Metoda ABC
Prosta produkcja Złożona produkcja Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Tradycyjne podejście do rachunku kosztów Koszty pośrednie do alokacji: 200 PLN Klucz podziałowy: Narzut na koszty bezpośrednie Koszty pośrednie po alokacji: 100 PLN Koszty pośrednie po alokacji: 100 PLN Razem: 1100 PLN Razem: 1100 PLN
Geneza rachunku kosztów działań wzrost udziału kosztów pośrednich automatyzacja procesów technologicznych wzrost znaczenia procesów okołoprodukcyjnych (działalność badawcza, zaopatrzeniowa, procesy magazynowania, koordynacji i kontroli) nasilona konkurencja (zróżnicowanie asortymentu) zniekształcenie kosztów jednostkowego produktu z powodu niedostatków tradycyjnego rachunku kosztów rosnące zapotrzebowanie na informacje o rzeczywistych kosztach dla wsparcia procesów decyzyjnych
Zmiany w strukturze kosztów Elementy kosztów wytwarzania Koszty pośrednie Materiały Robocizna bezpośrednia Technologia CZAS:
Dwustopniowe rozliczanie kosztów na produkty DZIAŁANIE
ZASOBY PRODUKTY nośnik kosztów zasobów rachunek kosztów działań (activity based costing ABC) gospodarka amerykańska R.Cooper, R.S.Kaplan - 1987 DZIAŁANIA nośnik kosztów działań rachunek kosztów procesów (Prozesskostenrechnung RKP) gospodarka niemiecka P.Horvath, R.Mayer - 1989
Prosta produkcja Złożona produkcja Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Koszty bezpośrednie: 1000 PLN Koszty pośrednie do alokacji: 200 PLN Alokacja kosztu według przyczyny: Zamawianie: 25 PLN Magazynowanie 15 PLN Zbieranie 20 PLN Transport 20 PLN Rachunek kosztów działań Razem: 1080 PLN Zamawianie: 25 PLN Magazynowanie 15 PLN Zbieranie 20 PLN Transport 20 PLN Eksport 15 PLN Instalacja 25 PLN Razem: 1120 PLN
Etapy kalkulacji ABC ustalenie zasobów zużywanych do wytworzenia obiektów identyfikacja działań prowadzących do zużycia zasobów podejmowanych w celu wytworzenia obiektów rozliczenie kosztów zasobów na działania - nośniki kosztów zasobów ustalenie kosztów każdego jednostkowego działania ustalenie rodzaju i ilości działań przypadających na wytworzenie danego obiektu - nośniki kosztów działań ustalenie kosztów jednostkowych obiektu
Koszty wytworzenia produktów A i B metoda ABC (dwuetapowa) ZASOBY nośnik kosztów zasobów DZIAŁANIA PRODUKTY nośnik kosztów działań zasoby pracownicy pośredni powierzchnia produkcyjna urządzenia techniczne działania pośrednie przygotowanie produkcji testowanie prototypów transport wewnętrzny komputerowe sterowanie produkcja nadzór technologiczny produkt A produkt B
Nośniki kosztów zasobów ZASOBY pracownicy pośredni powierzchnia biurowa urządzenia techniczne nośnik kosztów zasobów czas pracy/ godziny powierzchnia m 2 czas pracy/ godziny DZIAŁANIA przygotowanie technologii test prototypów transport wewnętrzny komputerowe sterowanie produkcją nadzór technologiczny
Rachunek zasobowy_1 zasoby amorty - zacja zużycie materiałów i energii usługi obce wynagro - dzenia ubezpie - czenia koszt zasobu pracownicy pośredni powierzchnia produkcyjna urządzenia techniczne 3 000 1 000 4 000 500 500 1 000 2 000 2 500 1 000 5 000 8 500 razem 3 000 1 500 6 000 3 000 1 000 14 500
Rachunek zasobowy_2 zasoby pracownicy pośredni powierzchnia produkcyjna urządzenia techniczne koszt zasobu 4 000 2 000 8 500 14 500 nośnik kosztów zasobów ilość zasobów dostępność w okresie całkowita dostępność w okresie koszt jednostki zasobu godz. 5 160 800 5 /godz m2 300 500 4 /m2 godz. 425 20 /godz
Rachunek działań_1 pracownicy pośredni godz. Nośniki kosztów zasobów powierz. produkcyjna m2 urządzenia techniczne godz Koszt zasobu dla działania pracownicy pośredni powierz. produkcyjna urządzenia techniczne Koszt działania jednostkowy koszt zasobu przygotowanie technologii nadzór technologiczny komput.sterowanie produkcją 5 /godz 4/m2 20 /godz 400 150 172,5 2000 600 3450 6050 100 50 7,5 500 200 150 850 100 100 115 500 400 2300 3200 test prototypów 150 100 105 750 400 2100 3250 transport wewnętrzny 50 100 25 250 400 500 1150 800 500 425 4000 2000 8500 14500
Nośniki kosztów działań DZIAŁANIA przygotowanie technologii test prototypów transport wewnętrzny nośnik kosztów działań godziny liczba testów ilość pojemników PRODUKTY produkt A komputerowe sterowanie produkcją nadzór technologiczny liczba partii liczba typów asortymentów produkt B
Rachunek działań_3 działania koszt działania nośnik kosztów działań całkowita ilość nośników działań jedn. koszt. działania przygotowanie technologii nadzór technologiczny komputer. sterowanie produkcją testowanie prototypów 6 050 godziny 300 20,17 /godz. 850 Ilość asortymentów 2 425 /asortyment 3 200 ilość partii 11 290,91 /partię 3 250 ilość testów 10 325,00 /test transport wewnętrzny 1 150 ilość pojemników 60 19,17 /pojemnik 14 500
produkt A produkt B Rachunek obiektów kosztowych działania koszt działania Jedn. koszt. działania Produkt A ilość nośników działań Produkt B ilość nośników działań Produkt A Produkt B przygotowanie technologii nadzór technologiczny komputerowe sterowanie produkcją test prototypów 6 050 20,17 /godz. 50 250 1008,33 5041,67 850 425 /asortyment 1 1 425 425 3 200 290,91 /partię 1 10 290,90 2909,0 3 250 325 /test 2 8 650 2600 transport wewnętrzny 1 150 19,17 /pojemnik 10 50 191,67 958,33 14 500 2565,91 11934,09
Koszt wytworzenia jednostki produktu A i B Produkt A Produkt B produkt A 1 000 1 000 koszty pośrednie 2,57 11,93 materiały bezpośrednie 10 10 robocizna bezpośrednia 4 4 produkt B całkowity koszt jednostki produktu 16,57 25,93
Porównanie wyników produkt A produkt B metoda tradycyjna metoda kosztów działań ABC 21,25 21,25 16,57 25,93 Wnioski im bardziej ożony sposób powstania produktów tym więcej działań powodujących koszty pośrednie w metodzie ABC wysokie koszty wytwarzania produktów kompleksowych są alokowane tylko do tych produktów kalkulacja kosztów zgodna z rzeczywistym miejscem ich powstaniem