1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Metody diagnozy inwentarze osobowości 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Methods of diagnosis - personality inventories 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej, Zakład Psychologii Klinicznej i Zdrowia, Zakład Psychologii Rozwoju. 4. Kod przedmiotu/modułu 5. Rodzaj przedmiotu obowiązkowy 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów III 9. Semestr (zimowy lub letni), zimowy 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: warsztaty, 30 godzin 11. Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia MMPI : Olga Bąk, dr, Alina Żurek, dr, Małgorzata Kaczmarek, mgr NEO-PI-R: Tomasz Frąckowiak, dr, Zbigniew Łoś, dr, Ewa Okręglicka- Forysiak, mgr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu 1. podstawy wiedzy z zakresu psychometrii 2. podstawy wiedzy na temat procesu diagnozy psychologicznej 3. podstawy wiedzy z zakresu etyki zawodu psychologa 1
13. Cele przedmiotu C1 Uwrażliwienie na etyczne aspekty stosowania metod diagnozy psychologicznej C2 Dostarczenie wiedzy na temat danej metody diagnozy (podstawy teoretyczne, zasady prowadzenia badania, zasady obliczania, opisu i interpretacji wyników) C3 Kształtowanie umiejętności samodzielnego, krytycznego studiowania instrukcji do testu C4 Kształtowanie umiejętności obliczania, opisywania i interpretowania wyników C5 Kształtowanie umiejętności wykorzystania wiedzy z zakresu psychometrii w obliczaniu, opisie i interpretacji wyników C6 Zapoznanie z zasadami przygotowania pisemnego raportu/opinii z badania C7 Kształtowanie kompetencji społecznych w zakresie: pracy w małych grupach oraz dyskutowania o zagadnieniach związanych z diagnozą opartą o badania testowe C8 Uświadomienie znaczenia samorozwoju i kompetencji zawodowych psychologa w procesie diagnozy C9 C10 C11 C12 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Zna podstawy teoretyczne i zakres stosowania danego testu w diagnozie psychologicznej. EK_W_02 Zna zasady prowadzenia badania danym testem. EK_W_03 Zna zasady obliczania i interpretacji wyników. EK_W_04 Zna zasady przygotowania pisemnego raportu/opinii z badania danym testem. EK_W_05. EK_U_01 Potrafi zaplanować i przeprowadzić badanie danym testem. EK_U_02 Posiada umiejętność obliczania, opisywania i interpretowania uzyskanych wyników EK_U_03 Potrafi krytycznie K_W03 K_W09 K_W08, K_W09 K_W09. K_U03 K_U03, K_U05 K_U08 2
analizować i wykorzystywać informacje zawarte w instrukcji do testu. EK_U_04. EK_U_05. EK_K_01 Współpracuje w małych grupach; potrafi dyskutować na forum grupy o zagadnieniach związanych z diagnozą opartą o badania testowe. EK_K_02 Zachowuje etyczną postawę w odniesieniu do posługiwania się testami w diagnozie psychologicznej. EK_K_03 Jest przygotowany do samorozwoju, zwiększania kompetencji profesjonalnych w odniesieniu do diagnostyki psychologicznej oraz do podejmowania odpowiedzialnej, etycznej aktywności zawodowej. EK_K_04. EK_K_05. K_K07 K_K03 K_K01, K_K03 15. Treści programowe 1. Samoopisowe inwentarze osobowości jako narzędzia pomiaru cech emocjonalnych, motywacyjnych i interpersonalnych. Różne podejścia przy konstruowaniu testów osobowości (odpowiedniość treściowa, kryteria empiryczne, analiza czynnikowa, teorie osobowości). Wiarygodność wyników uzyskanych za pomocą inwentarzy osobowości. Treść pytań (samoopis, bodziec, komunikacja), układ pytań (losowy, regularny czy celowy). Format odpowiedzi. Formy inwentarzy równoległe lub dostosowane do wieku badanych. 2. Badanie diagnostyczne jako komunikacja: osoba badana, badający, warunki badania, obserwacja zachowań pozatestowych. Postawy badanego wobec testu i tendencyjność odpowiedzi. Norma statystyczna i jej konsekwencje. Etapy procesu diagnostycznego. Obliczanie wyników i stosowanie norm. Typowe błędy popełniane przy obróbce arkuszy odpowiedzi. Sporządzanie psychogramu. Przechowywanie dokumentacji. Zagadnienie wiarygodności badania. Zachowania testowe i pozatestowe jako przedmiot interpretacji. Prawa osób badanych: zgody na badanie, informacji o wynikach, zachowania tajemnicy, prywatności. 3. Na przykładzie NEO-PI-R i 16PFQ Cattella: Związek między teorią osobowości a konstruowaniem kwestionariusza. Właściwości psychometryczne skal (rzetelność, trafność, błąd pomiaru). Interkorelacje skal, korelacje ze skalami innych kwestionariuszy. Problem relacji między skalami a czynnikami drugiego stopnia. 3
Problemy adaptacji kulturowej i wprowadzania modyfikacji. 4. Inwentarz Osobowości NEO-PI-R. Założenia Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości, procedura tworzenia NEO-PI-R. Psychologiczny sens poszczególnych czynników i ich składników; obliczanie wyników, sporządzanie psychogramu i interpretacja. Schemat interpretacji wielowymiarowych inwentarzy osobowości wg Gougha. Synteza informacji z poszczególnych czynników i ich konfiguracji (interpretacja jakościowa). Praktyczne ćwiczenia interpretacji praca w małych grupach. Wyjaśnianie psychologiczne. Zastosowanie NEO- PI-R w różnych obszarach psychologii. Sprawdzian wiedzy i umiejętności. 5. Kwestionariuszowe metody diagnostyczne w psychologii klinicznej na przykładzie MMPI. Historia testu, aktualny status testu MMPI-2 w Polsce, porównanie z wersją MMPI, formy testu, konstrukcja, przeznaczenie, zasady przeprowadzania badania, arkusz zapisu, podstawowe zasady obliczania wyników, normy. Ćwiczenia praktyczne w zakresie obliczania wyników i korzystania z norm. 6. Ogólne zasady oceny trafności wyników badania testem MMPI-2: skale kontrolne (miary niespójności, miary częstości odpowiedzi i miary obronności), zasady wnioskowania o trafności. 7. Charakterystyka skal klinicznych testu MMPI. 8. Ogólne zasady opisu i interpretacji wyników badania testem MMPI. Sprawdzian wiedzy i umiejętności. 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Anastasi A. Urbina S. (1999). Testy psychologiczne (s. 448-493, 670-691). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP 2. Butcher J.N., Graham J.R. i in. (2012). Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości. MMPI-2. Podręcznik stosowania, oceny i interpretacji. Wersja zrewidowana. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP 3. Siuta J. (2006). Inwentarz Osobowości NEO-PI-R. Adaptacja polska. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP 4. Siuta J. (2009). Diagnoza Osobowości. Inwentarz Osobowości NEO- PI-R w teorii i praktyce. r. 6 i 10. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP 5. Zawadzki B. (2006). Kwestionariusz jako metoda badania osobowości, w: Kwestionariusze osobowości. Strategie i procedura konstruowania (s. 13-75). Warszawa: Wydawnictwo Scholar Uzupełniająca: 1. Cervone D., Pervin L.A. (2011), Teorie cechowe: pięcioczynnikowy model osobowości. W: Osobowość. Teoria i badania (r. 8: s. 313-362). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2. Kaplan H.I., Sadock B.J. (1998). Psychiatria kliniczna. Wrocław: Urban & Partner 3. Łoś Z. (2002). Wymiary osobowości w ujęciu Cattella a model Wielkiej Piątki. Dlaczego nie siódemki? (maszynopis w czytelni) 4
4. Matkowski M. (1992). MMPI: badanie opracowanie interpretacja. Poznań: Pracownia Terapii i Rozwoju Osobowości 5. Sanocki W. (1986). Kwestionariusze osobowości w psychologii. Warszawa: PWN 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład:. - wykład fakultatywny:. - ćwiczenia:. - laboratorium:. - konwersatorium:. - warsztat: student uzyskuje ocenę z każdego bloku zajęć (NEO-PI-R i MMPI-2) na podstawie sprawdzianów wiedzy i umiejętności zawierających pytania otwarte oraz opis i analizę wyników testowych. Do indeksu wpisywana jest średnia ważona ocena pochodząca z obu bloków zajęć - zajęcia fakultatywne:. - inne:. 18. Język wykładowy język polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - wykład fakultatywny:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat: 30 godzin - zajęcia fakultatywne:. godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć:. godzin - opracowanie wyników: 20 godzin - czytanie wskazanej literatury: 20 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 30 godzin 70 godzin Suma godzin 100 godzin 5
Liczba punktów ECTS 4 6