Pojęcia zasób, kapitał i potencjał często łączone są ze sobą, gdyż są pojęciami wielowymiarowymi. czynnik wytwórczy, który może być wykorzystany w

Transkrypt

1 Wykład 3. Zasoby i kapitał w organizacji 1

2 1. Istota i rodzaje zasobów oraz kapitału organizacji: Pojęcia zasób, kapitał i potencjał często łączone są ze sobą, gdyż są pojęciami wielowymiarowymi. Zasób organizacji stanowi każdy znajdujący się w niej czynnik wytwórczy, który może być wykorzystany w procesie jej działalności. Zasób stanowią następujące czynniki wytwórcze: zasoby ludzkie, zasoby naturalne, kapitał rzeczowy i finansowy, zasoby niematerialne (np. marka). 2

3 Kapitał najczęściej określa się jako nagromadzone dobra (majątek) i środki pieniężne, które są podstawą działalności organizacji i jej rozwoju. Potencjał organizacji stanowią jej możliwości dzia- łania, wynikające z kompetencji, zdolności i spraw- ności wykorzystania posiadanych zasobów oraz na umiejętności korzystania z zasobów otoczenia. Organizacja jest zbiorem zasobów wytwórczych, których wykorzystanie kształtuje jej efektywność, możliwości działania i rozwoju oraz konkurencyjność Zasób wg P. Drucker a nie istnieje, dopóki organizacja nie znajdzie dla niego zastosowania. 3

4 Rodzaje zasobów organizacji: 1. Zasoby materialne; 2. Zasoby niematerialne; 3. Zasoby ludzkie. Rodzaje kapitału organizacji: (w zależności od kryteriów): rzeczowy i finansowy w zależności od formy występowania, trwały i obrotowy w zależności od zużywania w cyklu produkcyjnym, własny i obcy w zależności od pochodzenia, ludzki i intelektualny w zależności od czynnika niematerialnego. 4

5 2. Zasoby materialne organizacji: Na zasoby materialne składają się: zasoby naturalne ziemia, bogactwa naturalne, energia, klimat, przestrzeń geograficzna itp. zasoby rzeczowe budowle, maszyny, technologie, zasoby finansowe kapitał finansowy, zyski. Zasoby naturalne dzielą się na: odnawialne przyroda żywa (rośliny, zwierzęta, woda), nieodnawialne (surowce mineralne, gleby). Ochrona zasobów naturalnych polega na rozsądnym i oszczędnym ich użytkowaniu, co jest związane z rozwojem zrównoważonym. 5

6 Zasoby rzeczowe i zasoby finansowe tworzą zasoby kapitałowe, składające się ze: środków trwałych użytkowanych przez wiele lat i stopniowo zużywających się (np. maszyny i budowle), środków obrotowych zużywanych w bieżącej działalności (np. materiały, paliwo), Zmienność i ewolucja zasobów rzeczowych, a wraz z tym noweśrodki, o nowych parametrach technologi- cznych. Nowoczesne technologie, ale jednocześnie wzrasta- jące znaczenie zasobów niematerialnych i oszczęd- nego gospodarowania przyrodą. 6

7 3. Kapitał finansowy organizacji: Kapitał finansowy obejmuje środki pieniężne wystę- pujące w różnych postaciach: gotówki, kredytu, należności i roszczeń, papierów wartościowych. Analizaprzepływów pieniężnych organizacji obejmuje: działalność operacyjną, działalność inwestycyjną, działalność finansową. 7

8 4. Zasoby niematerialne organizacji: Zasoby niematerialne tworzą: ludzie w postaci posiadanych przez nich kompetencji, organizacja, która posiada lub tworzy takie zasoby, jak licencje, marka, kapitał kliencki itp. Na zasoby niematerialne składają się: zasoby ludzkie pracownicy i ich kompetencje, zasoby organizacyjne system zarządzania, kultura organizacyjna, system komunikowania itp., zasoby rynkowe kanały dystrybucji, zasoby relacyjne więzi z otoczeniem, własność intelektualna prawny mechanizm ochrony zasobów organizacji. 8

9 5. Zasoby ludzkie w organizacji: Zasoby ludzkie to pracownicy danej organizacji. Zasoby ludzkie organizacji dzisiaj są nazywane kapitałem ludzkim, obejmującym: wiedzę i kompetencje pracowników, a w tym ich umiejętności, doświadczenie, kwalifikacje itp., zdolność pracownika do uczenia: kreatywność, wyobraźnia, zdolność analitycznego myślenia itp., cechy wnoszone przez pracownika: inteligencja, uczciwość, odpowiedzialność, zaangażowanie itp., motywacja pracownika, chęci działania, zdolność do zmian, przedsiębiorczość itp., umiejętność pracy w zespole oraz dzielenia się informacją i wiedzą itp., umiejętności kierownicze i style przywództwa. Kapitał ludzki jest własnością pracowników, nie może być zawłaszczony, a jedynie dzierżawiony. 9

10 Kapitał ludzki obejmuje aspekty: ilościowe liczba zatrudnionych, rodzaj pracy, godziny pracy itp., jakościowe wiedza, umiejętności, motywacje, cechy osobowe, procesy decyzyjne itp. Podstawą kapitału ludzkiego są cechy jakościowe, stanowiące wartość ucieleśnioną w człowieku. Kapitał ludzki ma związek z akumulowaną wartością inwestycji w szkolenie zatrudnionych oraz podwyż- szania ich umiejętności i kompetencji. Pracownik wiedzy osoba która nie tylko pracuje, ale myśli co robi i co może zmienić. 10

11 6. Kapitał intelektualny organizacji: Wiedza organizacji, zespołów i pracowników składa się na zasoby niematerialne, które są podstawą wyodrębnienia kapitału intelektualnego. Kapitał intelektualny jest oparty na wiedzy, ale pod- stawą jego uruchomienia jest: aktywność zatrudnionych w zakresie wykorzystania wiedzy i podejmowania nowych działań, współpraca w ramach organizacji, w tym wymiana i dzielenie się wiedzą, elastyczność działania, w dostosowaniu do istniejących warunków, współpraca z kontrahentami organizacji. 11

12 Na kapitał intelektualny składają się: 1. Kapitał ludzki zasób wiedzy i kompetencji pracowników; 2. Kapitał strukturalny ujmujący rutynowe procesy zachodzące w firmie i struktury wspierające jej działanie i wydajność; 3. Kapitał innowacyjny ujmujący poprawę procesów, produktów, usług, technologii, organizacji itp.; 4. Kapitał relacyjny relacje z otoczeniem, w tym z klientami, dostawcami itp.; 5. Kapitał społeczny ujmujący aktywność ludzi, więzi zaufania i lojalności, które ułatwiają samoorgani- zowanie i współdziałanie. Do skutecznego i racjonalnego działania potrzebne są wszystkie pięć rodzajów kapitału intelektualnego, ale wyjściowym jest kapitał ludzki. 12

13 Ochrona posiadanego kapitału intelektualnego jest: jawnie chroniona na drodze prawnej, albo utajniona na drodze organizacyjnej. Ochrona ta ma na celu zapewnienie konkurencyjności i unikalności organizacji i obejmuje wszystkie skład- niki kapitału intelektualnego, tj.: aktywa dotyczące ludzi,, np. zabezpieczenie przed stresem, chorobą itp., aktywa rynkowe marka, licencje, koncesje, kanały dystrybucji, aktywa infrastruktury,, np. bazy danych o klientach, systemy komunikacyjne, oprogramowanie kompu- terowe itp., aktywa własności intelektualnej,, np. patenty, prawa autorskie. 13

14 Dziękuję za uwagę... 14