SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. LOTNIKÓW POLSKICH W MIROSŁAWCU na rok szkolny 2016/2017 NASZA SZKOŁA SZKOŁĄ POROZUMIENIA Mirosławiec 2016 Profilaktyka to zespół działań zmierzających do wprowadzenia w życie przekonań, norm i oczekiwań pozytywnych, to budowanie klimatu zaspakajającego potrzebę miłości, bezpieczeństwa i akceptacji, to zapobieganie uzależnieniom dzieci
i młodzieży. Realizacja działań profilaktycznych oparta jest na znajomości czynników chroniących oraz czynników ryzyka. Przez czynniki chroniące należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny uczniów i zwiększa ich odporność na działanie czynników ryzyka. Przez czynniki ryzyka należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego. 1. Nauczyciele zajmują się problematyką zachowań ryzykownych, ponieważ: myślą z troską o przyszłości swoich wychowanków, dla młodego człowieka ważna jest każda osoba przejawiająca zainteresowanie jego problemami, zobowiązuje ich to tego prawo oświatowe, są ważni dla uczniów. Mimo, iż najważniejsza jest rodzina, to jednak z wiekiem dzieci coraz większego znaczenia nabiera środowisko rówieśnicze. To szkoła ze wszystkimi jej pracownikami, specyfiką podziału na klasy, ilości godzin spędzonych w jej murach, jest jednym z najważniejszych środowisk socjalizujących; coraz więcej młodych ludzi sięga po substancje psychoaktywne alkohol, papierosy, narkotyki, dopalacze, coraz bardziej wzrasta zjawisko agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży. 2. Ogólne założenia programu: Program skierowany jest do dzieci i młodzieży z grupy niskiego ryzyka (należą tu osoby, które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych, są przed inicjacją) oraz grupy podwyższonego ryzyka (należą tu osoby, które mają już za sobą pierwsze próby zachowań ryzykownych). Do każdej z tych grup kierowane są działania profilaktyczne należące do różnych poziomów: a. profilaktyka uniwersalna adresowana do całej zbiorowości uczniowskiej oraz rodziców, prowadzona przez wychowawców, nauczycieli przedmiotu wspieranych przez pedagoga szkolnego oraz specjalistów; wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju i zdrowym życiu oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczenie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich substancji uzależniających; b. profilaktyka selektywna wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych;
c. profilaktyka wskazująca adresowana do uczniów z grupy podwyższonego ryzyka, już zdiagnozowanych, a prowadzona głównie przez wychowawców i pedagoga szkolnego celem umożliwienia wycofania się z zachowań ryzykownych (poradnictwo rodzinne, indywidualne, socjoterapia) przy wsparciu ekspertów, wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków uzależniających lub występowanie innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. 3. Cele programu profilaktycznego: CEL OGÓLNY PROGRAMU: promocja zdrowego stylu życia, zwiększenie odporności dzieci i młodzieży na różnorodne zagrożenia, w tym wszelkiego rodzaju środki uzależniające (narkotyki, dopalacze, alkohol, papierosy), przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym i przemocy rówieśniczej, w tym również autoagresji, zbudowanie dobrego klimatu szkoły sprzyjającego tworzeniu prawidłowych relacji nauczyciel uczeń, nauczyciel rodzic, nauczyciel nauczyciel, uczeń uczeń, uczeń rodzic. CELE PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO ADRESOWANE DO UCZNIÓW: w zakresie wiedzy: a. uzyskanie podstawowej wiedzy z zakresu właściwych zachowań społecznych, b. uzyskanie podstawowej wiedzy o cechach rozwojowych (typowe potrzeby, trudności, zachowania), c. kształtowanie poczucia własnej wartości bez chemicznych podpórek (alkohol, nikotyna, narkotyki), d. dostarczenie podstawowej wiedzy o konsekwencjach zażywania środków odurzających. w zakresie umiejętności: a. umiejętność rozpoznawania uczuć, radzenia sobie ze stresem, b. umiejętność nawiązywania prawidłowych relacji międzyludzkich, c. umiejętność pozytywnego rozwiązywania konfliktów,
d. umiejętność właściwego funkcjonowania w grupie rówieśniczej. w zakresie postaw: a. kształtowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych, b. wzmacnianie postaw odpowiedzialności za atmosferę w szkole, c. doskonalenie postawy asertywności, d. wzmacnianie motywacji do zdobywania nowej wiedzy, e. kształtowanie postawy szacunku do odmienności kulturowych, rasowych i wyznaniowych. CELE PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO ADRESOWANE DO NAUCZYCIELI (PRACOWNIKÓW SZKOŁY): w zakresie wiedzy: a. utrwalenie wiedzy z zakresu norm rozwojowych na danym etapie edukacyjnym, b. dostarczenie wiedzy o skutkach działania środków odurzających, c. dostarczenie wiedzy o innych formach uzależnienia, w zakresie umiejętności: a. podnoszenie umiejętności interpersonalnych, b. podnoszenie umiejętności rozpoznawania zagrożeń wśród dzieci, c. podnoszenie umiejętności pracy z grupą i umiejętności wychowawczych, w zakresie postaw: a. wzmacnianie postaw otwartości na problemy dzieci, młodzieży i ich rodzin, b. wzmacnianie postaw współodpowiedzialności za atmosferę w szkole, c. kształtowanie postawy szacunku do odmienności kulturowych, rasowych i wyznaniowych. CELE PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO ADRESOWANE DO RODZICÓW: w zakresie wiedzy: a. dostarczenie podstawowej wiedzy z zakresu psychologii rozwojowej, b. dostarczenie wiedzy z zakresu zagrożeń czyhających na młodego człowieka, w tym szczególnie dostarczenie wiedzy na temat środków uzależniających, w zakresie umiejętności: a. dawanie dziecku wsparcia i udzielanie pomocy w trudnych sytuacjach,
b. rozwijanie umiejętności wychowawczych, c. stwarzanie sytuacji do bycia szczęśliwym człowiekiem, d. okazywanie szacunku własnemu dziecku i innym ludziom. w zakresie postaw: a. kształtowanie postawy chroniącej dzieci przez negatywnymi wpływami środowiska, b. rozwijanie wiedzy wspierającej prawidłowy rozwój dziecka (samodoskonalenie, samopoznanie), c. rozwijanie postawy współodpowiedzialności za atmosferę w szkole, d. rozwijanie postaw patriotycznych, e. zachęcanie do postępowania zgodnie z ogólnie przyjętymi normami i zasadami społecznymi. 4. W PROGRAMIE WYKORZYSTUJE SIĘ NASTĘPUJĄCE STRATEGIE: a. strategię edukacyjną pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętność nawiązywania kontaktów, rozwiązywania konfliktów, opieranie się naciskom otoczenia), dostarczenie wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych, poszerzenie wiedzy rodziców, nauczycieli, wychowawców na temat prawidłowości rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, rozpoznawania wczesnych objawów używania środków uzależniających a także suplementów diet i leków w celach innych niż medyczne oraz postępowania w tego typu przypadkach; kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji; wspomaganie uczniów w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających zdrowemu życiu; podejmowanie szkolnej interwencji profilaktycznej; doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie profilaktyki używania substancji uzależniających; b. strategię alternatywną pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb (np. sukcesu, przynależności), oraz osiąganie satysfakcji życiowej poprzez stwarzanie możliwości zaangażowania w pozytywną działalność - artystyczną, społeczną, sportową. Strategia ta przejawia się poprzez prowadzenie kół zainteresowań, zespołów muzycznych, harcerstwa, organizacje wycieczek, rajdów, innych form spędzania wolnego czasu. c. strategię informacyjną w połączeniu z edukacyjną dostarczenie wiedzy w konsekwencjach zachowań ryzykownych, dostarczanie rzetelnych i aktualnych informacji, dostosowanych do wieku oraz możliwości psychofizycznych uczniów na temat zagrożeń i rozwiązywania problemów związanych z używaniem środków uzależniających; dostarczanie rodzicom i nauczycielom aktualnych informacji na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używaniu substancji odurzających;
udostępnianie informacji na temat pomocy specjalistycznej dla uczniów, rodziców w przypadku używania substancji szkodliwych; przekazanie informacji uczniom, ich rodzicom oraz nauczycielom w zakresie konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii; informowanie uczniów oraz ich rodziców o obowiązujących procedurach postępowania szkoły oraz metodach współpracy szkoły z Policją w sytuacjach zagrożenia; d. strategię interwencyjną stosowana będzie w szczególnych przypadkach indywidualnych, głównie przez kontakt ze specjalistami. 5. REALIZACJĘ ZADAŃ PRZEWIDUJE SIĘ W FORMIE: rad szkoleniowych, warsztatów umiejętności wychowawczych (rodzice, nauczyciele), zebrań z rodzicami i spotkań informacyjnych, spotkań specjalistów z rodzicami, pracownikami szkoły, zajęć metodami aktywnymi, kampanii, festynów, wycieczek, konkursów, wycieczek edukacyjnych, opracowywania broszurek, ulotek, plakatów, realizacji edukacyjnych programów profilaktycznych dotyczących różnych substancji zmieniających świadomość, realizacji edukacyjnych programów profilaktycznych dotyczących rozwijania kompetencji osobistych, pracy Szkolnego Klubu Wolontariusza, socjoterapii, apeli porządkowych, kół zainteresowań i zajęć pozalekcyjnych, zajęć sportowych, wycieczek klasowych i szkolnych, konsultacji nauczycieli, monitoringu szkolnego, dyżurów nauczycieli podczas przerw międzylekcyjnych, pikników edukacyjnych,
kampanii społecznych, spektakli profilaktycznych, zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, godzin do dyspozycji wychowawcy. 6. REALIZARORZY DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH TO: dyrekcja szkoły pedagog szkolny wychowawcy klas nauczyciele przedmiotu cała społeczność uczniowska Samorząd Uczniowski Rodzice Pracownicy obsługi Eksperci specjaliści z zewnątrz Psycholog szkolny 7. Działania profilaktyczne mogą być podejmowane na różnych poziomach funkcjonowania szkoły: mogą dotyczyć całej szkoły, mogą dotyczyć kilku klas, mogą dotyczyć jednej klasy, z uwagi na szczególne potrzeby zespołu klasowego, mogą dotyczyć grupy uczniów bądź pojedynczych przypadków. 8. SPODZIEWANE EFEKTY: a. w wyniku realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki uczniowie: nabędą umiejętności społeczne komunikację, empatię, asertywność, zdobędą wiedzę o negatywnych konsekwencjach uzależnień,
odrzucą wszelkie nałogi, zaprzestaną zachowań agresywnych i przemocowych, zapoznają się z alternatywnymi sposobami reakcji na stres i negatywne emocje, podwyższą poczucie własnej wartości, będą odnosić się z szacunkiem do każdego człowieka. b. w wyniku realizacji SPP rodzice: podwyższą swoje kompetencje wychowawcze, wzmocnią więzi ze swoimi dziećmi, bardziej zaangażują się we współpracę ze szkołą, będą potrafili rozpoznawać stany emocjonalne dziecka, wspierać i reagować w przypadku pojawiających się trudności, zdobędą wiedzę na temat uzależnień, mechanizmów używania środków uzależniających oraz przyczyn agresji i przemocy. c. w wyniku realizacji SPP nauczyciele: usystematyzują swoją wiedzę dotyczącą przeciwdziałania uzależnieniom, wzbogacą swoją wiedzę na temat psychologicznych aspektów agresji i przemocy oraz sposobów minimalizowania występowania tych zjawisk, zdobędą umiejętności wczesnego rozpoznawania symptomów stosowania przez uczniów środków uzależniających oraz interwencji w tego typu przypadkach, podwyższą swoje kompetencje wychowawcze, zdobędą umiejętności komunikacji interpersonalnej. 9. ZADANIA SZKOŁY W ZAKRESIE REALIZOWANYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH: a. włączenie do programu szkoleniowych rad pedagogicznych zagadnień z zakresu profilaktyki uzależnień i bezpieczeństwa, b. realizowanie wśród uczniów i ich rodziców programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych oraz realizowanych celów profilaktycznych,
rekomendowanych w ramach systemu rekomendacji, o którym mowa w Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii, c. promocja zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży oraz rodziców i nauczycieli, d. przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia jako alternatywnej pozytywnej formy zaspokajania ważnych potrzeb (w szczególności samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej), e. kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków uzależniających przez uczniów, jak również norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych, f. zwiększenie umiejętności wychowawczych i doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej poprzez warsztaty (komunikacja, asertywność, umiejętność radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych), g. konsekwentna realizacja procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych (nagminne wagary, spożywanie alkoholu, palenie papierosów, używanie środków uzależniających, przemoc, agresja, problemy emocjonalne uczniów itp.), h. podjęcie działań edukacyjnych dla rodziców (spotkania ze specjalistami, wsparcie pedagogiczne podczas spotkań z wychowawcą, spotkania z pedagogami szkolnymi). 10. SZCZEGÓŁOWE ZADANIA DO REALIZACJI: CELE ZADANIA ODPOWIEDZIALNY UWAGI Organizacja Światowego Dnia Wychowawcy, nauczyciele, Zdrowia, konkursów o pedagog szkolny, koordynatorzy tematyce profilaktycznej. programów i akcji, psycholog. 1. Prowadzenie edukacji uczniów w zakresie profilaktyki uzależnień od substancji psychoaktywnych: nikotyny, alkoholu, narkotyków, dopalaczy oraz zachowań: Organizacja Szkolnego Dnia Profilaktyki.
hazard, zakupy, TV, Internet, zaburzenia odżywiania, telefon komórkowy, portale społecznościowe, gry komputerowe. Zapobieganie uzależnieniu przez: kształtowanie postawy szacunku dla własnego zdrowia, kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, dokonywanie świadomych wyborów, dostarczenie wiedzy na temat negatywnych skutków uzależnień. 2. Prowadzenie edukacji uczniów w zakresie profilaktyki agresji i przemocy, w tym również zachowań autoagresywnych. Udział w ogólnopolskich kampaniach i przedsięwzięciach związanych z szeroko pojętą profilaktyką. Podejmowanie działań terapeutycznych względem uczniów z grupy podwyższonego ryzyka indywidualne rozmowy z uczniami, współpraca z rodzicami i specjalistami. Realizacja treści programowych na lekcjach przyrody, wychowania do życia w rodzinie, wychowania fizycznego, godzinach do dyspozycji wychowawcy. Udział szkoły w programie Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie Bezpieczna Szkoła. Prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych dla uczniów mających na celu doskonalenie umiejętności psychospołecznych. Pedagog szkolny, wychowawcy, nauczyciele informatyki, Dotyczy II etapu ; Edukacja przyrodnicza i społeczna I etap edukacyjny
3. Zapobieganie skrajnym formom zachowań ryzykownych przez : prowadzenie edukacji prawnej uczniów, dostarczanie uczniom wiedzy dotyczącej konsekwencji czynów. 4. Wdrażanie do zdrowego stylu życia i harmonijnego rozwoju Udział szkoły w ogólnopolskiej kampanii Szkoła bez przemocy, Bezpieczne wakacje. Realizacja tematów dotyczących zjawiska cyberprzemocy na lekcjach informatyki, GDDW na temat zagrożeń Internetu i cybermediów. Organizacja spotkań uczniów z przedstawicielami Policji, Sądu Rodzinnego i Nieletnich oraz innymi specjalistami. Korzystanie z zapisów monitoringu szkolnego w sytuacjach wymagających ustalenia sprawcy czynu karalnego. Stosowanie jednolitych zasad wychowania przez szkołę i dom rodzinny, podejmowanie działań dyscyplinujących młodych ludzi oraz konsekwentne egzekwowanie postanowień Regulaminu Szkoły. Udział uczniów w kołach zainteresowań i kołach przedmiotowych. Dyrekcja szkoły, pedagog szkolny, wychowawcy, nauczyciele przedmiotu, psycholog szkolny. Dyrekcja szkoły, nauczyciele prowadzący zajęcia pozalekcyjne, wychowawcy, Dotyczy II etapu ; Informatyka I etap edukacyjny
uczniów przez: rozwijanie zainteresowań i uzdolnień uczniów, wdrażanie do aktywnych form spędzania wolnego czasu, zapobieganie niepowodzeniom dydaktycznym, rozwijanie umiejętności interpersonalnych, kształtowanie postaw prospołecznych. Organizacja wycieczek, rajdów, imprez sportowo rekreacyjnych ujętych w kalendarzu imprez szkolnych przewidzianych na dany rok szkolny. Udział uczniów w zajęciach sportowych i artystycznych. Prowadzenie kształcenia specjalnego i nauczania indywidualnego dla uczniów objętych pomocą psychologiczno pedagogiczna. Indywidualizacja procesu nauczania i oceniania, dostosowywanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów objętych pomocą psych. pedał. Monitorowanie postępów uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Realizacja klasowych programów wychowawczych. nauczyciele przedmiotu,
5. Edukacja profilaktyczno pedagogiczna rodziców w zakresie: podnoszenia kompetencji wychowawczych, preorientacji zawodowej, wyposażenia rodziców w wiedzę na temat profilaktyki uzależnień, zjawiska przemocy i zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży. Wydawanie gazetek szkolnych: Szkolna chochla i Szkolna łyżeczka w SP. Działalność Samorządu Uczniowskiego na rzecz społeczności szkolnej i lokalnej. Udział rodziców w zebraniach z wychowawcą, spotkania indywidualne rodziców z wychowawcą oraz nauczycielami przedmiotu i pedagogiem. Udział rodziców w spotkaniach ze specjalistami (np. policjant, kurator sądowy, inspektor ds. nieletnich). Wsparcie pedagogiczne i psychologiczne rodziców pomoc w przezwyciężaniu pojawiających się trudności wychowawczych. Zaangażowanie rodziców do udziału w imprezach klasowych i szkolnych, motywowanie do współpracy przy realizacji przedsięwzięć. Wychowawcy, zaproszeni specjaliści, pedagog szkolny, psycholog szkolny.
6. Edukacja profilaktyczno pedagogiczna nauczycieli w zakresie: podnoszenia kompetencji wychowawczych, wyposażenia nauczycieli w wiedzę na temat profilaktyki uzależnień, zjawiska przemocy i zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży. Podejmowanie przez nauczycieli doskonalenia zawodowego w formach pozaszkolnych. Udział wychowawców i nauczycieli w pracach Zespołu Wychowawczego i zespołów ds. udzielania pomocy psychologiczno pedagogicznej. Aktywny udział nauczycieli w wewnątrzszkolnym doskonaleniu zawodowym. Dyrekcja szkoły, całe grono pedagogiczne, firmy szkoleniowe, zaproszeni goście 11. Szkoła przy prowadzeniu działalności profilaktycznej współpracuje z jednostkami samorządu terytorialnego, poradniami psychologiczno pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, podmiotami świadczącymi usługi zdrowotne z zakresu podstawowej opieki medycznej, opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, powiatową stacją sanitarno epidemiologiczną, Policją, Sądem Rodzinnym i Nieletnich. 12. Podstawę do podejmowania działalności profilaktycznej stanowi diagnoza, opracowywana w każdym roku szkolnym. 13. Działalność profilaktyczna może być realizowana w ramach udzielanej pomocy psychologiczno pedagogicznej.
14. Powyższa działalność jest realizowana z uwzględnieniem form i działań określonych w gminnym programie przeciwdziałania narkomanii oraz w Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii. 15. CZAS I OKRES ODDZIAŁYWAŃ systematyczne działania wśród dzieci i młodzieży w okresie od października 2016 roku do końca czerwca 2017 roku. 16. EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI: Program będzie częściowo ewaluowany po każdym roku szkolnym. Podstawą ewaluacji będą: obserwacja uczniów pod kątem zachowań prospołecznych i prozdrowotnych, analiza dokumentacji szkolnej, analiza frekwencji uczniów, ankiety dla uczniów i nauczycieli, rozmowy z rodzicami. Wnioski będą przedstawiane na posiedzeniach Rady Pedagogicznej. Szkolny Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej zaktualizowano w oparciu o kierunki polityki oświatowej państwa, analizę ankiet ewaluacyjnych przeprowadzonych wśród rodziców i nauczycieli w maju 2016 roku, ankiet przeprowadzonych wśród uczniów klas VI SP i III G w ramach programów profilaktyczno wychowawczych DEBATA i NOE w czerwcu 2016 roku i przyjęto do realizacji na posiedzeniu Rady Pedagogicznej dnia 15 września 2016 roku. Zmiany zostały wyróżnione pogrubioną, pochyłą czcionką. Program został pozytywnie zaopiniowany prze Radę Rodziców Zespołu Szkół w Mirosławcu w dniu 28 września 2016 r.