PREKURSORZY EKONOMII MATEMATYCZNEJ W POLSCE

Transkrypt

1 UNIWERSYTET MIKOŁAJA KOPERNIKA ROZPRAWA HABILITACYJNA MIROSŁAW BOCHENEK PREKURSORZY EKONOMII MATEMATYCZNEJ W POLSCE WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU MIKOŁAJA KOPERNIKA TORUŃ 2008

2 SPIS TREŚCI Wstęp 9 Rozdział 1. - Józef Maria Hoene-Wroński - pionier ekonomii matematycznej w Polsce Józef Maria Hoene-Wroński w nauce polskiej Biografia J.M. Hoene-Wrońskiego Dzieła ekonomiczne J.M. Hoene-Wrońskiego - ogólna charakterystyka Odkrycie J.M. Hoene-Wrońskiego jako ekonomisty Przedmiot ekonomii społecznej i teoria wartości J.M. Hoene-Wrońskiego Analiza systemów ekonomicznych System merkantylny Fizjokratyzm System naukowy ekonomii politycznej Adama Smitha System dynamiczny J.M. Hoene-Wrońskiego Warunki gospodarowania, czyli elementy gospodarki społecznej Prawa ekonomii dynamicznej Wydajność ekonomiczna Zysk społeczny i potęga społeczna Wzrost gospodarczy Podział ekonomiczny i konkurencja ekonomiczna Powrót ekonomiczny Dyskonto społeczne, procent społeczny i mienie społeczne Prawa podziału zysku społecznego Pomyślność społeczna Wpływ systemów prawno-politycznych na podział zysku społecznego Ekonomiczne skutki istnienia zasady zwierzchności ludzkiej Ekonomiczne skutki prawodawczej zwierzchności moralnej 92

3 Skutki utożsamiania prawodawczej zwierzchności ludzkiej ze zwierzchnością moralną za pomocą zwierzchności rozumowej Krytyka idei socjalistycznych Rola państwa w gospodarce Podsumowanie 97 Rozdział 2 n Zygmunt Rewkowski - pionier optymalizacji procesów gospodarczych Droga życiowa Zygmunta Rewkowskiego Dojrzewanie koncepcji i modyfikacja prac ekonomicznych Historia nauki o Z. Rewkowskim Zagadnienia teorii statystyki Sposoby wyznaczania przeciętnych, ich rodzaje i właściwości Eliminacja błędów obserwacji Ogólna teoria robót oraz teoria ceny Pojęcia ogólne dotyczące przedsięwzięć gospodarczych Rodzaje wydatków i ich rozbiór Analiza prac zwyczajnych oraz prac fabrycznych Wyznaczanie minimum ceny oraz optimum czasu pracy Twierdzenia ekonomii politycznej o cenie towaru Analiza współczynników ogólnego równania ceny Uwagi krytyczne do koncepcji i odpowiedź Z. Rewkowskiego Zastosowanie ogólnej teorii przedsięwzięć gospodarczych w bankowości Specyfika działalności bankowej Minimalizacja wydatków bankowych Optymalne rozmiary udzielanych pożyczek Podsumowanie 172 Rozdział 3 Leon Winiarski - propagator metody matematycznej w ekonomii Socjologia i literaturoznawstwo Leona Winiarskiego w ocenie historyków nauki Życie i dzieło L. Winiarskiego Zainteresowanie twórczością ekonomiczną L. Winiarskiego Chroniczna nadprodukcja w krajach przemysłowych Rozwój kapitalizmu w Anglii Ekonomiczne poglądy Johanna Karola Rodbertusa Teoria renty Kryzysy gospodarcze Postulaty reform społeczno-gospodarczych Znaczenie teorii J.K. Rodbertusa Szkoła matematyczna w ekonomii i jej komponenty 226

4 Twórcy nowej" ekonomii Metoda matematyczna Użyteczność i teoria wartości Teoria wymiany Teoria produkcji Teoria kapitalizacji Teoria równowagi ogólnej Znaczenie systemu L. Walrasa Rewizja marksizmu Teorie wartości i wartości dodatkowej Prawo zniżkowej tendencji stopy zysku Kapitał handlowy Dochody czynników produkcji Przegląd literatury ekonomicznej Literatura angielska Teoria renty A. Marshalla Tworzenie kapitału i jego dochód Literatura francuska Zastosowanie psychologii w ekonomii Nowe prace ekonomistów amerykańskich Podsumowanie 271 Rozdział 4 Władysław Marian Zawadzki - przedstawiciel i pierwszy historyk ekonomii matematycznej Biografia Władysława Mariana Zawadzkiego Dorobek naukowy W.M. Zawadzkiego w ocenie polskich ekonomistów Ekonomia matematyczna i jej wpływ na rozwój nauki ekonomii Ekonomia teoretyczna i ekonomia opisowa Argumenty na rzecz ekonomii matematycznej Początki matematyzacji ekonomii Antoine Augustin Cournot i narodziny ekonomii matematycznej Teoria użyteczności krańcowej oraz teorie pochodne Teoria ogólnej równowagi ekonomicznej L. Walrasa Teoria wyborów i równowaga konsumenta Równowaga ogólna przy stałej ilości dóbr konsumpcyjnych Równowaga produkcji Równowaga produkcji towarów według L. Walrasa Równowaga produkcji w ujęciu V. Pareto Analiza współczynników produkcji Zagadnienie kapitalizacji Teoria pieniądza Twierdzenie o maksimum użyteczności V. Pareto 355

5 Wyznaczanie równowagi za pomocą krzywych podaży i popytu Korzyści ze stosowania matematyki w rozważaniach ekonomicznych Rozwój ekonomii matematycznej do 1937 r Poziom cen równowagi Teorie wartości - krytyka i postulat ich odrzucenia Teoria produkcji W.M. Zawadzkiego Podstawowe warunki produkcji Warunki prawidłowości w poszczególnyelttypach produkcji Marnotrawstwo zasobów i kryzys gospodarczy w Polsce Niedorozwój polskiej ekonomii Równowaga ekonomiczna Problemy pomiaru bogactwa społecznego Polityka socjalna, jej cele i rodzaje : Uzasadnienie polityki budżetowej prowadzonej w latach Zagadnienia pieniężne Teorie pieniądza Polityka monetarna Deflacja Znaczenie banków w gospodarce narodowej Przedmowy i recenzje Podsumowanie 453 Uwagi końcowe 465 Bibliografia 475 Precursors of mathematical economics in Poland. Summary 497