Analiza finansowa przedsiębiorstwa z punktu widzenia zarządzającego przedsiębiorstwem na przykładzie przedsiębiorstwa z branży Manufacture of wearing apparel Małgorzata Bąk Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Słowa kluczowe: analiza finansowa, zarządzanie przedsiębiorstwem, analiza wskaźnikowa Wprowadzenie Głównym celem analizy finansowej jest poznanie i ocena procesów oraz zjawisk zachodzących w przedsiębiorstwie. Dzięki niej osoba zarządzająca przedsiębiorstwem uzyskuje informacje o kondycji finansowej firmy i sygnały dotyczące kierunków działania. Podstawowym obszarem analitycznym dla analizy finansowej jest sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa. Uzyskane w ten sposób dane posłużą do wyliczenia wskaźników płynności, wypłacalności, rentowności w celu oceny bieżącej sytuacji badanego przedsiębiorstwa. Analiza wskaźnikowa w teorii Metoda wskaźnikowa dostarcza informacji o wynikach działalności przedsiębiorstwa i jego sytuacji, za pomocą wyliczonych wskaźników. Stanowią one podstawę do kreowania wniosków charakteryzujących przyszłość przedsiębiorstwa. W analizie wskaźnikowej ważne jest przestrzeganie procedury, aby uniknąć sytuacji w której nastąpią trudności z oceną analizowanych zjawisk. Zgodnie z powyższym wyodrębnia się następujące etapy: 1 Wybór zjawisk gospodarczych przedsiębiorstwa objętych badaniem i oceną, Staranny dobór adekwatności wskaźników do analizowanych zjawisk, Weryfikację poprawności przyjętych wskaźników. Korektę sposobów mierzenia poszczególnych wskaźników pozwalających uzyskać dokładniejszy i bardziej obiektywny obraz analizowanych zjawisk, 1 J. Więckowski, Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie przemysłowym, PWE, Warszawa 1974, s. 82 1
Obliczenie wartości wskaźników na podstawie zweryfikowanych mierników oraz postawienie wstępnej diagnozy i wyjaśnienie przyczyn zmian rozpatrywanych wskaźników. Dlatego też, analizując przedsiębiorstwo z branży Manufacture of wearing apparel zostanie dokonana analiza na podstawie sprawozdań finansowych za dwa lata 2010-2011, w celu uzyskania wiarygodnych informacji dających podstawę do formułowania trafnych wniosków. Analiza wskaźnikowa w praktyce Przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją i sprzedażą odzieży i obuwia sportowego, jest firmą dobrze znaną na rynku odzieżowym w Polsce. WSKAŹNIKI ZYSKOWNOŚCI 2010 Branża 2010 2011 Branża 2011 Zyskowność sprzedaży 1,70% 1,67% 1,93% 2,56% Zyskowność ogółem majątku 4,25% 6,89% 4,99% 8,06% Zyskowność kapitałów własnych 16,37% 11,17% 18,53% 10,00% Tabela 1. Wskaźniki wyliczone na podstawie danych zawartych w bazie Monitor Polski B Wskaźnik zyskowności sprzedaży informuje przedsiębiorcę o wysokości marży zysku na sprzedaży. Firma uzyskała poprawę marży zysku na przestrzeni analizowanych dwóch lat, co wpływa pozytywnie na ocenę przedsiębiorstwa. Niska marzą jest charakterystyczna dla produktów codziennego użytku, produkty często kupowanych przez klientów. Obliczone wskaźniki zyskowności majątku potwierdzają poprawę wykorzystania posiadanego majątku przez przedsiębiorstwo, ponieważ zysk na jednostkę wartości uległ zwiększeniu. W przypadku kiedy dalsze powiększenie majątku posłuży rozwinięciu sprzedaży, należy podejmować inwestycje. Inflacja 2 w roku 2010 kształtowała się na poziomie 2,6 %, natomiast w roku 2011 wynosiła 4,3 %, co oznacza, że w analizowanych latach zyskowność kapitału własnego znaczenie przewyższała inflację. Firma realizuje wysoką rentowność kapitałów własnych o czym świadczy stały wzrost wskaźnika. Wyższy poziom zyskowności kapitałów własnych niż zyskowność majątku świadczy o 2 źródło: Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach 1950-2012, http://24finanse.pl/2010/12/inflacja-w-polsce-w-latach-1950-2012/ 2
wykorzystywaniu kapitałów obcych w finansowanie działalności. Jednak z przedstawionych obliczeń wynika, że firma dobrze wykorzystuje zapożyczony kapitał dla wzrostu zyskowności kapitałów własnych. WSKAŻNIKI BIEŻĄCEJ PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ 2010 Branża 2010 2011 Branża 2011 Bieżąca płynność (I) 1,30 2,33 1,38 2,38 Szybkość spłaty 1,15 31,85 1,16 38,15 zobowiązań Obrót należnościami 85,96 31,85 89,28 46,21 Obrót zapasami 27,26 60,90 20,74 77,13 Wskaźnik bieżącej 1,15 1,36 1,16 1,29 płynności (II) Wskaźnik płynności 0,07 0,51 0,03 0,38 finansowej (III) Tabela 2. Wskaźniki wyliczone na podstawie danych zawartych w bazie Monitor Polski B Wskaźnik bieżącej płynności pokazuje możliwość spłacenia zobowiązań krótkoterminowych środkami obrotowymi. Wzrost wskaźnika oznacza poprawę płynności finansowej, jednak wartość wskaźnika odbiega od wskaźników branży. W literaturze W. Bień uważa, że wskaźnik powinien oscylować w okolicach wielkości 2, spadek do 1,5 ocenia się jako zwiększenie ryzyka utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania zobowiązań, co może powodować ograniczenie zdolności kredytowej lub podwyższenie odsetek kredytu ze względu na zwiększone ryzyko 3. W przypadku analizowanego przedsiębiorstwa sytuacja jest bardzo podobna, wskaźnik wzrasta jednak jest on na stosunkowo niskim poziomie w porównaniu do wskaźników branżowych. Wskaźnik szybkości spłaty zobowiązań obrazuje zdolność firmy do uregulowania krótkoterminowych zobowiązań. Dla badanej firmy ważnym czynnikiem jest wzrost powyższego wskaźnika. Za pomocą obrotu należności została wyliczona ilość cykli obrotu należnościami w ciągu roku. Wzrost wskaźnika 3 W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa 1999 3
świadczy o przyśpieszeniu cyklu inkasa należności poprzez zwiększenie częstotliwości obrotu. Wartość wskaźnika na znacznie wyższym poziomie, niż wartość dla branży. Obrót zapasów ukazuje przedsiębiorcy ilość cykli obrotu zapasami w ciągu roku. Spadek wartości wskaźnika świadczy o problemach w przedsiębiorstwie, wskazuje na pogorszenie efektywności gospodarowania zapasami, czemu sprzyja także spadek przychodów ze sprzedaży. Spowolnienie obrotu mogłoby wpłynąć pozytywnie pod warunkiem, że wraz ze spadkiem wartości wskaźnikowej, wzrosną przychody ze sprzedaży. Wskaźnik bieżącej płynności drugiego stopnia przekracza poziom 100 % i tym samym przedsiębiorstwo posiada zdolność do pokrywania zobowiązań w terminie wymagalności. Wskaźnik płynności finansowej trzeciego stopnia osiąga gorsze rezultaty, niski poziom świadczy o problemach przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań w oparciu o wszystkie aktywa. WSKAŹNIKI ZDOLNOŚCI DO OBSŁUGI ZADŁUŻENIA 2010 Branża 2010 2011 Branża 2011 Trwałość struktury 0,29 0,62 0,30 0,62 finansowania Obciążenie majątku 73% - 74% - zobowiązaniami Pokrycie majątku 34% - 29% - kapitałami własnymi Relacja zobowiązań do 2,51-2,28 - kapitałów Tabela 3. Wskaźniki wyliczone na podstawie danych zawartych w bazie Monitor Polski B Wskaźnik trwałości struktury finansowania obrazuje jaki jest udział kapitałów długoterminowych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Wysoki poziom wskaźnika świadczyłby o bezpieczeństwie finansowym. W przypadku analizowanego przedsiębiorstwa znacznie odbiega od wskaźników branży, jednak w ciągu dwóch lat zauważyć można wzrost, czyli stopniowe umacnianie się przedsiębiorstwa. Firma minimalnie zwiększyła zadłużenie, co może służyć generowaniu dodatkowych zysków, pomimo tego, że wzrost wskaźnika powoduje zależność finansową i większe ryzyko finansowe przy zaciąganiu 4
nowych kredytów, to minimalizacja zobowiązań ogranicza możliwości firmy do powiększenia zyskowności kapitałów własnych. Wskaźnik relacji zobowiązań do kapitałów określa stopień ryzyka finansowego, co oznacza że dla badanego przedsiębiorstwa nastąpił spadek ryzyka finansowego i poprawienia sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Podsumowanie Analiza finansowa opiera się na rzetelnych danych zawartych w sprawozdaniu finansowym firmy. Ten właśnie dokument jest źródłem wiedzy dla właściciela przedsiębiorstwa. Analiza sprawozdań powinna ukazywać dobre i złe strony przedsiębiorstwa, aby opracować odpowiednią strategię podejmowanych decyzji. Ważnym elementem jest porównywanie do wskaźników branżowych, skutkuje to lepszym obrazem sytuacji firmy na rynku. Podczas przeprowadzania analizy poszczególnych wskaźników można zauważyć, że przedsiębiorstwo stara się zarządzać efektywnie, by osiągnąć dobre wyniki. Przedsiębiorstwo należy ocenić pozytywnie, gdyż wykazuje zyski, wskaźniki są na zadowalającym poziomie, a branża stwarza możliwości do gromadzenia kapitału. Bibliografia Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa 1999 Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 Dynus M., Kołosowska B., Prewysz-Kwinto P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa, Toruń 2005 Gabrusewicz W., Podstawy analizy finansowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002 Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008 Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009 Michalski, Grzegorz, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 5
Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262 Michalski, Grzegorz, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 Michalski, Grzegorz, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 Pazio J. W., Analiza finansowa i ocena efektywności projektów inwestycyjnych przedsiębiorstw, Politechnika Warszawska, Warszawa 2001 Pomykalska B., Pomykalski P., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012 Skowronek-Mielczarek A., Leszczyński Z., Analiza działalności i rozwoju przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008 Więckowski J., Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie przemysłowym, PWE, Warszawa 1974 MPB - Dane dla lat 2009-2010, http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.92633 Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w latach 1950-2012, http://24finanse.pl/2010/12/inflacja-w-polsce-w-latach-1950-2012/ Materiały dydaktyczne dr Grzegorza Michalskiego Materiały dydaktyczne dr Dariusz Porębskiego 6