LABORATORIUM Z PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN

Podobne dokumenty
f 4,3 m l 20 m 4 f l x x 2 y x l 2 4 4,3 20 x x ,86 x 0,043 x 2 y x 4 f l 2 x l 2 4 4, x dy dx tg y x ,86 0,086 x

Zadanie 2. Dany jest szereg rozdzielczy przedziałowy, wyznaczyć następujące miary: wariancja, odchylenie standardowe

Markowa. ZałoŜenia schematu Gaussa-

POLITECHNIKA ŚLĄSKA W GLIWICACH WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA i ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN i URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH.

Weryfikacja hipotez dla wielu populacji

I..ROZWIĄZANIE DANEGO RUSZTU BELKOWEGO OD DANEGO OBCIĄŻENIA

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4

Metody badań kamienia naturalnego: Oznaczanie współczynnika nasiąkliwości kapilarnej

Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4

Załącznik: 1 Obliczenia przepływów maksymalnych o zadanym prawdopodobieństwie metodą Stachy i Fal

Nieparametryczne Testy Istotności

SZACOWANIE NIEPEWNOŚCI POMIARU METODĄ PROPAGACJI ROZKŁADÓW

3 BADANIE WYDAJNOŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ. 1. Wprowadzenie

Współczynnik przenikania ciepła U v. 4.00

Blok 7: Zasada zachowania energii mechanicznej. Zderzenia

1. Wstępna geometria skrzyżowania (wariant 1a)

WYZNACZANIE OBROTOWO-SYMETRYCZNEJ BRYŁY FOTOMETRYCZNEJ

1. SPRAWDZENIE WYSTEPOWANIA RYZYKA KONDENSACJI POWIERZCHNIOWEJ ORAZ KONDENSACJI MIĘDZYWARSTWOWEJ W ŚCIANIE ZEWNĘTRZNEJ

Pomiar mocy i energii

WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA LEPKOŚCI CIECZY METODĄ STOKESA

Projekt 6 6. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH CAŁKOWANIE NUMERYCZNE

T.1. ZASADY OPRACOWANIA SPRAWOZDANIA

1. Wstęp. Grupa: Elektrotechnika, wersja z dn Studia stacjonarne, II stopień, sem.1 Laboratorium Techniki Świetlnej

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 WERYFIKACJA HIPOTEZ NIEPARAMETRYCZNYCH

W praktyce często zdarza się, że wyniki obu prób możemy traktować jako. wyniki pomiarów na tym samym elemencie populacji np.

STATYSTYCZNA ANALIZA WYNIKÓW POMIARÓW

KURS STATYSTYKA. Lekcja 6 Regresja i linie regresji ZADANIE DOMOWE. Strona 1

SPRĘŻYNA DO RUCHU HARMONICZNEGO V 6 74

1. OKREŚLENIE PARAMETRÓW GEOTECHNICZNYCH

Dla dzielnej X (dividend) i dzielnika D 0 (divisor) liczby Q oraz R takie, Ŝe

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego

ZADANIE METEO ANALIZA PARAMETRÓW METEOROLOGICZNYCH

Analiza częstościowa sprzęgła o regulowanej podatności skrętnej

Diagnostyka układów kombinacyjnych

1. Wstęp. Grupa: Elektrotechnika, wersja z dn Studia stacjonarne, II stopień, sem.1 Laboratorium Techniki Świetlnej

Zmiany zagęszczenia i osiadania gruntu niespoistego wywołane obciążeniem statycznym od fundamentu bezpośredniego

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA ĆWICZENIA LABORATORYJNE Z FIZYKI. SPRAWOZDANIE Z PRACY LABORATORYJNEJ nr 0. Badanie rozkładu rzutu śnieżkami do celu

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA ĆWICZENIA LABORATORYJNE Z FIZYKI. SPRAWOZDANIE Z PRACY LABORATORYJNEJ nr 0. Badanie rozkładu rzutu śnieżkami do celu

KINEMATYKA MANIPULATORÓW

KO OF Szczecin:

ZAJĘCIA 3. Pozycyjne miary dyspersji, miary asymetrii, spłaszczenia i koncentracji

INSTYTUT LABORATORIUM ZAKŁAD TEORII KONSTRUKCJ Z TEORII MECHANIZMÓW I MASZYN MANIPULATORÓW MECHANIZMÓW I MASZYN

Obliczanie średniej, odchylenia standardowego i mediany oraz kwartyli w szeregu szczegółowym i rozdzielczym?

Wytrzymałość Materiałów

PRÓBA ANALIZY AUKCJI Z RÓśNYMI ROZKŁADAMI WYCEN WSTĘP

STATECZNOŚĆ SKARP. α - kąt nachylenia skarpy [ o ], φ - kąt tarcia wewnętrznego gruntu [ o ],

Grupa: Elektrotechnika, wersja z dn Studia stacjonarne, II stopień, sem.1 Laboratorium Techniki Świetlnej

Definicje ogólne

Rachunek niepewności pomiaru opracowanie danych pomiarowych

Bryła fotometryczna i krzywa światłości.

65120/ / / /200

) będą niezależnymi zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie normalnym z następującymi parametrami: nieznaną wartością 1 4

Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne

ĆWICZENIE 1 CHARAKTERYSTYKI STATYCZNE DIOD P-N

1. Wykres momentów zginających M(x) oraz sił poprzecznych Q(x) Rys2.

Za: Stanisław Latoś, Niwelacja trygonometryczna, [w:] Ćwiczenia z geodezji II [red.] J. Beluch

Ćw. 1. Wyznaczanie wartości średniego statycznego współczynnika tarcia i sprawności mechanizmu śrubowego.

Przykład 4.1. Belka dwukrotnie statycznie niewyznaczalna o stałej sztywności zginania

WYZNACZANIE OBROTOWO-SYMETRYCZNEJ BRYŁY FOTOMETRYCZNEJ

Studia stacjonarne, II stopień, sem.1 Laboratorium Techniki Świetlnej

Charakterystyka statyczna diody półprzewodnikowej w przybliŝeniu pierwszego stopnia jest opisywana funkcją

Testy statystyczne teoria

= σ σ. 5. CML Capital Market Line, Rynkowa Linia Kapitału

Analiza danych OGÓLNY SCHEMAT. Dane treningowe (znana decyzja) Klasyfikator. Dane testowe (znana decyzja)

ĆWICZENIE NR 2 Badanie jakości betonu w konstrukcji metodą ultradźwiękową

MIĘDZYNARODOWE UNORMOWANIA WYRAśANIA ANIA NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH

CEL PRACY ZAKRES PRACY

ZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI

SPRAWDZANIE PRAWA MALUSA

Funkcje i charakterystyki zmiennych losowych

I. Elementy analizy matematycznej

2 PRAKTYCZNA REALIZACJA PRZEMIANY ADIABATYCZNEJ. 2.1 Wprowadzenie

Laboratorium ochrony danych

MECHANIKA 2 MOMENT BEZWŁADNOŚCI. Wykład Nr 10. Prowadzący: dr Krzysztof Polko

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 2(88)/2012

MATEMATYKA Przed próbną maturą. Sprawdzian 3. (poziom podstawowy) Rozwiązania zadań

EDOMETRYCZNE MODUŁY ŚCISLIWOŚCI GRUNTU

± Δ. Podstawowe pojęcia procesu pomiarowego. x rzeczywiste. Określenie jakości poznania rzeczywistości

ĆWICZENIE NR 2 BADANIA OBWODÓW RLC PRĄDU HARMONICZNEGO

Materiały do laboratorium Projektowanie w systemach CAD-CAM-CAE. 1. Wprowadzenie do metody elementów skończonych

Natalia Nehrebecka. Dariusz Szymański

SZEREGOWY SYSTEM HYDRAULICZNY

SYMULACJA KOMPUTEROWA NAPRĘŻEŃ DYNAMICZNYCH WE WRĘGACH MASOWCA NA FALI NIEREGULARNEJ

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA RÓŻNICOWEGO

Przypomnienie: wykłady i zadania kursu były zaczerpnięte z podręczników: Model statystyczny Format danych

Zastosowanie technik sztucznej inteligencji w analizie odwrotnej

Zaawansowane metody numeryczne Komputerowa analiza zagadnień różniczkowych 1. Układy równań liniowych

MATEMATYKA POZIOM ROZSZERZONY Kryteria oceniania odpowiedzi. Arkusz A II. Strona 1 z 5

Analiza rodzajów skutków i krytyczności uszkodzeń FMECA/FMEA według MIL STD A


WYZNACZENIE CHARAKTERYSTYK DYNAMICZNYCH PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH

Koła stożkowe o zębach skośnych i krzywoliniowych oraz odpowiadające im zastępcze koła walcowe wytrzymałościowo równoważne

1. CEL ĆWICZENIA 2. WPROWADZENIE

PROJEKTOWANIE I BUDOWA

SPRAWOZDANIE. a) Podaj rodzaj i oznaczenie zastosowanej głowicy.. Zakres obserwacji

1.7. PROSTE ROZCIĄGANIE

Badanie współzaleŝności dwóch cech ilościowych X i Y. Analiza korelacji prostej. Badanie zaleŝności dwóch cech ilościowych. Analiza regresji prostej

Badanie współzależności dwóch cech ilościowych X i Y. Analiza korelacji prostej

6. ROŻNICE MIĘDZY OBSERWACJAMI STATYSTYCZNYMI RUCHU KOLEJOWEGO A SAMOCHODOWEGO

KRZYWA BÉZIERA TWORZENIE I WIZUALIZACJA KRZYWYCH PARAMETRYCZNYCH NA PRZYKŁADZIE KRZYWEJ BÉZIERA

Transkrypt:

LABORATORIUM Z PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN ĆWICZENIE NR 3 WYZNACZANIE NIEOGRANICZONEJ WYTRZYMAŁOŚCI PODSTAWY ZĘBA NA ZMĘCZENIE DLA NAPRĘśEŃ GNĄCYCH l. Cel ćwczena a) Zapoznane ę z etodą wyznaczana neogranczonej wytrzyałośc podtawy zęba na zęczene dla napręŝeń gnących na tanowku ocy zaknętej; l b) Wyznaczene rodzny krzywych zęczenowych oraz wartośc neogranczonej wytrzyałośc podtawy zęba na zęczene dla napręŝeń gnących l dla prawdopodobeńtwa znzczena P % (wg dwóch etod).. Wprowadzene Podtawowy paraetre koneczny do przeprowadzena oblczeń prawdzających wytrzyałość zęczenową podtawy zęba na złaane wg PN-ISO 33/3 jet dopuzczalne napręŝene u podtawy zęba Pl dla zakreu neogranczonej wytrzyałośc zęczenowej dla prawdopodobeńtwa uzkodzena P % (czae dopuzczalne napręŝene u podtawy zęba PN dla zakreu ogranczonej wytrzyałośc zęczenowej dla prawdopodobeńtwa uzkodzena P % ). Dopuzczalne napręŝena u podtawy zęba Pl PN odpowedno dla zakreu neogranczonej ogranczonej wytrzyałośc na zęczene wyznacza ę dla danej neogranczonej wytrzyałośc podtawy zęba na zęczene dla napręŝeń gnących ę l. Wg PN-ISO 33 wartoścą l jet oblczenowe napręŝene zgnające u podtawy zęba, jake oŝe przeneść aterał bez złaana zęba przez co najnej N l 3 0 bazowej lczby cykl obcąŝena przy zgnanu odzerowo tętnący (ry. ). Dopuzczalne napręŝena Pl PN oblcza ę ze wzorów []: l Y ST Pl Y δrelt Y RrelT Y X () S n gdze: 3 0 PN Pl () N l - neogranczona wytrzyałość zęczenowa podtawy zęba, tj. granczna wartość trwale przenozonego ejcowego tętnącego napręŝena gnącego u podtawy zęba przy N l cykl (wyznaczona dośwadczalne wg nnejzego ćwczena), Y ST - wpółczynnk korekcj napręŝeń, S n - nalny wyagany wpółczynnk bezpeczeńtwa ze względu na wytrzyałość podtawy zęba, Y δ relt - względny wpółczynnk wraŝlwośc na dzałane karbu, Y RrelT - względny wpółczynnk tanu powerzchn oblczanego koła w odneenu do wyarów

kół-próbek, Y X - wpółczynnk welkośc koła zębatego, N - lczba cykl obcąŝena w zakree ogranczonej wytrzyałośc na zęczene odpowadająca napręŝenu, - wpółczynnk kerunkowy pochylonej częśc wykreu Wöhlera we wpółrzędnych logarytcznych - tg α (z wykreu). Ry.. Zakrey wytrzyałośc tatycznej ( N < N S ) zęczenowej (ogranczonej ( N S N < N l ) neogranczonej ( N )) podtawy zęba N l Znając wartość dopuzczalnego napręŝena u podtawy zęba Pl oraz wpółczynnka kerunkowego oŝna wyznaczyć takŝe dopuzczalne napręŝene dla zakreu wytrzyałośc tatycznej PS (ry. ). Np. dla tal nawęglanych, węgloazotowanych lub tylko hartowanych powerzchnowo, azotowanych, Ŝelw ferodalnych Ŝelw zarych dla zakreu ogranczonej wytrzyałośc na zęczene N S 0 < N N l 3 0 dopuzczalne napręŝene dla zakreu wytrzyałośc tatycznej PS oblcza ę ze wzoru ctg α N lg N l S lg PS Pl 0,87 lg PS Pl, (3) gdze N l - teoretyczna granczna lczba cykl, wg PN-ISO N S - lczba cykl odpowadająca napręŝenu PS. N 0 l 3, Nora PN-ISO 33/ dopuzcza klka róŝnych poobów wyznaczana neogranczonej wytrzyałośc zęczenowej w zaleŝnośc od wybranej etody oblczana wytrzyałośc zębów kół zębatych. I tak dla najdokładnejzej etody A koneczne jet wyznaczene wykreu Wöhlera z badań rzeczywtych par kół zębatych w rzeczywtych warunkach ekploatacyjnych. Natępna etoda B toowana jet dla dokładnejzych oblczeń, węc wyaga ona takŝe danych wytrzyałoścowych uzykanych z badań kół-próbek na pecjalnych tanowkach ocy zaknętej lub w otatecznośc na pulatorach. Dla pozotałych nej dokładnych etod C D

wytarczają wartośc neogranczonej wytrzyałośc na zęczene uzykane z badana płakch próbek z karbe lub bez karbu (gładkch) przy zgnanu tętnący. Itneje bardzo duŝo etod wyznaczana wykreu zęczenowego Wöhlera dla próbek lub rzeczywtych eleentów azyn. Ogólne oŝna je podzelć na badana przypezone (np. Locat), tandardowe (klayczne) pełne (tatytyczne). Badana przypezone pozwalają na wyznaczene krzywej zęczenowej wartośc neogranczonej wytrzyałośc z nejzą lub wękzą dokładnoścą w tounkowo krótk czae. Badane tandardowe uoŝlwa określene krzywej zęczenowej oraz grancy wytrzyałośc tylko dla prawdopodobeńtwa znzczena zęczenowego równego 0%. Wykorzytując natoat wynk pełnych badań zęczenowych oŝna wyznaczyć rodznę krzywych zęczenowych oraz wartośc neogranczonej wytrzyałośc na zęczene lp dla dowolnego prawdopodobeńtwa znzczena P, odchylene tandardowe neogranczonej wytrzyałośc S l, średną wartość lg N oraz odchylene tandardowe logarytu trwałośc na dowolny pozoe napręŝeń wraz z funkcją rozkładu wytrzyałośc neogranczonej lub trwałośc na dowolny pozoe napręŝeń. W zaleŝnośc od wyagań co do jakośc danych dla aterału na koła zębate oŝna wybrać dowolną etodę badań, przy czy projekt PN-ISO 33/ klayfkuje wzytke aterały wg trzech topn jakośc: ML, MQ ME (najnŝza, średna najwyŝza). Do oblczeń prawdzających wytrzyałość przekładn zębatych zalecana jet etoda B, tak węc w nnejzy ćwczenu wyznaczene wytrzyałośc zęczenowej przeprowadza ę dla kół-próbek na tanowku ocy zaknętej (ry. ). Nora PN-ISO 33/ przewduje natępujące tandardowe wyary koła-próbk tandardowe warunk robocze: oduł 3 ( Y ), przyjęto 3, kąt pochylena ln zęba β 0 ( Y β ), zary odneena wg ISO 3 zerokość weńca X b 0 0, przyjęto b 8, klaa dokładnośc wykonana: do 7 wg ISO 38 (PN-79/M-88), przyjęto klaę, wpółczynnk korekcj napręŝeń Y ST, paraetr karbu q, (Y relt ) ST δ, wyokość chropowatośc przy podtawe zęba Rz 0 µ ( RRrelT ), wpółczynnk obcąŝena K A K K β α. l 3

Ry.. Scheat tanowka badawczego (ocy zaknętej) -przekładna badana, -przekładna zaykająca, 3-wałk krętne, -wałek wejścowy, -przęgło napnające, -koła-próbk badane W tanowku ocy zaknętej włanej kontrukcj zatoowano odległość o a 00, dzęk czeu jet ono takŝe wykorzytywane do badana wytrzyałośc boku zęba na zęczene tykowe (pttng) Hl. Pozotałe paraetry kół-próbek do badana wytrzyałośc podtawy zęba na zęczene dla napręŝeń gnących l przyjęto natępujące: z 9, z 37, x 0, x 0,39. 3. Metoda tandardowa wyznaczana l Badane tandardowe na uzykane krzywej zęczenowej (dla zakreu ogranczonej trwałośc) na złaane zęczenowe wyaga przeprowadzena do prób zęczenowych. W 0, 0,. Natępny pozo zaleŝy od perwzej próbe zakłada ę pozo napręŝena ( ) R lczby cykl nzczących N perwzego koła-próbk. W przypadku gdy N < 0 cykl wtedy zaleca ę przyjować napręŝene dla drugej próby 0 MPa, a w przecwny przypadku 0 MPa. NapręŜene trzecej próby dobera ę zaleŝne od lczby cykl + nzczących perwzej N drugej próbk N. JeŜel N (lub N ) 0 0 cykl to 3 0,8 (albo 3 0,8 ), natoat jeŝel N (lub N ) > 0 to 3 0,9 (albo 3 0,9 ). Kolejny czwarty pozo napręŝena określa ę na podtawe wynków poprzednej próby. Manowce jeŝel ząb trzecej próbk wyłaał ę zęczenowo przy lczbe cykl N 3 < 3 0, to 3 ( 0 30) MPa. JeŜel ne wyłaał ę do grancznej (bazowej) lczby cykl N l 3 0, to przyjuje ę 0, ( + 3 ) dla przypadku gdy >, albo 0, ( + ) gdy >. PonewaŜ wartość napręŝena jet juŝ blka wartośc neogranczonej wytrzyałośc zęczenowej l, węc napręŝene dla pątego koła-próbk przyjuje ę na pozoe 0, ( 3 + ), przy czy przy napręŝenu 3 lub pownna ulec znzczenu zęczenoweu tylko jedna z poprzednch próbek przed oągnęce bazowej lczby cykl. Grancą neogranczonej wytrzyałośc zęczenowej (bazową) odpowadającą 0% prawdopodobeńtwu znzczena jet rzędna punktu przecęca ę l

wyznaczonej ln trwałośc zęczenowej wykreślonej w układze wpółrzędnych lg lg N (lub rzadzej lg N ) z protą (ponową) lg N lg N l. PonewaŜ etoda ta ne pozwala na wyznaczene grancy neogranczonej wytrzyałośc zęczenowej (bazowej) odpowadającej nneu nŝ 0% prawdopodobeńtwu l znzczena, węc nadaje ę tylko do badań aterałów przeznaczonych na eleenty azyn nej odpowedzalnych od kół zębatych, czyl takch gdze wytarczy właśne 0% prawdopodobeńtwo znzczena.. Metoda wyznaczana l wg badań pełnych (tatytycznych) Wynk badań zęczenowych podlegają duŝy rozrzuto to ty wękzy nejzy jet pozo napręŝena. Główny przyczyna tego zjawka ą róŝnce w krotrukturze próbek, to nawet pochodzących z tego aego wytopu oraz róŝnce w ch technolog wykonana oraz warunków badana. Dlatego teŝ w celu uzykana pełnych charakterytyk wytrzyałośc trwałośc zęczenowej aterału lub rzeczywtego eleentu (dla dowolnych prawdopodobeńtw znzczena) naleŝy przeprowadzać badana tatytyczne tj. badana wękzej lczby próbek. Planowane takch badań oraz natępna analza wynków prowadza ę do natępujących etapów [, 3]: ) określene paraetrów etody badań (lczby pozoów), wybór tanowka wyarów kółpróbek, ) planowane badań (dobór odpowednej lczby kół-próbek w zaleŝnośc od wyaganej dokładnośc badań), 3) wykonane badań zęczenowych, ) opracowane wynków badań (analtyczne bądź wykreślne), ) grafczne przedtawene wynków badań (wykreślene pełnego wykreu zęczenowego dla róŝnych prawdopodobeńtw znzczena). Do otrzyana rodzny krzywych zęczenowych badana naleŝy prowadzć przynajnej na pęcu pozoach napręŝeń. W przecweńtwe do badań tandardowych, tutaj zaczyna doberać ę wartośc napręŝeń od pozou nalnego. I tak nalne napręŝena utala ę tak, aby do grancznej lczby cykl N l uzykano ( )% prób pozytywnych (zakończonych wyłaane zęba). Drug pozo pownen zapewnć juŝ (0 0)% wynków pozytywnych. Natępne utala ę akyalną wartość napręŝena wykorzytując ogranczene na nalną lczbę cykl N 0 pozotałe pozoy napręŝeń rozdzela ę równoerne w przedzale zawarty ędzy pozoe drug otatn. Wynk tych badań uoŝlwają wykreślene rodzny krzywych rozkładu trwałośc we wpółrzędnych P lg N z paraetre (uwaga oś rzędnych P jet noralną atką prawdopodobeńtwa [, 3, ]) a natępne lg lg N (z paraetre P ) [, 3, ]. Rodznę charakterytyk neogranczonej wytrzyałośc zęczenowej odpowadających róŝny prawdopodobeńtwo znzczena P (PN-ISO 33 wyaga wartośc l dla P % ) wyznaczają rzędne punktów przecęca ę wyznaczonych ln trwałośc zęczenowej z protą ponową lg N lg. N l W trakce badań zęczenowych wzytke koła-próbk bada ę na ty ay tanowku, kontrolując co pewen cza tablność zadawanych pozoów napręŝena. Kryteru dla

wyznaczena krzywych zęczenowych jet całkowte zęczenowe wyłaane ę zęba zębnka. Mając na uwadze wpływ pttngowana ę powerzchn zębów na ch wytrzyałość na złaane, naleŝy wykluczać z badań te pary kół-próbek, na zębach których uaryczna powerzchna znzczena przekroczy % uy czynnej powerzchn bocznej zębów wpółpracującej pary. Inny powode odrzucena koła-próbk jet wytąpene jaek pttngu na jedny zębe o powerzchn przekraczającej 8% jego czynnej powerzchn lub teŝ pojawene ę wykruzana zęba w ejcu przełou zęczenowego, czyl przy podtawe zęba.. Statytyczne opracowane wynków badań.. Analtyczny poób wyznaczena wykreu zęczenowego w ujęcu probabltyczny Wykrey zęczenowe aterałów lub częśc azyn w półlogarytczny lub logarytczny układze wpółrzędnych ą w przyblŝenu lna proty, dzęk czeu opracowane wynków badań zęczenowych prowadz ę w raach lnowych zaleŝnośc ędzy rozpatrywany paraetra. Zakłada ę przy ty, Ŝe napręŝena lub ch logaryty ą welkośca zdeternowany, narzucany przy planowanu badań. Wtedy logaryty lczby cykl ą welkośca loowy o noralny rozkładze prawdopodobeńtwa. Dla utalena zaleŝnośc ędzy napręŝene lub logaryte napręŝena a logaryte trwałośc touje ę analzę regrej [, 3, ]. Równane teoretycznej ln regrej przedtawa ę w potac (dla podwójne logarytcznego układu wpółrzędnych): gdze E( Y x) ( x x) η δ + β () η jet warunkową wartoścą oczekwaną welkośc logarytu trwałośc lg N Y przy utalony logaryte napręŝena lg X x. Ozacowane teoretycznej ln regrej jet dośwadczalna lna regrej o równanu Y a + ( x x) b () gdze tałe regrej a b wynozą (dla pozoów napręŝena n prób na -ty pozoe napręŝena,, K, ): a y y, b ( x - x) y ( x - x), () x x, y n j y, (7) n y lg, x lg. (8) N

7 ZałoŜoną lnowość krzywej regrej prawdza ę za poocą natępującej zaleŝnośc:, (9) gdze - uśrednona warancja z próby, - warancja dla dośwadczalnej ln regrej n ( yj y ) j n -, ( y Y ) -. (0) JeŜel oblczona wartość ne przewyŝza wartośc krytycznej tatytycznych) dla zadanego pozou totnośc α topn wobody k -, to lnowość potwerdza ę. Uwaga:, 77 dla k 3, k 8 oraz α %. Wtedy powyŝze dwe warancje oŝna zatąpć jedną oblczaną ze wzoru: α (odczytywanej z tablc k n - oraz n ( yj Y ) j n - () wykorzytywaną do określena warancj paraetrów a b równana dośwadczalnej ln regrej oraz wartośc Y : a b ( x x) () ( x ) x Y a + b. (3) Hpotezę zerową o tnenu zwązku ędzy badany welkośca prawdza ę za poocą tetu t-studenta. W ty celu oblcza ę które porównuje ę z wartoścą tablcową b t, () b t α, k odpowadającą pozoow totnośc α lczbe

8 topn wobody k n. Uwaga: dla k > 30 tα, k z α ( z α - wg tablcy ). Jeśl t t α, k, to hpotezę zerową przyjuje ę. Przedzały ufnośc dla paraetrów równane teoretycznej ln regrej oblcza ę z zaleŝnośc: a tα,k a < δ < a + tα,k a, () b tα,k b < β < b + tα,k b, () Y - tα /, k Y < η < Y + tα/,k Y, (7) gdze tα /, k - tablcowana wartość, którą zenna loowa o rozkładze t-studenta paraetrze (lczbe topn wobody) k przekroczy z prawdopodobeńtwe α. Do wykreślena krzywych zęczenowych odpowadających róŝny prawdopodobeńtwo znzczena (na -ty pozoe napręŝeń) naleŝy korzytać ze wzoru: Y P Y + z (8) P gdze n ( y j y ) j n, Y a + b ( x x) z P - kwantyl dla prawdopodobeńtwa P (np. z %, 3, z 99 %, 3. Tablca. Wartośc kwantyla z P dla prawdopodobeńtwa P tandardyzowanego rozkładu noralnego lognoralnego P % z P P % z P P % z P P % z P 0 0,0 0, 0,, - -3,79-3,090 -,7 -,3 -,90 0 0 30 0 -, -,8-0,8-0, -0,3 0 0 70 80 90 9 0 0,3 0, 0,8,8, 97, 99 99, 99,9 99,99,90,3,7 3,090 3,79 +.. Wykreślny poób wyznaczena wykreu zęczenowego w ujęcu probabltyczny W zwązku z wprowadzane nowych nor ISO do oblczana wytrzyałośc kół zębatych walcowych toŝkowych (odpowedno ISO 33 ISO 0300) koneczne jet wyznaczane wytrzyałośc zęczenowej kół-próbek l% dla % prawdopodobeńtwa znzczena. Paraetr ten jet rzędną punktu przecęca ę nachylonej protej wykreu zęczenowego odpowadającej % prawdopodobeńtwu znzczena oraz protej ponowej równej bazowej lczbe cykl N lb 3 0.

Jedna z etod wyznaczana protej nachylonej wykreu zęczenowego odpowadająca dowolneu prawdopodobeńtwu znzczena (oczywśce róŝneu od 0 %) opera ę na wykorzytanu kwantyla potrzebnego prawdopodobeńtwa w równośc Y Y + z (podanej w poprzedn rozdzale). Bardzej praktyczna etoda polega na wykreślanu na podtawe wynków badań zęczenowych charakterytyk w układze P% lg N ( P% - prawdopodobeńtwo znzczena) z paraetre pozou napręŝena ry. 3 [, ]. P P 9 Ry. 3. Satka prawdopodobeńtwa dla rozkładu noralnego logarytów trwałośc zęczenowej Rzędny punktów wyznaczających rozkłady trwałośc dla pozczególnych pozoów napręŝeń ą prawdopodobeńtwa znzczena koła próbk wyznacza ę ze wzoru [, 3]: P 0, 00 %, (9) n gdze jet lczbą porządkową próby, n - lczbą próbek badanych na dany pozoe napręŝeń. Kolejneu prawdopodobeńtwu wyznaczoneu z powyŝzego wzoru odpowada logaryt lczby cykl do znzczena uporządkowanych w zereg wartośc ronących dla tego aego pozou napręŝena: lg N lg +. (0) N Mając tak wykre rozkładów logarytów trwałośc, w który oś rzędnych a podzałkę prawdopodobeńtw odpowadających rozkładow noralneu [, ], oŝna juŝ w proty poób wykreślć właścwy wykre zęczenowy odpowadający zadaneu prawdopodobeńtwu znzczena (ry. ) [, 3, ].

0 Ry.. Wykre zęczenowy w ujęcu probabltyczny Uwaga: oŝlwe jet takŝe wykreślene wykreu dla dwu lub trójparaetrowego rozkładu Webulla trwałośc zęczenowej [, ].. Lteratura. Drewnak J.: Koputerowo wpoagane projektowane przekładn zębatych, Wyd. l PŁ w Belku-Bałej, Belko-Bała 000. Drewnak J.: Probabltyczny odel oblczenowy trwałośc zęczenowej eleentów zepołów azyn, Zezyty Naukowe Poltechnk Łódzkej, l w Belku-Bałej, 7, 99 3. Drewnak J., Toazewk J.: Badane wytrzyałośc zęczenowej aterałów na koła zębate wg zaleceń nory ISO/DIS 33/, cz., Wyznaczane neogranczonej wytrzyałośc podtawy zęba na zęczene dla napręŝeń gnących l ; Zezyty Naukowo- Technczne OBR REDOR, Belko-Bała, 99. Drewnak J. (red.)., Laboratoru badana przekładn zębatych. Wydawnctwo PŁ l w Belku-Bałej 000. Srnow M.N., Stattć eke etody obrabotk rezul tatow echanc ekch pytanj. Ma notroene. Mokwa 98. Benjan J. R., Cornell C. A.: Rachunek prawdopodobeńtwa, tatytyka ateatyczna teora decyzj dla nŝynerów, WNT Warzawa 977 7. Müller L. Przekładne zębate-badana, WNT Warzawa 97 8. Kocańda S., Szala J.: Podtawy oblczeń zęczenowych, PWN 98 9. Nezgodzńk M. E., Nezgodzńk T.: Oblczena zęczenowe eleentów azyn, PWN, Warzawa 973

7. Intrukcja wykonana ćwczena Wyznaczene neogranczonej wytrzyałośc podtawy zęba na zęczene dla napręŝeń gnących dla dowolnego prawdopodobeńtwa znzczena P przeprowadza ę wg l natępujących punktów: a) zapoznane ę z załoŝena badań (aterał kół-próbek, obróbka ceplno-checzna, dokładność badań) wpane danych do forularza poarowego, zapoznane ę z zaadą dzałana tanowka ocy zaknętej, zapoznane ę z ntrukcją BHP na tanowku, przygotowane tanowka do badań (prawdzene tanu kół zębatych w krzynce zaykającej łoŝyk tocznych, wałków, śrub ocujących, wyana oleju w krzynkach badanej napędzającej), b) przyjęce lczby próbek do badań zgodne z planowane badań n 0, c) przyjęce wartośc napręŝeń pozczególnych pozoów, np. dla kół-próbek wykonanych ze tal 7HNM: 0 MPa, MPa 0, 700 MPa, 80 3 MPa, 000 MPa, oblczene oentów napnających przęgło tanowka odpowadających napręŝeno pozczególnych pozoów, d) rozdzał całkowtej lczby próbek na pozczególne pozoy (określene ν ) równoerny ( ν 0, dla, K, ) lub nerównoerny yetryczny (bardzej prawdłowy), n n n n n ν ν 0,, ν ν 0,, ν 3 3 0,, n n n n n e) przeprowadzene badań zęczenowych kół próbek począwzy od pozou najnŝzego do pozou najwyŝzego, zapywane wynków badań w tabel forularza poarowego, f) wykreślene krzywych zęczenowych w ujęcu probabltyczny (dwoa pooba), g) opracowane forularza poarowego, analza uzykanych wynków opracowane wnoków z badań.

orularz poarowy. Paraetry kół-próbek oduł lczba zębów zębnka zerokość weńca zębnka wpółczynnk przeunęca zębnka klaa dokładnośc wykonana aterał obróbka ceplno-checzna protokół poarów etrologcznych. Wynk badań zęczenowych Tablca. Wynk badań zęczenowych 3 Lp. z lczba zębów koła z b zerokość weńca koła b x wpółczynnk przeunęca koła x Trwałość próbk nr na -ty pozoe obcąŝeń Pozo napręŝeń 3 7 xxxxxxxxxxx 8 xxxxxxxxxxx 9 xxxxxxxxxxx 0 xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx 3 xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxx

3 3. Wyznaczene krzywej zęczenowej 3.. Spoób analtyczny Tablca 3. Tablca poocncza do analtycznego wyznaczena krzywej zęczenowej N x y x x ( x x) y Y y Y Sua XXXXX XXXX XXXX X ( x x) ( y ) Y Oblczena pozotałe: równane dośwadczalnej ln regrej:... przedzał ufnośc dla teoretycznej ln regrej:... wyznaczene równań kwantylnej krzywej zęczenowej dla P 0, 0:... wyznaczene neogranczonej wytrzyałośc podtawy zęba na zęczene dla napręŝeń gnących odpowadającej prawdopodobeńtwu znzczena P 0, 0 oraz P 0, : l...... wykreślene rozkładów logarytów trwałośc zęczenowych na atce prawdopodobeńtwa dla rozkładu noralnego:

wykreślene wykreu zęczenowego w ujęcu probabltyczny: 3.. Spoób wykreślny Spoób ten oówony jet w punkce. ntrukcj ćwczena. wykreślene wykreu % f ( lg N ) P - (jak na ry. 3) wykreślene wykreu zęczenowego w ujęcu probabltyczny: porównane wykreów, weryfkacja wynków oblczeń: Ry.. Ryunek poocnczy z atką prawdopodobeńtwa dla rozkładu noralnego Data wykonana badana: Ię nazwko Podp Wykonawca badań: Zatwerdzający: Opracował: J. Drewnak