SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Cielesność w psychoterapii / Moduł 185 : Psychologia zdrowia. Kliniczna problematyka cielesności. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Corporeality in psychotherapy 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Klinicznej i Zdrowia. 4. Kod przedmiotu/modułu (nie wypełniać) 5. Rodzaj przedmiotu (obowiązkowy lub fakultatywny) Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów V 9. Semestr (zimowy lub letni) letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: konwersatorium, 45 godzin 11. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Kochan-Wójcik Marta, Bianka Lewandowska, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów 1. Podstawowa wiedza z zakresu psychologii klinicznej, w tym: psychopatologii, psychoprofilaktyki i teorii psychoterapii. 2. Umiejętność czytania ze zrozumieniem tekstów naukowych w formie: 1
raportu z badań, metaanalizy badań, przeglądu literatury, eseju naukowego, studium przypadku. 13. Cele przedmiotu C1 Omówienie psychologicznej problematyki cielesności człowieka w różnych ujęciach teoretycznych, ze szczególną koncentracją na mechanizmach zdrowia i zaburzeń. Ukazanie ich kontekstu społecznego i kulturowego (CP). C2 Zaprezentowanie wybranych metod badania i pomiaru psychicznych reprezentacji ciała i zachowań wobec ciała. Przygotowanie do podejmowania samodzielnych poszukiwań teoretycznych i empirycznych w tym obszarze (CP). C3 Zapoznanie z podstawami teoretycznymi oraz metodami terapeutycznej i profilaktycznej pracy z ciałem w wybranych kierunkach psychoterapii (CP). C4 Dzięki aktywizującym formom uczenia się - pogłębianie rozumienia wielopoziomowej genezy i mechanizmów zaburzeń w obszarze cielesności, podnoszenie umiejętności doboru efektywnych form doradztwa i terapii, a także projektowania programów profilaktycznych (CP). C5 Rozwijanie wrażliwości wobec wybranych aspektów cielesności, istotnych między innymi w zawodzie psychologa, takich jak: interpretowanie doznań cielesnych, świadomość cielesnej ekspresji, emisja głosu (CP). 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) EK_W_01 Charakteryzuje problematykę cielesności człowieka, badaną i konceptualizowaną w psychologii naukowej, a także społeczny i kulturowy kontekst zdrowia i zaburzeń cielesności. EK_W_02 Omawia podstawy teoretyczne oraz efektywność wybranych form terapii i profilaktyki zaburzeń cielesności. EK_W_03 Wyjaśnia mechanizmy zdrowego i zaburzonego funkcjonowania cielesności odwołując się do różnych poziomów doświadczenia i regulacji zachowania. Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) K_W03, K_W04, K_W06 EK_U_01 Wykorzystuje psychologiczną wiedzę dotyczącą cielesności do projektowania wybranych form profilaktyki, terapii, K_U02, K_U04. 2
doradztwa i edukacji psychologicznej EK_K_01 Pracuje i porozumiewa się w zespole: przedstawia swoje stanowisko, argumentuje korzystając ze zdobytej wiedzy, broni swoich poglądów, uwzględnia argumenty innych osób z zespołu-grupy, współpracuje merytorycznie i organizacyjnie, komunikatywnie prezentuje wyniki wspólnej pracy EK_K_02 Wykazuje wrażliwość wobec wybranych aspektów cielesności, takich jak: interpretowanie doznań cielesnych, świadomość cielesnej ekspresji, emisja głosu.. K_K01, K_K06, K_K07. 15. Treści programowe 1. Cielesność w psychoanalizie i kierunkach pochodzących z psychoanalizy, w terapii Gestalt i bioenergetyce Alexandra Lowena. Założenia, metody i techniki pracy z ciałem. 2. Problemy człowieka z własnym ciałem w ujęciu Miltona Ericksona i Ernesta Rossi ego koncepcja zdrowia i zaburzeń, metody pracy. Praca z ciałem w ramach treningu redukcji stresu Jon Kabat -Zinna. 3. Dotyk i kontakt cielesny oraz inne problemy etyczne związane z cielesnością w terapii. 4. Cielesne aspekty zaburzeń somatoformicznych, lękowych i dysocjacyjnych poziom psychologiczny i fizjologiczny, moderatory społeczno-kulturowe, formy terapii. 5. Cielesność w zaburzeniach osobowości. Formy pracy z ciałem w terapii narcyzmu. Specyficzne problemy z ciałem w wybranych zaburzeniach afektywnych i psychotycznych. 6. Terapia i profilaktyka zaburzeń odżywiania się. Psychodietetyka jako dziedzina psychologii stosowanej. 7. Formy umiarkowanej autoagresji geneza, terapia, profilaktyka. 8. Wybrane społeczno-kulturowe konteksty zaburzeń w obszarze cielesności oraz interwencji profilaktycznych i terapeutycznych. 9. Praca nad pogłębianiem świadomości własnej cielesności na przykładzie wykorzystania technik relaksacyjno-wyobrażeniowych. 10. Ciało terapeuty jako źródło informacji o relacji terapeutycznej i nieartykułowanych przez klienta treściach. 11. Utrata kontaktu z ciałem. Kontekst rodzinny a doświadczanie własnego ciała. 12. Utrata kontaktu z ciałem. Somatyzacje. 13. Utrata kontaktu z ciałem. Doświadczanie traumatyczne. 3
16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1.Mirucka B., Sakson-Obada, O. (2013). Ja cielesne. Od normy do zaburzeń. Gdańsk: GWP 2. Tylka J. (2000). Psychosomatyka. Warszawa: Wyd. UKSW; rozdział I i II. 3. Wycisk J. (2004) Okaleczanie ciała. Wybrane uwarunkowania psychologiczne. Poznań: B.W.N. (wskazane rozdziały) 4. Wallin D. (2011). Przywiązanie w psychoterapii. Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego; rozdział 16 5. Schier K., Zalewska M. (2006). Krewni i znajomi Edypa. Kliniczne studia dzieci i ich rodziców. Warszawa: Scholar (wskazane rozdziały) Uzupełniająca: 1. Brachowicz M.; Tylikowska A. (red.) (2011). Ciało: zdrowie i choroba. Nowy Sącz: KUL (wskazane rozdziały 2. Seligman M.; Walker E.; Rosenhan D. (2003) Psychopatologia. Warszawa: Zysk i S-ka (wskazane rozdziały) 3. Zdankiewicz Ścigała E. (2003). Czy ta pamięć jest moja? Temperament a kodowanie zdarzeń traumatycznych. W: M. 8. Fajkowska-Stanik, K. Drat- Ruszczak, M. Marszał-Wiśniewska, (red.). Pułapki metodologiczne w badaniach empirycznych z zakresu psychologii klinicznej. Warszawa: Academica; podrozdziały: Temperament a stres; Neurofizjologia traumy; Kodowanie zdarzeń traumatycznych. 4. Gracka M. (1993). Problem somatyzacji stanów psychicznych - perspektywa psychologiczne. Nowiny Psychologiczne, 4. 5. Haley J. (1995). Niezwykła terapia. Techniki terapeutyczne Miltona H. Ericksona. Gdańsk: GWP (wybrane rozdziały) 6. Kabat-Zinn J.(2009). Życie piękna katastrofa. Warszawa: Wyd. Czarna Owca (wybrane rozdziały) 7. Levine P.A. & Frederick, A. (2012). Obudzić tygrysa. Warszawa: Czarna Owca 8. Lowen A. (1995). Narcyzm zaprzeczenie prawdziwemu Ja. Warszawa: J. Santorski & Co. 4
9. Miller A. (2006). Bunt ciała. Poznań: Media Rodzina, wybrane rozdziały 10. Rzeszutek M. (2009). Ucieczka od własnego dzieciństwa czy od własnego ciała? Związek pomiędzy przekazami międzypokoleniowymi w rodzinie a obrazem ciała u dzieci. W: Schier, K. (red.) Zapisane w ciele. 9. Związek ciało psychika u dzieci i rodziców. Warszawa: Wydawnictwo Emu. 11. Sakson Obada O. (2009). Pamięć ciała. Ja cielesne w relacji przywiązania i w traumie. Warszawa: Difin; rozdział 2. Trauma jako czynnik ryzyka dla zaburzeń w doświadczaniu ciała. 12. Schier K. Zalewska M. (2006). Krewni i znajomi Edypa. Kliniczne studia dzieci i ich rodziców. Warszawa: Scholar 13. Shaw R. (2007). Ucieleśniony psychoterapeuta. Badanie doznań somatycznych terapeutów w ramach spotkania terapeutycznego. Psychiatria i psychoterapia, tom 3, nr 3. 14. Yalom I.(2006). Kat miłości. Warszawa: Jacek Santorski& CO 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - konwersatorium: oceny z wejściówek obejmujących treść zadanej literatury, oceniona praca w małej grupie na zajęciach, ocena prezentacji dotyczącej jednostkowego zagadnienia, ocena za projekt zaliczeniowy, średnia ważona z ocen formujących - warsztat: - inne: 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium: 45 godzin - warsztat:. godzin - inne:. godzin 45 godzin 5
Praca własna studenta np.: (podać tylko te, które dotyczą danego przedmiotu. Praca własna wyliczona z uwzględnieniem ECTS - patrz: opis pod tabelą**) - przygotowanie do zajęć: 45 godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 30 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 30 godzin 105 godzin Suma godzin 150 godzin Liczba punktów ECTS 6 6