Program profilaktyki Gimnazjum nr 17 w Gliwicach Projekt Programu Profilaktyki na rok szkolny 2016/2017. Niniejszy program został uchwalony: uchwałą Rady Rodziców Gimnazjum nr 17 w Gliwicach uchwała nr w uzgodnieniu z Radą Pedagogiczną - uchwała nr Załącznikiem do niniejszego programu jest Plan działań wychowawczo profilaktycznych ustalany na dany rok szkolny.
Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r. poz. 2156 oraz z 2016 r. poz. 35, 64, 195, 668 i 1010) 2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz. 1379) 3. Rozporządzeniu MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1113) 5. Rozporządzenie MENiS z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. poz. 977, z 2014 r. poz. 803 oraz z 2016 r. poz. 895). 6. Rozporządzenie MENiS z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2002 r. Nr 10, poz. 96, z 2003 r. Nr 146, poz. 1416, z 2004 r. Nr 66, poz. 606, z 2005 r. Nr 10, poz. 75 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 222). 7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 843 oraz z 2016 r. poz. 1278) 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. poz. 1249) 9. Statut ZSO nr 3 w Gliwicach.
Ogólne założenia Programu Profilaktyki. Szkolny Program Profilaktyczny jest dokumentem opracowanym wspólnie przez grono pedagogiczne oraz w porozumieniu z Radą Rodziców Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Gliwicach. Działalność profilaktyczna w szkole realizowana jest poprzez działania z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej w oparciu o coroczną diagnozę w zakresie występujących w szeroko rozumianym środowisku szkolnym czynników chroniących i czynników ryzyka. W ramach działań profilaktycznych wskazywane są pożądane wzorce zachowań, postawy prozdrowotne i prospołeczne, konstruktywne sposoby spędzania wolnego czasu, rozwijania zainteresowań i hobby oraz uwrażliwienie na krzywdę i wdrażanie do niesienia pomocy innym. Tworzeniu Programu profilaktyki szkolnej towarzyszyło przekonanie, że: 1. Profilaktyka jest ochroną człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących. 2. Szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka. 3. Profilaktyka pierwszorzędowa polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnienie inicjacji lub zachęcenie do abstynencji. 4. Program profilaktyki szkolnej to ogół działań chroniących młodzież przed zakłóceniami w rozwoju i interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. 5. Program profilaktyki szkolnej obejmuje działania podejmowane w trakcie realizacji programów nauczania i Programu wychowawczego szkoły, gdy realizowane są ogólne zadania szkoły, a także działania specyficzne dla profilaktyki. Cele Programu Profilaktyki: ochrona uczniów przed zagrożeniami rozwoju, reagowanie na pojawiające się zagrożenia. wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowanie właściwej samooceny, doskonalenie umiejętności komunikowania się, budowanie zaufania, rozwijanie empatii, nauka i ćwiczenia zachowań asertywnych, poznawanie konstruktywnych sposobów radzenia sobie ze stresem, znajomość szkodliwość używek, kształtowanie i wzmacnianie postaw przeciwnych używaniu substancji psychoaktywnych, rozwijanie świadomości prozdrowotnej, budowanie poczucia odpowiedzialności za swoje decyzje, w tym decyzje dotyczące własnego zdrowia, propagowanie zdrowego i ekologicznego stylu życia, utrwalanie zasad prawidłowej komunikacji między dziećmi a dorosłymi, podniesienie świadomości roli rodziców w profilaktyce.
Zadania Programu Profilaktyki. 1. Dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru. 2. Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych. 3. Rozwijanie umiejętności podejmowania wyborów 4. Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy. Działania profilaktyczne obejmują realizację programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego, dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych szeroko rozumianej społeczności szkolnej, przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, które pozwalają zaspakajać potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i poczucia satysfakcji życiowej, kształtowane i wzmacniane są normy przeciwne używaniu środków psychoaktywnych i podejmowaniu zachowań ryzykownych. W razie potrzeby tworzone są indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne i działania z zakresu przeciwdziałania używania środków psychoaktywnych. Szkoła prowadzi działalność informacyjną na temat zagrożeń i rozwiązywania problemów z nimi związanych. Działalność ta jest skierowana zarówno do uczniów, rodziców, nauczycieli i innych pracowników szkoły. Udostępnia informacje o ofercie pomocy specjalistycznej, konsekwencjach prawnych podejmowania zachowań ryzykownych oraz informuje o obowiązujących procedurach postępowania w sytuacjach zagrożenia narkomanią. Dla rodziców organizowane są warsztaty służące podnoszeniu kompetencji wychowawczych. Nauczyciele uczestniczą w różnych formach doskonalenia zawodowego w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej. Szkoła współpracuje ze specjalistami oraz instytucjami edukującymi i niosącymi pomoc w zakresie uzależnień. Metody i formy realizacji. Działalność profilaktyczna realizowana jest w ramach: zajęć edukacyjnych, zajęć z wychowawcą, zajęć profilaktycznych, zajęć dodatkowych, imprez klasowych, wycieczek edukacyjno-terapeutycznych, wyjazdów do kina i teatru, konkursów, wystaw, debat, koncertów. Zasady oddziaływań profilaktycznych: Poniższe zasady sformułowano na podstawie projektu Standardów jakości pierwszorzędowych programów profilaktycznych realizowanych w szkole i placówce oświatowej, autorstwa Krzysztofa A. Wojcieszka i Joanny Szymańskiej. Bezpieczeństwo uczestników: 1. Respektowanie podmiotowości uczestników. 2. Poszanowanie ich godności i indywidualności. 3. Ochrona prywatności i zapewnienie dyskrecji. 4. Uwzględnienie wieku i poziomu rozwoju uczestników.
5. Uwzględnienie systemu wartości i stopnia wrażliwości uczestników. 6. Niestosowanie technik, które naruszają mechanizmy obronne osobowości (terapeutycznych, psychomanipulacyjnych). 7. Realizatorzy działań profilaktycznych powinni posiadać przygotowanie pedagogiczne. Adekwatność oddziaływań: Działania profilaktyczne powinny być maksymalnie dostosowane do potrzeb i problemów odbiorców oraz mieć wyraźnie określonego adresata. Skuteczność: 1. Działania powinny być zgodnie z aktualnym stanem wiedzy z dziedziny, której dotyczą. 2. Działania powinny wykorzystywać wiedzę dotyczącą sprawdzonych strategii, form i metod oddziaływania. 3. Działania powinny uwzględniać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej. Rzetelność: 1. Informacje powinny być rzetelne. 2. Informacje powinny być dostosowane do poziomu rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego adresata, do jego możliwości percepcyjnych. 3. Informacje powinny uwzględniać poziom już posiadanej wiedzy (zbyt wczesne wkraczanie z informacjami na temat zagrożeń może podsuwać pomysły na niepożądane zachowania). 4. Informacje powinny być rzeczowe (odwoływanie się do emocji, np. straszenie, może powodować obronne odrzucanie zagrażających informacji lub też pobudzać ciekawość) 5. Informacje dotyczące zagrożeń nie powinny być zbyt szczegółowe (aby nie stanowiły instruktażu nieprawidłowych zachowań). Głębokość i czas trwania: 1. We współczesnej profilaktyce proponuje się, jako bardziej skuteczny, model głębszego oddziaływania oparty o koncepcję czynników ryzyka i czynników chroniących. 2. Najbardziej skuteczne są działania zintegrowane z programem szkolnym (dydaktycznym i wychowawczym). 3. Czas trwania oddziaływań i ich intensywność zależą od zdiagnozowanego wcześniej stopnia zagrożenia Rozpoznane czynniki ryzyka Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki) zwiększające ryzyko wystąpienia zachowań ryzykownych i związanych z nimi szkód. Do zbadanych czynników ryzyka należą: 1. Środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań. 2. Zachowania w domu i w szkole 3. Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne 4. Słabe wyniki w nauce, absencja na lekcjach 5. Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych Zachowania ryzykowne i ich przyczyny: Zachowania ryzykowne, to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia
się niekorzystnych konsekwencji psychologicznych, społecznych i zdrowotnych. Czynniki chroniące: Czynniki chroniące, to wszystkie elementy osłabiające oddziaływanie czynników ryzyka. Wymienia się w tym kontekście: 1. Silne więzi rodzinne. 2. Zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawczą. 3. Praktyki religijne. 4. Zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm. 5. Konstruktywną grupę rówieśniczą, autorytety. 6. Konstruktywne budowanie własnej tożsamości. Identyfikacja niepokojących zachowań uczniów: Identyfikację niepokojących zachowań przeprowadzono poprzez: analizę dokumentów szkolnych, konsultacje z wychowawcami klas i pracownikami pomocniczymi szkoły oraz wyniki ankiet przeprowadzonych wśród uczniów i nauczycieli oraz rodziców. Dokumenty szkolne poddane analizie to dzienniki lekcyjne, zeszyty obserwacji zachowania klasy, Księga Protokołów Posiedzeń Zespołu Wychowawczego. Uczniowie na wszystkich poziomach nauczania przejawiają zachowania agresywne słowne i czynne. Zachowania agresywne słowne to dokumentowane przez nauczycieli, używane przez uczniów w czasie godzin lekcyjnych i przerw inwektywy, wulgaryzmy, przezwiska, obraźliwe epitety, groźby. Zachowania agresywne czynne to dokumentowane przez nauczycieli i Zespół Wychowawczy incydenty na terenie szkoły w czasie godzin lekcyjnych i przerw: pobicia, potrącenia, przepychanki, zadawanie ciosów, wymuszenia, niszczenie mienia. Ujawniono również grupę uczniów pierwszego poziomu nauczania wykazujących niepowodzenia szkolne. Konsultacje z wychowawcami klas i pracownikami pomocniczymi szkoły Nauczyciele podkreślali nieprzestrzeganie przez uczniów norm i reguł zachowania obowiązujących w szkole podczas przerw i na lekcjach raz posługiwanie się agresją słowną i przemocą fizyczną. Pracownicy wymieniali niszczenie mienia szkoły i śmiecenie. Zarówno nauczyciele jak i pracownicy administracyjni (sprzątaczki, szatniarz) wymieniali przypadki palenia papierosów w toaletach i na boisku szkolnym. Sposoby ewaluacji: ankiety obserwacja ocena zachowań ocena prac uczniów analiza dokumentów wywiady sondaż wśród uczniów nauczycieli, rodziców. W oparciu o diagnozę nauczyciel w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły wybiera formę, w której realizuje działalność profilaktyczną uwzględniając aktywne metody pracy.
Plan działań wychowawczo profilaktycznych Zadania Sposoby realizacji Termin realizacji Uwagi Klasa I Kształtowanie pożądanych postaw i zachowań ucznia. Zapoznanie uczniów i rodziców z treścią Statutu Gimnazjum nr 17. Zapoznanie uczniów i rodziców z procedurami nagradzania i karania stanowiącymi załącznik Statutu Szkoły. Integracja uczniów w zespole klasowym i szkolnym: wrzesień /październik Wychowawcy położenie szczególnego nacisku na kulturę i higienę osobistą, poznanie siebie nawzajem, poszanowanie własności wspólnej i cudzej, szacunek dla tradycji i obyczajów. Poinformowanie o typach zachowań agresywnych, sposobach rozwiązywania konfliktów (mediacja), sposobach reagowania w sytuacjach trudnych i kryzysowych, osobach, do których można zwrócić się o pomoc. Wypracowanie standardów zachowania ucznia Gimnazjum nr 17 (schematy wartości, zachowań). Zasady współżycia z uczniami liceum, propozycje współpracy i pomocy koleżeńskiej. listopad/grudzień Scenariusze dostępne w zasobach szkolnych Np. kontrakt z wychowawcą, nauczycielem
Uczenie przestrzegania prawa i obowiązujących norm społecznych Higiena pracy umysłowej Bezpieczeństwo w czasie wypoczynku Propagowanie zdrowego stylu życia Poinformowanie uczniów o konsekwencjach prawnych wynikających z łamania norm społecznych Spotkanie z przedstawicielami Straży Miejskiej i Policji (sekcja do spraw nieletnich). Korygowanie negatywnych zachowań. Współpraca z rodzicami, pedagogiem, psychologiem oraz innymi podmiotami wspomagającymi szkołę. Analiza nieobecności, zaniedbania w nauce, zachowania uczniów. Zapoznanie z zasadami uczenia się, objawami zmęczenia psychicznego, umiejętnościami tworzenia warunków do skutecznego uczenia się Zapoznanie z zasadami obowiązującymi: na wycieczkach szkolnych, w czasie wolnym od zajęć szkolnych Wskazywanie możliwości unikania zagrożeń związanych z używaniem środków zmieniających świadomość oraz sposobów radzenia sobie z presją grupy i otoczenia. Informacja o zagrożeniach dla zdrowia wynikających z używania alkoholu, palenia papierosów oraz zażywania leków i narkotyków, jak również tzw. dopalaczy. Pomoc osobom uzależnionym i współuzależnionym. styczeń/luty listopad-czerwiec Wychowawca, dyrektor. Środowiskowy program wychowania zdrowotnego w szkole (psycholog, nauczyciele biologii) Scenariusze w zasobach szkolnych
Zadania Sposoby realizacji Termin realizacji Uwagi Klasa II Uczenie przestrzegania prawa Korygowanie negatywnych zachowań. Współpraca z rodzicami, pedagogiem, psychologiem oraz innymi podmiotami wspomagającymi szkołę. Analiza nieobecności, Współpraca w ramach działających Zespołów Wychowawczych. i obowiązujących norm społecznych zaniedbania w nauce, zachowania uczniów. Określanie potrzeb Pomoc w budowaniu tożsamości poprzez określanie: Kim chcę być? Co wiem o sobie (samoocena)? Wartości i autorytetów, odniesienie się do Zagrożenia demoralizacją subkultury młodzieżowe Niebezpieczeństwa czyhające w wirtualnym świecie Sposoby radzenia sobie ze stresem i porażką konsumpcyjnego modelu życia; Przedstawianie skutków przynależenia do subkultur młodzieżowych o charakterze przestępczym i zagrożonych demoralizacją: pseudokibice Przedstawienie zagrożeń występujących w klubach młodzieżowych, dyskotekach: narkotyki, alkohol, dopalacze, tabletki gwałtu. Przedstawienie zagrożeń związanych z korzystaniem z komputera: - cyberprzemoc (flaming, mobbing elektroniczny, oczernianie, slam books, podszywanie się, ostracyzm, cybernękanie) - zagrożenia we wiadomościach email (phishing, ujawnianie danych osobowych; - pobieranie plików (P2P) - groźne oprogramowanie (spyware, adware) - niebezpieczne grupy dyskusyjne - hakerzy wirusy, konie trojańskie, - trolling Wychowawca, nauczyciel WDŻR Wychowawca, nauczyciel informatyki, pedagog szkolny Korzystanie z filmoteki Filmy i książki pochodzące z zasobów szkolnych
Zadania Sposoby realizacji Termin realizacji Uwagi Klasa III Sposoby radzenia sobie ze stresem i porażką, rozwiązywanie konfliktów w rodzinie Korzystanie z filmoteki Filmy i książki pochodzące z zasobów szkolnych Propagowanie zdrowego stylu życia Określanie celów edukacyjnych ucznia Komunikowanie się i autoprezentacja Wskazywanie dojrzałych zachowań Rozwój emocjonalny i fizyczny poprzez sztukę i sport Wskazywanie możliwości unikania zagrożeń związanych z używaniem środków zmieniających świadomość oraz sposobów radzenia sobie z presją grupy i otoczenia. Informacja o zagrożeniach dla zdrowia wynikających z używania alkoholu, palenia papierosów oraz zażywania leków i narkotyków jak również tzw. dopalaczy. Pomoc osobom uzależnionym i współuzależnionym. Scenariusze w zasobach szkolnych, nauczyciele biologii. Pomoc w odkrywaniu: Uczestnictwo w targach uzdolnień i talentów ucznia, edukacyjnych drogi edukacyjnej (wybór szkoły) Kształtowanie umiejętności publicznych wystąpień Nauczyciel preorientacji zawodowej Wspieranie ucznia w przygotowaniu do egzaminu po Nauczyciele przedmiotów gimnazjum. Korygowanie negatywnych zachowań. egzaminacyjnych, Współpraca z rodzicami, pedagogiem, psychologiem oraz wychowawcy innymi podmiotami wspomagającymi szkołę. Analiza nieobecności, zaniedbania w nauce, zachowania uczniów. Przedstawianie uczniom najważniejszych i najciekawszych dokonań ludzkości w dziedzinie kultury sztuki. Rozwój fizyczny człowieka. Nauczyciel muzyki i plastyki, nauczyciel wychowania fizycznego