ĆWCZENE 8 BADANE ZABEZPECZEŃ GENERATORA 1. WADOMOŚC OGÓLNE Geneatoy naażone są na następujące najważnejsze załócena nenomalne stany pacy: a) zwaca wewnętzne mędzyfazowe, zwojowe, dozemne uzwojeń stojana, w obwodze wzbudzena (1-puntowe, podwójne), b) pzetężena spowodowane zwacam zewnętznym, c) pzecążena uchowe uzwojeń stojana, d) asymeta obcążena, e) wzost napęca stojana, f) utata wzbudzena, utata synchonzmu, g) paca slnowa nne. Lwdacja poszczególnych odzajów załóceń mus zostać popzedzona bezbłędnym ch ozpoznanem, bo wymaga sę óżnego sposobu ntewencj zabezpeczena zależnego od odzaju załócena. Lwdacja załócena w pzypadu zwać wewnętznych polega na możlwe szybm wyłączenu zgaszenu pola magnetycznego, w pzypadu nnych załóceń wyłączenu z odpowednm opóźnenem SGP lub tylo na sygnalzacj stanu awayjnego. Stąd stosuje sę óżne zabezpeczena do poszczególnych odzajów załóceń. Podczas załócena pownno dzałać tylo to zabezpeczene, tóe pzeznaczone jest do wyywana tego załócena. Zaes wyposażena geneatoów w zabezpeczena zależy od mocy geneatoa (jego ważnośc) egulują to pzepsy PBUE. 2. ZABEZPECZENA GENERATORA Zabezpeczena od zwać mędzyfazowych Stosuje sę powszechne zabezpeczena óżncowe wzdłużne stablzowane, dopuszcza sę czasem nestablzowane lub nawet zabezpeczena nadpądowe bezzwłoczne (odcnające). Zabezpeczena óżncowe można stosować wtedy, gdy stneje możlwość zabudowana pzeładnów pądowych po obu stonach geneatoa, tzn. mus być wypowadzony punt zeowy. Typowy schemat deowy zabezpeczena poazano na ysunu: 1
t z max W1 + Rp - R o Rt o R o Rp W1 PWł. W2 W2 SGP W1 Rt o Sygn Sygn Zabezpeczene to zaslane jest z odębnych pzeładnów pądowych specjalne dobeanych ta, aby zmnmalzować pąd uchybowy zabezpeczena. Nastawena pzeaźna w mostu óżncowym: gzn b - dla zabezpeczena nestablzowanego n b=1.3 ze względu na pądy uchybowe. Pzeaźn Ro pełn olę zabezpeczena od pzew w obwodach wtónych zabezpeczena óżncowego. Dzała na sygnał. Nastawene pzeaźna Ro: gzn 0.2 t t zmax t n t0.5 s. Pzeaźn Ro nastawa sę ta nso (znaczne ponżej pądu znamonowego geneatoa), aby pzewa była wyywana nawet wtedy, gdy geneato pacuje pzy newelm obcążenu. Jedna pzy ta nsm nastawenu pzeaźn ten będze sę pobudzał pzy wszelch zwacach, węc aby ne pojawała sę błędna sygnalzacja daje sę opóźnene węsze od masymalnego opóźnena zabezpeczeń obetów zaslanych pzez geneato. 2
W pzypadu stosowana czulszych zabezpeczeń óżncowych stablzowanych nastawena są nższe, np.: 0.2 gzn Zabezpeczena od zwać dozemnych w uzwojenach stojana Zwaca dozemne w geneatoach występują częścej nż zwaca mędzyfazowe są tudne do wyyca, gdyż pądy zwaca dozemnego są badzo małe w poównanu z pądam obcążena geneatoa, bowem geneatoy na napęce 1 V pacują z puntem zeowym neuzemonym suteczne (zolowanym lub uzemonym pzez cewę gasową, ezystancję lub eatancję nsoomową). Ze suteczne uzemonym puntem zeowym pacują geneatoy nsego napęca. Pąd olejnośc zeowej pzy zwacach dozemnych w stojane geneatoa z puntem zeowym neuzemonym suteczne zależy od onfguacj paametów popzecznych sec (pomja sę paamety podłużne). Jego watość można oblczyć z pzyblżonego wzou (pomnęto sładową czynną pądu ezystancję pzejśca): zg 3C U, pzy czym: Uo=-*E* 1 1 R 1 1 Rp ezystancja pzejśca w mejscu zwaca, Y (3Yo ) Z Z Yo zastępcze admtancje fazowe całej sec połączonej galwanczne z geneatoem, ZNg, ZNs mpedancje uzemające punt zeowy geneatoa sec. p og o Y Ng Ns 3
E a E b E c U o U o Z Ng R p y o y o y o Z Ns Ng z za zb zc Ns Pojemność dozemna geneatoa jest zędu 0.1 do 0.3 μf, węc pąd dozemny jest neduży, poównywalny z pądam uchybowym fltów sładowej zeowej pądu. Stąd tudne jest ozwązane czułego zabezpeczena od zwać dozemnych w stojane geneatoa. Pąd dozemny można zwęszyć pzez uzemane p. zeowego geneatoa pzez odpowedno dobaną mpedancję pzez to można popawć czułość zabezpeczena zemnozwacowego, ale węszy pąd może spowodować zwęszene ozmau uszodzeń podczas zwaca. Wyonuje sę je jao nadpądowe, eagujące na sładową zeową pądu, otzymywaną z fltu o. Pzeładn sładowej zeowej pądu obejmujący 3 fazy, tzw. pzeładn Feantego, pownen być umeszczony ja najblżej zacsów geneatoa. Zabezpeczene pownno dzałać wybóczo, tzn. tylo podczas zwać dozemnych w obwodze stojana geneatoa do mejsca zanstalowana pzeładna Feantego, ale z ozpływu pądów zemnozwacowych wyna, że w pzeaźnu zemnozwacowym popłyne pąd nezależne od tego czy wystąpło zwace wewnętzne (K1), czy zewnętzne (K2). Zatem aby zapewnć seletywność dzałana zabezpeczena należy dobać nastawene pzeaźna zgodne z waunem: >og Pzeaźn nadpądowy pownen być czuły aby zabezpeczene obejmowało co najmnej 70% uzwojeń geneatoa. Stąd potzebne są pzeaźn o pądze pobudzena zędu lunastu do ludzesęcu ma, a pzeładn Feantego pownen posadać małe uchyby. Pzyjmuje sę, że zabezpeczene ma dzałać na sygnał pzy pądach o ne pzeaczających 5 A, a pzy węszych na wyłączene, gdyż uważa sę, że tae pądy mogą powadzć nawet dość szybo do uszodzena (wypalena) żelaza dzena geneatoa. 4
Zabezpeczene to posada tzw. stefę matwą, tóa obejmuje uzwojena w poblżu p. gwazdowego geneatoa. Beze sę ona stąd, że napęce Uo a tym samym pąd zemnozwacowy zależą lnowo od lczby zwatych zwojów. W zwązu z tym, pzy zwacach w poblżu p. gwazdowego pąd zemnozwacowy może oazać sę mnejszy od nastawonego pogu ozuchowego zabezpeczena ono w tach waunach ne zadzała. lustuje to ysune. z m 1 W geneatoach z chłodzenem natualnym zwaca dozemne w poblżu p. gwazdowego są badzo mało pawdopodobne. Znane są też ozwązana tzw. 100-pocentowe, tóe ne posadają stefy matwej. Zabezpeczena od zwać zewnętznych Pełn ono potójną olę: 1) chon ono geneato pzed pzetężenam spowodowanym newyłączonym zwacam zewnętznym, co może meć mejsce na sute zawedzena zabezpeczena lub wyłączna odpływu w tóym wystąpło zwace. Rezewuje węc ono zabezpeczena na odpływach z geneatoa (ezewa zdalna), 2) Stanow ono ezewę loalną zabezpeczeń od zwać wewnętznych geneatoa, 3) Stanow podstawowe zabezpeczene od zwać na szynach geneatoowych w pzypadu, gdy ne są one wyposażone w odębne zabezpeczena. Zabezpeczene od zwać zewnętznych geneatoów pacujących na szyny zbocze w loalnych secach ozdzelczych ealzuje sę jao zabezpeczene nadpądowo-zwłoczne często uzupełnone bloadą podnapęcową. Zasla sę je z pzeładnów pądowych zanstalowanych we wszystch fazach od stony puntu zeowego geneatoa, aby mogło stanowć pełną ezewę zabezpeczeń od zwać wewnętznych. Pzeaźn napęcowe zasla sę napęcem mędzypzewodowym. 5
(+) > U< t SGP, S Z1 t z 1 O1 G Z2 t z 2 O2 Zn t z n On Aby zabezpeczene nadpądowe z bloadą podnapęcową zadzałało muszą zostać spełnone ównocześne dwa waun: odpowedn wzost pądu odpowedne obnżene sę napęca. Jeśl zabezpeczena ne posada bloady podnapęcowej to jego człony pądowe należy nastawć zgodne z zależnoścą: b p obc mx n 1.4 1.8 gzn gdze: b=1.2 wsp. bezpeczeństwa, p = 0.85, obc max masymalny pąd obcążena z uwzględnenem samoozuchu slnów po wyłączenu zwaca zewnętznego. Jest to stosunowo wysoe nastawene zabezpeczene tae może posadać newystaczającą czułość do wyywana zwać w stefe ezewowej zwłaszcza gdy wystąp ono na ońcu odejśca od szyn geneatoowych posadającego najwęszą mpedancję. Z tych powodów dla geneatoów o mocy od 2 MVA pzepsy PBUE wymagają uzupełnana tego zabezpeczena w bloadę podnapęcową. Tae zabezpeczene nastawa sę następująco: U b g zn ob mn, u, p n bu pu gdze: b=1.2, bu=1.1, p=0.85, pu=1.15, Uob mn najnższe napęce obocze na szynach geneatoowych (0.9Un). Zabezpeczene z bloadą podnapęcową, ja wdać, jest nastawone czulej ne ma obawy, że zadzała zbędne pzy slnych pzecążenach, dlatego, że ne pozwol na to bloada 6
podnapęcowa. Pzy nastawanu tej bloady wyozystuje sę fat, że pzy pzecążenach cos jest zwyle znaczne wyższy nż pzy zwacach w zwązu z czym, pzy tym samym pądze znaczne węsze będą spad napęć w sec podczas zwać nż pzy pzecążenach. Jeśl węc człony podnapęcowe nastaw sę na watość neco nższą od napęca panującego na szynach podczas masymalnych dopuszczalnych pzecążeń geneatoa, to tae zabezpeczene będze odóżnało zwaca od pzecążeń na podstawe yteum napęcowego. Zabezpeczena od pzecążeń uchowych Pzecążene geneatoa jest załócenem symetycznym węc do jego wyywana wyozystuje sę yteum pądowe opate o poma pądu tylo w jednej faze stojana. Dzała tylo na sygnalzację. Zwyle pzeaźn nadpądowy tego zabezpeczena zasla sę z PP w połączenu szeegowym z jednym z członów pądowych zabezpeczena od zwać zewnętznych geneatoa nastawa sę zgodne z zależnoścą: 1.05 gzn, p=0.95 n p Opóźnene nastawa sę na 10 20 s. Lepszym ozwązanem jest zabezpeczene opate o model ceplny geneatoa z ontolą tempeatuy czynna chłodzącego, dlatego, że do pzegzana uzwojeń w geneatoach z chłodzenem sztucznym może dochodzć taże pzy pądze mnejszym od znamonowego. Tae zabezpeczena posadają dwa stopne: pewszy ostzegawczy, uuchamający tylo sygnalzację, dug wyłączający. Zabezpeczena od asymet obcążena Asymeta pądowa w stojane geneatoa może być spowodowana pzewą w faze w tóymś z obetów zaslanych pzez geneato, newyłączonym zwacem nesymetycznym w sec zaslanej pzez geneato lub zadzej to aczej w secach pzemysłowych - pacą dużego nesymetycznego odbou. Objawem asymet pądowej jest pojawene sę w pądze stojana sładowej pzecwnej. Stumeń wytwazany pzez tę sładową wuje w eunu pzecwnym do eunu obotów wna (tzw. pole magnetyczne pzecwbeżne). To pzecwbeżne pole nduuje w blou żelwnym wna, elementach mocujących, latce lnów mosężnych wna, uzwojenach tłumących we wszystch pozostałych obwodach zamnętych wna pądy o podwójnej częstotlwośc. W efece dochodz do nagzewana wszystch tych elementów, pzy czym sut ceplne zależą od watośc sładowej pzecwnej 7
pądu (czyl od stopna asymet) od czasu twana asymet. Długotwała asymeta pądowa może dopowadzć do wypalena sę lnów, spalena lat tłumącej, dgań wna, zataca łożys. Dopuszczalny czas twana asymet pądowej oeślony jest zależnoścą: t 2 g zn 2 K gdze: K=(7 60) s - stała zależna od pojemnośc ceplnej sposobu chłodzena geneatoa (mnejsze watośc dla dużych geneatoów), 2, 2o sładowa pzecwna pądu stojana jej watość twale dopuszczalna, np. dla tubogeneatoów 2 o = (3 5) % g zn. Najlepsze ozwązana zabezpeczeń od asymet pądowej to tae, tóe ealzują chaateystyę zależną wg wyżej podanej zależnośc, zaslane z fltu sładowej pzecwnej pądu. 2o g zn 2 t cha. obcążalnośc cha. zabezpeczena 0x2 x2 Bywają też stosowane do tych celów zabezpeczena dwustopnowe opate o pzeaźn nadpądowo zwłoczne o chaateystyce nezależnej. Pewszy stopeń, nżej nastawony dzała z dużym opóźnenem na sygnał, dug, pądowo wyżej nastawony, dzała z ótszym czasem na wyłączene geneatoa. Zasadę nastawana lustuje powyższy ysune. 8
Zabezpeczena od zwać dozemnych wna obwodu wzbudzena geneatoa Wn obwód wzbudzena geneatoa są zolowane od zem w pzypadu zwaca dozemnego pzyjmują one potencjał zem, pzez mejsce zwaca pzepływa newel pąd zędu mlampeów ne wywołując żadnych sutów goźnych dla geneatoa. Dlatego ne jest oneczne wyłączane geneatoa w pzypadu zwaca 1-puntowego. Stan ta należy jedna sygnalzować, bo powstane taego zwaca może oznaczać osłabene zolacj powstane yzya wystąpena olejnego zwaca dozemnego. Zwace podwójne jest już badzo goźne, gdyż objawa sę pzepływem znacznych pądów może powodować asymetę geometyczną pola magnetycznego wna co może powadzć do wystąpena dgań wału wypadnęca geneatoa z synchonzmu. R p U p, 50 Hz C zoluje obwody > t S 2-3 s Poneważ 1-puntowe zwaca dozemne obwodu wzbudzena ne są goźne często dopuszcza sę do pacy geneato z tam zwacem, ale mus być on wtedy wyposażony w zabezpeczene od podwójnego zwaca, tóe jest już badzo goźne. Na ysunu poazano pzyład ozwązana zabezpeczena od jednopuntowego zwaca w obwodze wzbudzena geneatoa. Zabezpeczene to wyywa zwaca pzy ezystancj pzejśca do 1000. Czulsze zabezpeczena dla dużych geneatoów ozwązywane są w opacu o pzeaźn odległoścowy o chaateystyce ondutancyjnej Gdy ne ma żadnego zwaca, zabezpeczene ne jest włączone. Włącza sę je po pojawenu sę sygnalzacj zwaca 1-puntowego wówczas za pomocą opona egulowanego 9
dopowadza sę moste do ównowag, aby ne płynął pąd pzez pzeaźn. Gdy wystąp duge zwace to zostane zabuzona ównowaga mosta zabezpeczene zadzała. Zabezpeczena od utaty wzbudzena Pzyczyny utaty wzbudzena: pzewa lub zwace w obwodach wzbudzena, uszodzene egulatoa napęca, pzypadowe otwace wyłączna AGP. Pzy utace wzbudzena geneato dalej pacuje, oddając moc czynną, ale bena zmena zna, geneato zaczyna pobeać dużą moc beną. Oboty wzastają powyżej synchoncznych, a węc geneato pzechodz do pacy asynchoncznej. Towazyszy temu obnża napęca na szynach eletown. W elementach wna geneatoa nduują sę pądy o częstotlwośc odpowadającej poślzgow, tóe powodują dodatowe gzane. Po odpowednm obnżenu mocy czynnej geneato mógłby w tam stane pacować pzez dłuższy czas bez uszodzeń. Zwyle, z powodu bau ścsłej nfomacj na temat dopuszczalnego czasu pacy asynchoncznej w funcj mocy czynnej wytwócy żądają wyłączana geneatoów po wyycu pacy asynchoncznej. Zabezpeczena od utaty wzbudzena stosuje sę na ogół dla węszych geneatoów. Obecne ozwązana opate są na wyozystanu pzeaźna odległoścowego. Na ysunu poazano zasadę ozwązana chaateystyę pomaową zabezpeczena. Poazane usytuowane tej chaateysty beze sę stąd, że podczas pzechodzena do pacy asynchoncznej weto mpedancj obcążena geneatoa pzemeszcza sę z pewszej do czwatej ćwat płaszczyzny mpedancj. Odc Wył jx Z< U< 0 A R 0A=0.5X d ~ B AB=X d Chaateystya pomaowa ne mus być ołowa, ale ne pownna obejmować początu uładu współzędnych. 10
Zabezpeczena od pacy slnowej Paca slnowa, czyl geneato napędza tubnę, może sę zdazyć w pzypadu, gdy z jacholwe pzyczyn zostane pzewany dopływ pay do tubny. Jest to goźne dla tubny, może dojść do pzegzana tubny, zwłaszcza częśc nsopężnej, co goz uszodzenem łopate. Do ochony pzed pacą slnową stosuje sę zabezpeczene zwotno - mocowe, eagujące na zmanę eunu mocy czynnej powodujące wyłączene geneatoa. Automatyczne gaszene pola (AGP) Ułady AGP stosuje sę celem oganczena sutów zwać popzez szybe ozładowane eneg pola magnetycznego. Chodz o to, aby szybo obnżyć SEM, by ne następowało podtzymywane pądów zwacowych. Wymaga sę, aby ułady AGP odwzbudzały geneato do napęca 0.1Uzn w czase ne pzeaczającym 3 s. Dzałane AGP polega na doonanu odpowednch pzełączeń w obwodze wzbudzena geneatoa w wynu czego włączane są odpowedno dobane ezystoy tłumące. Są one ta dobane, aby dostateczne szybo wytłumć enegę pola jednocześne oganczyć pozom pzepęć do watośc bezpecznej dla zolacj obwodu wzbudzena. Na ysunu poazano uład AGP powszechne stosowany dla geneatoów o mocy od lu do ludzesęcu MW z maszynową wzbudncą pądu stałego. W 2 W 1 R 2 R 1 W w W G R 1 =(45)R WG R 2 =10R WW R eg Ta dobó R 1 R 2 zapewna apeodyczne tłumene napęca 3. BADANA LABORATORYJNE EAZ GENERATORÓW Sposób zabezpeczena geneatoa synchoncznego zależy od jego mocy znamonowej, onstucj, uładu pacy w systeme eletoenegetycznym jest oeślony w odpowednch pzepsach. 11
W laboatoum geneato małej mocy (o. 10 VA) stanow model tubogeneatoa o mocy znamonowej od lu do lunastu MA, pacujący bezpośedno na szyny zbocze. Jego punt gwazdowy uzemony jest pzez ezystancję. Geneatoy tae pacują w eletownach pzemysłowych zgodne z obowązującym pzepsam pownny być wyposażone w następujące odzaje zabezpeczeń: Zabezpeczena podstawowe: a) od zwać mędzyfazowych w uzwojenu stojana na połączenach z szynam zboczym zabezpeczene óżncowo-pądowe wzdłużne, b) od zwać dozemnych w uzwojenach stojana na połączenach z szynam zboczym zabezpeczene nadpądowe pądu olejnośc zeowej, c) od zwać jednopuntowych obwodu wzbudzena zabezpeczene nadpądowe ze źódłem pądu pzemennego, wymuszającym pzepływ pądu w obwodze pomaowym, d) od pzecążeń ceplnych uzwojena stojana 1-faz zabezpeczene nadpądowe zwłoczne nezależne Zabezpeczena ezewowe: e) od zwać mędzyfazowych zewnętznych ne wyłączonych pzez zabezpeczena nnych uządzeń zabezpeczene nadpądowe zwłoczne nezależne z bloadą podnapęcową, f) od zwać dwupuntowych dozemnych w obwodze wzbudzena, g) od asymet obcążena, h) od utaty wzbudzena, ) od nadmenego wzostu napęca (hydogeneatoy), j) od pacy slnowej geneatoa. Laboatoyjny geneato modelowy posada zabezpeczena wymenone w puntach od a) do e). Geneatoy synchonczne są wyposażone taże w ułady współpacujące z zabezpeczenam. Należą do nch: uład samoczynnego odwzbudzana (gaszena pola magnetycznego AGP, (SGP)) w staszych ozwązanach uład pzeaźnowego fosowana wzbudzena (w oba te ułady jest wyposażony geneato laboatoyjny). W nowszych ozwązanach funcję fosowana wzbudzena pzejęły szybe ułady egulacj napęca. Schemat deowy uładów eletoenegetycznej automaty zabezpeczenowej modelowanego geneatoa poazano na ysunu: 12
2 o > 9 U> S SGP OW ZZO 1 1 UW RW 8 3 U< 2 o > t G ~ 6 5 Z1P 2 > 4 > F 2 P> 7 Q> > 3 4 5 U< > > 2 > t t t1 t2 6 Z1P t 1 od zwać mędzyfazowych wewnętznych, 2 od zwać dozemnych w obw. stojana, 3 od pzetężeń wywołanych zwacam zewnętznym, 4 od pzecążeń, 5 od asymet obcążena, 6 od zwać 1-puntowych w obw. wzbudzena, 7 od utaty wzbudzena, 8 od pacy slnowej, 9 od wzostu napęca 7 8 9 Q> P> U> t1 t2 t1 t2 t Rys. Schemat deowy EAZ modelowanego geneatoa 13
Badana zabezpeczeń geneatoa wyonuje sę na stanowsu n V, tóe słada sę z geneatoa modelowego, stołu laboatoyjnego cel n 1. Dane geneatoa modelowego: typ Gce 64a, Sn=10 VA, Un=400 V, n=15.2 A, n=1500 ob/mn, wzbudnca typu DGM 8712 Pn= 600 W, Uw=40 V. Geneato napędzany jest slnem bocznowym pądu stałego, egulacja pędośc obotowej w góę w dół jest zautomatyzowana. Na weszaach stołu zamontowano pzeaźn poszczególnych zabezpeczeń: a) zabezpeczene óżncowe pzeaźn RRTG-6s (13P2) z pzystawą stablzującą (13P1), b) zabezpeczene od zwać dozemnych w uzwojenach stojana pzeaźn R-3 (14P), c) zabezpeczene pzecążenowe pzeaźn RT-113 (11P), d) zabezpeczene ezewowe pzeaźn RT-313 (10P) pzeaźn REp-3 (1P, 2P, 3P), e) pzeaźn podnapęcowe uładu fosowana wzbudzena Rep-3 (4P, 5P, 6P). W celce n 1 znajdują sę ezystoy dław umożlwające obcążene geneatoa mocą czynną beną. Na dzwach cel znajdują sę pzycs do włączena wybanego obcążena, lamp sygnalzujące obcążene zacs R, S, T, 0 do modelowana zwać. Uuchomene geneatoa 1. Włączyć zaslane stanowsa n V w centalnym zaslaczu. W lewym segmence nadstaw stołu zaśwec sę czewona lampa 220V=. 2. Zelonym pzycsem 220V= załączyć napęce steowncze. Zaśwecą sę pozostałe czewone lamp nad pzycsam. 3. Nacsnąć zelone pzycs: Zespół pądotwóczy, 380/220V obcążene geneatoa. Nastąp automatyczny ozuch geneatoa. 4. Za pomocą oponcy suwaowej w obwodze egulacj wzbudzena geneatoa nastawć znamonową watość napęca (400V) oaz za pomocą pzycsów góa, dół nastawć znamonową częstotlwość. 5. Obcążyć geneato, wybeając żądane obcążene pzycsam w celce n 1. Modelowane zwać 1. Do modelowana zwać mędzyfazowych dozemnych służą zacs R, S, T, 0 umeszczone na dzwach cel n 1, 14
2. Mejsce zwaca (wewnętzne, zewnętzne) jest wybeane pzycsem w lewej częśc nadstaw. Odległość zwaca zewnętznego (blse, dalee) wybea sę pzełącznem w lewej częśc nadstaw, 3. Dozemene obwodu wzbudzena modeluje sę popzez zwace zacsów W-Z umeszczonych w pawej częśc nadstaw. Zaes ćwczena obejmuje: 1) Oblczene nastaweń zabezpeczeń geneatoa (w opacu o punt 4 nstucj - dane poda powadzący), 2) Nastawene zabezpeczeń, 3) Badane uładu zabezpeczena óżncowego. 4) Badana funcjonalne zabezpeczeń. Modelując óżne odzaje zwać należy ocenć dzałane poszczególnych zabezpeczeń pod względem wyboczośc dzałana. Ocenć funcjonalność zabezpeczeń oaz wpływ fosowana wzbudzena na pacę wybanych zabezpeczeń, 5) Opacowane wynów badań w postac potoołów. 15
Rys. Schemat połączeń zewnętznych zabezpeczena óżncowego geneatoa typu RRTG-6 16
4. ZASADY NASTAWANA SPOSÓB DZAŁANA UKŁADÓW EAZ GENERATORA Zabezpeczene óżncowo-pądowe wzdłużne stablzowane Zabezpeczene pownno być czułe, jedna ne pownno dzałać pod wpływem pądów uchybowych, tóe mogą wystąpć podczas esploatacj. Pądowy póg ozuchowy oeśla wzó w tóym wsp. bezpeczeństwa b=0.20.4, n pzeładna pzeładnów pądowych o Współczynn stablzacj pownen wynosć h=0.20.4. Zabezpeczene dzała bezzwłoczne powoduje wyłączene odwzbudzene geneatoa, wyłączene tubny uuchomene sygnalzacj austycznej optycznej. b n ng 1 Zabezpeczene zemnozwacowe stojana Zabezpeczene eaguje na pąd olejnośc zeowej w modelu jest zaslane z pzeładna pądowego zanstalowanego w pzewodze uzemającym punt gwazdowy geneatoa. Zabezpeczene pownno być odstojone od pądów uchybowych spowodowanych nesymetycznym obcążenem geneatoa. Pąd ozuchowy oeślony jest wzoem: w tóym wsp. bezpeczeństwa b=0.51. Dzałane funcjonalne zabezpeczena jest tae same ja zabezpeczena óżncowego. b n ng (2) Zabezpeczene od zwać dozemnych w jednym punce obwodów wzbudzena Zabezpeczene jest nenastawalne. Można dobać watość pojemnośc sepaującej obwód wzbudzena od obwodu pomocnczego napęca pzemennego. Pojemność ta może być dobana z waunu ezonansu dla częstotlwośc 50 Hz z nducyjnoścą cew pzeaźna, eagującego na pzepływ pądu w pzypadu dozemena. Zabezpeczene dzała ze zwłoą na sygnalzację, a dla geneatoów z chłodzenem wodoowym - na wyłączene. 17
Zabezpeczene od pzecążeń ceplnych Nastawene zabezpeczena wybea sę z waunu dopuszczalnośc pzecążena ceplnego uzwojena stojana w gancach 10%. Pąd ozuchowy oeśla wzó: w tóym wsp. bezpeczeństwa b=1.05, wsp. powotu p=0.9. Zabezpeczene dzała na sygnalzację ze zwłoą 410 s. b p n ng (3) Zabezpeczene ezewowe od zwać zewnętznych Zabezpeczene stanow ezewę dla zabezpeczeń elementów sec zaslanej pzez geneato oaz ezewę zabezpeczena od zwać mędzyfazowych w uzwojenu stojana (zabezpeczena óżncowego). Nastawene członów pądowych wybea sę z waunu odstojena od pądów masymalnych obcążeń geneatoa (obc max). Pąd ozuchowy oeśla wzó: b p obc max n w tóym b=1.11.2. Opóźnene czasowe dobea sę z waunu t=tmax od + 2t gdze tmax od masymalne opóźnene czasowe zabezpeczeń na odejścach od szyn zaslanych pzez geneato. W celu popawena czułośc zabezpeczena umożlwena lepszego odóżnena zwać od pzecążeń stosuje sę pzeaźn bloady podnapęcowej. Napęce ozuchowe oeślone jest wzoem: u b p U n mn u w tóym: b=0.9, p=1.051.2, Umn=0.95Ung, nu pzeładna pzeładna napęcowego. Dzałane funcjonalne zabezpeczena analogczne ja zabezpeczena óżncowego. (5) (4) 18
Fosowane wzbudzena geneatoa Szybe zwęszene wzbudzena (fosowane) stosuje sę w celu zwęszena momentu synchonzującego geneatoa (popawa stablnośc pacy), popawena waunów dzałana zabezpeczeń podczas zwać pzyspeszena powotu napęca w sec do watośc oboczej po wyłączenu zwaca. W staszych ozwązanach stosowano pzeaźnowe ułady fosowana wzbudzena, tóych dzałane polegało na zweanu opoów w obwodze wzbudzena w celu chwlowego zwęszena pądu wzbudzena. Napęce ozuchowe pzeaźnów podnapęcowych oeśla sę wzoem: u w tóym b=0.60.85. Obecne fosowane wzbudzena geneatoa pzejęły szybe ułady egulacj wzbudzena. b U n ng u (6) 19