmienia ich, wychodzenia na spacer, naśladowanie sposobów poruszania się zwierząt hodowanych w domu, ich odgłosów. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 45). 1. Chciałbym (chciałabym) mieć kotka. 2. Czy można kreta hodować w domu? 3. O kotku, co częstował mlekiem. 4. Kogo nazywamy przyjacielem? 5. Czy miś pluszowy to też zwierzątko? Słuchanie wiersza E. Skarżyńskiej Kotek. Zabawa przy piosence Piosenka kreta Cezarego. Słuchanie wiersza K. Bechlerowej Jak kotek zwierzęta mlekiem częstował. Teatrzyk na podstawie opowiadania A. Świrszczyńskiej Pimpuś z wykorzystaniem sylwet bohaterów utworu. Słuchanie wiersza Cz. Janczarskiego Naprawiamy misia. 18

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: NASI MILUSIŃSCY. Rozwijanie mowy. Stwarzanie okazji do wyrażania własnych uczuć poprzez zabawy muzyczne Dziecko: wypowiada się na temat wiersza wodzi palcem po grafoznaku do piosenki A nr 12 Wzbudzanie zainteresowania życiem zwierząt wymienia, czym się żywią: kot, kogut, królik Wyrabianie uczucia tolerancji i życzliwości w stosunku do ludzi, zwierząt wymienia cechy przyjaciela (uzasadnia wypowiedź) A nr 13 Kształtowanie postaw w zakresie dbania i poszanowania zabawek samodzielnie sprząta zabawki i odkłada je swoje na miejsce B nr 7 19

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 LISTOPAD TYDZIEŃ PIERWSZY Zestaw zabaw ruchowych nr V (według K. Wlaźnik). Zabawa ruchowo-naśladowcza Wiatr, wicher, wichura. Zabawy orientacyjno-porządkowe: Idą dzieci, Wiatr i liście, Odleciały ptaki. Poznajemy przyrodę Jesień: oglądanie drzew znajdujących się w bliskim otoczeniu, zbieranie owoców drzew, wzbogacanie nimi kącika przyrody. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 41). 1. Wiatr i liście. Teatrzyk opracowany na podstawie utworu Wiatr i liście. 2. Dbamy o drzewa nie tylko w lesie. 3. Las śpiewa, szumi i cieszy wzrok. Ćwiczenia graficzne Tworzymy jesienne drzewa. Słuchanie piosenki Posypały się listeczki. 4. Liczymy listki. Zabawa dydaktyczna Policz liście. 5. W lesie coraz ciszej. Słuchanie opowiadania Cz. Janczarskiego Mieszkanie do wynajęcia. 20

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: JESIENNE DRZEWA. Rozpoznawanie i nazywanie drzew Rozwijanie sprawności manualnej Rozwijanie ekspresji ruchowej, plastycznej, muzycznej Dziecko: rozpoznaje i nazywa drzewa (klon, kasztanowiec, dąb) obrysowuje mazakiem obie dłonie kolegi na płaszczyźnie dużego arkusza i koloruje otrzymane rysunki porusza się rytmicznie i ilustruje ruchem wiersz B nr 8 Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 8 Rozwijanie kompetencji matematycznych Rozwijanie mowy przelicza liście w zakresie czterech wypowiada się na temat opowiadania 21

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 LISTOPAD TYDZIEŃ DRUGI Zestaw zabaw ruchowych nr VI (według K. Wlaźnik). Zabawy ruchowe z elementem czworakowania: Pieski i deszcz, Niedźwiadki. Zabawa ruchowa z elementem podskoku Pajacyki. Zabawa ruchowa z elementem równowagi Przejście przez kałużę. Zabawa orientacyjno-porządkowa Wiatr i liście. Poznajemy przyrodę Jesień: obserwowanie zmian zachodzących w przyrodzie późną jesienią, występujących zjawisk atmosferycznych, np.: padającego deszczu. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 41). 1. Rysujemy deszczyk. Słuchanie utworu F. Chopina Nokturn b-mol nr 1. 2. A kiedy pada... Słuchanie wiersza J. Kulmowej Kiedy pada. 3. Płyną chmurki. Słuchanie piosenki Płyną chmurki. 4. Deszczowe zabawy. Zabawa Krople deszczu. 5. Kolorowe krople. Ćwiczenia w barwieniu wody. 22

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: KIEDY NIEBO PŁACZE. Poznanie nowej techniki plastycznej Obserwowanie zmieniających się warunków pogodowych Rozwijanie umiejętności słuchania piosenek Wspieranie dobrego samopoczucia i postrzegania ciała Zachęcanie do obserwacji zjawisk fizycznych Dziecko: maluje pędzlem na mokrej płaszczyźnie kartki wymienia zmiany w pogodzie w skupieniu słucha śpiewu nauczyciela wykonuje masażyk na plecach kolegi, inspirowany opowiadaną przez nauczyciela historyjką miesza kolory i nazywa barwy pochodne (zielona, fioletowa, pomarańczowa) Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 9 A nr 14 23

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 LISTOPAD TYDZIEŃ TRZECI Zestaw zabaw ruchowych nr VI (według K. Wlaźnik). Zabawy bieżne: Zięby i kukułka, Wiewiórki do dziupli. Zabawy ruchowe z elementem czworakowania: Myszki w norce, Niedźwiedź skrada się do ula, Jeże na spacerze. Zabawy ruchowo-naśladowcze Zwierzęta, Muszki czy pszczoły? Zabawy orientacyjno-porządkowe: Pszczoły i niedźwiedzie, Kukułki czy jaskółki?, Wiatr i liście. Poznajemy przyrodę Jesień: pokazywanie na wybranych przykładach (np. jeża, wiewiórki, bociana), jak zwierzęta przygotowują się do nadchodzącej zimy (odlatują do Afryki, gromadzą zapasy, zasypiają). (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 41). 1. Zwierzęta idą spać. Słuchanie opowiadania M. Galicy Wiercipiętek ogląda mieszkania na zimę wzbogacone oglądaniem ilustracji. 2. Zimowe zapasy. Słuchanie wiersza W. Grodzieńskiej Zapasy na zimę. 3. Odloty ptaków. Ekspresja muzyczno-ruchowa do utworu C. Saint- -Saёnsa. 4. Kolczasty jeżyk. Słuchanie piosenki Kolczasty jeż. 5. Wiewiórka. Nauka piosenki Wiewiórka. 24

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: PRZYGOTOWYWANIE SIĘ ZWIERZĄT DO ZIMY. Poznanie sposobów przygotowywania się zwierząt do zimy Dziecko: nazywa zwierzęta i ich zimowe mieszkania Rozwijanie umiejętności poprawnego budowania zdań i właściwego uzasadniania swojej wypowiedzi Kształtowanie płynności i estetyki ruchu Poznanie zachowania się jeża w okresie jesieni wypowiada się na dany temat ilustruje ruchem utwór muzyczny C. Saint-Saёnsa Ptaszarnia wypowiada się na temat wyglądu jeża i sposobu jego przygotowania się do zimy na podstawie ilustracji i wysłuchanej piosenki A nr 15 Nauka piosenki śpiewa piosenkę s. 12 13, Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 10 25

Treści programowe Dzień tygodnia. Temat dnia Aktywność i działalność dziecka 1 2 3 LISTOPAD TYDZIEŃ CZWARTY Zestaw zabaw ruchowych nr VII (opracowany według metody W. Sherborne). Zabawy ruchowe z elementem czworakowania: Pieski na spacerze, Kotki idą na płotki. Zabawa bieżna Wiewiórki do dziupli. Zabawy orientacyjno-porządkowe: Deszczyk pada, Wiatr, wicher, wichura, Wiatr i liście, Idą dzieci. Zabawa ruchowo-naśladowcza Wielkoludy i krasnale. Dbamy o nasze zdrowie Zapobieganie chorobom: systematyczne kontrolowanie stanu uzębienia. Dbałość o higienę: ubieranie się odpowiednio do warunków atmosferycznych występujących w danej porze roku, przebywanie na świeżym powietrzu; uczestniczenie w spacerach, zabawach, dbanie o higienę poprzez: codzienne mycie całego ciała, mycie zębów po posiłkach, mycie rąk, zwłaszcza po pobycie w toalecie i zabawie na świeżym powietrzu, zachowywanie porządku w miejscu zabawy. (Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej wspomagający rozwój aktywności dzieci, Grupa Edukacyjna S.A., Kielce 2009, s. 61). 1. Rada na katar. Słuchanie wiersza M. Minczakiewicz Rada na katar. 2. Spacer w deszczu. 3. Idzie Tola do przedszkola. Zabawa dydaktyczna Co jest potrzebne na spacer w deszczu? Słuchanie wiersza L. Krzemienieckiej Idzie Tola do przedszkola. 4. Zła pogoda. Słuchanie piosenki Zła pogoda. 5. Gimnastyka to zabawa. Zabawa z tekstem Gimnastyka. 26

Cele główne Przedszkole czterolatka, Ćwiczenia plastyczne, karty pracy A, B 4 5 6 TEMAT TYGODNIA: UBIERAMY SIĘ CIEPLEJ. Zwrócenie uwagi na możliwość zarażenia się katarem podczas jesiennych chłodów Zwrócenie uwagi na ubieranie się odpowiednio do pogody i aktualnej pory roku Kształtowanie umiejętności poprawnego wypowiadania się przez prawidłowe budowanie zdań i posługiwanie się nimi w mowie Łączenie tekstu piosenki z wynikami obserwacji pogody Podkreślanie ruchu na powietrzu jako stymulatora prawidłowego rozwoju Dziecko: wymienia czynniki sprzyjające zarażeniu się katarem uzasadnia swój wybór ubrań niezbędnych w czasie deszczu wypowiada się na temat jesiennej pogody, poprawnie budując zdania wymienia przedmioty, które chronią nas przed deszczem bawi się na powietrzu we wszystkich porach roku B nr 9 B nr 10 27

WRZESIEŃ Tydzień pierwszy Temat tygodnia: Witamy w przedszkolu. Dzień 1. Temat dnia: Razem jest weselej. Cele ogólne: tworzenie warunków do adaptacji dzieci i poznania przedszkola. Dziecko: rozpoznaje kolegów i koleżanek w grupie i podaje ich imiona. Środki dydaktyczne: plansze z postaciami rodziny misiów, pacynka misia, parzysta liczba kół w trzech kolorach: czerwonym, żółtym, niebieskim, wzory wielkich liter imion dzieci z grupy, skrzynia z różnymi zabawkami, kartki z konturami twarzy. Przebieg dnia I 1. Powitanie dzieci w grupie przedszkolnej. Nauczyciel wspólnie z pacynką misia wita wszystkie dzieci i zachęca do zabawy dowolnie wybraną zabawką z kącika znajdującego się w sali. Dodatkowo otwiera czarodziejską skrzynię, w której są ukryte zabawki. 2. Rozmowy nauczyciela z dziećmi w trakcie zabawy na dywanie lub w kącikach, np.: Dlaczego wybrałeś taką zabawkę? Co ci się w niej podoba? Zabawa orientacyjno-porządkowa Spłoszone wróble (według K. Wlaźnik). Nauczyciel wyznacza miejsce, gdzie ptaki są bezpieczne. Na sygnał dzieci wybiegają i naśladują lot ptaków, krążąc w różnych kierunkach. Na polecenie zatrzymują się, naśladują zbieranie ziarenek w przysiadzie pukają palcami o podłoże. Potem lecą dalej, a kiedy usłyszą odgłos jadącego auta, spłoszone uciekają do gniazda. Sygnał do ucieczki może być dowolny. 3. Zabawa integrująca grupę Do swojego koloru. Nauczyciel nakleja dzieciom na bluzki koła w trzech kolorach: czerwonym, niebieskim, żółtym. Włącza nagranie dowolnej melodii w rytmie 4/4 (może być piosenka, której dzieci będą się uczyły w tym miesiącu). Dzieci chodzą rytmicznie po sali, w dowolnych kierunkach. Na przerwę w grze dzieci ustawiają się w parach z osobami o takim samym kolorze koła. Zabawę powtarzamy 4 5 razy. II 1. Wybieranie imienia dla misia. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę powitaniem się z misiem przyjacielem dzieci z grupy. Objaśnia dzieciom, że niedźwiadek czasami będzie ich odwiedzał i opowiadał o swoich przygodach. Miś jest trochę zmartwiony, bo jeszcze nie ma imienia. Nauczyciel proponuje, aby dzieci wymyśliły imię niedźwiadkowi. 28

2. Burza mózgów. Dzieci podają różne imiona (nauczyciel zapisuje na tablicy wszystkie propozycje, z których później dzieci wybiorą jedno imię). 3. Przedstawienie rodziców misia. Nauczyciel pokazuje trzy plansze z postaciami niedźwiadków. Niedźwiadek przedstawia dzieciom swoich rodziców: mama pani Misiowa, tata pan Miś. Zabawa ruchowa Poznajemy się (według wyd. KLANZA). Dzieci: Jeśli nie znasz mnie maszerują w różnych kierunkach, to przedstawię się. podchodzą do kolegi i witają się, podając prawą rękę, Podam imię swe wypowiadają swoje imię, i przykleję się. nauczyciel rzuca hasło, czym dzieci muszą się dotknąć. 4. Zabawa dydaktyczna Kto zmienił miejsce. Dzieci siedzą w kole. Na dywanie nauczyciel układa sześć zabawek losowo wybranych z kącika, a wśród nich naszego misia. Jedno dziecko odchodzi na bok, odwraca się tyłem do zabawek. Nauczyciel zamienia miejsca zabawek na dywanie. Dziecko wraca i stara się odgadnąć, gdzie zaistniała zmiana. Gdy odgadnie samo wybiera inną osobę, która będzie zgadywać. Zabawę powtarzamy 4 5 razy. 5. Tworzenie drzewa naszej grupy. Nauczyciel rozdaje dzieciom kartoniki z literami, od których zaczynają się ich imiona. Każde dziecko przygląda się swojej literze, a następnie umieszcza ją na przygotowanej makiecie drzewa. III 1. Ćwiczenia graficzne. Nauczyciel rozdaje dzieciom kartki z konturami twarzy i prosi, aby każde z nich narysowało buzię kolegi, który siedzi naprzeciw niego. Po wykonaniu prac dzieci prezentują je i nazywają twarze imieniem koleżanki lub kolegi. Zabawa ruchowa Poznajemy się (patrz: przewodnik..., s. 29). Dzień 2. Temat dnia: Przedszkolaki z jednej paki. Cele ogólne: poznanie swojego znaczka rozpoznawczego. Dziecko: rozpoznaje swój znaczek w sali, szatni, w łazience. Środki dydaktyczne: koła i chorągiewki w trzech kolorach, emblematy znaczków dla dzieci, ilustracja przedstawiająca dzieci idące do przedszkola, wiersz D. Kręcisz Idzie Janek do przedszkola, indywidualne, powiększone rysunki znaczków rozpoznawczych, Przedszkole czterolatka, s. 3. Przebieg dnia I 1. Zabawy dowolne w kącikach zainteresowań. Zabawa ruchowa Poznajemy się (patrz: przewodnik..., s. 29). 29

II 1. Słuchanie wiersza D. Kręcisz Idzie Janek do przedszkola. Na tablicy wisi obrazek przedstawiający dzieci idące z rodzicami do przedszkola. 1. W ciepły wrześniowy ranek 2. Umył więc zęby bez marudzenia. bardzo wesoły był Janek. I psa pogłaskał na do widzenia. Nawet owsianki nie smakował. Po czym na siostrę nie czekając, Siostry wcale nie denerwował. do samochodu pomknął jak zając. 3. Dokąd ten Janek tak się śpieszył? Z czego tak bardzo wciąż się cieszył? Co go dziś właśnie spotkać może? Kto mi odgadnąć to pomoże? Dzieci ustalają na podstawie wiersza i obrazka Dokąd śpieszył się Janek? 2. Zabawa Nasze znaczki. Nauczyciel opisuje wygląd wybranego dziecka, o którym wie, że należy do niego dany znaczek. Dzieci rozwiązują zagadkę i wskazują dziecko, o którym jest mowa. Dziecko to podchodzi do stolika i wybiera emblemat swojego znaczka spośród innych, leżących na stoliku. Nauczyciel opisuje wygląd kolejnego dziecka i zabawa trwa dalej. Zabawa orientacyjno-porządkowa Do swojego koloru. Każde dziecko wybiera po jednym kole w dowolnym (jednym z trzech) kolorze. Nauczyciel ustawia chorągiewki w trzech kolorach. Przy marszowej muzyce dzieci chodzą w różnych kierunkach sali, gdy muzyka cichnie dzieci ustawiają się przy chorągiewce w swoim kolorze. Zabawę prowadzimy trzy razy, za każdym razem zmieniamy ustawienie chorągiewek w sali. 3. Zabawy ortofoniczne. Na tablicy przyklejone są dwa kartoniki z sylabami: tu, to. Nauczyciel odczytuje sylaby, a dzieci je powtarzają. 4. Ćwiczenia graficzne. Dzieci kolorują powiększony rysunek swojego znaczka. III 1. Ćwiczenia słuchowe Kogo wołam. Nauczyciel proponuje, że będzie wypowiadać podzielone na części (na sylaby) imiona dzieci. Kto odgadnie kogo on woła, podejdzie do niego i powtórzy w ten sam sposób swoje imię. Słuchanie odczytanych imion dzieci. Powtarzanie ich za nauczycielem. Określanie, co robi Zuzia, a co Kuba. Naśladowanie ich min Przedszkole czterolatka, s. 3. Zabawa orientacyjno-porządkowa Do swojego koloru (patrz: przewodnik..., s. 30). Dzień 3. Temat dnia: Tworzymy bukiety. Cele ogólne: klasyfikowanie przedmiotów według koloru. Dziecko: wybiera kwiaty jednakowego koloru spośród innych i układa je w wazonie. 30

Środki dydaktyczne: piosenka Kolorowe kredki, cztery sylwety wazony i komplet kwiatów w trzech kolorach, narysowane na kolorowym papierze kwiaty, nożyczki, klej, kredki, pojemniki, Przedszkole czterolatka, s. 4. Przebieg dnia I 1. Zabawy kolorowymi kredkami. Dzieci segregują kredki do pojemników, według kolorów. Rysują na tematy im bliskie. Nadają tytuły swoim pracom. Zabawa ruchowo-naśladowcza Skacz tak jak ja. Nauczyciel podskakuje w różny sposób (na całych stopach, na palcach, na rozsuniętych nogach), a dzieci go naśladują. II 1. Słuchanie piosenki Kolorowe kredki (sł. W. Badalska, muz. M. Sawa). Ref.: Kolorowe kredki w pudełeczku noszę. Kolorowe kredki bardzo lubią mnie. Kolorowe kredki, kiedy je poproszę, namalują wszystko to, co chcę. I. Namalują domek. II. Kiedy jestem smutny, I na płocie kota. zawsze mnie pocieszą, I wesołe słonko siadamy przy stole na pochmurne dni. i one, i ja. A gdy w kosmos lecieć Malują cudaki: przyjdzie mi ochota, małpkę taką śmieszną, prawdziwą rakietę słonia na huśtawce namalują mi. O! i w rakiecie lwa. O! 31

2. Rozmowa na temat treści piosenki. Dzieci opowiadają, co najbardziej lubią rysować. 3. Zabawa przy melodii piosenki. Dzieci wyklaskują za nauczycielem rytm piosenki z jednoczesnym powtarzaniem słów sylabami ko-lo-ro-we kred-ki... 4. Ćwiczenia plastyczne Kwiaty do wazonu. Dzieci wycinają (lub wydzierają) narysowane na kolorowym papierze kwiaty. 5. Zabawa przy melodii piosenki Kolorowe kredki Tańczące kwiaty. Dzieci na dywanie improwizują taniec kwiatów na wietrze. Nauczyciel podaje hasła, kto tańczy: kwiaty czerwone, kwiaty żółte, kwiaty niebieskie, kwiaty zielone. Na zakończenie dzieci przyklejają kwiaty na karton szarego papieru, na którym narysowany jest wazon. Nauczyciel zawiesza wspólną pracę na tablicy. 6. Zabawa Ile kwiatów jest w wazonie? Nauczyciel rozsypuje na dywanie przygotowane kwiaty w trzech kolorach. Dzieci dobierają sobie po jednym kwiatku. Na tablicy zawieszone są cztery sylwety wazonów. Dzieci układają kwiaty tak, aby każdy wazon miał kwiaty w jednym kolorze (klasyfikacja kwiatów według kolorów). III Zabawa bieżna Dzieci i pszczoły (według K. Wlaźnik). Nauczyciel wyznacza teren do zabawy dom dla dzieci, łąkę. Dzieci biegają po łące, gdy usłyszą brzęczenie pszczoły (nauczyciel), uciekają do domu. 1. Odszukanie Zuzi i Kuby na obrazku sali przedszkolnej. Określanie, co robią dzieci Przedszkole czterolatka, s. 4. Dzień 4. Temat dnia: Uczymy się, jak bawić się razem. Cele ogólne: poznanie pomieszczeń przedszkola. Dziecko: nazywa pomieszczenia znajdujące się w przedszkolu. Środki dydaktyczne: kolorowe sznurki, Karta pracy B nr 1. Przebieg dnia I 1. Zabawa Zgadnij, o kim mówię. Dzieci siedzą w kole. Nauczyciel opowiada o jednym dziecku, opisując jego wygląd. Dzieci wskazują kolegę (lub koleżankę), o którym jest mowa. Zabawa orientacyjno-porządkowa Wiatr i liście (według K. Wlaźnik). Dzieci są liśćmi poruszanymi wiatrem. Nauczyciel gra na tamburynie, a dzieci poruszają się odpowiednio do natężenia gry. 32

II 1. Zwiedzanie przedszkola (sal zajęć, szatni, gabinetu dyrektora). Nauczyciel zapowiada dzieciom, że dziś zwiedzą całe przedszkole, sale i inne pomieszczenia, odwiedzą dzieci z innych grup, i że na zakończenie wędrówki po przedszkolu odbędą się zabawy w sali ćwiczeń. Zestaw zabaw ruchowych nr I według metody R. Labana (ułożony przez autora). Wyczuwanie świadomości własnego ciała. Każde dziecko dotyka pięścią różnych części swojego ciała, uderzając w nie w rytm wypowiadanych słów po 4 razy. Idzie lasem głowa, Daj korali łokcie, Pani Jesień klatka piersiowa, nam troszeczkę, pośladki, jarzębinę brzuch, nawleczemy kolana, w koszu niesie. biodra, na niteczkę. palce u stóp do skłonu w przód. Dzieci powtarzają rymowankę, najpierw stojąc w kole, potem maszerując po kole w prawo (2 razy) i w lewo (2 razy) za nauczycielem. Wyczucie ciężaru i czasu. Dzieci stoją w luźnej gromadzie. Nauczyciel inicjuje rzucanie dużych ciężkich klocków. Potem dzieci muszą przenieść ciężkie klocki na drugą stronę dywanu. Pokazują ciałem, jak odbija się ciężka piłka, a jak lekka. Wyczucie przestrzeni. Dzieci naśladują fruwające motylki w rytm tamburyna. Rozwijanie wyczucia płynności ruchu i ciężaru ciała w przestrzeni. Dzieci naśladują lot motyla, który co pewien czas na sygnał nauczyciela przysiada na kwiatku. Adaptacja ruchów własnych zabawa Lustro Dzieci stoją w parach. Jedno dziecko wykonuje ruchy, a drugie je odtwarza. Potem zmiana ról. Zabawy w ogrodzie przedszkolnym zwrócenie uwagi na bezpieczne korzystanie z przyrządów. III 1. Oglądanie ulubionych zabawek Zuzi i Kuby. Kolorowanie jednej z nich. Nazywanie swojej ulubionej zabawki Karta pracy B nr 1. Zabawa ruchowa do tekstu Nitka. Nitko, nitko, hej, niteczko, W ładne kółko mi się zwiń, zwijaj mi się równiuteńko. tylko mi się nie zerwij. Dzieci stoją w szeregu, trzymając się za ręce. W trakcie mówienia tekstu rytmicznie zwijają się w kłębek, a następnie rozwijają (pomaga nauczyciel). 2. Twórczy taniec improwizacja ruchowa Walczyk z nitkami. Dzieci otrzymują kolorowy sznurek i dobierają się w pary. Dwójkami, trzymając końce sznurka, tańczą według własnego pomysłu. Dzień 5. Temat dnia: Bawimy się wspólnie. Cele ogólne: uważne słuchanie opowiadania i wypowiadanie się na jego temat. 33

Dziecko: słucha opowiadania i wymienia pozytywne i negatywne zachowania się postaci. Środki dydaktyczne: opowiadanie G. Szadkowskiej W ogrodzie Króla Słońce, piosenka Psotny wiatr, wiórki kolorowego mydła toaletowego w trzech kolorach, nagranie Walca z filmu Noce i dnie, klej Wikol, szablony kwiatów jesiennych, opaski z emblematami lalek i misiów, kwiatki do zabawy ruchowej, Karta pracy B nr 2. Przebieg dnia I 1. Wspólne układanie puzzli o różnej tematyce. Zabawa orientacyjno-porządkowa Bal lalek i misiów. Dzieci podzielone na lalki i misie otrzymują emblematy na głowy i ustawiają się w kole. W rytm muzyki, na hasło: Lalki tańczą, dziewczynki laleczki wchodzą do środka koła i improwizują taniec. Gdy muzyka cichnie, lalki się kłaniają i wracają na miejsca. Na hasło: Misie tańczą chłopcy improwizują taniec w środku koła. Na hasło: Tańczą misie i laleczki, do wesołej poleczki dziewczynki podchodzą do chłopców, kłaniają się i w parach improwizują taniec do muzyki. II 1. Zabawa na dobry początek dnia, drama Pan Kciuk. Dzieci ustawiają się w parach. Jedno dziecko w każdej parze to Pan Kciuk, który śpi. Dziecko zamyka kciuk w dłoni. Drugie dziecko to gość, który przyszedł w odwiedziny do Kciuka i stara się go obudzić delikatnie stuka palcem w zamkniętą dłoń partnera, wypowiada słowa, zmieniając natężenie głosu: Stuk-puk, stuk-puk, czy jest Pan Kciuk? szeptem. Stuk-puk, stuk-puk, czy jest Pan Kciuk? cicho. Stuk-puk, stuk-puk, czy jest Pan Kciuk? głośno. Pan Kciuk spał, teraz wstał! krzykiem. Na słowo: wstał energicznym ruchem dzieci uwalniają kciuk i unoszą go do góry. Powtarzają wiersz ze zmianą odgrywanych ról. 2. Słuchanie opowiadania G. Szadkowskiej W ogrodzie Króla Słońce. Dawno, dawno temu żył sobie Król Słońce. Miał piękny ogród, a w nim mnóstwo pięknych jesiennych kwiatów: astrów, słoneczników, peonii. Najpiękniejsze jednak były róże, miały czerwone aksamitne płatki i cudowny zapach. Król był dumny ze swojego ogrodu. Ponieważ zbliżała się jesień, słońce nie świeciło już tak długo jak latem, dlatego codziennie przechadzał się po ogrodzie, doglądał roślin, muskając je promieniami. Na dworze Króla Słońce mieszkał wiatr Szumigaj, który kilka razy dziennie kołysał piękne róże i roznosił ich zapach po całej okolicy. W sąsiednim królestwie mieszkał zły ogrodnik Filip. Zazdrościł królowi tak pięknego ogrodu. Pewnej nocy postanowił zniszczyć ogród króla. Zakradł się do królewskiego ogrodu z zamiarem zrobienia czegoś bardzo złego, lecz na szczęście w tym samym czasie zauważył go wiatr Szumigaj, który prawie nigdy nie śpi, zerwał się i zaczął mocno dmuchać, aż ogrodnik nie mógł utrzymać się na nogach. Przestań wietrze, przestań! krzyczał ogrodnik, ale wiatr wiał mocniej i mocniej. To zamieszanie obudziło Króla Słońce. Wstał i poszedł zobaczyć, co dzieje się w jego ogrodzie. Ku jego zdziwieniu zobaczył ogrodnika z sąsiedniego królestwa. Domyślił się, 34

że przyszedł on, aby zniszczyć jego piękne kwiaty. Zmarszczył czoło, wykrzywił usta ze złości, ale w ostatnim momencie się pohamował, gdyż zobaczył, jaką nauczkę dostał ogrodnik od wiatru za niszczenie cudzej własności. Zapytał jednak ogrodnika. Dlaczego chcesz zniszczyć mój ogród? Bo masz takie piękne rośliny, a ja nie i trochę ci zazdrościłem. Przecież ty też masz ogród, tylko o niego nie dbasz. Musisz bardziej opiekować się kwiatami, pielęgnować je, rozmawiać z nimi, chwalić i chronić je przed zniszczeniem, tak jak ja to robię. Zobaczysz, jakie będą piękne. Dziękuję ci, królu, za radę i przepraszam. Ogrodnik przemyślał swój błąd, bardzo się zawstydził i obiecał, że nigdy już nie zrobi nikomu nic złego. Na pożegnanie poprosił Króla Słońce, czy nie zechciałby trochę dłużej poświecić nad jego ogrodem, a wiatr pokołysałby kwiaty, żeby nie były już takie smutne i czuły się dobrze w jego ogrodzie. Od tej pory co rano słońce ogrzewało ogród ogrodnika Filipa, a wiatr kołysał kwiaty, które z dnia na dzień robiły się coraz piękniejsze i ślicznie pachniały. Zły ogrodnik już nie był złym, tylko najlepszym ogrodnikiem w całym królestwie. Nauczył się pielęgnować kwiaty i po dzisiejsze czasy ogrodnicy wykonują te czynności na całym świecie. 3. Udzielanie odpowiedzi na pytania nauczyciela. Dlaczego ogrodnik chciał zniszczyć ogród Króla Słońce? Dlaczego róże ogrodnika były smutne? Co należy robić, aby kwiaty pięknie rosły? Czy opowiadanie zakończyło się wesoło czy smutno? 4. Improwizacja muzyczno-ruchowa Taniec kwiatów. Dzieci wybierają po jednym kwiatku (z leżących na dywanie), odszukują parę z takim samym kwiatkiem. Na dźwięki muzyki (Walc z Nocy i dni), dzieci tańczą według własnych pomysłów. Gdy muzyka cichnie wymieniają się kwiatami, a przy muzyce głośnej wykonują powtórnie taniec. 5. Praca plastyczna Tworzymy własny ogród w sali wyklejanka wiórkami z kolorowego mydła w trzech kolorach, startego na tarce jarzynowej. Dzieci otrzymują szablon kwiatów jesiennych, smarują go wikolem i posypują wiórkami z mydła. Zrobienie wystawki wykonanych prac. III 1. Zabawa do piosenki Psotny wiatr (według D. Malko). 35

I. A ten psotny wiatr II. Małe gąski znów na podwórze wpadł, powpadały w rów, chuchnął, dmuchnął zamoczyły żółte brzuszki, z całej siły, zabrudziły czyste nóżki, aż się kurki przestraszyły, aż gęś mama lamentuje koło płotu przykucnęły i do domu je zwołuje, zziębłe łapki podwinęły, gęga: krzyczą: gę, gę, gę, kre, kre, kre, przeziębicie się. wiatr nas porwać chce. Nauczyciel śpiewa piosenkę, dzieci powtarzają słowa (kre, gę). Wybrane dzieci odgrywają rolę mamy kurki i gęsi, wchodząc do środka i naśladując chód zwierząt, pozostałe dzieci to gąski i kurczęta. Potem dzieci próbują śpiewać piosenkę na zgłoskach wypowiadanych przez zwierzęta. 2. Określanie, czym podróżują zabawki. Nazywanie zabawek siedzących w pierwszym i drugim wagonie. Rysowanie w ramce zabawki, która może siedzieć w trzecim wagonie Karta pracy B nr 2. WRZESIEŃ Tydzień drugi Temat tygodnia: Czym pojechaliśmy na wakacje? Dzień 1. Temat dnia: Poznajemy pojazdy. Cele ogólne: poznanie różnych środków lokomocji. Dziecko: wymienia różne środki lokomocji występujące w wierszu (samochód, samolot). Środki dydaktyczne: wiersz J. Papuzińskiej Mój samochód, małe samochody zabawki, klocki w kształcie figur geometrycznych, piosenka Leśna muzyka, bębenek, obrazki różnych pojazdów. Przebieg dnia I 1. Słuchanie wiersza J. Papuzińskiej Mój samochód. Mój samochód się boi Ani na podwórzu jeździć po pokoju, bo za dużo kurzu, bo na podłodze A w ogóle go opony bolą można wpaść w poślizg. i wolałby latać jak samolot, Na dworze jeździć nie może, zamiast jeździć zwyczajnie po ziemi... bo tam przeszkadzają dorośli. Więc go noszę cały dzień w kieszeni. 36

2. Oglądanie przyniesionych przez dzieci małych samochodów. Wypowiadanie się na ich temat. Zabawa ruchowo-naśladowcza Różne pojazdy. Gdy nauczyciel uderza w bębenek dzieci naśladują jazdę samochodem. Przy dźwiękach tamburyna jeżdżą na rowerach. II 1. Zabawa dydaktyczna Czym pojechaliśmy na wakacje? Nauczyciel przygotowuje obrazki różnych pojazdów. Dzieci nazywają pojazdy; dzielą ich nazwy (za nauczycielem) na sylaby. Próbują naśladować odgłosy jadących pojazdów, np.: samochód brum brum brum... rower dzyń dzyń dzyń... motocykl wrr wrr wrr... pociąg puff puff puff... Następnie nauczyciel umawia się po cichu z chętnymi dziećmi, jakiego pojazdu odgłosy będą naśladować. Dzieci te naśladują odgłosy wybranych pojazdów, a pozostałe wskazują odpowiedni obrazek. 2. Układanie sylwet wybranych pojazdów z klocków w kształcie figur geometrycznych. Nazywanie tych pojazdów. Zabawa ruchowo-naśladowcza Różne pojazdy (patrz: przewodnik..., s. 37). III 1. Budowanie garaży z klocków wybranych przez dzieci. Oglądanie kącika samochodów. Zwrócenie uwagi na różne samochody, zdjęcia i obrazki różnych aut. Zabawa ruchowa do piosenki Leśna muzyka (sł. i muz. K. Bayer). Dzieci: I. Słoneczko dziś świeci podskakują po obwodzie koła i pięknie pachnie las. parami w prawą stronę, Tak cieszą się dzieci, podskakują po obwodzie koła spójrz jak dużo nas. parami w lewą stronę, 37

Dzień 2. Ref.: Wietrzyk śpiewnie gra, wysuwają prawą nogę do przodu, tra la la la la. wysuwają lewą nogę do przodu, Z nim także zagram ja. (bis) wykonują jeden obrót w parach, II. Ptaszęta ćwierkają, a dzięcioł puk, puk, puk. Kasztany spadają w trawę stuk, stuk, stuk. Ref.: Wietrzyk śpiewnie gra... Temat dnia: Wyspa skarbów. Cele ogólne: rozwijanie aktywności twórczej. podskakują po obwodzie koła parami w prawo, wykonują trzy przytupy w podłogę, podskakują po obwodzie koła parami w lewo, wykonują trzy klaśnięcia, jak wyżej. Dziecko: uczestniczy w twórczych zabawach, Środki dydaktyczne: statki zrobione z gazet (dla każdego dziecka), piosenka Leśna muzyka, pastele, plastelina, farby, piłka, materiał, różne przedmioty, Karta pracy A nr 1, Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 1. Przebieg dnia I 1. Loteryjka dźwiękowa Skąd dochodzą te głosy? Dzieci rozpoznają dźwięki z otoczenia. 2. Kolorowanie pastelami rysunku pociągu ułożonego z klocków. Kolorujemy klocki w kształcie: na czerwono, na zielono, a na niebiesko. Robienie torów z wałeczków z czerwonej plasteliny, przyklejanie ich na rysunku Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 1. Zabawa muzyczno-ruchowa do piosenki Leśna muzyka (patrz: przewodnik..., s. 37 38). II Opowieść ruchowa przy muzyce Podróż statkiem na wyspę skarbów. Nauczyciel wręcza dzieciom statki zrobione z gazet. Dzieci trzymają je w rękach i poruszają się po sali, każde dziecko naśladuje płynący statek. Statek spokojnie płynie po morzu. Nagle zrywa się sztorm, fale urywają rufę statku (nauczyciel pokazuje, jak oderwać kawałek gazety z rufy statku). Sztorm przybiera na sile, urywa dziób statku (nauczyciel pomaga oderwać dziób ). Pasażerowie muszą założyć kamizelki ratunkowe (dzieci rozkładają gazety i zakładają je jako kamizelki). Na szczęście statek dopływa do brzegu wyspy. Pasażerowie schodzą na nieznany im ląd, witają ich mieszkańcy wyspy. Rozbitkowie opowiadają, co im się przytrafi ło w podróży. Mieszkańcy wyspy podsuwają im pomysł zbudowania tratwy, którą wrócą do swojego kraju. 1. Zabawy twórcze Budujemy tratwę. Dzieci znajdują ukryte pod płachtą materiału przedmioty (skarby) i przystępują do twórczego działania. Wykorzystują skarby do budowania tratwy. W trakcie zabawy nauczy- 38

ciel dyskretnie czuwa nad rozwojem prac, pyta o pomysły wykorzystania zgromadzonego materiału. Nie ingeruje bezpośrednio w działania dzieci. Dzielenie się wrażeniami i nowymi doświadczeniami po zakończonej zabawie. Nauczyciel opisuje wspólnie wykonane prace i razem z dziećmi nadaje im tytuły. Robi wystawę skarbów. Zabawy w ogrodzie przedszkolnym. III 1. Ćwiczenia graficzne Pocztówka z podróży. Rysowanie pastelami na przygotowanych kartkach w formie pocztówki. Każde dziecko ozdabia ramkę pocztówki według własnej inwencji. 2. Zabawy z piłką i krzesełkiem: chowanie piłki pod krzesełko, trzymanie jej nad krzesełkiem, siadanie na nim i ozdabianie rysunku piłki (odbijanie maczanych w farbie palców) Karta pracy A nr 1. Zabawa muzyczno-ruchowa do piosenki Leśna muzyka (patrz: przewodnik..., s. 37 38). Dzień 3. Temat dnia: Liczymy wakacyjne skarby. Cele ogólne: rozpoznawanie różnic ilościowych w zbiorze. Dziecko: wskazuje większą liczbę elementów w zbiorze przez wskazanie w przestrzeni dłuższego i krótszego dywanika wśród innych. Środki dydaktyczne: obrazki 1 szyszka, 2 choinki, 3 kasztany, 4 żołędzie, 5 muszelek, 5 pojazdów, kartoniki z kropkami od 1 do 5, kilka zamkniętych szczelnie, oznakowanych kolorem puszek, w każdej z nich różnego rodzaju materiały sypkie, koła i kwadraty w czterech kolorach, pudełko, Karta pracy A nr 2. Przebieg dnia I 1. Dzielenie rytmiczne (na sylaby) imion chłopca i dziewczynki. Potem dzielenie swoich imion i imion kolegów i koleżanek Karta pracy A nr 2. Zabawa orientacyjno-porządkowa Do swojego koloru. Na dywanie leżą koła i kwadraty w czterech kolorach. Każde dziecko bierze jedną figurę. Przy dowolnej muzyce dzieci chodzą z figurami, wymieniając się nimi nawzajem. Gdy muzyka cichnie, ustawiają się według koloru figur. II 1. Przygotowanie zajęcia. Nauczyciel wkłada do pudełka obrazki z wakacyjnymi skarbami i pojazdami. Dzieci podchodzą i wybierają jeden obrazek. 2. Zabawa dydaktyczna Skarby do worka. Na sygnał dźwięki bębenka dzieci biegają po sali. Na hasło: Skarby do worka dzieci ustawiają się w grupy według tematyki obrazka. Zabawa toczy się dalej, dzieci poru- 39

szają się po dywanie. Nauczyciel prosi o zamianę obrazków. Uderza w bębenek i dzieci powtórnie ustawiają się w grupy. Ponowne wymienienie się obrazkami i trzecia runda zabawy jak wyżej. Dzieci oceniają, w której grupie jest więcej dzieci. Gdzie jest najwięcej? Gdzie jest najmniej? 3. Nauczyciel przyczepia do tablicy kartoniki z krążkami od 1 do 5, jednocześnie licząc. Dzieci liczą wspólnie kropki. Przyczepiają obrazki pod kartonikami, w zależności od liczby ich występowania. 4. Rozmowa aktywizująca myślenie matematyczne. Porównajcie długość układanych dywaników z obrazków. Który jest najdłuższy? Który jest najkrótszy? Dywanik z dwoma obrazkami jest dłuższy czy krótszy od dywanika z czterema? Przyporządkowanie kodów kartoników z kropkami do liczby obrazków, wspólne liczenie. Zabawa ruchowa przy piosence Leśna muzyka (patrz: przewodnik..., s. 37 38). 5. Zabawy manipulacyjno-konstrukcyjne w kącikach zainteresowań. III 1. Zabawa aktywizująca zmysły Co słyszysz? Każde dziecko ma za zadanie rozpoznać za pomocą słuchu, czym potrząsa nauczyciel (co jest w puszce): Co daje taki odgłos przy potrząsaniu? Co według ciebie znajduje się w pojemnikach? Skojarzeń może być wiele, ale każde pobudza zmysły dzieci. Zabawa orientacyjno-porządkowa Do swojego koloru (patrz: przewodnik..., s. 39). Dzień 4. Temat dnia: Cztery koła. Cele ogólne: umuzykalnianie dzieci. Dziecko: porusza się rytmicznie. Środki dydaktyczne: zabawki statek, muszla, wazon, szyszka, piłka, lalka, samochód, piosenka Cztery kółka, nagrania spokojnej muzyki, bębenek, rysunek samochodu, papier kolorowy, klej, wstążka, Karta pracy A nr 3. Przebieg dnia I 1. Zabawa Prosimy gościa. Nauczyciel ustawia różne przedmioty: muszlę, statek, wazon, szyszkę, piłkę, lalę, samochód. Dzieci przyglądają się ustawionym zabawkom i starają się zapamiętać ich kolejność. Jedno dziecko wychodzi w tym czasie nauczyciel zmienia miejsce położenia dwóch zabawek. Na hasło: Prosimy gościa dziecko powraca i stara się odgadnąć, które zabawki zmieniły miejsce. 40

2. Zabawy ze wstążką. Taniec improwizacyjny do muzyki dowolnej, ale spokojnej. Zabawa ruchowo-naśladowcza Różne pojazdy (patrz: przewodnik..., s. 37). II 1. Słuchanie piosenki Cztery kółka (sł. E. Zechenter-Spławińska, muz. J. Garścia). I. Cztery kółka kręcą się, II. A bez kółek świetna myśl, jechać autem każdy chce. na piechotę możesz iść, Możesz zwiedzić cały świat, na wysokie szczyty Tatr, kiedy cztery kółka masz. tam, gdzie wieje halny wiatr. 2. Rozmowa na temat tekstu piosenki. Wyjaśnienie niezrozumiałych słów: Tatry, halny wiatr... 3. Zabawa przy piosence. Przy I zwrotce dzieci naśladują jazdę samochodem. Przy II zwrotce maszerują po sali. 4. Wypełnianie rysunku samochodu kawałkami kolorowego papieru. III 1. Swobodne zabawy w kącikach zainteresowań. 2. Łączenie liniami takich samych dwóch lalek Karta pracy A nr 3. Zabawa ruchowo-naśladowcza Różne pojazdy (patrz: przewodnik..., s. 37). Dzień 5. Temat dnia: Światła sygnalizatora. Cele ogólne: zapoznanie z zasadami bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię. Dziecko: wymienia nazwy koloru sygnalizacji świetlnej, przy którym piesi przechodzą przez ulicę i koloru, przy którym czekają na przejście. Środki dydaktyczne: wiersz D. Gellner Światła sygnalizatora, 2 krążki: czerwony i zielony, bębenek, piosenka Kolorowe światła, klocki w kształcie figur geometrycznych, farba ciemnoniebieska, klej, zielona plastelina, Ćwiczenia plastyczne, ćw. nr 2, karty pracy A nr 4, 5. Przebieg dnia I 1. Przesuwanie palcem po drodze samochodu do garażu. Rysowanie po śladzie drogi Karta pracy A nr 4. 41