SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU

Transkrypt

1 1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Etyka zawodu psychologa 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Ethics Issues in Psychology 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Metodologii Badań Psychologicznych 4. Kod przedmiotu/modułu 5. Rodzaj przedmiotu obowiązkowy 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów II 9. Semestr (zimowy lub letni), zimowy 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: wykład, 30 godzin 11. Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia prof. dr hab. Władysław Jacek Paluchowski 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu brak 13. Cele przedmiotu C1 Przedstawienie wiedzy na temat systemów normatywnych (etyki zawodowej) w odniesieniu do badawczych, diagnostycznych i 1

2 terapeutycznych działań psychologa. [CP] C2 Ukształtowanie umiejętności posługiwania się systemami normatywnymi w odniesieniu do badawczych, diagnostycznych i terapeutycznych działań psychologa. [CP] C3 Uwrażliwienie na to, aby swoim postępowaniem nie narazić danej osoby, czy grupy na utratę godności. [CP] C4 Uwrażliwienie na te obszary własnej działalności badawczej i praktycznej, które mogą nieść potencjalne zagrożenia dla klientów psychologa oraz innych osób. [CP] C5 Ukształtowanie umiejętności przekładania zaleceń i zakazów, formułowanych w kodeksach etycznych, na język profesjonalnych działań. [CP] C6 Ukształtowanie umiejętności przekładania zaleceń i zakazów, formułowanych w kodeksie dobrych obyczajów w nauce na język profesjonalnych działań. [CP] C7 Uwrażliwienie na konflikt interesów i sposoby jego rozpoznania. [CP] C8 Ukształtowanie umiejętności samodzielnego i krytycznego uzupełniania wiedzy i umiejętności. [CP] C9 Uwrażliwienie na znaczenie zachowywania się w sposób profesjonalny i etyczny oraz umiejętności aktywnego propagowania takich postaw. [CP] C10 Uwrażliwienie na próby deprecjonowania zawodu psychologa. Rozumienie wagi działań na rzecz zwiększenia zaufania społeczeństwa do psychologicznych praktyk diagnostycznych, eksperckich i pomocowych. [CP] C11 C Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Zna podstawowe teorie etyczne EK_W_02 Zna relacje zachodzące między normami ogólnymi i normami szczegółowymi. K_W12 EK_W_03 Zna źródła moralnej powinności działania. EK_W_04 Wie, iż nieetyczne są takie nadużycia w nauce jak: plagiat, czy fałszowanie wyników badań. EK_W_05 Zna zasady regulujące od strony etycznej jego postępowanie 2

3 wobec osób uczestniczących w badaniu. EK_W_06 Jako badacz i diagnosta, zna kryteria metodologiczne i psychometryczne, służące do określania wartości narzędzi diagnostycznych. EK_W_07 Zna paradygmat diagnozy opartej na dowodach empirycznych. EK_W_08 W swojej działalności pomocowej (w szczególności psychoterapeutycznej) odwołuje się do wiedzy o sprawdzonych empirycznie teoriach psychologicznych i takich metodach. EK_W_09 Zna Kodeks etycznozawodowy PTP oraz inne kodeksy zawodowe, regulujące od strony etycznej działalność profesjonalną psychologów. EK_U_01 Umie posłużyć się w celu zrozumienia ograniczeń swojej działalności profesjonalnej podstawowymi teoriami etyki ogólnej.. EK_U_02 Potrafi ocenić, czy dane badania naukowe lub postępowania praktyczne (diagnostyczne, eksperckie i pomocowe) nie naruszają godności człowieka i respektują podstawowe zasady: świadomej zgody na udział w badaniach oraz postępowaniach praktycznych prowadzonych przez psychologa, poufności, prywatności i (czasami) anonimowości. K_U10. EK_U_03 Potrafi rozpoznać i unika w swojej działalności konfliktu interesów. EK_U_04 Propaguje na forum publicznym wyłącznie metody mające zaplecze teoretyczne i mocne dowody empiryczne. EK_U_05 Umie przełożyć język dyrektyw etycznych na język praktycznych działań. EK_U_06 Propaguje, w swoim środowisku zawodowym, działalność zgodną z zasadami etycznymi. EK_K_01 Posługuje się językiem teorii etycznych w wyjaśnianiu społeczeństwu osobliwości zawodu psychologa pojmowanego jako zawód zaufania publicznego. EK_K_02 Potrafi przekonać potencjalnych K_K01 K_K03 K_K07. 3

4 zamawiających i odbiorców jego usług (badawczych i praktycznych) o konieczności respektowania zasady nadrzędności etyczności postępowania profesjonalnego nad jego skutecznością czy realizacją własnego interesu. EK_K_03 W trakcie występowania na forum publicznym odwołuje się do wiedzy naukowej. EK_K_04 Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role. EK_K_05 Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania. EK_K_06 Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu. EK_K_07 Potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny 15. Treści programowe 1. Podstawowe systemy etyczne. Człowiek jako wartość. Imperatyw kategoryczny. Dylemat etyczny. Etyka deontologiczna. Kodeksy a etyka. Etyka zawodowa. 2. Kodeksy etyczne: ich struktura i treść. Podstawowe wymagania wobec kodeksów. Struktura kodeksów. Przysięga Hipokratesa. Tradycyjne kodeksy etyczne. Współczesne kodeksy etyczne. Kodeks etyczny a prawo. Zakres kodeksu. Celowość istnienia kodeksów. Przestrzeganie kodeksów. Naruszanie kodeksu. 3. Zasady etyczne psychologów wg APA. Zasada kompetencji. Zasada prawości. Zasada odpowiedzialności naukowej i zawodowej. Zasada szacunku do praw i godności ludzi. Zasada troski o dobro innych. Zasada społecznej odpowiedzialności. Etyka zawodowa psychologów w świetle kodeksów etycznych. Podstawowe zasady działalności zawodowej psychologa. Prawa podstawowe. Godność. Autonomia. Intymność. Poufność. 4. Opinia społeczna na temat zawodów zaufania publicznego. Spontaniczne skojarzenia z określeniem zawód zaufania publicznego. Cechy zawodu zaufania społecznego. Konflikt interesów. 5. Etyka pracownika nauki. Etyczne badania naukowe. Etyczne badania społeczne. Typowe naukowe przestępstwa. Dobra praktyka naukowa. Podstawowe aspekty dobrej praktyki naukowej. Etyka w kształceniu kadr. Dokumentowanie badań. Autorstwo i współautorstwo. Prawo autorskie i cytowanie. Etyka postępowania wobec osób badanych. Metodologiczna wartość badań. Dekalog etycznego badacza. Wyważanie zysków i kosztów badań. Zgoda pozornie dobrowolna. 4

5 6. Pracownik nauki jako nauczyciel. Psycholog jako nauczyciel. 7. Standardy dotyczące warunków badania diagnostycznego. Zasady doboru technik diagnostycznych. Dostęp do narzędzi. Ograniczenia dystrybucji. Testy a prawo autorskie. Kompetencje do badania testami. Oczywiste zasady psychodiagnostyki. Dokumentacja diagnozy. Tajemnica zawodowa. Udostępnianie danych zebranych w procesie diagnostycznym. Komunikowanie. Podstawowe zasady opracowywania opinii. Wpływ opinii wydawanych przez psychologów. Jawność opinii. 8. Zgoda na podjęcie działań psychologicznych. Etyka psychoterapeuty. Ryzyka osoby wspomaganej. Pomoc psychologiczna a wartości. Dziecko jako klient. Forma pomocy a wartości. Pomoc psychologiczna definicja. Relacja pomagania. Specyfika sytuacji pomagania. Etyczne problemy pomagania. Podstawowa zasada zawarcie kontraktu. Kontrakt - uwagi krytyczne. Zakończenie psychoterapii. Ingerowania w życie klienta. 9. Powściągliwość w kontaktach. Kontakty seksualne. Praca z ciałem. Krytyka terapii Jeffrey a Massona. Uczenie diagnozy. Problemy diagnozy studenckiej. Komercyjne działania psychologów. Dylematy komercjalizacji. Zasady reklamy usług psychologicznych. Zasady wypowiedzi w mediach. 10.Czasopismo udostępniające metody diagnostyczne osobom nieuprawnionym. Z psychologią w tytule... czyli o (pseudo)kształceniu psychologów. Czy psychologom potrzeba kodeksu? Jak uprawiać etykę? Jak propagować etykę? 11.Dyskusja problemów etycznych. Konsultacja propozycji przypadków do analizy (konsultacja pracy zaliczeniowej) Zalecana literatura Obowiązkowa: Brzezińska A., Appelt K. (2000). Tożsamość zawodowa psychologa. W: J. Brzeziński, M Toeplitz-Winiewska (red.). Etyczne dylematy psychologii.(s ). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. 2. Brzeziński J. (2011). Jakiej psychologii (i psychologów) potrzebuje społeczeństwo? Roczniki Psychologiczne, 14(2), Brzeziński J. (2000). Problemy etyczne badań naukowych i diagnostycznych. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 1: Podstawy psychologii (s ). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 4. Brzeziński J., Poznaniak W. (red). (1992). Etyczne problemy działalności badawczej i praktycznej psychologów. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. 5. Brzeziński, J. Chyrowicz, B., Toeplitz-Winiewska, M., Poznaniak, W. (2008). Etyka zawodu psychologa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 6. Jaworowska A. (2000). Dostęp do testów psychologicznych i kompetencje zawodowe ich użytkowników. W: J. Brzeziński, M. Toeplitz-Winiewska (red.). Etyczne dylematy psychologii. (s ). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. 7. Kowalik, S. (2011). O reputacji psychologii i psychologów. Roczniki Psychologiczne, 14(2), Margasiński, A., Prabucka, D. (red.) (2004). Etyka, psychologia, psychoterapia. Kraków: Areus. 9. Polskie Towarzystwo Psychologiczne (2000). Kodeks etyczno-zawodowy 5

6 psychologa. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. (t. 3). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 10. Szostek, A. (2011). Psychologia i etyka: postulaty słuszne i trudne. Roczniki Psychologiczne, 14(2), Toeplitz-Winiewska M. (red.). (2000). Etyczne aspekty uprawiania zawodu psychologa. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. (t. 3). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.) Uzupełniająca: Materiały zamieszczone na stronie WWW przedmiotu ( 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: zaliczenie na podstawie rozwiązanie zadania problemu w formie przedstawionej pracy pisemnej - wykład fakultatywny:. - ćwiczenia:. - laboratorium:. - konwersatorium:. - warsztat:. - zajęcia fakultatywne:. - inne:. 18. Język wykładowy 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład: 30 godzin - wykład fakultatywny:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat:. godzin - zajęcia fakultatywne:. godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć:. godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 10 godzin - napisanie raportu z zajęć: 10 godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium:. godzin 20 godzin 6

7 Suma godzin 50 godzin Liczba punktów ECTS 2 7