STRATEGIE NA RYNKU OPCJI. DŁUGI STELAŻ (Long Straddle)

Transkrypt

1 STRATEGIE NA RYNKU OPCJI DŁUGI STELAŻ (Long Straddle) * * * Niniejsza broszura ma charakter jedynie edukacyjny i nie stanowi oferty kupna ani oferty sprzedaży żadnych instrumentów finansowych ani usług inwestycyjnych. Podstawowym źródłem informacji o opcjach są warunki obrotu dla opcji dostępne na stronie internetowej Giełda Papierów Wartościowych nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe w wyniku wykorzystania informacji zawartych w niniejszej broszurze. * * * Warszawa 14 czerwca 2006 roku oprac. Krzysztof Mejszutowicz

2 Spis Treści 1. Informacje podstawowe Składniki strategii Koszt strategii Zyski Straty Profil zyskowności Zamknięcie pozycji Upływ czasu do wygaśnięcia Przykład z rynku Podsumowanie Arkusz kalkulacyjny Zadaj pytanie

3 1. Informacje podstawowe Długi stelaż jest strategią, którą możemy tworzyć przy wykorzystaniu opcji na WIG20 oraz opcji na akcje pojedynczych spółek notowanych na GPW. Umożliwia zarabianie w efekcie wzrostu zmienności instrumentu bazowego, czyli wówczas gdy mamy do czynienia, że znacznymi zmianami jego ceny (następują duże wzrosty lub duże spadki). Strategia pozwala na osiąganie zysków niezależnie od kierunku tej zmiany, ważne jest jednak to, aby zmiany te były duże. 2. Składniki strategii Strategię tworzy się przy wykorzystaniu jednocześnie opcji kupna jak i opcji sprzedaży z tym samym terminem wygaśnięcia oraz kursem wykonania. W strategii tej zajmujemy tylko długie pozycje w opcjach (czyli opcje kupujemy). Kupujemy opcje kupna oraz opcje sprzedaży co ważne w tej samej ilości (np. jeżeli kupiliśmy 10 opcji kupna wówczas musimy również kupić 10 opcji sprzedaży). Najczęściej kupuje się opcje o kursie wykonania najbliższym bieżącej wartości instrumentu bazowego (czyli kupuje się opcje at-the-money (skrót ATM)). Przykład nr 1 Bieżąca wartość indeksu WIG20 Oczekiwania Składniki strategii pkt Oczekujemy wzrostu zmienności instrumentu bazowego a. Kupno opcji kupna z kursem wykonania pkt, b. Kupno opcji sprzedaży z kursem wykonania pkt. Kursy wykonania opcji najbliższe bieżącej wartości indeksu WIG20 3. Koszt strategii Z utworzeniem strategii związany jest koszt początkowy równy sumie premii zapłaconych za nabyte opcje kupna i sprzedaży. W skład strategii nie wchodzą opcje wystawione, dlatego w tej strategii nie jest wymagane utrzymywanie depozytów zabezpieczających (dzięki temu inwestor nie musi martwić się o utrzymywanie depozytu na minimalnym poziomie oraz od początku inwestycji wie ile maksymalnie może na inwestycji stracić). K = PK kupna + PK sprzedaży gdzie: K koszt strategii długi stelaż PK kupna premia zapłacona za opcję kupna PK sprzedaży premia zapłacona za opcję sprzedaży Wszystkie poniższe przykłady nie uwzględniają opłat pobieranych przez biura maklerskie. -3-

4 Przykład nr 2 Przykładowa premia za nabytą opcję kupna Przykładowa premia za kupioną opcję sprzedaży Koszt strategii długi stelaż (K) Premia zapłacona (PK kupna ) 900 zł (kurs 90 pkt x 10 zł) Premia zapłacona (PK sprzedaży ) zł (kurs 110 pkt x 10 zł) = PK kupna + PK sprzedaży = 900 zł zł = zł 4. Zyski W omawianej strategii możemy zrealizować duży zysk (z dźwignią finansową), jeżeli wartość instrumentu bazowego znacznie się zmieni (wzrośnie lub spadnie). Zyski w tej strategii są nieograniczone. Im większe zmiany nastąpią tym więcej na tej strategii zarobimy. W strategii długi stelaż możemy zidentyfikować dwa punkty opłacalności. Jeden (górny) określa moment od którego zaczniemy zarabiać jeżeli wartość instrumentu bazowego rośnie, drugi (dolny) gdy wartość instrumentu bazowego spada. Górny punkt opłacalności wyznacza się poprzez dodanie do kursu wykonania opcji wyrażony w jednostce notowania koszt utworzenia strategii. Dolny poprzez odjęcie od kursu wykonania kosztu strategii. Przykład nr 3 BE 1 = X + (PK kupna + PK sprzedaży ) = BE (górny) BE 2 = X - (PK kupna + PK sprzedaży ) = BE (dolny) gdzie: BE1, BE2 punkty opłacalności PK kupna premia zapłacona za opcję kupna PK sprzedaży premia zapłacona za opcję sprzedaży Opierając się na danych z przykładu nr 2. Pierwszy punkt opłacalności (BE 1 ) Drugi punkt opłacalności (BE 2 ) = X + (PK kupna + PK sprzedaży ) = pkt + (90 pkt pkt) = pkt = X - (PK kupna + PK sprzedaży ) = pkt - (90 pkt pkt) = pkt Zakładając, że inwestycja potrwa do terminu wygaśnięcia, zarobimy gdy wartość indeksu WIG20 wzrośnie ponad poziom pkt lub spadnie poniżej poziomu pkt. -4-

5 5. Straty Stratę ponosimy gdy wartość instrumentu bazowego w terminie wygaśnięcia pozostanie wewnątrz punktów opłacalności. Maksymalnie możemy stracić sumę premii zapłaconych za opcje kupna i sprzedaży. Tracimy wszystko jeżeli w terminie wygaśnięcia wartość instrumentu bazowego (a dokładnie kurs rozliczeniowy opcji szczegóły patrz standard opcji) osiągnie poziom dokładnie równy kursowi wykonania nabytych opcji. Przykład nr 4 S max = PK kupna + PK sprzedaży gdzie K koszt strategii długi stelaż PK kupna premia zapłacona za opcję kupna PKsprzedaży premia zapłacona za opcję sprzedaży Opierając się na danych z powyższych przykładów maksymalną stratę poniesiemy jeżeli indeksu WIG20 w terminie wygaśnięcia osiągnie poziom pkt. W takim przypadku strata wyniesie zł. Tracimy również jeżeli WIG20 pozostanie wewnątrz punktów opłacalności czyli w zakresie wartości indeksu WIG20 od do pkt. 6. Profil zyskowności Wykres nr 1 przedstawia profil zyskowności strategii długi stelaż (wyliczony dla danych z wcześniejszych przykładów). Niebieska linia przedstawia profil nabytej opcji kupna, czerwona przedstawia nabytą opcję sprzedaży, a czarna przedstawia długi stelaż. Wykres został utworzony na podstawie danych z ww. przykładów. Na osi X znajdują się wartości instrumentu bazowego (indeks WIG20) - zaznaczono również kurs wykonania opcji. Oś Y prezentuje zyski i straty ze strategii. -5-

6 Wykres nr 1 Profil zyskowności strategii długi stelaż (w terminie wygaśnięcia). Zysk/Strata (pkt.) Kupno opcji kupna Kupno opcji sprzedaży Długi stelaż Wartość indeksu WIG20 (pkt.) Z wykresu można odczytać, że: a. Maksymalną stratę ponosimy gdy indeks ukształtuje się na poziomie pkt. W tym przypadku wyniosłaby ona zł czyli 210 pkt. (kalkulacje w przykładzie nr 4), b. Punkty opłacalności wynoszą oraz pkt. (kalkulacje w przykładzie nr 3), c. Zysk jest nieograniczony. 7. Zamknięcie pozycji Istnieją dwa sposoby zamknięcia pozycji w utworzonej strategii długi stelaż: a) zamknięcie pozycji w terminie wygaśnięcia Ostateczne rozliczenie strategii następuje wg kursu rozliczeniowego. Opcje, które w dniu wygaśnięcia będą inthe-money (ITM) zostaną wykonane. Pozostałe opcje wygasają bez wartości (szczegóły dotyczące rozliczenia opcji w terminie wygaśnięcia patrz w innych materiałach edukacyjnych GPW). Profil zyskowności z wykresu nr 1 przedstawia właśnie profil dla strategii wygasającej w terminie wygaśnięcia. b) zamknięcie pozycji przed terminem wygaśnięcia - Strategię możemy zamknąć w dogodnym dla nas momencie W tym celu należy osobno zamknąć pozycje w tworzących ją opcjach. Sprzedajemy zatem zarówno kupioną opcję kupna jak i opcję sprzedaży. -6-

7 W takim przypadku należy pamiętać, że profil zyskowności ze strategii będzie inny niż dla strategii zamykanej w terminie wygaśnięcia. Przykładowe profile dla strategii zamykanych w różnym czasie przedstawia wykres nr Upływ czasu do wygaśnięcia Ponieważ w strategii posiadamy jedynie opcje kupione dlatego upływający czas do wygaśnięcia zawsze będzie działał na naszą niekorzyść. Jak widać z wykresu nr 2 zamknięcie pozycji w strategii przed terminem wygaśnięcia zawsze będzie dawało lepsze wyniki niż pozostawienie strategii do terminu wygaśnięcia. Jeżeli zatem wartość instrumentu bazowego osiągnie oczekiwany przez nas poziom wówczas należy zamknąć posiadaną pozycję. Pozostawienie takiej otwartej pozycji nawet przy niezmieniającej się wartości instrumentu bazowego będzie pogarszało wypracowane wyniki. Wykres nr 2 Profil zyskowności strategii długi stelaż w zależności od czasu do wygaśnięcia (1 miesiąc, 15 dni, 2 dni przed wygaśnięciem oraz profil w terminie wygaśnięcia). Zysk/Strata (pkt.) Upływ czasu do wygaśnięcia zmniejsza zyski strategii wygaśnięcie 1 miesiąc 15 dni 2 dni Wartość indeksu WIG20 (pkt.) 9. Przykład z rynku Sesja w dniu 2 maja 2006 r. Indeks WIG20 na poziomie bliskim pkt (na zamknięciu sesji 3.186,50 pkt). Budujemy długi stelaż: a. Kupujemy serię opcji kupna wygasającą w czerwcu 2006 r. z kursem wykonania pkt. (X) seria OW20F6320. Jako koszt nabycia opcji -7-

8 przyjmujemy premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia (100,00 pkt) czyli 1.000,00 zł (PK kupna ), b. Kupujemy serię opcji sprzedaży wygasającą w czerwcu 2006 r. z kursem wykonania pkt (X) seria OW20R6320. Jako koszt nabycia opcji przyjmujemy również premię wyznaczoną przez kurs zamknięcia (119 pkt) czyli zł (PK sprzedaży ), Łączny koszt strategii (K) wyniósł zatem zł. Zakładamy utrzymanie strategii do terminu wygaśnięcia czyli do dnia 16 czerwca 2005 r. W poniższej tabeli znajdują się kalkulacje oczekiwanych zysków i strat (z pominięciem prowizji maklerskich). Punkty opłacalności = BE 1 = X + (PK kupna + PK sprzedaży ) = pkt. + (100,00 pkt ,00 pkt.) = pkt ,00 pkt. = 3.419,00 pkt. Strata Zysk = BE 2 = X - (PK kupna + PK sprzedaży ) = pkt. - (100,00 pkt ,00 pkt.) = pkt ,00 pkt. = 2.981,00 pkt. a. Tracimy jeżeli indeks WIG20 pozostanie pomiędzy punktami opłacalności czyli w obszarze od pkt. do pkt., b. Maksymalną stratę zł poniesiemy jeżeli WIG20 osiągnie poziom równy kursowi wykonania kupionych opcji czyli pkt. a. Zarabiamy jeżeli indeks WIG20 wzrośnie ponad powyżej górnego punkt opłacalności czyli pkt. lub spadnie poniżej dolnego punktu opłacalności czyli pkt. b. Zyski są nieograniczone W terminie wygaśnięcia kurs rozliczeniowy dla ww. opcji wyniósł pkt. Oznacza to, że opcja sprzedaży wygasa w cenie (in-the-money) i z niej otrzymujemy kwotę rozliczenia natomiast opcja kupna wygasa poza-ceną (out-of-the-money) i w tym przypadku kwoty rozliczenia nie otrzymujemy. a. Dla opcji kupna otrzymana kwota rozliczenia wyniesie zł kalkulacje (3.200 pkt pkt.) x 10 zł = 610 pkt. x 10 zł = zł, b. Utworzenie strategii długi stelaż kosztowało nas zł, c. Zysk netto na strategii wyniesie zatem zł kalkulacje (6100 zł zł = zł). -8-

9 Wykres nr 3 Profil zyskowności długiego stelaża dla ww. przykładu. Zysk zł Zysk/Strata (pkt.) Opcja kupiona Opcja wystawiona Długi stelaż Max strata zł pkt. Kurs rozliczeniowy w terminie wygaśnięcia Wartość indeksu WIG20 (pkt.) 10. Podsumowanie Najważniejsze cechy strategii długi stelaż: a) Strategia zarabiająca na wzroście zmienności instrumentu bazowego. Osiągamy zyski jeżeli nastąpi znaczna zmiana wartości instrumentu bazowego niezależnie od kierunku tej zmiany, b) Strategię tworzy się poprzez jednoczesny zakup opcji kupna oraz sprzedaży na ten sam instrument bazowy oraz z tym samym terminem do wygaśnięcia. Nabywamy opcje at-the-money (ATM), c) Strategia charakteryzuje się nieograniczonym zyskiem, oraz ograniczonymi stratami. Podsumowanie wzorów. a) Koszt strategii (K) = Maksymalna strata (S max ) K = S max = PK kupna + PK sprzedaży b) Górny punkt opłacalności (BE1) BE 1 = X + (PK kupna + PK sprzedaży ) c) Dolny punkt opłacalności (BE2) BE 2 = X - (PK kupna + PK sprzedaży ) -9-

10 gdzie X kurs wykonania, PK kupna premia zapłacona za opcję kupna, PK sprzedaży premia zapłacona za opcję sprzedaży. 11. Arkusz kalkulacyjny Na stronie internetowej Giełdy, w sekcji dotyczącej opcji ( znajdują się arkusze kalkulacyjne które ułatwiają planowanie strategii na rynku opcji (patrz podsekcja narzędzia i wskaźniki ). Zamieszczono tam dwa arkusze prosty i rozbudowany. Pierwszy z nich umożliwia symulację strategii przy założeniu, że wygasa ona w terminie wygaśnięcia. Drugi umożliwia symulację strategii również w przypadku, gdy strategia jest zamykana przed upływem terminu wygaśnięcia. Dostępne są również obszerne instrukcje obsługi arkuszy. Arkusze dostępne są bezpłatnie. Wykresy przedstawione w tej broszurze zostały przygotowane właśnie przy zastosowaniu tych arkuszy. Poniżej pokazano jak należy zdefiniować ww. strategię długi stelaż przy zastosowaniu arkusza prostego i rozbudowanego. -10-

11 Arkusz prosty Zakładka [Strategia Nr 1] O opcja, 1 jedna opcja kupiona, C opcja kupna (call), kurs wykonania 100 kurs nabycia opcji O opcja, 1 jedna opcja kupiona P opcja sprzedaży (put), kurs wykonania 119 kurs nabycia opcji Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres Strategia nr 1] -11-

12 Arkusz rozbudowany Zakładka [Strategia_Nr_1] Wykres strategii znajduje się w zakładce [Wykres Strategia nr 1] -12-

13 12. Zadaj pytanie Jeżeli po przeczytaniu tej broszury masz pytania, napisz na adres Postaramy się udzielić odpowiedzi w ciągu 24 godzin (nie licząc sobót i niedziel), ale tylko na pytania dotyczące opcji. Pytania z innych tematów prosimy kierować do odpowiedniej skrzynki tematycznej lub na ogólny adres Giełdy gielda@gpw.com.pl. Zapraszamy. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie ul. Książęca 4, Warszawa tel.: (022) , fax.: (022) Internet: gielda@gpw.pl -13-