INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII RODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW OLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA RACOWNIA DETEKCJI ROMIENIOWANIA JĄDROWEGO Ć W I C Z E N I E N R J-6 BADANIE STATYSTYCZNEJ CZYSTOŚCI OMIARÓW
I Zagadea do oracowaa Fukcja rozkładu zeej losowej ze szczególy uwzględee rozkładów Gaussa ossoa araetry rozkładu Dystrybuata rozkładu Mary statystyczego rozrzutu oarów, odchylee stadardowe, odchylee rzecęte rawdoodobe Mary rozrzutu oarów a rozkład Gaussa 3 Dystrybuata zoralzowaego rozkładu Gaussa Learyzacja dystrybuaty aer Beckela 4 Wływ błędów systeatyczych (aaraturowych) a rozkład lośc zlczeń odczas detekcj roeowaa radoaktywego ojęce statystyczej,,czystośc oarów 5 Sosoby ocey stoa statystyczej,,czystośc oarów, ze szczególy uwzględee etody,,grafczej z wykorzystae aeru Beckela II Zestaw oarowy SCALER /TIMER T-7 HV ROBE D Z ZWN-,5 E E- źródło roeowaa γ (zoto kobaltu 60 C); D- detektor (lczk Gegera-Müllera) Z- zaslacz wysokego aęca,5 kv ty ZWN-,5 - rzelczk ty T-7 (Uwaga: Sybol HV to skrót agelskego,,hgh voltage =wysoke aęce, HV uts=gazdo wejścowe wysokego aęca ROBE =gazdo odłączea kabla kocetryczego dorowadzającego aęce U do elektrod lczka GM rzeoszącego ulsy aęcowe z lczka do rzelczka) III rzebeg oarów III Czyośc wstęe Srawdzć, czy rzełączk,,olaryzacja a łyce czołowej zaslacza ZWN,5 zajduje sę w ozycj 0, a okrętła aęca ( Naęce (V) ) w lewych skrajych ołożeach Załączyć zaslacz wysokego aęca odczekać do chwl załączea układu geeracj wysokego aęca (do chwl zaalea sę lak kotrolej a łyce czołowej zaslacza)
3 Załączyć rzelczk (Scaler/Ter T-7) rzez wcśęce czerwoego klawsza (rzycsku) ower 4 Ustawć zalecaą w strukcj wykoawczej wartość aęca racy lczka U rzy oocy odowedch okręteł ueszczoych a łyce czołowej zaslacza ZWN,5 Aktuale zalecaa wartość U=540V 5 rzełączyć rzełączk,,olaryzacja a łyce czołowej zaslacza ZWN,5 z ozycj,,0 w ozycję,,+ 6 Ustalć odowede araetry rzelczka (T-7) 6 Ustalć czas zlczaa ulsów a t=40s W ty celu a łyce czołowej rzelczka T-7 sośród rzędu klawszy,,ode (ty racy) ależy wcsąć klawsz,,reset te, a astęe klawsze,,4x,,0s 6 Ustalć aęce rogu dyskryatora (to jest wartość alą aęca jaką owy osadać ulsy rzychodzące z lczka, aby ogły zostać zarejestrowae w układze )jako rówe 0,V okrętło (otecjoetr),,threshold ustawć w ozycj 0, 7 Odczekać 5 ut III oary: Uruchoć oar rzez wcśęce a łyce rzelczka klawsza,,start Gdy rzelczk rzestae zlczać, ssać zlczee, wcsąć klawsz,,reset, a astęe oowć oar rzez wcśęce klawsza,,start rzerowadzay =00 oarów lośc zlczeń dla tego saego czasu t=40s tego saego aęca racy U 3Wyk wsujey do Tabel I III3 Oracowae wyków oarów: Z otrzyaych wyków oblczay średą arytetyczą: oraz średe,,statystycze odchylee stadardowe σ st = Uzyskae wyk dzely a 0 klas W ty celu : Szukay ajejszej ajwększej ax wartośc zlczeń Różcę R= ax (tzw rozstę wyków ser) dzely rzez lość klas, to zaczy rzez 0 W efekce otrzyujey szerokość zakresu ojedyczej Δ k ax k 0 Zakres erwszej (=) wyos do g = +Δ k, zakres drugej (=) od g do g = g +Δ k, td
Oblczay,le ojedyczych wyków eśc sę w zakrese daej ; a astęe częstotlwość wystęowaa : C Zestawee wartośc częstośc wystęowaa oszczególych klas zaeszczay w Tabel II sorządzoej według załączoego wzoru(koluy do 4) 3 Na aerze letrowy sorządzay hstogra dośwadczaly ser, to zaczy,,słukowy wykres częstośc wystęowaa klas C ;zazaczając wartośc grac oszczególych klas(rostokątych słuków) a os odcętych 4 rzerowadzay test,,statystyczej czystośc oarów W ty celu : 4 Oblczay suę częstośc klas Sua częstośc klas dla owstaje z dodaa wszystkch częstośc orzedch klas C C C C (sua częstośc dla ostatej 0-tej z defcj wyos =00%) Oblczoe wartośc suy częstośc klas wsujey do ątej koluy Tabel II 4 Na os odcętych aeru Beckela aosy wartośc zlczeń rówe góry graco kolejych klas g odzałkę tej os doberay tak, aby: -wartość zajdowała sę ej węcej w środku, -wykres C f ( ) g C (%) C 00% był ożlwe ajbardzej rozcągęty, -ożlwe było zazaczee wartośc 43 Naosy a tle satk Beckela ukty, których odcęte są rówe wartośco górych grac klas g, a rzęde odowed suo częstośc klas C Wykreślay rostą aroksyującą te 0 uktów W te sosób otrzyujey rostą,,dośwadczalą (ekseryetalą) 44 Sorządzay wykres rostej,,teoretyczej W ty celu zazaczay ukt A o odcętej rówej wartośc średej oblczoej w rzędej, ΣC =50%, który staow środek tej rostej, a astęe dwa dalsze ukty B C o odcętych rzędych odowedo rówych (, C,3% ) oraz (, C 97,7% oszukwaą rostą,,teoretyczą )o ołączeu tych uktów otrzyujey 45 Odczytujey z wykresu odchylea (różce) d d otrzyaej rostej dośwadczalej od
teoretyczej w uktach odowadających C,3% oraz C 97,7% czyl w uktach B C rostej teoretyczej Oblczay wartośc względe odczytaych odchyleń: d(,3%) d oraz d(97,7%) d Jeżel okaże sę, że oblczoe wartośc δ δ e rzekraczają wartośc 0,077% () (0) to będze to ozaczało, ż oary zostały wykoae ze,,statystyczą czystoścą, co za ty dze, błędy aaraturowe będze oża uzać za ojale ałe Nesełee tego waruku będze śwadczyć o wystęowau oważych błędów aaraturowych III4 Tabele Tabela I Naęce racy lczka 540V Czas oaru t=40s Ilość Ilość Ilość oaru zlczeń oaru zlczeń oaru zlczeń [] [] [] 3 98 99 00 = = = = ax = ax k = 0
Tabela II Zakres Ilość wyków Częstość Sua częstośc graca dola graca góra w klase wystęowaa wystęowaa d [] g [] [] Klasy C [%] klas C [%] 3 4 5 6 7 8 9 0 d(,3%) d = [] d(97,7%) d = [] d d 00% % δ 00% % δ III5 Wosk IVLteratura Araowcz J, Małuszyńska K, rzytuła M; Laboratoru fzyk jądrowej; WN, Warszawa 984 Bobrowsk D; robablstyka w zastosowaach techczych ; WNT,Warszawa 986 3 Eade WT, Drjard D, Jaes FE, Ross M, Sadoulet B; Metody statystycze w fzyce, dośwadczalej ; WN,Warszawa 989 4 Goldańsk WI, Kuceko AW, odgoreck MI; Statystyka oarów rzy rejestracj roeowaa jądrowego ; WN, Warszawa 963 5 Herforth L, Koch H; Radohyskalsches Ud radochesches Grudraktku; VEB Deutscher Verlag der Wsseschafte,Berl 959 6 Hudso DJ, Statstka dla fzkov ; (tłu z ag), Mr Moskwa 970 7 Massalsk JM; Detekcja roeowaa jądrowego; WN, Warszawa 959 8 ustowałow GE ; Fzyka atoowa jądrowa; WN, Warszawa 977 9 Resodowsk R, Laboratoru z fzyk; (skryt), Wyd oltechk Śląskej, Glwce 994 0 Squres GL; raktycza fzyka; WN, Warszawa 994 Strzałkowsk SA, Ślżyńsk A ; Mateatycze etody oracowaa wyków oarów; WN, Warszawa 973 Szydłowsk H ; Teora oarów ; WN, Warszawa 986
Załączk a rzykład ocey stoa statystyczej czystośc oarów