1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychologia polityczna 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Political psychology 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład 4. Kod przedmiotu/modułu 5. Rodzaj przedmiotu Zajęcia fakultatywne 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów III 9. Semestr (zimowy lub letni), letnii 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: zajęcia fakultatywne, 30 godzin 11. Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia Dr Aleksandra Porada 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu brak 13. Cele przedmiotu C1 Zaznajomienie uczestników z pojęciami podstawowymi dla opisu świata polityki i C2 Omówienie procesów nabywania i kształtowania poglądów i postaw 1
politycznych C3 Analiza technik wpływu, stosowanych w kampaniach politycznych C4 Omówienie zjawisk aktywności i bierności politycznej z punktu widzenia mechanizmów psychologicznych C5 Analiza dostępnych danych nt. zjawiska przywództwa politycznego C6 Przedstawienie aktualnego stanu wiedzy nt. mechanizmów psychologicznych leżących u podstaw decyzji wyborczych C7 Omówienie zjawiska buntu i rewolucji z punktu widzenia psychologii poznawczej i społecznej C8 Uwrażliwienie na zagrożenia dla demokracji płynące z bierności politycznej oraz ekstremizmu politycznego. C9 C10 C11 C12 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 posługuje się w sposób właściwy terminologią opisującą życie polityczne. EK_W_02 zna mechanizmy determinujące nabywanie postaw politycznych. EK_W_03 zna mechanizmy wpływające na wysokość frekwencji wyborczej. EK_W_04 potrafi wymienić czynniki psychologiczne współdecydujące o zachowaniach wyborczych. EK_W_05 jest świadomy zagrożeń dla demokracji płynących z bierności politycznej oraz rozwoju ugrupowań ekstremistycznych. EK_U_01 rozpoznaje techniki wpływu użyte w reklamach politycznych i materiałach propagandowych. EK_U_02 potrafi krytycznie zanalizować treści informacji o wynikach sondaży przedwyborczych. EK_U_03 potrafi powiązać popularność danej postawy politycznej z uwarunkowaniami jednostkowymi i środowiskowymi. EK_U_04 rozpoznaje treści ekstremistyczne w materiałach propagandowych. EK_U_05 potrafi umieścić informacje nt. bieżących konfliktów politycznych w kontekście wiedzy nt. psychologicznych K_WO4, K_W05, K-W06, K_W10, K_W11 K_U01, K_06, K_U09, K_U10 2
mechanizmów buntu i eskalacji przemocy. EK_K_01 jest wrażliwy na techniki manipulacji stosowane w reklamie politycznej. EK_K_02 jest świadomy psychologicznych i społecznych uwarunkowań postaw politycznych obecnych w swoim środowisku. EK_K_03 potrafi prowadzić dyskusję nt. polityki, obiektywnie oceniając racje zwolenników innych opcji. EK_K_04 jest wrażliwy na wypowiedzi sygnalizujące postawy antydemokratyczne. EK_K_05. K_K01, K_K06 15. Treści programowe 1. Omówienie zakresu zagadnień poruszanych na zajęciach, sposobu pracy w ich trakcie i warunków zaliczenia na ocenę. 2. Kategorie myślenia o polityce: - kolektywizm-indywidualizm - prawica-lewica - konserwatyzm liberalizm - ukryte założenia normatywne. 3. Geneza poglądów politycznych jednostki: - teza transmisji rodzinnej: czy poglądy polityczne nabywa się w dzieciństwie? - rodzaje etosów środowiskowych - test Nisbeta i jego interpretacja - mechanizmy identyfikacji z ugrupowaniem politycznym. 4. Autorytaryzm: - pojęcia anomii, alienacji i autorytaryzmu wg szkoły frankfurckiej - osobowość autorytarna - narzędzia pomiaru autorytaryzmu - badania nad autorytaryzmem prowadzone w Polsce - paranoja polityczna. 5-6. Emocje w polityce: - badania nt. roli afektu w podejmowaniu decyzji wyborczych - posługiwanie się strachem w trakcie kampanii politycznych - duma i entuzjazm, czyli co pragną wywołać spin-doktorzy - wstyd i odraza: czym jest skandal w polityce. 7. Aktywność i bierność polityczna - rodzaje partycypacji politycznej w demokracji - kto i dlaczego bierze udział w wyborach? - autorytaryzm a działalność polityczna. 8. Kampanie polityczne: 3
- wizerunek kandydata: od barwy koszuli po plotki o romansach - manipulacje wyborcze - propaganda i marketing polityczny - teoria ograniczonego wpływu (Klapper). 9. Przywództwo polityczne: - teorie: Zeitgeist i wybitnej jednostki - co wiemy o cechach osobowości i inteligencji liderów politycznych - dlaczego głosujemy na drani? 10. Zachowania wyborcze: - podatność na zmianę vs trwałość preferencji wyborców - sondaże: wiarygodność i wpływ na opinię wyborców - interesy i wyznawane wartości wyborców a ich decyzje wyborcze - osobowość a sympatie polityczne. 11. Psychologiczne podstawy zmian w polityce: - mechanizmy frustracji - konflikt polityczny i jego dynamika - negocjacje wrogów politycznych - niewdzięczność społeczna : czemu źle się wspomina reformatorów. 12-13. Psychologia buntu: - socjalizacja do konformizmu - psychologiczne mechanizmy odmowy posłuszeństwa władzy - mechanizm eskalacji przemocy - modele i teorie rewolucji - dlaczego rewolucje są tak rzadkie? 14. Ekstremizm polityczny: - definicja ekstremizmu politycznego - koncepcja osobowości twardej i miękkiej w badaniach nad ekstremizmem - cechy osobowości, poziom inteligencji a identyfikacja z ruchami o ideologii ekstremistycznej 15. Kolokwium. 4. 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Skarżyńska, K. (red.) (2002), Podstawy psychologii politycznej. Poznań: Zysk i S-ka. 2. Marody, M., Gucwa-Leśny, E. (red.) (1996), Podstawy życia społecznego w Polsce. Warszawa: ISS. 3. Reykowski, J. (red.) (1993), Wartości i postawy społeczne a przemiany systemowe. Warszawa: Wyd. IP PAN 4. Mandrosz-Wróblewska, J., Afekt jako przesłanka poglądów politycznych, Studia Nauk Politycznych, 1989, 3. 5. Jakubowska, U. (2005), Ekstremizm polityczny: studium psychologiczne. Gdańsk: GWP. Uzupełniająca: 1. Cwalina W., Falkowski A. (2005), Marketing polityczny: perspektywa psychologiczna. Gdańsk: GWP. 4
2. Sears, D.O., Huddy, L., Jervis, R. (2008), Psychologia polityczna. Kraków: WUJ. 3. Szczupaczyński, J. (red.) (1994), Władza i społeczeństwo. Warszawa: Scholar. 4. Korzeniowski, K. (2010), Polska paranoja polityczna. Warszawa: Wyd. IP PAN. 5. Koralewicz, J. (2008), Autorytaryzm, lęk, konformizm. Warszawa: Collegium Civitas Press. 6. Lipset, S.M. (1995), Homo politicus. Warszawa: PWN. 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład:. - wykład fakultatywny:. - ćwiczenia:. - laboratorium:. - konwersatorium:. - warsztat:. - zajęcia fakultatywne: kolokwium pisemne w formie testu, ocena modyfikowana jest przez dodanie punktów za aktywność w postaci referatów prezentowanych na zajęciach oraz istotnego wkładu w dyskusje w trakcie zajęć; obecność obowiązkowa, możliwa jest 1 nieobecność - inne:. 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - wykład fakultatywny:. godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat:. godzin - zajęcia fakultatywne: 30 godzin - inne:. godzin 30 godzin 5
Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć:. godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 10 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 10 godzin 20 godzin Suma godzin 50 godzin Liczba punktów ECTS 3 6