OPCJE FOREX NA PLATFORMIE DEALBOOK 360 Inwestuj na rynku i zabezpieczaj swoje pozycje z wykorzystaniem opcji walutowych, najnowszego produktu oferowanego przez GFT. Jeśli inwestowałeś wcześniej na rynku forex lub rynku opcyjnym, opcje walutowe są kolejnym instrumentem, który może pasować do Twojego indywidualnego stylu inwestycyjnego oraz oceny perspektyw rynkowych. W tym przewodniku wprowadzimy Cię do handlu opcjami walutowymi oraz przedstawimy potencjalne korzyści, które ten typ inwestowania oferuje.
Powiedzmy, że przeprowadziłeś analizę sytuacji i spodziewasz się spadku kursu EUR/USD w następnych trzech tygodniach. Chcesz sprzedać EUR/USD po ściśle określonej cenie. Oglądasz zatem listę dostępnych opcji na EUR/USD, płacisz premię w wysokości 100 pipsów i kupujesz opcję, która daje Ci prawo do sprzedaży pary walutowej po cenie 1.35000 w dniu 21 marca. Teraz wyobraź sobie, że jest 21 marca. Kurs EUR/USD spadł więcej niż oczekiwałeś, a cena rynkowa kształtuje się na poziomie 1.34000. Tym samym 1000-pipsowa różnica pomiędzy ceną rynkową (1.34000) a ceną wykonania opcji (1.35000) działa na Twoją korzyść. Z tego powodu DealBook wykonałby tę opcję: automatycznie zostałaby otwarta krótka pozycja na rynku forex z ceną 1.35000. Twój zysk netto z tej transakcji wyniósłby: Wszelkie strategie przedstawione w niniejszej instrukcji mają charakter przykładowy oraz edukacyjny. Nie powinny być one uznane jako rekomendacja lub doradztwo. Większość przykładów nie uwzględnia opłat oraz podatków. Koszty te będą miały wpływ na wyniki Twoich transakcji. Jak widać na powyższym przykładzie, opcje forex są podobne do handlu na rynku walutowym. Obydwa sposoby dają możliwość zarabiania poprzez spekulację. Jednakże, poprzez stosowanie opcji walutowych, możesz ograniczyć swoje ryzyko do premii, którą płacisz. Kiedy DealBook rozlicza opcję, jak w pierwszej części przykładu, na rachunku zostaje otwarta odpowiednia pozycja FX. GFT nie oferuje żadnych opcji, które są rozliczane w gotówce.
Aby pokazać, jak to działa, wyobraźmy sobie, że cena na rynku EUR/USD 21 marca ukształtowała się na poziomie 1.35000. Cena rynkowa pary walutowej oraz cena Twojej opcji są takie same. DealBook nie wykona opcji, która automatycznie wygaśnie. Twoją jedyną stratą będzie to, co zapłaciłeś, aby kupić opcję (premia opcyjna). Cofnijmy się jeszcze raz i wyobraźmy sobie, że 21 marca cena rynkowa wzrosła powyżej 1,35000 na wygaśnięciu. Cena rynkowa EUR/USD jest wyższa niż cena opcji. Nie chciałbyś wykonania takiej opcji, ponieważ sprzedałbyś EUR/USD po cenie niższej niż obecna cena rynkowa. Tak jak w poprzednim przykładzie, DealBook nie wykona Twojej opcji. Opcja automatycznie wygaśnie. Twoją jedyną stratą będzie to, co zapłaciłeś przy kupnie opcji. Jeśli wcześniej inwestowałeś na rynku opcji lub spot forex, z pewnością zauważyłeś wiele podobieństw oraz kilka różnić zaprezentowanych na poprzednim przykładzie. Tak jak na rynku walutowym, możesz wybrać opcję, żeby kupić parę walutową (opcja kupna - opcja call) lub sprzedać parę walutową (opcja sprzedaży - opcja put). Kiedy kupujesz opcję call lub put, stajesz się posiadaczem, inaczej nabywasz prawo do kupna lub sprzedaży pary walutowej po określonej cenie wykonania w określonym terminie. Sprzedawca opcji staje się jej wystawcą i będzie musiał respektować obowiązki wynikające z tytułu wystawienia opcji. call lub put, a następnie sprzedaży opcji call lub put. Możesz kupić opcję call oraz put, a następnie sprzedać je przed terminem wygaśnięcia. W tym dziale, przyjrzymy się najpierw kupowaniu opcji
Opcja dająca prawo kupna pary walutowej. Inwestor oczekuje wzrostu kursu danej pary walutowej i chce na nim skorzystać. Opcja dająca prawo sprzedaży pary walutowej. Inwestor oczekuje spadku kursu danej pary walutowej i chce na tym zarobić. Powyższe wykresy prezentują profile wypłaty w przypadku kupna opcji call lub kupna opcji put. W obu przypadkach linia przebiegająca na wysokości punktu A prezentuje maksymalną stratę. Poziom ten w terminologii angielskiej nazywany jest floor of the option, co jednocześnie jest równe cenie opcji (zwanej inaczej premią). Punkt B pokazuje próg rentowności, a więc cenę instrumentu bazowego, po przekroczeniu której inwestor zaczyna zarabiać. Jeśli powyższy akapit nie wyjaśnia wszystkich Twoich wątpliwości, zobacz sekcję FAQ (najczęściej zadawane pytania). Pamiętaj, że opcja walutowa to kontrakt dający Ci prawo do kupna lub sprzedaży danej pary walutowej po określonej cenie na konkretną datę. To oznacza, że po wybraniu pary walutowej oraz typu opcji (call lub put), musisz określić: DATĘ WYGAŚNIĘCIA. Jest to data, kiedy kupujesz lub sprzedajesz parę walutową po określonej cenie. W naszym przykładnie na EUR/USD, data wygaśnięcia przypadała na 21. marca. Podczas, gdy możesz otworzyć lub zamknąć kontrakt opcyjny w dowolnym momencie, GFT oferuje daty wygaśnięcia od jednego tygodnia aż do sześciu miesięcy. Wygaśnięcie opcji w GFT odbywa się zazwyczaj w środę o 10. czasu wschodnioamerykańskiego. Jeśli środa jest dniem, w którym rynki nie pracują, wygaśnięcie będzie przesunięte na godzinę 10. czasu wschodnioamerykańskiego następnego (dostępnego) dnia. GFT oferuje opcje typu europejskiego, tak więc nie mogą one być wykonane przed wygaśnięciem. CENĘ WYKONANIA. Jest to cena, po której będzie otwarta Twoja pozycja na rynku spot FX podczas wygaśnięcia, jeśli opcja będzie w cenie (in-themoney). W naszym przykładzie na EUR/USD, cena wykonania to 1,35000. W momencie, kiedy otwierasz opcję, DealBook dostarcza określony zakres cen wykonania. Ich ilość zależy od prognozowanego możliwego kształtowania się cen instrumentu bazowego. Kupując opcję, zapłacisz premię lub cenę opcji.
Kiedy obserwujesz listę opcji, możesz zauważyć, że wartość premii różni się pomiędzy poszczególnymi opcjami. Wynika to z faktu, że na cenę opcji wpływa wiele czynników: cena instrumentu bazowego, stopy procentowe, zmienność, cena wykonania oraz czas do wygaśnięcia opcji. Cena opcji zawiera dwa składniki: wartość wewnętrzną oraz wartość czasową. Wartość wewnętrzna. Jest to większa z liczb 0 oraz różnicy pomiędzy ceną wykonania Twojej opcji a bieżącą ceną instrumentu bazowego. Powszechnie używa się trzech terminów w celu opisania, czy opcja ma wartość wewnętrzną. OUT-OF-THE-MONEY. W przypadku opcji kupna, opcja jest out-of-the-money ( poza ceną ) w momencie, kiedy jej cena wykonania jest większa od bieżącej ceny rynkowej instrumentu bazowego (pary walutowej). W przypadku opcji put, opcja jest out-ofthe-money, kiedy cena wykonania jest poniżej bieżącej ceny rynkowej instrumentu bazowego. Opcje out-of-the-money również nie posiadają wartości wewnętrznej. CALL: CENA WYKONANIA > BIEŻĄCA CENA RYNKOWA PUT: CENA WYKONANIA < BIEŻĄCA CENA RYNKOWA IN-THE-MONEY. Kiedy opcja ma wartość wewnętrzną mówi się, że jest in-the-money ( w cenie ). W przypadku opcji kupna, opcja jest in-themoney, kiedy cena wykonania jest mniejsza od bieżącej ceny rynkowej instrumentu bazowego. W przypadku opcji put, opcja jest in-the-money, kiedy cena wykonania jest powyżej bieżącej ceny rynkowej instrumentu bazowego. CALL: CENA WYKONANIA < BIEŻĄCA CENA RYNKOWA PUT: CENA WYKONANIA > BIEŻĄCA CENA RYNKOWA AT-THE-MONEY. Kiedy cena wykonania opcji jest równa bieżącej cenie rynkowej, mówi się, że opcja jest at-the-money ( po cenie ). Opcje at-the-money nie mają wartości wewnętrznej. CENA WYKONANIA = BIEŻĄCA CENA RYNKOWA Wartość czasowa jest zdefiniowana jako różnica między premią opcyjną a wartością wewnętrzną opcji. Opcje z dłuższym oknem czasowym generalnie mają wyższe premie, gdyż inwestor daje więcej czasu rynkowi na zrealizowanie ruchu w jego kierunku. W miarę zbliżania się życia opcji do jej wygaśnięcia, wartość czasowa spada. Zjawisko to nazywane jest upływem czasu (inaczej: efekt upływu czasu do terminu wygaśnięcia; z ang. time decay). Kształtowanie się zmienności (z ang. volatility) również wpływa na premię opcyjną. Jeśli cena rynkowa pary walutowej wzrasta lub spada, opcja może być postrzegana jako narażona na większe ryzyko, jak również przynieść potencjalnie większy zysk, co odzwierciedla premia opcyjna.
Teraz, kiedy wiesz jak kupować opcje call lub put, przyjrzymy się, jak mógłbyś sprzedać opcje call lub put. Obok przedstawiono wykresy prezentujące profile wypłaty przy sprzedaży opcji kupna (call) i sprzedaży (put). W obydwu przykładach możemy zauważyć, że strata jest nieograniczona. Punkt A prezentuje próg rentowności, a więc cenę instrumentu bazowego powyżej której inwestor zaczyna zarabiać. Punkt B przebiega na poziomie, w którym inwestor może osiągnąć maksymalny zysk, a jednocześnie cenę wykonania opcji. Maksymalny zysk jest równy uzyskanej ze sprzedaży premii (tj. cenie opcji). Jak to działa? W naszym przykładzie na EUR/USD, kiedy zakładałeś, że wydarzenia rynkowe doprowadzą do spadku ceny w najbliższych trzech tygodniach, kupiłeś opcję sprzedaży (put) na EUR/USD z ceną wykonania ustawioną na 1.35000. Jako doświadczony inwestor wiesz, że dużo może się wydarzyć w ciągu trzech tygodni. Jedno wydarzenie może spowodować wzrost zmienności i podnieść cenę Twojej premii za opcję put. Jeśli sprzedasz opcję, będziesz mógł zarobić na różnicy pomiędzy nową a poprzednią ceną. Przypuśćmy, że rozważasz otwarcie kolejnej opcji na EUR/USD. Po przeprowadzeniu analizy twierdzisz, że wydarzenia rynkowe spowodują wzrost kursu EUR/USD w najbliższych trzech tygodniach. Decydujesz się na sprzedaż opcji sprzedaży (put). Z listy dostępnych opcji wybierasz tę z terminem wygaśnięcia 21 kwietnia i ceną wykonania na poziomie 1.36000. Ponieważ sprzedajesz opcję put, kupujący płaci Ci premię w wysokości 100 pipsów. Pamiętaj, jako wystawca opcji put, jesteś zobowiązany przestrzegać konsekwencji wynikających z wykonania opcji. Kiedy nadejdzie termin wykonania opcji mogą zrealizować się 3 scenariusze: 1. Jeśli cena rynkowa EUR/USD spadnie poniżej 1.36000 do 1.35000, opcja put będzie in-themoney. 21 kwietnia dojdzie do jej wykonania. Na Twoim koncie zostanie otwarta krótka pozycja z ceną otwarcia 1.36000, a konto zostanie zasilone premią za wystawienie opcji. Ostatecznie na transakcji stracisz 90 pipsów: 100 pipsów na transakcji spot zredukowane o 10-pipsowy przychód z premii ze sprzedaży opcji. 2. Kurs EUR/USD ukształtował się na poziomie 1.36000, Twoja opcja put jest at-the-money 21 kwietnia. Z wygaśnięcia nic nie tracisz, a zyskujesz premię ze sprzedaży opcji. 3. Jeśli cena EUR/USD kształtuje się powyżej 1.36000, Twoja opcja będzie out-of-the-money. 21 kwietnia, opcja wygaśnie nie przynosząc straty, a konto zostanie zasilone premią otrzymaną za wystawienie opcji. Jak widzisz na powyższym przykładzie, sprzedaż (wystawienie) opcji pociąga za sobą nieograniczone ryzyko. Ale kiedy będziesz bardziej doświadczony w handlowaniu opcjami na rynku forex, będziesz mógł używać wystawiania (sprzedawania) opcji jako części większej strategii.
OCENIAJ RYZYKO Wielu inwestorów używa zestawu narzędzi nazywanego współczynnikami greckimi (z ang. Greeks), które pokazują jak kształtuje się ryzyko opcji. Możesz się dowiedzieć więcej o współczynnikach greckich czytając ich opis poniżej. Kiedy inwestujesz za pomocą opcji, możesz używać współczynników greckich indywidualnie lub łącząc je tworząc odpowiednie narzędzi do oceny ryzyka opcji. Jeśli znacz język grecki, musisz wiedzieć, że Vega nie jest grecką literą. Dla naszych celów, używamy greckiej litery Nu do prezentacji Vegi. DELTA (inaczej z ang. hedge ratio) pokazuje jak cena opcji zmieni się w zależności od zmiany ceny instrumentu bazowego o jednostkę. Wyrażona jest w procentach. Delta ocenia prawdopodobieństwo, że Twoja opcja wygaśnie in-the-money, bazując na aktualnej sytuacji rynkowej. Dla przykładu, opcja atthe-money będzie miała Deltę na poziomie 50%, gdyż szanse na zakończenie in- lub out-of-the-money w dniu wygaśnięcia są jednakowe. Opcja out-of-themoney będzie miała Deltę bliską 0. Opcja, która będzie głęboko in-the-money będzie miała Deltę bliską 100%. VEGA mierzy, jak zmienność rynkowa wpływa na premię opcyjną. THETA (TETA) pokazuje zmianę wartości opcji w zależności od upływu czasu o jednostkę (wspomniany wcześniej efekt upływu czasu do terminu wygaśnięcia) RHO pokazuje, jak zmieni się wartość opcji, w zależności od zmiany stopy procentowej (wolnej od ryzyka). GAMMA pokazuje, o ile zmieni się współczynnik Delta w zależności od zmiany instrumentu bazowego o jednostkę. Zazwyczaj przy zajmowaniu długiej pozycji na opcji call oraz krótkiej na opcji put Gamma jest dodatnia. Analogicznie krótka pozycja na opcji call oraz długa na opcji put skutkować będą ujemną wartością współczynnika Gamma.
SPEKULACJA Z WYKORZYSTANIEM OPCJI WANILIOWYCH Omówione do tej pory typy opcji są powszechnie nazywane opcjami waniliowymi. Mają standardowe ceny wykonania oraz daty wygaśnięcia. Tabela poniżej przedstawia, jak działają takie opcje. CALL opcja dająca prawo kupna pary walutowej KUPNO OPCJI CALL Inwestor przewiduje, że kurs pary walutowej wzrośnie i chce na tym ruchu skorzystać. Zysk jest nieograniczony, podczas gdy maksymalna strata sprowadza się do zapłaconej premii. PUT opcja dająca prawo sprzedaży pary walutowej KUPNO OPCJI PUT Inwestor przewiduje, że kurs pary walutowej spadnie i chce na tym zarobić. Zysk z tej transakcji jest nieograniczony, a strata maksymalna sprowadza się do zapłaconej premii. PUT opcja dająca prawo sprzedaży pary walutowej SPRZEDAŻ OPCJI CALL Inwestor przewiduje, że cena instrumentu bazowego spadnie. Wystawia opcje kupna i otrzymuje premię. Zysk jest ograniczony do ceny, którą zapłacił podczas gdy ewentualna strata jest nieograniczona. SPRZEDAŻ OPCJI PUT Inwestor spodziewa się wzrostu kursu pary walutowej. Wystawia opcję put i otrzymuje za nią premię. Zysk jest ograniczony do wysokości premii podczas gdy możliwa do poniesienia strata jest nieograniczona.
Możesz również wykorzystać opcje waniliowe w kombinacji z inwestycją na rynku spot forex lub nawet z innymi opcjami. Istnieje szereg różnych strategii, które pozwolą Ci zarówno chronić Twoje pozycje, jak również podejmować odpowiednie dla Ciebie inwestycje. Kilka spośród najbardziej popularnych zostało opisanych poniżej. VERTICAL (spread pionowy) strategia polega na otwarciu długiej i krótkiej pozycji na opcjach call lub put na tej samej parze walutowej. Każda opcja jest nazywana nogą strategii. Obie opcje mają ten sam czas wygaśnięcia, ale różne ceny wykonania. Wielu inwestorów używa strategii spreadowych w momencie, kiedy wiedzą, w która stronę podąży rynek, ale nie są pewni, jak silny będzie to ruch. STRADDLE (stelaż) w tej strategii kupujesz jednocześnie opcje call oraz put na ten sam instrument bazowy z takimi samymi cenami wykonania oraz czasem do wygaśnięcia. Kiedy inwestor spodziewa się zwiększonej zmienności na rynku, ale nie jest pewien, w którym kierunku podąży kurs danej pary walutowej, często wybieraną strategią jest kupno stelaża (long straddle). Może ona przynieść nieograniczony potencjalny zysk przy ograniczeniu ewentualnej straty do premii zapłaconych za kupno opcji składających się na tę strategię. Kiedy z kolei spodziewasz się niewielkiej zmienności na rynku, możesz sprzedać stelaż (short straddle), który charakteryzuje się określonym do wysokości otrzymanych premii maksymalnym zyskiem, bez ograniczenia ewentualnej straty. STRANGLE (pętla) strategia ta jest podobna do strategii stelaża: otwierasz jednocześnie (kupujesz lub sprzedajesz) opcję call oraz put na tej samej parze walutowej z tą samą data wygaśnięcia. Różnica polega na tym, że w przypadku strategii strangle, cena wykonania opcji put jest niższa niż cena wykonania opcji call. RISK REVERSAL (korytarz, odwrócenie ryzyka) strategia ta służy najczęściej do ochrony długiej lub krótkiej pozycji zajętej na parze walutowej, jednakże może być również wykorzystywana do spekulacji odnośnie kształtowania się zmienności rynkowej. Strategia ta polega na sprzedaży (kupnie) opcji kupna (call), która jest out-of-the-money oraz kupnie (sprzedaży) opcji sprzedaży (put) również out-of-the-money na tej samej parze walutowej. Opcje te mają taką samą wartość współczynnika Delta oraz taki sam termin wygaśnięcia. Podczas, gdy nie ma ograniczeń możliwej do uzyskania zysku, możliwa do poniesienia strata jest również nieograniczona.