Program profilaktyczny w Szkole Podstawowej Nr 4 w Łowiczu w II półroczu roku szkolnego 2015/2016 Podstawa prawna programu profilaktycznego: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (poz. 1249).
WSTĘP Wyniki wywiadu dotyczącego działań profilaktycznych na terenie szkoły: Wywiad udzielany był przez rodziców klas 4 6 w trakcie zebrań w dniach 16 i 17 września 2015 roku. Wyniki przeprowadzonego wywiadu wskazują, że rodzice uznali, że najważniejszymi sprawami z zakresu profilaktyki, które powinny być omówione z uczniami to: - Rozwój osobisty ucznia. - Idealny nauczyciel, idealny uczeń. - Jak sobie radzić z agresywnym zachowaniem? - Co to są emocje, jak nad nimi zapanować? - Zachowanie uczniów wobec siebie. - Rozmowy na temat poniżania ludzi (dzieci). - Pogadanki o narkotykach, dopalaczach. W związku z ostatnim tematem w szkole odbyły się warsztaty profilaktyczne Dopalacze zakamuflowana śmierć w dniu 16 grudnia 2015 roku w klasach 5 6. Korzystając z materiałów wypracowanych przez uczniów i osobę prowadzącą warsztaty przeprowadzono diagnozę. Wyniki diagnozy: Uczniowie w trakcie warsztatów odpowiadali na następujące pytania: Co rozumiesz pod pojęciem uzależnienie oraz z czym kojarzy Ci słowo dopalacze? oraz Dlaczego młodzi ludzie sięgają po dopalacze? 2
Pojęcie uzależnienie zostało zrozumiane przez uczniów przede wszystkim jako uzależnienie od czegoś, więc jako palenie, papierosy, alkohol, tabletki, leki, kofeina, energetyki, narkotyki, dopalacze, komputer, gry np.: minecraft, telefon, sex, filmy erotyczne, hazard, Facebook, słodycze, ale także jako problem czyli nałóg,, nieświadomość, złość, agresja, samotność, choroba, kradzież, chce się więcej, szkodzenie zdrowiu i życiu, utrata cennych rzeczy (przyjaźni), utrata wolności, utrata wszystkiego, jeśli chcesz przestać to nie możesz, powtarzanie czynności, siedzenie w zamknięciu, odcięcie się od świata, zachowania psychiczne, dziwne zachowania, samobójstwo, starzenie się, zabieranie czasu, (osoba uzależniona) nie chce pomocy, (potrzebna jest) terapia. Na pytanie o dopalaczach uczniowie wpisywali następujące stwierdzenia zioła, tabletki, prochy, środki chemiczne, mocarz, muchomor, trucizna, myśli samobójcze, samobójstwo, choroby, cmentarz, morderca świata, (zakamuflowana) śmierć, ukryta śmierć, utrata życia, szkodzi zdrowiu, paraliż, uzależnienie, depresja, zwidy, zawroty głowy, agresja, złość, smutek, głupota, głupie pomysły, kradzież, menelstwo, marionetka, więzienie, długi, diler, tajemnica, nieodpowiedzialność, niebezpieczeństwo, szkoła tvn, psycholog, odstresowywują, kokaina, LSD i alkohol, marihuana. Na pytanie Dlaczego młodzi ludzie sięgają po dopalacze? uczniowie odpowiadali następująco: - bo chcą się popisać, dla frajdy, żeby być kool, gdy chcą zaimponować, - chcą uciec od problemów, żeby rozwiązać problem, bo sobie nie radzą z problemami i stresem, żeby sobie radzić w trudnych sytuacjach, - bo są głupi i nie myślą, są lekkomyślni, z głupoty, mają nierówno pod sufitem, - bo są ciekawi, z ciekawości, - chcą zobaczyć jak to działa, bo chcą spróbować jak to działa, - chcą spróbować innego życia, chcą być lepsi, gdy czują się gorsi, - za namową ludzi, bo ulegają rówieśnikom, dlatego bo wpadają w złe towarzystwo, bo są namawiani, bo ktoś się z nich śmieje, - chcą odlotu, gdy chcą się zabawić, bo chcą eksperymentować, 3
- bo widzą to w filmach i nic się nie dzieje, - nie znają zagrożenia, - są uzależnieni, - gdy się z kimś pokłóci, - chcą mieć więcej pomysłów na wybryki, bo chcą zabłysnąć przed kolegami, - gdy chcą mieć większe wsparcie, bo nie maja wsparcia, bo szukają pomocy, -gdy są samotni i bez rodziców, - gdy czują depresje, bo są smutni, - ponieważ chcą dorównać innym. W dwóch grupach warsztatowych uczniowie otrzymali jeszcze dwa zagadnienia do rozwiązania: Co zrobić żeby się uchronić przed dopalaczami?/jak uchronić się przed dopalaczami? oraz Stop dopalaczom! Jak zatrzymać branie dopalaczy? Na pierwsze padały następujące odpowiedzi: - być rozsądnym, być asertywnym, - posiadać wiedzę o dopalaczach (jak trujące są dopalacze), - iść do terapeuty jeżeli ma się problem, - dobierać odpowiednie towarzystwo, - nie dawać się namawiać innym, - walczyć ze słabościami, - mieć silny charakter, - nie poddawać się, - rozwiązywać problemy (rozmowa), - poradzić się osób doświadczonych, 4
- mieć marzenia, - znaleźć jakieś zajęcie, - mieć własne zdanie, - mieć kontakt z naturą. Na drugie zagadnienie uczniowie wpisali takie sformułowania: - powstrzymać osoby, które chcą wziąć, - nie kupować dopalaczy, - sprzedawać tylko dorosłym, - przestać brać, - nie brać na imprezach, - pomagać osobom uzależnionym, - organizować zajęcia o dopalaczach, - powiadomić policje, - silna wola, nie tańcz jak Ci zagrają, - dobre towarzystwo, - psycholog, - radzenie sobie ze stresem, - terapia, - wiedza, ucz się, - własne hobby np. sport, - poświęcaj 2 godziny na komputer, - wpływaj na swoje życie, - traktuj dobrze innych. 5
Działalność profilaktyczna w szkole i placówce polega na realizowaniu działań z zakresu profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej. Działalność profilaktyczna obejmuje: 1) w przypadku profilaktyki uniwersalnej wspieranie wszystkich uczniów i wychowanków w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków i substancji (psychotropowych, środków odurzających, zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych); 2) w przypadku profilaktyki selektywnej wspieranie uczniów i wychowanków, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych; 3) w przypadku profilaktyki wskazującej wspieranie uczniów i wychowanków, u których rozpoznano wczesne objawy używania środków i substancji (psychotropowych, środków odurzających, zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych) lub występowania innych zachowań ryzykownych, które nie zostały zdiagnozowane jako zaburzenia lub choroby wymagające leczenia. Cel szczegółowy: Zadanie: Termin: Osoby odpowiedzialne: Wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą lub społecznością szkolną 1. Przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspokajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej. Początek II półrocza Nauczyciele 6
Kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używania środków i substancji (psychotropowych, środków odurzających, zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych) przez uczniów i wychowanków, a także norm przeciwnych podejmowania innych zachowań ryzykownych Budowanie postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia Rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów Kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji 1. Doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań ryzykownych. 1. Poszerzanie i ugruntowywanie wiedzy i umiejętności u uczniów, ich rodziców, nauczycieli i wychowawców z zakresu promocji zdrowia i zdrowego stylu życia. 1. Realizowanie wśród uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych oraz realizowanych celów profilaktycznych. 1. Podejmowanie działań przeciwko agresji i przemocy w szkole. II półrocze Nauczyciele II półrocze Wychowawcy Pielęgniarka II półrocze p. Renata Majer II półrocze Wychowawcy 7
Kształtowanie krytycznego myślenia i wspomaganie uczniów w konstruktywnym podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu rozwoju i zdrowemu życiu 1.Informowanie uczniów oraz ich rodziców lub opiekunów o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli i wychowawców oraz o metodach współpracy szkół i placówek z Policją w sytuacjach zagrożenia. II półrocze Wychowawcy Doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie profilaktyki używania środków i substancji (psychotropowych, środków odurzających, zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych), norm rozwojowych i zaburzeń zdrowia psychicznego wieku rozwojowego. 1.Dostarczanie aktualnych informacji nauczycielom, wychowawcom i rodzicom lub opiekunom na temat skutecznych sposobów prowadzenia działań profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używania środków i substancji (psychotropowych, środków odurzających, zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych) 2. Udostępnianie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów i wychowanków, ich rodziców lub opiekunów w przypadku używania środków i substancji (psychotropowych, środków odurzających, zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych). II półrocze II półrocze Wychowawcy 8
Działalność profilaktyczna może odbywać się w oddziale, grupie oddziałowej, międzyklasowej, z udziałem całej społeczności szkolnej lub w trakcie bieżącej pracy z uczniem. Może odbywać się w ramach zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia uczniów, zajęć edukacyjnych z zakresu religii, wychowania do życia w rodzinie, zajęć z wychowawcą, zajęć o których mowa w art. 42 w szczególności w formie: interaktywnych wykładów, warsztatów, treningów umiejętności, projektów, debat, szkoleń, spektakli teatralnych, spotów, kampanii społecznych, happeningów, pikników edukacyjnych lub w innych formach uwzględniających wykorzystanie aktywnych metod pracy. Projekt ewaluacji: - analiza problemów dydaktyczno wychowawczych na podstawie sprawozdań wychowawców, pedagoga, Samorządu Uczniowskiego, - ankiety do uczniów i rodziców, - ocena bezpieczeństwa w szkole, - wywiad z dyrektorem i pracownikiem ds. BHP. 9