Thorstein Veblen Teoria klasy próżniaczej Diana Ostapowicz Milena Chrost
Plan prezentacji Krótka biografia Thorsteina Veblena Dobra Veblena Istota instytucji Rozwój społeczny wg Veblena Klasa próżniacza Podsumowanie
Thorstein Bunde Veblen (1857-1929) Ekonomista i socjolog amerykański pochodzenia norweskiego Twórca amerykańskiego instytucjonalizmu Wykładał na: University of Chicago, Stanford University, University of Missouri, New School for Social Research Najważniejsze publikacje: Teoria klasy próżniaczej, Instynkt dobrej roboty, Imperialne Niemcy i rewolucja przemysłowa
Thorstein Bunde Veblen (1857-1929) Jeden z największych krytyków gospodarki amerykańskiej i całego systemu kapitalistycznego, który z trudem opanowywał język angielski i amerykańskie zwyczaje. Nie stworzył tradycyjnej szkoły ekonomicznej, ale jego śladem podążały kolejne generacje instytucjonalistów. prof. Wacław Stankiewicz
Dobra Veblena /Efekt Veblena Dobro Veblena jest to dobro luksusowe, na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem ceny. Zjawisko to nazywane jest efektem (paradoksem) Veblena Posiadanie takich dóbr jest środkiem dowartościowania się, dlatego popyt na nie jest tym większy, im mniej ludzi je posiada.
Instytucje Instytucje społeczne to w swej istocie dominujące sposoby myślenia uwzględniające poszczególne warunki społeczne, poszczególne funkcje jednostki i społeczności Rozwój instytucji wpływa na rozwój społeczeństwa, poprzez zmiany sposobu myślenia Instytucje są kształtowane przez poprzednie pokolenia sytuacja dzisiejsza kształtuje instytucję jutra Instytucje sprzyjają konserwatyzmowi, ponieważ nie są dostosowane do obecnej sytuacji
Rozwój społeczny Rozwój społeczny dokonuje się pod wpływem zmian sposobów myślenia, obyczajów i charakteru jednostek składających się na społeczeństwo Życie człowieka w społeczeństwie, tak samo jak innych gatunków, jest walką o byt, a w związku z tym procesem selektywnej adaptacji. Rozwój społeczny jest procesem naturalnego doboru instytucji, zmieniających się pod naciskiem wymogów teraźniejszości Instytucje społeczne są nie tylko wynikiem procesu selekcji i adaptacji, który kształtuje postawy i skłonności wyznaczają one jednocześnie sposób życia i stosunki między ludźmi i dlatego są same z kolei istotnymi czynnikami selekcji.
Rozwój społeczny Jednostka ludzka jest zmienna i podlega prawu doboru typów najbardziej odpowiednich. Główne czynniki determinujące rozwój społeczeństwa: Wzrost liczby ludności Postęp techniczny Rozwój wiedzy i umiejętności
Rozwój społeczny Z punktu widzenia teorii ekonomicznej rozwój społeczny polega na stopniowym przystosowaniu stosunków wewnętrznych do stosunków zewnętrznych Na społeczeństwo można spojrzeć jak na mechanizm gospodarczy lub ekonomiczny warunkowany instytucjami ekonomicznymi Te instytucje, to utarte zwyczajowo sposoby regulowania procesów życiowych społeczeństwa w odniesieniu do środowiska materialnego, w którym społeczeństwo żyje.
Rozwój społeczny Wpływ warunków zewnętrznych działa na społeczeństwo jako całość, jednak w spojrzeniu indywidualnym może oznacza pogorszenie poziomu życia niektórych jednostek Sprzeczność pomiędzy tradycyjnym stylem życia, a nowym narzuconym przez środowisko Forma nacisku materialnego pozwala na adaptację jednostek do nowych warunków społecznych Ludzie w takiej sytuacji są najbardziej skłonni do zmiany dotychczasowego sposobu życia i najłatwiej ich skłonić do akceptacji nowych wzorców a znajdują się w tej sytuacji z powodu konieczności zdobycia środków utrzymania.
Charakterystyka Klasy Próżniaczej: powstała w wyniku nierównej alokacji bogactwa i środków utrzymania chroniona przed naciskiem warunków zewnętrznych konserwatywna utrzymująca prestiż pieniężny (konsumpcja na pokaz) unikająca pracy produkcyjnej materialnie zainteresowana utrzymywaniem status quo
Funkcje Klasy Próżniaczej posiadanie własności określanie norm dobrego tonu opóźnianie postępu i rozwoju kulturalnego zachowywanie przestarzałych wzorców Cokolwiek jest, jest dobre umacnianie konserwatywnych postaw w całym społeczeństwie kształtowanie właściwego procesu produkcyjnego
Rola kierownicza Klasy Próżniaczej w rozwoju instytucji ekonomicznych Instytucje: Pieniężne związane z działalnością biznesową Produkcyjne przez Klasę Próżniaczą rozpatrywane przez pryzmat finansowy Celem Klasy Próżniaczej jest maksymalizacja prywatnego zysku. Klasa Próżniacza Proces Ekonomiczny = Stosunek Finansowy Klasa Próżniacza Proces Produkcyjny = Stosunek o charakterze Pasożytniczym
Rola kierownicza Klasy Próżniaczej w rozwoju instytucji ekonomicznych Tworzenie i ulepszanie struktury finansowej: zabezpieczanie posiadania regulacja dotrzymywania kontraktów stwarzanie ułatwień dla kontraktów pieniężnych zabezpieczanie praw majątkowych zmiany przepisów regulujących zasady bankructwa, zasad bankowości i obrotu gotówkowego, tworzenia związków pracowników Cel: Spokojny i zgodny z prawem wyzysk Efekt pośredni: utrwalanie panującego systemu kształtowanie właściwego procesu produkcyjnego sprowadzanie transakcji finansowych do czystej rutyny rozwój spółek akcyjnych Efekt końcowy: Degradacja Klasy Próżniaczej
Zawody Pieniężne zawody związane z własnością i zawłaszczaniem posiadają wyższy prestiż niż zawody produkcyjne wprowadzają do klasy próżniaczej wymagają posiadania cech temperamentu łupieżczego zawody pieniężne ekonomiczne właściciel przedsiębiorstwa bankier, prawnik handlowiec zawody pieniężne nieekonomiczne polityk duchowny wojskowy
Adaptacja do klasy próżniaczej Cechy pieniężne Wczesna Kultura Łupieżcza dzielność poczucie odrębności klanowej gwałtowana agresywność potężna postać brak skrupułów bezwzględność w osiąganiu celów Pokojowe stadium kultury pieniądza spryt manipulacja dążenie do panowania agresywność siła fizyczna zapobiegliwość rozwaga krętactwo
Podsumowanie Wszystkie klasy społeczne są zaangażowane w walkę o pieniądz, a posiadanie cech pieniężnych sprzyja przetrwaniu i osiągnięciu sukcesu przez jednostkę w każdej klasie. W ten sposób klasa próżniacza wpływa na utrwalenie w całym społeczeństwie cech charakteru typowych dla kultury pieniądza. Czyni to narzucając wszystkim swoje pieniężne kryteria prestiżu i jednocześnie pozbawiając klasy niższe wystarczających środków do życia.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!