Strategie opcyjne w okresie bessy.

Transkrypt

1 Strategie opcyjne w okresie bessy. 1

2 * * * Żadna część niniejszego dokumentu nie powinna być rozumiana jako rekomendacja nabycia bądź sprzedaży instrumentów finansowych ani jako porada inwestycyjna. Inwestycje w opcje obarczone są wysokim ryzykiem, dlatego instrument ten przeznaczony jest przede wszystkim dla doświadczonych inwestorów świadomych tego ryzyka. Przed nabyciem bądź sprzedażą opcji należy zapoznać się z dokumentem Warunki obrotu opcjami, dostępnym na stronach internetowych giełdy ( * * * 2

3 Strategie opcyjne w okresie bessy Strategie opcyjne w okresie bessy to kurs przedstawiający różne możliwości zabezpieczania się przed spadkiem cen w okresach bessy jak również stanowiący wprowadzenie do strategii, pozwalających osiągać zyski w tych okresach. Stopień trudności kursu ZAAWANSOWANY Rozdział 1 Wstęp Rozdział przedstawia różnice pomiędzy strategiami opcyjnymi realizowanymi w okresie bessy, a bezpośrednią inwestycją w akcje lub indeksy. Przedstawione zostaną trzy główne korzyści, jakie w takim przypadku dają opcje, czyli ochrona, ograniczenie straty i generowanie dochodu. Rozdział 2 Nabycie opcji sprzedaży Rozdział omawia i porównuje nabycie opcji sprzedaży w dwóch postaciach: nabycie opcji sprzedaży w powiązaniu z nabyciem / posiadaniem akcji oraz nabycie opcji sprzedaży jako strategia spekulacyjna. Wyjaśnione zostanie ochronne zastosowanie strategii oraz możliwość osiągania lewarowanego zysku w okresie bessy. Rozdział 3 Strategia sprzedaży opcji kupna bez pokrycia Rozdział przedstawia możliwości zastosowania opcji kupna w czasie bessy. Omówione zostaną: maksymalny zysk i maksymalna strata oraz wymogi związane z depozytem zabezpieczającym opcje kupna bez pokrycia. Rozdział obejmuje również interakcyjny przykład, obrazujący sytuację w dniu wygaśnięcia. Rozdział 4 Strategia sprzedaży opcji kupna z pokryciem Rozdział przedstawia zalety strategii opcji kupna z pokryciem. Strategia ta zostanie porównana ze strategią ochronną z wykorzystaniem opcji sprzedaży. Omówiony zostanie maksymalny zysk / strata i związane z nimi ryzyko. Rozdział 5 Strategia sprzedaży indeksowych opcji sprzedaży Rozdział omawia zastosowanie indeksowych opcji sprzedaży w okresie bessy. Podkreślona zostanie konieczność dopasowania indeksu do posiadanego portfela. Przedstawione zostaną różnice między rozliczeniem opcji amerykańskich i europejskich. Rozdział 6 Spready wertykalne Rozdział przedstawia zastosowanie strategii spreadów wertykalnych podczas bessy. Spread może być debetowy lub kredytowy. Rozdział stanowi wprowadzenie do kolejnej części. Rozdział 7 (Bear Put Spread) Strategia spreadu niedźwiedzia konstruowana przy pomocy opcji sprzedaży Rozdział omawia zastosowanie strategii spreadu niedźwiedzia konstruowanej przy pomocy opcji sprzedaży. Przedstawione zostanie 3

4 obliczenie maksymalnego zysku i straty. Strategia ta ma charakter spreadu debetowego, w odróżnieniu od spreadu kredytowego. Rozdział 8 (Bear Call Spread) Strategia spreadu niedźwiedzia konstruowana przy pomocy opcji kupna Rozdział omawia zastosowanie strategii spreadu niedźwiedzia konstruowanej przy pomocy opcji kupna. Przedstawione zostaną podobieństwa i różnice ze strategią spreadu niedźwiedzia konstruowaną przy pomocy opcji sprzedaży. Zakończenie Zakończenie przedstawia w skrócie zagadnienie minimalizacji strat dzięki stosowaniu wymienionych strategii opcyjnych w relacji do ograniczenia potencjalnych zysków. Quiz Test zdobytej wiedzy 4

5 Wstęp Wielu inwestorów korzysta z opcji podczas bessy, ponieważ opcje umożliwiają osiąganie wyższych stóp zwrot w porównaniu z akcjami i innymi formami inwestycji, które są dochodowe tylko podczas zwyżki kursów. Kiedy cały rynek, konkretny sektor lub poszczególne akcje zniżkują, szereg strategii opcyjnych może pomóc w ochronie posiadanych inwestycji. Z kolei po nabyciu nowych akcji, zakup opcji sprzedaży zagwarantuje nam konkretną cenę ich sprzedaży i tym samym ograniczy stratę z pozycji w przypadku spadku kursu. Opcje mogą służyć do generowania przychodów z portfela podczas spadków na rynku. Cel inwestycji w opcje Przed dokonaniem inwestycji w opcje należy określić główny jej cel, czy będzie to: ochrona wcześniejszej lub nowej inwestycji w akcje przed spadkiem ich kursu, spekulacja (czyli osiąganie zysków w efekcie spadku kursu akcji), dodatkowy dochód przy ograniczonym poziomie ochrony. We wszystkich kalkulacjach niniejszego kursu pominięto wpływ opłat transakcyjnych oraz podatków od zysków kapitałowych. Informacji o ich wysokości można uzyskać w każdym biurze maklerskim. Omawiane przykłady bazują na zwykłych opcjach kupna i sprzedaży, których parametry nie zostały zmodyfikowane ze względu na operacje na instrumencie bazowym (takie jak np.: podział akcji (tzw. split), wypłata dywidendy specjalnej, wydzielenie lub połączenie spółki, przejęcie). W przykładach założono - zgodnie z regulacjami GPW - że liczba akcji przypadająca na jedną opcję wynosi 100. Należy o tym pamiętać wyznaczając koszt nabycia/sprzedaży danej opcji na akcje. Liczbę tą będziemy określać mianem mnożnika opcji Nabycie opcji sprzedaży Podczas bessy jednym z głównych celów będzie ochrona wartości posiadanego portfela akcji. W takim przypadku korzystne może być nabycie opcji sprzedaży. Jeśli na przykład posiadamy akcje danej spółki i chcemy się uchronić przed utratą ich wartości, wówczas nabycie opcji sprzedaży akcji zagwarantuje nam określoną cenę sprzedaży tych akcji. 1. Nabywamy jedną opcję sprzedaży na każde 100 posiadanych akcji. 2. Kurs wykonania kupionej opcji wskazuje na zagwarantowaną cenę sprzedaży posiadanych akcji. W obrocie zawsze znajdują się opcje z różnymi kursami wykonania. Należy wybrać kurs wykonania na tyle wysoki, by ochronić większą część wartości naszych akcji, ale i na tyle niski, by premia, którą zapłacimy z tytułu kupna opcji nie skonsumowała zbyt dużej części chronionej wartości (im korzystniejszy dla nabywcy opcji kurs 5

6 wykonania tym opcja staje się droższa ma wyższą premię). 3. Jeśli kurs akcji spadnie poniżej kursu wykonania, wówczas możemy: sprzedać opcję sprzedaży za cenę wyższą od wcześniej zapłaconej lub, wykonać opcję czyli sprzedać akcje po kursie wykonania (lub inaczej kursie rozliczenia). Taka ochrona przy wykorzystaniu opcji sprzedaży działa jak polisa ubezpieczeniowa, a premia płacona za opcję sprzedaży to niejako koszt ubezpieczenia. Na przykład kupujemy 100 akcji spółki XYZ po kursie 43 zł. Obecnie kurs wynosi 52 zł. Chcemy ochronić dotychczasowy niezrealizowany zysk czyli zysk na papierze. Kupujemy opcję sprzedaży z kursem wykonania 50 zł. Załóżmy, że kupiliśmy opcję po kursie 2,00 zł, co oznacza zapłaconą premię w wysokości 200 zł (liczbę akcji przypadających na jedną opcję 100 sztuk mnożymy przez kurs opcji 2 zł). W zależności od tego jak w przyszłości ukształtuje się kurs akcji które posiadamy w portfelu nasze decyzje inwestycyjne mogą wyglądać następująco: Jeśli kurs akcji spadnie poniżej 50 zł, czyli poniżej kursu wykonania kupionej opcji sprzedaży, wówczas opcja staje się in-the-money. W takim wypadku możemy: Sprzedać kupioną opcję po wyższym kursie (taką decyzję podejmiemy jeśli uważamy, że kurs akcji wróci do trendu wzrostowego, albo w przypadku jeżeli chcemy zachować akcje w portfelu z innych powodów). Załóżmy, że sprzedajemy opcję, po kursie 3,00 zł. Oznacza to, że otrzymujemy premię wysokości 300 zł. Na tej inwestycji zarabiamy. Różnica pomiędzy kwotą otrzymaną z tytułu sprzedaży opcji a kwotą zapłaconą za ten instrument wynosi 100 zł. Stopa zwrotu wyniesie 50%. Ta kwota częściowo rekompensuje straty poniesione na papierze w stosunku do chronionego zysku z akcji. Wykonać opcję. W efekcie wykonania sprzedajemy 100 sztuk posiadanych akcji otrzymując za każdą sztukę kwotę 50 zł (kurs wykonania opcji). Ponieważ akcje kupiliśmy po Porównajmy zwrot Pamiętajmy, że potencjalny stopa zwrotu z odsprzedania opcji wynosi 50%, natomiast ze sprzedaży akcji w efekcie wykonania opcji wynosi 11,6%. Między innymi ze względu na tę różnicę inwestorzy często wolą sprzedać opcję zamiast ją wykonać. 6

7 kursie 43 zł / sztukę dlatego na tej inwestycji zarabiamy 7 zł / sztukę. Uwzględniając koszt nabytej opcji sprzedaży (2 zł / sztukę) netto zarabiamy 5 zł / sztukę czyli dla pakietu 100 sztuk akcji nasz zysk wyniesie 500 zł. Stopa zwrotu wyniesie 11,6%. Jeżeli kurs akcji nie spadnie poniżej 50 zł do dnia wygaśnięcia opcji, wówczas opcja sprzedaży wygaśnie jako out-of-the-money. W takim przypadku nie ma powodu, by ją wykonać. Jednak przed dniem wygaśnięcia, jeśli nadal obawiamy się przyszłego spadku kursu akcji, należy przeprowadzić tzw. rolowanie pozycji sprzedajemy posiadaną opcję po bieżącej jej cenie rynkowej (o ile posiadana opcja ma jakąś wartość) oraz nabywamy opcje o późniejszym dniu wygaśnięcia. Termin wygaśnięcia Nowy termin wygaśnięcia Ograniczone ryzyko inwestycji w opcje Kiedy kupuje się opcje sprzedaży jako ochronę inwestycji lub w ramach bardziej spekulacyjnej strategii ryzyko maksymalne podlega ograniczeniu do kwoty zapłaconej tytułem premii. Stosując nabyte opcje sprzedaży jako strategię ochrony, odnosi się korzyści z posiadania akcji jak prawo głosu czy podział dywidendy przez cały okres posiadania akcji. Jednocześnie strata kapitału w przypadku spadku kursu akcji jest ograniczona. Nabycie opcji sprzedaży może również pomóc w ochronie inwestycji w przypadku nabycia nowych akcji. Podczas bessy inwestorzy ostrożniej podchodzą do zakupów i często zabezpieczają portfel przed ewentualną stratą. Można wówczas zakupić opcję sprzedaży akcji, jednocześnie nabywając te akcje (tzw. strategia married put ). Scenariusze alternatywne Kupując akcje, inwestor spodziewa się wzrostu ich wartości. W takim przypadku opcja może wygasnąć out-of-the-money czyli bez wartości. Jedyną wadą jest to, że koszt opcji sprzedaży powiększa kwotę zapłaconą za inwestycję w akcje (koszt inwestycji). Jeśli jednak kurs akcji spadnie, opcję można sprzedać. Sprzedając ją z zyskiem, zmniejsza się koszt inwestycji. Z drugiej strony można również pozbyć się akcji z portfela. Wówczas wystarczy 7

8 Kupno opcji sprzedaży wykonać opcję sprzedaży, czyli sprzedać akcje po cenie wykonania, ograniczając stratę. Można również zastosować strategię nabycia opcji sprzedaży, korzystając ze spadku kursu akcji, których nie mamy w portfelu, pod warunkiem celnego przewidywania kierunku zmian na rynku. Mając sporo pewności, o ile spadnie kurs akcji w danym okresie, możemy nabyć opcję sprzedaży tych akcji. Jeśli przewidywania się sprawdzą, opcja zyska na wartości. Wówczas można ją sprzedać za kwotę wyższą od zapłaconej za jej nabycie, realizując zysk netto. 1. Na przykład przewidujemy, że kurs akcji spółki XYZ który aktualnie wynosi 48 zł spadnie poniżej 45 zł wówczas możemy nabyć opcję sprzedaży z ceną wykonania 45 zł. Załóżmy, że kupujemy ją po kursie 1,50 zł, czyli razem 150 zł. 2. Jeśli przewidywania się sprawdzą i kurs akcji spadnie do 42 zł, wówczas opcja sprzedaży nabiera na wartości. Załóżmy, że jej kurs rośnie do poziomu 3,50 zł, czyli razem 350 zł. Sprzedając tę opcję zarabiamy 200 zł. 3. Jeśli przewidywania się nie sprawdzą, maksymalna strata wyniesie 150 zł i będzie równa całkowitemu kosztowi premii. Inwestorzy stosują takie strategie, ponieważ jest to inwestycja z bardzo dużą dźwignią finansową. Aby nabyć opcję musimy zapłacić jedynie premię opcyjną, której wartość jest znacznie niższa niż kwota, którą musielibyśmy wydać w przypadku bezpośredniej inwestycji w akcje. Sprawdźmy rezultat nabycia opcji sprzedaży z ceną wykonania 45 zł w chwili kiedy cena rynkowa instrumentu bazowego wynosi 48 zł. a) Jeżeli cena instrumentu bazowego pozostanie powyżej 45 zł, b) Jeżeli cena instrumentu bazowego spadnie poniżej 45 zł. Jeżeli cena instrumentu bazowego pozostanie powyżej 45 zł Nabyta opcja sprzedaży jest out-ofthe-money i wygaśnie bez wartości. Tracisz zapłaconą kwotę premii opcyjnej w wysokości 150 zł. Kupno opcji sprzedaży Dzień wygaśnięcia Sprawdźmy rezultat nabycia opcji sprzedaży z ceną wykonania 45 zł w chwili kiedy cena rynkowa instrumentu bazowego wynosi 48 zł. a) Jeżeli cena instrumentu bazowego pozostanie powyżej 45 zł, b) Jeżeli cena instrumentu bazowego spadnie poniżej 45 zł. Dzień wygaśnięcia 8 Jeżeli cena instrumentu bazowego spadnie poniżej 45 zł Nabyta opcja sprzedaży jest in-themoney. Możesz ją sprzedać przed wygaśnięciem. Ze sprzedaży możesz uzyskać 350 zł co oznacza zysk 200 zł.

9 Strategia sprzedaży opcji kupna bez pokrycia Kolejna strategia rynkowa na czas bessy to wystawienie opcji kupna na akcje, których nie mamy w portfelu (tzw. uncovered call ). Mając pewność, że kurs danych akcji spadnie, a przynajmniej zachowa się stabilnie, możemy wystawić opcję kupna z ceną wykonania wyższą od przewidywanego kursu akcji. Wówczas otrzymana premia stanowi dochód ze sprzedaży. Jest to jednocześnie maksymalny zysk jaki może nam przynieść ta strategia. Podjęte ryzyko Jeśli kurs akcji wzrośnie powyżej ceny wykonania przez terminem wygaśnięcia i nie zamkniemy posiadanej pozycji, wówczas prawdopodobnie opcja zostanie wykonana. W takim przypadku będziemy zmuszeni nabyć na rynku akcje, które są instrumentem bazowym dla naszych opcji, po czym w efekcie wykonania opcji dostarczyć je dla nabywcy opcji. Kurs jaki otrzymamy w efekcie wykonania takiej opcji będzie niższy niż bieżący rynkowy kurs akcji. To oznacza, że ponosimy stratę. Jeśli zdecydujemy się zamknąć pozycję poprzez odkupienie sprzedanej opcji w ostatnim dniu jej notowań lub jeszcze wcześniej, wówczas prawdopodobnie trzeba będzie zapłacić dużo wyższą premię niż ta, którą otrzymaliśmy w efekcie wystawienia opcji. W tym przypadku również ponosimy stratę. Jeśli się pomylimy: Wystawienie opcji kupna bez pokrycia wiąże się z nieograniczonym ryzykiem. Jeśli kurs akcji nie spełni naszych oczekiwań, wówczas wystawiona opcja kupna może stać się in-themoney. Oznacza to, że opcja może zostać wykonana (w terminie wygaśnięcia lub wcześniej) co jest niekorzystne dla wystawcy takiej opcji. Ponieważ teoretycznie kurs akcji może zwyżkować bez ograniczeń, zatem nasza potencjalna strata też jest nieograniczona. Wymagania finansowe wystawców Wystawiając opcję kupna na akcje, których nie posiadamy w portfelu (decydując się na strategię uncovered call ) jesteśmy zobowiązani do wniesienia oraz utrzymania na naszym rachunku inwestycyjnym w biurze maklerskim depozytu zabezpieczającego. Stanowi on finansową gwarancję wypełnienia przez nas zobowiązań wynikających z otwarcia pozycji wystawcy. Wysokość depozytów zabezpieczających dla opcji określają domy maklerskie. Dywidendy wypłacane przez spółki notowane na Giełdzie wpływają negatywnie na kurs akcji. Po 9

10 ostatnim dniu kiedy akcje były po raz ostatni notowane z dywidendą (jest to ostatni dzień kiedy kupując akcje stajemy się uprawnieni do otrzymania dywidendy) kurs akcji spada w przybliżeniu o wysokość dywidendy przypadającej na jedną akcję. To oczywiście ma istotny wpływ na kurs opcji. Dlatego wyceniając opcje należy zawsze w tej wycenie uwzględniać planowane przez spółkę płatności dywidend. Z reguły jeżeli opcja jest głęboko in-the-money i zbliża się termin notowania akcji z dywidendą wówczas opcja może zostać wykonana przed terminem wygaśnięcia ponieważ nabywca opcji chce dostać akcje spółki wypłacającej dywidendę. Jeśli, jako wystawcy opcji, chcemy w takiej sytuacji zamknąć pozycję, trzeba to zrobić dużo wcześniej, przed terminem określenia prawa do dywidendy. Jeśli poczekamy zbyt długo, opcja może zostać wykonana. Rozważmy następujący przykład. Bieżący kurs akcji spółki XYZ wynosi 46 zł. Przewidujemy spadek kursu akcji tej spółki. Stosujemy strategię wystawienia opcji kupna ( uncovered call ) z kursem wykonania 50 zł i terminem wygaśnięcia za kilka miesięcy. Załóżmy, że opcje wystawiamy po kursie 2,50 zł, otrzymując premię 250 zł. 1. Jeśli zgodnie z przewidywaniami kurs akcji pozostanie poniżej poziomu 50 zł (kurs wykonania opcji kupna), to opcja nie zostanie wykonana i wygaśnie. Zachowamy wówczas 250 zł zysku. 2. Jeśli kurs akcji wzrośnie do 60 zł w dniu wygaśnięcia, opcja prawdopodobnie zostanie wykonana. Jeśli tak się stanie, musimy nabyć 100 sztuk akcji spółki XYZ po kursie rynkowym 60 zł i odsprzedać je w cenie wykonania 50 zł. Ponosimy stratę w wysokości 750 zł [((50 zł 60zł) + 2,50 zł) x 100 sztuk]. Ewentualnie jeśli kurs akcji nadal rośnie i jesteśmy przekonani, że zwyżka jeszcze potrwa, możemy zamknąć pozycję przed terminem wygaśnięcia, odkupując sprzedaną wcześniej opcję. Choć poniesiemy wówczas stratę netto w wysokości 750 PLN plus koszty transakcji, to strata będzie znacznie mniejsza niż kwota jaką przyszłoby ci zapłacić jeśli kurs akcji wzrósłby powyżej 60 zł w dniu wygaśnięcia. 10 Wystawienie niepokrytej opcji kupna Sprawdźmy rezultat wystawienia opcji kupna z ceną wykonania 50 zł w chwili kiedy cena rynkowa instrumentu bazowego wynosi 46 zł. a) Jeżeli cena instrumentu bazowego wzrośnie ponad 50 zł, b) Jeżeli cena instrumentu bazowego pozostanie poniżej 50 zł. Dzień wygaśnięcia Jeżeli cena instrumentu bazowego wzrośnie ponad 50 zł Wystawiona opcja kupna staje się in-themoney. Możesz zostać wezwany do wykonania opcji. Będziesz musiał kupić 100 sztuk akcji po bieżącej cenie rynkowej, a następnie sprzedać je w efekcie wykonania opcji po cenie 50 zł. W efekcie tej operacji ponosisz stratę, która częściowo jest pokrywana przez premię jaką otrzymałeś na wystawienie opcji. Wystawienie niepokrytej opcji kupna Sprawdźmy rezultat wystawienia opcji kupna z ceną wykonania 50 zł w chwili kiedy cena rynkowa instrumentu bazowego wynosi 46 zł. a) Jeżeli cena instrumentu bazowego wzrośnie ponad 50 zł, b) Jeżeli cena instrumentu bazowego pozostanie poniżej 50 zł. Dzień wygaśnięcia Jeżeli cena instrumentu bazowego pozostanie poniżej 50 zł Wystawiona opcja kupna staje się out-of-themoney i prawdopodobnie nie zostanie wykonana. Zachowujesz 250 zł otrzymanej premii opcyjnej jako twój zysk.

11 Strategia sprzedaży opcji kupna z pokryciem Strategia ta polega na wystawieniu opcji kupna na akcje, które posiadamy w portfelu (tzw. covered call ). Jeśli zakładamy, że kurs posiadanych przez nas akcji spadnie nieco podczas bessy, ale w dłuższym terminie wzrośnie, wówczas możemy wystawić opcję kupna na posiadane akcje, zamiast nabywać opcje sprzedaży jako element strategii zabezpieczającej. Otrzymana premia daje pewną ograniczoną ochronę przed spadkiem kursu. Jeśli zgodnie z przypuszczeniami kurs spadnie, a opcja kupna wygaśnie bez wartości, zachowamy otrzymaną premię. Wówczas premia może przynajmniej częściowo zrównoważyć poniesione na akcjach straty na papierze. Jeśli kurs akcji wzrośnie, opcja kupna może stać się in-the-money. W takim przypadku, zawsze możemy zamknąć posiadaną pozycję, odkupując wystawioną opcję kupna. Ponosimy stratę jednakże zachowujemy posiadane akcje, odnotowując niezrealizowany zysk. Jeśli opcja zostanie wykonana, musimy sprzedać posiadane akcje po kursie wykonania. Oznacza to, że tracimy możliwość przyszłych zysków z akcji. Poza tym transakcja może podlegać podatkowi od zysków kapitałowych. Strategia wystawienia opcji kupna z pokryciem uważana jest za mniej ryzykowną niż strategia uncovered call, ponieważ posiadamy już akcje, które należy dostarczyć w przypadku wykonania opcji. Nie musimy wówczas ich nabywać po bieżącym kursie rynkowym, co w takim przypadku zawsze jest niekorzystne (kupujemy akcje po wysokich kursach). Innymi słowy, w strategii covered call, kiedy kursy akcji rosną musimy sprzedać posiadany portfel akcji (następuje to w efekcie wykonania), co pozbawia nas szans na korzystanie z dalszych zwyżek ich kursów. Jeżeli wystawiasz opcję kupna na akcje które wcześniej nabyłeś, strategia ta czasami jest nazywana :overwrite. Jeżeli kupujesz akcje w tej samej chwili w której wystawiasz opcję, taka strategia często jest nazywana buy-write. Spodziewajmy się niespodziewanego Oczywiście podczas bessy kurs akcji będących instrumentem bazowym może znacznie spaść. W tym przypadku wystawiona opcja kupna daje tylko ograniczoną ochronę przed spadkiem kursu (ochroną jest otrzymana premia). 11

12 Jeśli jednak kurs akcji będących instrumentem bazowym niespodziewanie wzrośnie, zawsze mamy możliwość odkupienia sprzedanej opcji i zamknięcia poosiadanej pozycji, co wyklucza ryzyko wykonania opcji. W takiej sytuacji poniesiemy stratę na opcjach, jednakże będzie ona wyrównana niezrealizowanymi zyskami osiągniętymi na skutek wzrostu cen akcji, które posiadamy. Nabycie indeksowej opcji sprzedaży Jeśli chcemy chronić zyski przed spadkami na szerokim rynku lub w konkretnym sektorze branżowym, albo zależy nam na ochronie portfela akcji przed stratą podczas bessy, możemy nabyć indeksową opcję sprzedaży. Znajdź podobieństwa Nabycie i sprzedaż indeksowej opcji sprzedaży lub kupna działa tak samo jak w przypadku opcji na akcje. Jeśli nabywamy opcję po danej cenie, a sprzedajemy po wyższej cenie, mamy zysk. Mnożnik dla opcji indeksowych wynosi zwykle 10 zł. Innymi słowy, jeśli kurs opcji kupna lub sprzedaży wynosi 25 pkt, wówczas zapłacimy netto 250 zł w przypadku nabycia lub otrzymamy 250 zł w przypadku sprzedaży opcji. Spodziewając się spadków na rynku, możemy nabyć opcję na indeks szerokiego rynku za 25 pkt, płacąc netto 250 zł. Jeśli zgodnie z oczekiwaniami indeks bazowy spadnie i sprzedamy opcję sprzedaży za 70 pkt, otrzymamy 700 zł. Zysk netto wyniesie 450 zł, czyli cena sprzedaży 700 zł minus cena zakupu 250 zł. Wykonanie i rozliczenie indeksowych opcji sprzedaży i kupna wygląda inaczej niż w przypadku opcji na akcje. Zamiast dostawy akcji w przypadku wykonania, opcje indeksowe rozliczane są pieniężnie. Posiadacz opcji otrzymuje środki pieniężne (na każą wykonaną opcję otrzymuje tzw. kwotę rozliczenia) w przypadku jeżeli wykonywana opcja jest in-the-money. Kwota rozliczenia określona jest formułą: Dla opcji kupna = (S X) x m Dla opcji sprzedaży = (X S) x m Wybór indeksu Opcje kupna i sprzedaży na szereg różnych indeksów bazowych notowane są na różnych giełdach opcji. Opcje opierają się o indeksy szerokiego rynku, indeksy branżowe (np. sektor technologii, branża paliwowa, przemysł farmaceutyczny, handel detaliczny) czy indeksy rynków zagranicznych. 12

13 Gdzie: S wartość indeksu będącego instrumentem bazowym z terminu wygaśnięcia, X kurs wykonania opcji, m mnożnik (10 zł). Obliczenie zysku netto Na przykład jeśli posiadamy indeksową opcję sprzedaży z kursem wykonania pkt, natomiast indeks bazowy osiągnie na zamknięcie w dniu wygaśnięcia poziom pkt, wówczas otrzymamy za każdą opcję kwotę rozliczenia w wysokości zł. Obliczenie: kurs wykonania pkt minus wartość indeksu na zamknięciu pkt równa się 200 pkt. Wynik mnożymy przez mnożnik 10 zł i otrzymujemy zł. Zysk netto wynosi właśnie tyle minus premia, jaką zapłaciliśmy za opcję sprzedaży, otwierając pozycję. Jeśli indeksową opcją sprzedaży posługujemy się w ramach strategii ochrony, najważniejsze by znaleźć taki indeks, który odzwierciedla zmiany wartości posiadanego portfela. W przeciwnym razie straty poniesione na portfelu mogą nie być zrekompensowane zyskiem, jaki osiągnęliśmy z opcji indeksowej. Style wykonania opcji Pamiętajmy, że opcje indeksowe dzielą się na opcje o europejskim lub amerykańskim stylu wykonania. Opcje o amerykańskim stylu wykonania można wykonać w dowolnej chwili aż do terminu wygaśnięcia. Opcje o europejskim stylu wykonania można wykonać tylko w terminie wygaśnięcia. Nabywając opcję indeksową, należy znać jej typ, ponieważ ma to duże znaczenie dla strategii wykonania opcji. Proces selekcji Na początek powinniśmy wybrać indeks obrazujący zmiany tego samego sektora rynku, jaki reprezentuje portfel. Możemy również dobrać indeks, którego składowe charakteryzują się kapitalizacją rynkową, odpowiadającą kapitalizacji w portfelu (albo kapitalizacji segmentu, który chcemy chronić). Po dokonaniu selekcji można dokonać analizy danych historycznych, czyli dotychczasowej zmienności indeksu, by sprawdzić, w jakim stopniu zmiany indeksu były zbieżne ze zmianami wartości portfela. Jednak nawet przy najbardziej starannie dobranym indeksie nie ma gwarancji, że będzie on zachowywać się w ten sam sposób, co posiadany portfel. A oto w jaki sposób indeksowa opcja sprzedaży może zapewnić pożądaną ochronę: Jeśli posiadany portfel jest zbieżny z zachowaniem danego indeksu, poniesiona 13

14 strata na portfelu w przypadku przeceny będzie w przybliżeniu równa co do proporcji spadkowi wartości indeksu. W dniu wygaśnięcia, jeśli wartość indeksu spadła, a opcja sprzedaży jest in-the-money, otrzymamy zysk pieniężny przy jej wykonaniu. Otrzymana wartość pieniężna zależy od tego, na ile spadek wartości indeksu przekracza kurs wykonania opcji. Ponieważ wartość portfela teoretycznie powinna spaść w tym samym stopniu, co wartość indeksu, zwrot z indeksowej opcji sprzedaży powinien w podobnej części rekompensować stratę na portfelu. Jeśli indeksową opcję sprzedaży nabywamy jako zabezpieczenie portfela, należy określić odpowiedni kurs wykonania oraz liczbę opcji zapewniającą odpowiednie zabezpieczenie. Istnieje szereg metod obliczeń, a eksperci zalecają różne podejścia. Decyzję należy podjąć kierując się własną oceną. Potencjalny zysk ze zwyżki kursu Określając kurs wykonania, można uwzględnić stopień pożądanej ochrony przed spadkiem kursu w porównaniu z jej kosztem. Opcja sprzedaży out-of-the-money zabezpiecza przed silniejszą przeceną na rynku i kosztuje mniej niż opcja sprzedaży in-the-money albo at-the-money. Z kolei droższe opcje sprzedaży zapewniają lepszą ochronę przy bieżących kursach. W obu przypadkach, nabywając indeksową opcję sprzedaży, mamy możliwość skorzystać na zwyżce kursu, gdyby rynek poszedł w górę. Spready wertykalne W okresie bessy inwestor bardzo ostrożnie podchodzi do wszelkich inwestycji, ale chce też zarobić na przecenie. Jeśli chcemy zarobić na spadku kursu akcji będących instrumentem bazowym, możemy zastosować strategię spreadu wertykalnego, tzw. spreadu niedźwiedzia (ang. bearish vertical spread ), czyli otworzyć jednocześnie dwie pozycje w opcjach. W takim przypadku nabywamy jedną opcję i wystawiamy drugą opcję. Obie opcje są oparte na tym samym instrumencie bazowym, posiadają ten sam termin wygaśnięcia, ale różną się kursem wykonania. Debet czy kredyt Premia otrzymana przy wystawieniu jednej opcji pomoże zrekompensować koszt nabycia drugiej opcji. Z kolei ryzyko podejmowane przy wystawieniu jednej opcji równoważy ochrona nabyta w ramach drugiej opcji. Jeśli nabyta opcja jest droższa od opcji wystawionej, otwarcie spreadu będzie wymagać zaangażowania pewnej kwoty własnych środków. Jest to tzw. spread debetowy. Z drugiej strony, Opcje które wchodzą w skład strategii spreadowej potocznie nazywane nazywa- są nogami ne są strategii nogami strategii 14

15 jeśli nabyta opcja jest tańsza od opcji wystawionej, przy otwarciu pozycji otrzymamy środki pieniężne. Jest to tzw. spread kredytowy. Podczas bessy można zastosować dwa rodzaje spreadów niedźwiedzia, konstruowanych przy pomocy:: opcji sprzedaży ( bear put spread ) opcji kupna ( bear call spread ) Obie te strategie polegają na nabyciu jednej opcji i sprzedaży innej opcji z niższym kursem wykonania. W przypadku strategii spreadu niedźwiedzia z opcjami sprzedaży, nabywa się i sprzedaje opcje sprzedaży. W przypadku strategii spreadu niedźwiedzia z opcjami kupna, nabywa się i sprzedaje opcje kupna. Ograniczone ryzyko i zysk. Atutem tych strategii jest to, że podejmuje się mniejsze ryzyko w porównaniu z bezpośrednim nabyciem spekulacyjnej opcji sprzedaży. Jednak z drugiej strony spready charakteryzują się ograniczonym zyskiem. Strategia spreadu niedźwiedzia konstruowana przy pomocy opcji sprzedaży Strategia ta polega na nabyciu opcji sprzedaży z danym kursem wykonania i sprzedaniu opcji sprzedaży wystawionych na ten sam instrument bazowy o niższym kursie wykonania. Ponieważ nabyta opcja sprzedaży kosztuje więcej niż opcja wystawiona, płacimy premię wyższą od premii otrzymanej. Dlatego jest to spread debetowy. Maksymalny zysk równa się różnicy pomiędzy cenami wykonania opcji pomniejszonymi o premię zapłacona za spread Przewidzieć wyniki W przypadku każdego spreadu debetowego wielkość straty ograniczona jest do kwoty debetu (kosztu utworzenia strategii). Maksymalną stratę ponosimy wówczas gdy kurs akcji na zamknięciu w dniu wygaśnięcia będzie wyższy od kursu wykonania nabytej opcji sprzedaży (obie opcje wygasną out-of-the-money). Maksymalny zysk to różnica pomiędzy kursami wykonania minus koszt strategii (kwota zapłacona za spread). Maksymalny zysk osiągamy wówczas, jeśli kurs akcji na zamknięciu w dniu wygaśnięcia 15

16 będzie niższy od kursu wykonania wystawionej opcji sprzedaży. W tym przypadku obie opcje wygasają in-the-money. W dniu wygaśnięcia można również zamknąć pozycję poprzez zawarcie transakcji odwrotnej. Jeśli zakładamy, że kurs akcji spółki XYZ, wartych obecnie 67 zł, spadnie poniżej poziomu 60 zł w określonym czasie, możemy na te akcje utworzyć spread niedźwiedzia z opcji sprzedaży. 1. Nabywamy opcję sprzedaży z kursem wykonania 65 zł. Załóżmy, że kurs nabycia tej opcji wyniesie 3,50 zł co oznacza, że płacimy premię 350 zł, 2. Sprzedajemy opcję sprzedaży z kursem wykonania 60 zł i tym samym terminem wygaśnięcia. Załóżmy, że kurs wystawienia tej opcji wyniesie 1,50 zł, co oznacza, że otrzymamy premię 150 zł. Kwota ta częściowo zrekompensuje koszt nabytej opcji sprzedaży. 3. Debet netto na spreadzie wynosi 200 zł ((3,50 zł - 1,50 zł) x 100). Taki jest koszt utworzenia tej strategii. Jeśli kurs akcji spadnie i wyniesie 57 zł na zamknięciu w dniu wygaśnięcia, czyli poniżej obu przewidzianych kursów wykonania, wówczas obie opcje sprzedaży będą in-the-money. W takiej sytuacji mamy dwie możliwości można zamknąć pozycję poprzez zawarcie transakcji odwrotnej lub pozwolić aby opcja po wygaśnięciu została wykonana. Jeśli można zamknąć pozycje czyli sprzedać nabytą opcję sprzedaży i odkupić sprzedaną opcję sprzedaży po ich wartości wewnętrznej, wówczas osiągamy zysk 300 zł. Kwota ta stanowi różnicę pomiędzy kursami wykonania opcji pomniejszoną o koszt utworzeni strategii [((65 zł 60 zł) 2 zł) x 100 = 300 zł] Jeśli tuż przed terminem wygaśnięcia można zamknąć obie pozycje sprzedać nabytą opcję sprzedaży i odkupić sprzedaną opcję sprzedaży po ich wartości wewnętrznej, wówczas osiągamy maksymalny zysk: Odkupujemy sprzedaną opcję sprzedaży z kursem wykonania 60 zł za jej wartość wewnętrzną 3,00 zł (kurs wykonania 60 zł minus kurs akcji 57 zł). Kupno opcji sprzedaży z kursem wykonania 65 zł Płacisz 350 zł Odkupienie opcji sprzedaży z kursem wykonania 60 zł Płacisz 300 zł Sprzedaż opcji sprzedaży z kursem wykonania 60 zł Otrzymujesz 150 zł zł zł Debet netto = zł Sprzedaż opcji sprzedaży z kursem wykonania 65 zł Otrzymujesz 800 zł zł zł Ze sprzedaży spreadu otrzymujesz = zł Zapłacony debet netto w chwili zakupu spreadu = 200 zł Maksymalny zysk = zł 16

17 Sprzedajemy nabytą opcję sprzedaży z kursem wykonania 65 zł za jej wartość wewnętrzną 8,00 zł (kurs wykonania 65 zł minus kurs akcji 57 zł). Otrzymujemy netto 5,00 zł (8,00 zł minus 3,00 zł) razy 100, czyli razem 500 zł. Mamy maksymalny zysk: 300 zł, czyli 500 zł ze sprzedaży spreadu minus 200 zł debetu zapłaconego na początku. Jeśli nie zamkniemy spreadu przed dniem wygaśnięcia, wówczas opcja sprzedaży z kursem wykonania 60 zł zostanie przez nas zrealizowana. W takim przypadku będziemy zobowiązani nabyć akcje po bieżącej cenie rynkowej czyli 60 zł za akcję. Wykonując nabytą opcję sprzedaży z kursem wykonania 65 zł, sprzedamy te akcje za 65 zł za akcję. Zrealizujemy maksymalny zysk, czyli 500 zł, wynikający ze spreadu 5,00 zł między kursami wykonania minus 200 zł debetu zapłaconego przy otwarciu pozycji. Nasz zysk netto wyniesie 300 zł. Choć w obu przypadkach zysk może być równy, to prowizje zapłacone za zamknięcie spreadu odwrotnymi transakcjami mogą być niższe od opłat poniesionych w trakcie wykonania i rozliczenia opcji. Z drugiej strony, jeśli kurs akcji w dniu wykonania waha się w przedziale pomiędzy 60 zł a 65 zł, wówczas nabyta opcja sprzedaży będzie in-themoney, a więc możemy ją sprzedać i pozwolić sprzedanej opcji sprzedaży wygasnąć bez wartości. (Pamiętamy jednak, że zamykając pozycję z kupionej opcji pozostawiamy opcję wystawioną niezabezpieczoną. Na taką sytuację biuro maklerskie może się nie zgodzić). Jeśli kurs akcji na zamknięciu wynosił 62 zł i sprzedaliśmy nabytą opcję sprzedaży za jej wartość wewnętrzną, czyli 3,00 zł, zysk netto wyniesie 3,00 zł minus 2,00 zł debetu zapłaconego na początku za spread, czyli 1,00 zł. Jest to zysk częściowy, niższy od zysku maksymalnego. Jeśli kurs akcji na zamknięciu wynosił 64 zł i sprzedaliśmy nabytą opcję sprzedaży za jej wartość wewnętrzną, czyli 1,00 zł, strata netto wyniesie 2,00 zł debetu zapłaconego na początku za spread minus 1,00 zł, czyli 1,00 zł. Jest to strata częściowa, niższa od straty maksymalnej. 17

18 Jeśli na zamknięciu kurs akcji zamknie się powyżej 65 zł, wówczas zarówno nabyta jak i sprzedana opcja sprzedaży wygasną out-of-the-money. Poniesiemy maksymalną stratę w wysokości 2,00 zł, czyli razem 200 zł jest to początkowa wartość debetu z tytułu spreadu. Spread niedźwiedzia (opcje sprzedaży) Sprawdźmy rezultat strategii jeżeli cena instrumentu bazowego w dniu wygaśnięcia ukształtuje się pomiędzy 58 zł a 67 zł. a. Jeżeli cena będzie równa 58 zł, b. Jeżeli cena będzie równa 62 zł, c. Jeżeli cena będzie równa 64 zł, d. Jeżeli cena będzie równa 67 zł. Dzień wygaśnięcia Spread niedźwiedzia (opcje sprzedaży) Sprawdźmy rezultat strategii jeżeli cena instrumentu bazowego w dniu wygaśnięcia ukształtuje się pomiędzy 58 zł a 67 zł. a. Jeżeli cena będzie równa 58 zł, b. Jeżeli cena będzie równa 62 zł, c. Jeżeli cena będzie równa 64 zł, d. Jeżeli cena będzie równa 67 zł. Dzień wygaśnięcia Zysk maksymalny Jeżeli cena instrumentu bazowego wyniesie 58 zł Zarówno opcja kupiona jak i sprzedana są in-the-money. W takim przypadku realizujesz maksymalny zysk stanowiący różnicę pomiędzy cenami wykonania oraz pomniejszoną o premię zapłaconą na spread. Zysk częściowy Jeżeli cena instrumentu bazowego wyniesie 62 zł Opcja kupiona jest in-the-money a jej wartość wewnętrzna wynosi 300 zł. Uwzględniając premię zapłaconą za spread wysokości 200 zł zysk z inwestycji wyniesie 100 zł Spread niedźwiedzia (opcje sprzedaży) Sprawdźmy rezultat strategii jeżeli cena instrumentu bazowego w dniu wygaśnięcia ukształtuje się pomiędzy 58 zł a 67 zł. a. Jeżeli cena będzie równa 58 zł, b. Jeżeli cena będzie równa 62 zł, c. Jeżeli cena będzie równa 64 zł, d. Jeżeli cena będzie równa 67 zł. Dzień wygaśnięcia Spread niedźwiedzia (opcje sprzedaży) Sprawdźmy rezultat strategii jeżeli cena instrumentu bazowego w dniu wygaśnięcia ukształtuje się pomiędzy 58 zł a 67 zł. a. Jeżeli cena będzie równa 58 zł, b. Jeżeli cena będzie równa 62 zł, c. Jeżeli cena będzie równa 64 zł, d. Jeżeli cena będzie równa 67 zł. Dzień wygaśnięcia Częściowa strata Jeżeli cena instrumentu bazowego wyniesie 64 zł Kupiona opcja sprzedaży jest in-the-money a jej wartość wewnętrzna wynosi 100 zł. Uwzględniając premię zapłaconą za spread wysokości 200 zł strata z inwestycji wyniesie 100 zł Jeżeli cena instrumentu bazowego wyniesie 67 zł Zarówno opcja kupiona jak i wystawiona są out-of-themoney czyli bez wartości. Tracisz wszystkie pierwotnie zainwestowane pieniądze. 18 Strata maksymalna

19 Strategia spreadu niedźwiedzia konstruowana przy pomocy opcji kupna Strategia ta polega na nabyciu opcji kupna z danym kursem wykonania i sprzedaniu opcji kupna o niższym kursie wykonania. Ponieważ sprzedana opcja kupna z niższym kursem wykonania jest warta więcej niż nabyta opcja kupna z wyższym kursem wykonania, dlatego otrzymamy premię wyższą od premii zapłaconej. Taki spread ponazywamy spreadem kredytowym. Maksymalny zysk to wielkość tego kredytu. Maksymalny zysk osiągamy wówczas, gdy kurs akcji spadnie poniżej kursu wykonania obu opcji i opcje wygasną jako out-of-the-money. Zachowany wówczas całość kredytu otrzymanego na początku z tytułu premii. Ograniczona jest również maksymalna strata. Maksymalną stratę osiągamy wówczas, gdy kurs akcji wzrośnie powyżej kursu wykonania obu opcji i opcje wygasną jako in-the-money. Strata będzie równa różnicy między kursami wykonania minus kredyt otrzymany na początku przy otwarciu spreadu. Ponieważ maksymalny zysk powstaje wówczas, gdy kurs akcji spadnie poniżej kursu wykonania obu opcji, strategia spread niedźwiedzia konstruowana przy pomocy opcji kupna jest szczególnie przydatna w okresie bessy. Należy się jednak zastanowić, jak nisko spaść może kurs akcji oraz jak odpowiednio dobrać kursy wykonania opcji. Zbyt niskie kursy wykonania dają małe szanse powodzenia strategii. Ale zbyt wysokie kursy wykonania mogą obniżać kredyt otrzymany przy otwarciu spreadu, a więc zmniejszać potencjalny zysk. Rekompensowanie potencjalnej straty Jeśli kurs akcji na zamknięciu jest wyższy od obu kursów wykonania w dniu wygaśnięcia i nie zamknęliśmy spreadu odwrotnymi transakcjami, wystawiona opcja kupna prawdopodobnie zostanie wykonana i będziemy musieli sprzedać akcje po niższym kursie wykonania. Wówczas można wykonać nabytą opcję kupna i nabyć te akcje po wyższym kursie, żeby zrealizować swoje zobowiązania. W tym przypadku 19

20 stratą jest spread, czyli różnica pomiędzy obiema kursami wykonania razy 100. Jednocześnie strata będzie po części zrekompensowana kredytem otrzymanym na początku przy otwarciu spreadu. Na przykład zakładamy, że kurs akcji spółki XYZ, wartych obecnie 49 zł, spadnie poniżej poziomu 45 zł w ciągu czterech miesięcy. Wówczas możemy utworzyć spread niedźwiedzia z opcji kupna. 1. Nabywamy opcję kupna z kursem wykonania 50 zł. Załóżmy, że kurs tej opcji wyniesie 4,00 zł. 2. Jednocześnie sprzedajemy opcję kupna z kursem wykonania 45 zł. Załóżmy, że kurs tej opcji wyniesie 6,75 zł. Obie opcje mają ten sam dzień wygaśnięcia. Kredyt netto ze spreadu wyniesie 2,75 zł, czyli otrzymane 6,75 zł minus zapłacone 4,00 zł. Zachowamy razem premię równą 2,75 zł kredytu razy 100, czyli 275 zł. Przyjmijmy, że nasze założenia są słuszne i kurs akcji spadnie do poziomu 44 zł w dniu wygaśnięcia. Obie opcje kupna, nabyta i sprzedana, wygasną out-of-the-money, czyli zachowamy otrzymany kredyt. Realizujemy maksymalny zysk. A co jeśli spodziewany spadek kursu nie nastąpi, a kurs wzrośnie np. do poziomu 52 zł w dniu wygaśnięcia? Obie opcje kupna wygasną in-themoney i jeśli zostaną wykonane, poniesiemy maksymalną stratę. Strata wyniesie 500 zł ze spreadu między kursami wykonania 5,00 zł minus 275 zł kredytu otrzymanego przy otwarciu pozycji, a więc strata netto wyniesie 225 zł. Możemy jednak zamknąć spread na rynku odwrotną transakcją. Innymi słowy, możemy odkupić wystawioną opcję kupna z kursem wykonania 45 zł i sprzedać nabytą opcję kupna z kursem wykonania 50 zł. Jeśli tuż przed dniem wygaśnięcia opcje handlowane są po cenie wynikającej z ich wartości wewnętrznej, mamy następującą możliwość: Odkupujemy sprzedaną opcję kupna z kursem wykonania 45 zł za jej wartość wewnętrzną 7,00 zł (kurs akcji 52 zł minus kurs wykonania 45 zł). Sprzedajemy nabytą opcję kupna z kursem wykonania 50 zł za jej wartość wewnętrzną 2 zł (kurs akcji 52 zł minus kurs wykonania 50 zł). Ograniczenie straty Premia otrzymana (675 zł) - Premia zapłacona (400 zł) = Kredyt na akcję (2,75 zł) x 100 (liczba akcji na opcję) = Kredyt netto (275 zł) Odkupienie opcji kupna z kursem wykonania 45 zł Płacisz 700 zł Sprzedaż opcji kupna z kursem wykonania 50 zł Otrzymujesz 200 zł zł zł Za zamknięcie spreadu płacisz = zł Otrzymany kredyt netto w chwili zakupu spreadu = zł Strata = zł 20

21 W tym przypadku wartość netto zapłacona za zamknięcie spreadu wynosi 7,00 zł minus 2,00 zł, czyli 5,00 zł, czyli razem 500 zł. Jednak wcześniej otrzymaliśmy 275 zł kredytu przy otwarciu spreadu, a więc strata wynosi 225 zł, (500 zł minus 275 zł). Choć w obu przypadkach strata może być równa, to prowizje zapłacone za zamknięcie spreadu odwrotnymi transakcjami mogą być niższe od opłat poniesionych w trakcie wykonania i rozliczenia opcji. Zakończenie Ponieważ opcje stosuje się przynajmniej częściowo w celu ograniczenia ekspozycji na ryzyko w okresie bessy, należy porównać ochronę, jaką daje konkretna strategia, z ograniczeniem poziomu zysku oraz kosztem utworzenia strategii. Trzeba również zastanowić się, jaki kapitał przeznaczyć na każdą transakcję i jaką część portfela przeznaczyć na opcje. Choć opcje dają wiele korzyści, należy mieć na względzie również ich koszt. Przeprowadź analizy Kolejnym ważnym krokiem poprzedzającym inwestycję jest dokładna analiza i wybór akcji będących instrumentem bazowym dla opcji lub innych instrumentów objętych daną opcją. Niezależnie od tego, czy wybierzemy prostą strategię, np. nabycie opcji sprzedaży, czy też zdecydujemy się na bardziej złożoną strategię spreadową, szczególnie ważny jest wybór instrumentu bazowego oraz postawienie trafnej prognozy co do zachowania się cen w przyszłości wybranego przez nas instrumentu. 21

22 Strategie opcyjne w okresie bessy Quiz (odpowiedzi na następnej stronie) 1. Jakie jest maksymalne ryzyko przy nabyciu opcji sprzedaży? A. Różnica między kursem wykonania a kursem akcji w dniu wygaśnięcia. B. Kwota zapłaconej premii. C. Zmienność implikowana razy Nabywając ochronną opcję sprzedaży liczymy na to, że opcja wygaśnie: A. in-the-money B. out-of-the-money C. Wszystko jedno 3. Stosując strategię married put zależy nam na tym, żeby: A. Ochronić zyski z tytułu posiadanych akcji B. Spekulować na spadek kursu akcji C. Zabezpieczyć nowo otwieraną pozycję w akcjach 4. Jak wygląda potencjalny zysk i potencjalna strata w przypadku strategii sprzedaży opcji kupna bez pokrycia? A. Potencjalny zysk jest nieograniczony, a potencjalna strata jest ograniczona B. Potencjalny zysk jest ograniczony, a potencjalna strata jest nieograniczona C. Potencjalny zysk jest ograniczony i potencjalna strata jest ograniczona 5. Kiedy istnieją przesłanki zastosowania strategii sprzedaży opcji kupna z pokryciem podczas bessy? A. Ograniczona ochrona przed spadkiem kursu akcji, które planujemy zachować w dłuższej perspektywie B. Zwiększenie kosztu inwestycji w posiadane akcje C. Lewarowanie pozycji w danych akcjach 22

23 6. Przy zastosowaniu indeksowych opcji sprzedaży w celu ochrony portfela trzeba posiadać dokładnie te same akcje, które są w składzie portfela. Prawda czy fałsz? Prawda Fałsz 7. Która odpowiedź NIE stanowi przesłanki nabycia indeksowej opcji sprzedaży? A. Odnotowanie zysku z otrzymanej premii B. Odnotowanie zysku ze spodziewanego spadku rynku czy sektora C. Ochrona portfela akcji 8. Atutem transakcji spreadowych jest: A. Ograniczony zysk B. Mniejsze ryzyko C. Długi termin wygaśnięcia 9. Celem strategii spreadu niedźwiedzia przy zastosowaniu opcji sprzedaży jest to, by obie opcje sprzedaży: A. Zmieniły wartość i wygasły out-of-the-money B. Zmieniły wartość i wygasły in-the-money C. Odnotowały spadek wartości 10. Stosując strategię spreadu niedźwiedzia przy zastosowaniu opcji kupna mamy na początku: A. Kredyt netto B. Debet netto C. Wysoką wartość wewnętrzną 23

24 Strategie opcyjne w okresie bessy Odpowiedzi na quiz 1. B Przy nabyciu opcji kupna lub sprzedaży maksymalne ryzyko równe jest premii zapłaconej przy otwarciu pozycji. Jeśli opcja jest out-of-themoney w dniu wygaśnięcia, możemy co najwyżej stracić wartość zapłaconej premii. 2. C Kiedy nabywamy ochronną opcję sprzedaży, obawiamy się spadku wartości posiadanych akcji, a opcja chroni nas przed spadkiem kursu akcji poniżej kursu wykonania opcji. Jeśli w dniu wygaśnięcia opcja staje się in-the-money, wówczas możemy wykonać opcję i sprzedać akcje lub sprzedać samą opcję i ograniczyć straty dzięki dochodowi z jej sprzedaży. Jeśli opcja wygaśnie out-of-the-money, oznacza to, że kurs akcji nie spadł tak bardzo, jak zakładaliśmy, czyli nie musimy rekompensować sobie tak wysokich strat. Tak czy inaczej, chronimy swój zysk. 3. C Strategia married put polega na jednoczesnym nabyciu akcji i opcji sprzedaży wystawionych na te akcje. Zazwyczaj dążymy wówczas do zabezpieczenia się przed ewentualną stratą na nowo nabytych akcjach. 4. B Stosując strategię opcji kupna bez pokrycia, otrzymujemy premię, która jest równa maksymalnemu zyskowi. Jednak maksymalna strata jest teoretycznie nieograniczona. Jeśli kurs akcji wzrośnie, a wystawiona opcja kupna zostanie wykonana, będziemy zobowiązani nabyć akcje, będące instrumentem bazowym dla wystawionych opcji, po bieżącym kursie rynkowym i dostarczyć te akcje nabywcy opcji, otrzymując w zamian kurs wykonania opcji. W takim przypadku prawdopodobnie poniesiemy sporą stratę. Ponieważ zysk jest ograniczony, a potencjalna strata jest teoretycznie nieograniczona, strategia ta jest bardzo ryzykowna. 24

25 5. A Podczas bessy stosowanie strategii opcji kupna z pokryciem może zapewnić ograniczoną ochronę przed spadkiem kursu akcji. Jeśli kurs akcji spadnie, a opcja stanie się in-the-money i nie zostanie wykonana, wówczas zachowamy premię otrzymaną na początku za wystawienie tej opcji, która przynajmniej częściowo pokryje straty z pozycji w akcjach. 6. Fałsz Nie ma znaczenia, czy posiadamy wszystkie akcje znajdujące się w składzie indeksu. Najważniejsze jest to by znaleźć taki indeks, który odzwierciedla zmiany wartości posiadanego portfela. W przeciwnym przypadku straty poniesione na portfelu mogą nie znaleźć rekompensaty w zwrocie z nabytej opcji na dany indeks. Po dokonaniu wyboru indeksu można dokonać analizy danych historycznych, czyli dotychczasowej zmienności indeksu, by sprawdzić, w jakim stopniu zmiany indeksu były zbieżne ze zmianami wartości posiadanego portfela akcji, i odpowiednio dostosować nabywaną opcję sprzedaży. 7. A Nabywając dowolną opcję płacimy, a nie otrzymujemy za nią premię, a więc zysk z otrzymanej premii NIE stanowi tu przesłanki. Jednak możemy nabyć opcję sprzedaży w celu odnotowania zysku ze spadku rynku lub sektora albo dla ochrony posiadanego portfela. 8. B Głównym atutem strategii spreadowych, zarówno w okresie bessy jak i hossy, jest to, że umożliwiają obniżenie ryzyka w porównaniu ze zwykłym nabyciem opcji kupna lub sprzedaży. W zamian za to większość inwestorów gotowa jest zaakceptować ograniczony potencjalny zysk ze spreadu. 9. B Stosując strategię spread niedźwiedzia z wykorzystaniem opcji sprzedaży, liczymy na spadek kursu akcji poniżej obu kursów wykonania, tak żeby obie opcje sprzedaży wygasły in-the-money. W takim przypadku możemy wykonać nabytą opcję 25

26 sprzedaży, żeby zrealizować zobowiązania z tytułu sprzedanej opcji sprzedaży, która prawdopodobnie zostanie wykonana, a tym samym zrealizujemy maksymalny zysk. Można również zamknąć pozycję tuż przed terminem wygaśnięcia, realizując zysk maksymalny lub bliski maksymalnemu. 10. A Strategia spread niedźwiedzia konstruowana przy pomocy opcji kupna to spread kredytowy, czyli premia otrzymana ze sprzedanej opcji kupna jest wyższa od premii zapłaconej za nabytą opcję kupna. Liczymy na to, że obie opcje wygasną outof-the-money, dzięki czemu zachowamy premię jako zysk. 26