Gospodarka rynkowa. Rynkowy mechanizm popytu i podaży. Agnieszka Stus

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Gospodarka rynkowa. Rynkowy mechanizm popytu i podaży. Agnieszka Stus"

Helena Sowińska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Gospodarka rynkowa. Rynkowy mechanizm popytu i podaży. Agnieszka Stus

2 Zagadnienia Rynki elastyczne i zmonopolizowane. Funkcje popytu i podaży (położenie, przesunięcie). Równowaga rynkowa. Prawo popytu i podaży. Model pajęczyny. Miary elastyczności popytu i podaży. Czynniki determinujące elastyczność popytu. Wykorzystanie funkcji popytu w decyzjach przedsiębiorstw.

3 Pojęcie rynku Miejsce dokonywania sprzedaży i zakupu towarów [B. Oyrzanowski]. Proces, w którym nabywcy i sprzedawcy określają przedmiot obrotu i warunki tego obrotu [J. Laudańska-Trynka]. Zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu miedzy kupującymi a sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług [D. Begg].

4 Pojęcie rynku c.d. Transakcje kupna i sprzedaży oraz warunki, w jakich one przebiegają [R. Milewski]. Syntetyczne pojęcie określające proces prowadzący do tego, że decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym, co i jak wytwarzać oraz decyzje pracowników dotyczące tego, jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiedniemu dostosowaniu cen [D. Begg].

konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym, co i jak wytwarzać oraz decyzje pracowników

5 Kryteria klasyfikacji rynków Rynek ze względu na przedmiot obrotu Rynek ze względu na zasięg działania Rynek ze względu na sytuację rynkową Rynek ze względu na charakter dóbr Rynek ze względu na stopień wyrównywania się cen

Rynek ze względu na sytuację rynkową Rynek ze względu

6 Rynek doskonały Rozproszenie po stronie popytu i podaży Brak barier wejścia i wyjścia na rynek Przejrzystość (transparencja) Jednorodność dóbr i usług

7 Funkcje rynku Wycena dóbr (produktów i zasobów) Źródło informacji dla podmiotów gosp. Warunek racjonalnego wykorzystania zasobów Ustalanie stanów równowagi w gospodarce Dostosowanie produkcji do potrzeb

8 Cechy dojrzałej gospodarki rynkowej Dominacja własności prywatnej i swoboda transferu praw własności Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej Istnienie sprawnie działających instytucji obsługujących rynek Integralność rynku, czyli wzajemne uzależnianie się od siebie rynków Istnienie konkurencji między podmiotami

Istnienie sprawnie działających instytucji obsługujących rynek Integralność

9 Zalety gospodarki rynkowej Umożliwienie efektywnej alokacji zasobów Sprzyjanie lepszemu zaspokojeniu potrzeb nabywców Tworzenie efektywnego system motywacyjnego Zapewnienie dużej innowacyjności gospodarki

potrzeb nabywców Tworzenie efektywnego system

10 Wady gospodarki rynkowej Sprzyjanie rozwarstwieniu społecznemu Występowanie tzw. efektów zewnętrznych Sprzyjanie rozwojowi społecznie niepożądanych dóbr Skłonność do proliferacji produkcji Społeczny koszt dochodzenia gospodarki do równowagi rynkowej

efektów zewnętrznych Sprzyjanie rozwojowi społecznie

11 Popyt Ilość danego dobra, jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie. Zależy od: ceny dobra determinant pozacenowych (np. dochody nabywców, ceny innych dóbr, przyszła sytuacja rynkowa, gusty nabywców, struktura ludności).

Zależy od: ceny dobra determinant pozacenowych (np.

12 Popyt a cena zależność odwrotna C (cena) (popyt) C1 C2 C3 0 Q1 Q2 Q3 Q (ilość) Popyt jako malejąca funkcja ceny (typowa krzywa popytu).

13 Nietypowe reakcje popytu na cenę C (cena) 1 3 C1 2 Nietypowe krzywe popytu 0 Q (ilość)

14 Pozacenowe determinanty popytu 2 C (cena) 1 wzrost popytu 3 spadek popytu C1 Q3 Q1 Q2 Q (ilość) Przesunięcie krzywej popytu pod wpływem czynników < > ceny

15 Podaż Ilość dobra zaoferowana przez producentów do sprzedaży po danej cenie w określonym czasie. Zależy od: ceny dobra determinant pozacenowych (np. koszty produkcji, rentowność dobr substytucyjnych, czynniki naturalne i inne o charakterze obiektywnym).

16 Podaż a cena zależność jednokierunkowa (podaż) C3 C2 C1 Q1 Q2 Q3 Q (ilość) Podaż jako rosnąca funkcja ceny (krzywa podaży)

17 Pozacenowe determinanty podaży 2 1 C (cena) spadek podaży 3 C1 wzrost podaży Q2 Q1 Q3 Q (ilość) Przesunięcie krzywej podaży pod wpływem czynników < > ceny

18 Cena równowagi rynkowej C (cena) (popyt) (podaż) Cr A (punkt równowagi rynkowej) Równowaga rynkowa Qr Q (ilość)

19 Nadwyżka rynkowa C (cena) (popyt) (podaż) C1 nadwyżka Cr A (punkt równowagi rynkowej) Q1 Qr Q2 Q (ilość)

20 Niedobór rynkowy C (cena) (popyt) (podaż) Cr C1 A (punkt równowagi rynkowej) niedobór Q1 Qr Q2 Q (ilość)

21 Przesunięcia krzywej popytu 1(popyt) 2 (podaż) C (cena) 3 C2 A2 C1 A1 C3 A3 Q3 Q1 Q2 Q (ilość)

22 Przesunięcia krzywej podaży (popyt) 3 1(podaż) C (cena) 2 C3 A3 C1 A1 C2 A2 Q3 Q1 Q2 Q (ilość)

23 Równoczesne przesunięcia krzywych C (cena) 2 C1 C2 C3 A3 A1 A2 Q1 Q3 Q2 Q (ilość) Wzrost podaży i spadek popytu

24 Szczególne przypadki równowagi Krzywa podaży jest sztywna tzn. niezależna od ceny - podaż doskonale nieelastyczna - wówczas: cena równowagi określona jest przez popyt a ilość określona jest przez podaż. Krzywa podaży jest wyjątkowo wrażliwa na cenę (konkurencja doskonała w długim okresie) - podaż doskonale elastyczna wówczas: cena równowagi jest określona przez podaż a ilość jest określona przez popyt.

25 Cena określona przez popyt a ilość określona przez podaż C (cena) C (cena) 1 C 1 C 0 C 0 0 Q Q (ilość) 0 Q Q (ilość)

26 Cena określona przez podaż a ilość określona przez popyt C (cena) C (cena) 1 C C 0 Q 0 Q (ilość) 0 Q 0 Q 1 Q (ilość)

27 Podaż i cena a czynnik czasu C (cena) 1 2 C2 B 3 C3 C4 C1 A C D 2 1 Q1 Q2 Q3 Q (ilość dobra) Podaż w różnych okresach

28 Model pajęczyny - założenia Podjęcie decyzji o produkcji dobra X Długotrwały proces produkcji dobra X Wprowadzenie na rynek dobra X t 0 t 1 Schemat Procesu: Od podjęcia decyzji o produkcji do wprowadzenia wyrobu na rynek

29 Model pajęczyny obejmuje trzy przypadki Oscylacja Gasnąca Oscylacja Periodyczna Oscylacja Wybuchowa

30 Oscylacje gasnące (tłumione) C (cena) C 0 E 0 C 2 C E E C 1 P P t Q 0 Q 2 Q E Q 1 Q (ilość)

31 Oscylacje periodyczne C (cena) E 0 C 0 E C E C 1 t Q 0 Q E Q 1 Q (ilość)

32 Oscylacje wybuchowe C (cena) C 2 C 0 C E E E 0 C 1 t Q 2 Q 0 Q E Q 1 Q 3 Q (ilość)

33 Narzędzia analizy podaży i popytu jako instrument opisu sytuacji rynkowych na przykładzie podatku VAT. Opisywanie rynku przed nałożeniem podatków i po ich nałożeniu ma wielkie znaczenie dla prowadzenia polityki gospodarczej. Podstawą dla zrozumienia podatków jest uświadomienie sobie, że kiedy funkcjonuje podatek, na rynku występują dwie ceny: cena, którą płaci nabywca i cena, którą otrzymuje dostawca. Te dwie ceny cena popytu i cena podaży różnią się o wielkość podatku. Wskaźnik podatkowy - określa podział podatku pomiędzy sprzedawcę i kupującego.

34 Podatek nałożony ony na sprzedawcę cena cena dla kupującego cena bez podatku E0 + podatek na sprzedawcy 1,5 euro podatku cena dla sprzedawcy ilość

35 Podatek nałożony na kupującego cena cena dla kupjacego cena bez podatku E0 1,5 euro podatku 1.0 cena dla sprzedawcy Pp-podatek kupujacego ilość

36 Pytania? Dziękuję za uwagę.

Podobne dokumenty

Temat Rynek i funkcje rynku

Temat Rynek i funkcje rynku 1. Rynkowa a administracyjna koordynacja działań gospodarczych 2. Popyt, podaż, cena równowagi 3. Czynniki wpływające na rozmiary popytu 4. Czynniki wpływające na rozmiary podaży