POLSKI ZWIĄZEK PIŁKI NOŻNEJ Wydział Szkolenia PZPN Komisja Kształcenia i Licencjonowania Trenerów PZPN PROGRAM KURSU INSTRUKTORÓW PIŁKI NOŻNEJ L.P. Podstawy teorii treningu sportowego Liczba 1. Historyczne i prawne podstawy funkcjonowania piłki nożnej w Polsce. 6 Kształcenie i dokształcanie kadr szkoleniowych 2. Trener metodyk i wychowawca. Pedagogiczne podstawy sportu. 6 3. Podstawy anatomii, fizjologii wysiłku fizycznego i medycyny sportu. 16 4. Psychologiczne podstawy działalności sportowej 6 5. Teoria treningu sportowego. 16 Razem 50 L.P. Specjalizacja piłki nożnej wykłady Liczba 6. Trening zdolności kondycyjnych i koordynacyjnych 10 7. Nauczanie i doskonalenie techniki piłki nożnej 10 8. Nauczanie i doskonalenie taktyki piłki nożnej 10 9. Szkolenie dzieci i młodzieży specyfika w doborze metod, form i środków 8 treningu 10. Podstawy analizy gry i treningu drużyny [metoda obserwacji] 4 11. Kierowanie drużyną podczas meczu 4 12. Przepisy gry 4 Razem 50 L.P. Specjalizacja piłki nożnej praktyka Liczba 13. Trening zdolności kondycyjnych i koordynacyjnych 10 14. Metodyka i systematyka techniki piłki nożnej 10 15. Metodyka i systematyka taktyki piłki nożnej 10 16. Metodyka szkolenia dzieci i młodzieży 8 17. Obserwacja i analiza meczu piłkarskiego 6 18. Testy sprawności fizycznej ogólnej i specjalnej 6 19. Pedagogizacja samodzielne prowadzenie zajęć szkoleniowych przez 30 słuchaczy szkolenia 20. Hospitacje zajęć treningowych w klubie sportowym [praktyka] 12 21. Egzamin końcowy kursu 8 Razem 100 Program został opracowany przez Komisję Kształcenia i Licencjonowania Trenerów PZPN i zatwierdzony przez Wydział Szkolenia PZPN
POLSKI ZWIĄZEK PIŁKI NOŻNEJ Wydział Szkolenia PZPN Komisja Kształcenia i Licencjonowania Trenerów PZPN WYTYCZNE DO PROGRAMU KURSU INSTRUKTORÓW PIŁKI NOŻNEJ WYKŁADY PODSTAW TEORII TRENINGU SPORTOWEGO 1. Historyczne i prawne podstawy funkcjonowania piłki nożnej w Polsce. Kształcenie i dokształcanie kadr szkoleniowych Historia piłki nożnej, FIFA, UEFA, PZPN. System kształcenia trenerów UEFA [zarys]. Kształcenie instruktorów w Polsce. Ustawa o kulturze fizycznej, zarządzenia Ministra Sportu i Turystyki i uchwały PZPN w sprawach kształcenia i doskonalenia zawodowego instruktorów, trenerów [ w tym Konwencja UEFA o Wzajemnym Uznawaniu Kwalifikacji Trenerskich]. 2. Trener metodyk i wychowawca. Pedagogiczne podstawy sportu. Wizerunek i autorytet trenera. Pedagogiczne i wychowawcze powinności trenera pracującego z młodymi zawodnikami. Klub, sekcja, drużyna środowisko pedagogiczne. Wychowanie poprzez sport. Motywy działalności sportowej. Łączenie edukacji ogólnej ze sportową. 3. Podstawy anatomii, fizjologii wysiłku fizycznego i medycyny sportu. Podstawy budowy ciała układ kostno-stawowy, mięśniowy, nerwowy, krążeniowy, oddechowy, itd. Fizjologiczne podstawy pracy i wypoczynku. Wydolność tlenowa i beztlenowa, czynniki warunkujące poziom wydolności fizycznej. Charakterystyka zjawiska superkompensacji. Fizjologiczne testy wysiłkowe typowe dla piłki nożnej młodzieżowej. Podstawy diety sportowej i jej związki z energetyką wysiłków fizycznych. Znaczenie i techniki odnowy biologicznej. Podstawy pierwszej pomocy przedmedycznej. Typowe urazy w piłce nożnej i podstawowe zasady ich unikania [profilaktyka]. [16 dydaktycznych] 4. Psychologiczne podstawy działalności sportowej Fazy rozwoju psychicznego dziecka i młodego piłkarza. Charakterystyka i kształtowanie cech osobowościowych potrzebnych w grach zespołowych [współpraca, empatia, antycypacja, asertywność]. Cechy woli i możliwości ich kształtowania. Odporność na stres, metody panowania nad emocjami. 5. Teoria treningu sportowego Etapy rozwoju sportowego w karierze, cykliczność treningu, rodzaje przygotowań w procesie treningu. System szkolenia sportowego. Rodzaje, etapy i kryteria selekcji sportowej. Metody, formy i środki treningu kondycyjnego i technicznego. Nawyk ruchowy i metodyczne fazy jego powstawania. Planowanie pracy treningowej w cyklach. Charakterystyka okresu przygotowawczego, startowego i przejściowego dla piłki młodzieżowej i amatorskiej. Dokumentacja pracy treningowej. Kontrola efektów treningu kontrola bieżąca, operacyjna i okresowa. [16 dydaktycznych] Tematyka części programowej obejmująca pkt. 1-5 powinna kończyć się egzaminem [tzw. egzamin z teorii treningu sportowego]. Rekomendujemy formę testu obejmującego ok. 30 pytań [najlepiej tzw. pytań zamkniętych z możliwością wielokrotnego wyboru dobrej odpowiedzi].
WYKŁADY SPECJALIZACJI PIŁKI NOŻNEJ 6. Trening zdolności kondycyjnych i koordynacyjnych Uwarunkowania i metodyka kształtowania szybkości, wytrzymałości, siły mięśniowej, koordynacji ruchowej, skoczności i gibkości w odniesieniu do pracy z młodzieżą piłkarską. Wyjaśnienie różnic pomiędzy zajęciami kształtującymi sprawność a zajęciami regeneracyjnymi [aktywny wypoczynek]. 7. Nauczanie i doskonalenie techniki piłki nożnej Definicje i podział techniki w piłce nożnej. Omówienie zasad metodycznych i systematyki nauczania wszystkich elementów techniki specjalnej w piłce nożnej [w tym gra bramkarza]. Wykazanie różnic pomiędzy nauczaniem i doskonaleniem techniki. Charakterystyka wiodących metod i form służących nauczaniu lub doskonaleniu techniki. Prezentacje wiodących filmów z tego zakresu (np. nauczanie techniki wg. Coorvera czy DFB Niemieckiego ZPN). 8. Nauczanie i doskonalenie taktyki piłki nożnej Definicje i podział taktyki w piłce nożnej. Krótka charakterystyka ewolucji systemów gry w piłce nożnej. Charakterystyka zespołowych form atakowania i bronienia. Znaczenie i formy taktyki indywidualnej. Zachowania taktyczne bramkarza. Szczegółowe omówienie i rekomendacja do pracy z różnymi grupami młodzieżowymi małych gier od 2x2 do 7x7 oraz ustawień taktycznych 1-4-3-3 oraz 1-3-4-3. 9. Szkolenie dzieci i młodzieży specyfika w doborze metod, form i środków treningu Rozwój biologiczny dzieci i młodzieży [fazy i tempo rozwoju] a dobór objętości, intensywności i treści treningowych. Znaczenie okresów krytycznych w treningu sprawności fizycznej. Formy zabawowe w nauczaniu techniki i taktyki gry w piłkę nożną oraz kształtowaniu sprawności. Przykładowe rozwiązania selekcyjne dla potrzeb szkolenia w piłce nożnej wraz z organizacją działań selekcyjnych. Rola współzawodnictwa w piłce dziecięcej i młodzieżowej. Organizacja współzawodnictwa wielkość boisk i liczba zawodników dla poszczególnych roczników. 10. Podstawy analizy gry i treningu drużyny [metoda obserwacji] Znaczenie oraz rodzaje obserwacji gry w odniesieniu do działań motorycznych, technicznych i taktycznych. Przykładowe arkusze obserwacyjne. Opracowanie danych zgromadzonych w arkuszach obserwacyjnych. [4 y dydaktyczne] 11. Kierowanie drużyną podczas meczu Kierowanie drużyną podczas zawodów. Kapitan drużyny. Obiektywna ocena gry rankingi zawodników. System wyróżnień za aktywność i podstawę na treningach i w meczach. Motywowanie zawodników. 12. Przepisy gry Rola sędziego, podstawy przepisów, zasady fair play. [4 y dydaktyczne]
PRAKTYKA SPECJALIZACJI 13. Trening zdolności kondycyjnych i koordynacyjnych Wariant praktyczny pkt. 6. 14. Metodyka i systematyka techniki piłki nożnej Wariant praktyczny pkt. 7. 15. Metodyka i systematyka taktyki piłki nożnej Wariant praktyczny pkt. 8. 16. Metodyka szkolenia dzieci i młodzieży Gry i zabawy ruchowe oraz inne formy zajęć z obszaru treningu sprawnościowego, technicznego i taktycznego typowe dla pracy z dziećmi w wieku szkoły podstawowej i gimnazjum. 17. Obserwacja i analiza meczu piłkarskiego Praktyczna realizacja pkt. 10. 18. Testy sprawności fizycznej ogólnej i specjalnej Praktyczne wykonanie Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej oraz testów specjalistycznych z piłki nożnej rekomendowanych do pracy szkoleniowej w Gimnazjach Sportowych Związków Piłki Nożnej. 19. Pedagogizacja samodzielne prowadzenie zajęć szkoleniowych przez Słuchaczy szkolenia Egzaminy praktyczne. Każdy uczestnik kursu opracowuje konspekt zajęć treningowych [temat indywidualnie uzgodniony z Kierownikiem kursu]. Każdy uczestnik kursu prowadzi zajęcia wg opracowanego konspektu na ocenę [minimum dwóch oceniających]. Czas prowadzenia 45 minut. Po każdej lekcji egzaminacyjnej obligatoryjne jest na forum grupy, przez 15 minut omówienie konspektu i prowadzenia. Grupę trenującą mogą stanowić uczestnicy kursu, ale zaleca się zajęcia z młodzieżą w wieku 7-13 lat. 20. Hospitacje zajęć treningowych w klubie sportowym [praktyka] Hospitacje zajęć treningowych. Każdy uczestnik kursu jest zobowiązany do hospitacji 6 zajęć szkoleniowych: 2 treningi dzieci w wieku 7-13 lat, 2 treningi młodzieży w wieku 14-18 lat, 2 treningi seniorów. Każda hospitacja musi być udokumentowana wg zaleceń Kierownika kurs. 21. Egzamin końcowy kursu Komisyjny egzamin końcowy. Wymagana obecność przedstawiciela Wydziały Szkolenia PZPN. Komisja co najmniej 3 osobowa plus ww. delegat PZPN. Wymagane dokumenty wstępne: - dziennik kursu i listy obecności, - ocenione konspekty egzaminów praktycznych, - ocenione testy z teorii treningu, - dokumentacja hospitacji.
ZALECANA LEKTURA Z ZAKRESU TEORII TRENINGU I SPECJALIZACJI 1. Bangsbo J.: Sprawność fizyczna piłkarza. Naukowe podstawy treningu, COS, Biblioteka Trenera, Warszawa, 1999. 2. Bednarski L.,,Piłka nożna. Zajęcia treningowe w rocznym cyklu szkolenia, Kraków 2000, EXTREMA. 3. Chmura J.: Szybkość w piłce nożnej, Katowice 2001.AWF. 4. Gołaszewski J.: Piłka nożna, Poznań 2003. AWF. 5. Góralczyk R., Waśkiewicz Z., Zając A.: Technika piłki nożnej klasyfikacja, nauczanie, AWF Katowice 2001. 6. Jastrzębski Z.: Zakres obciążeń treningowych w piłce nożnej i ręcznej a ich wpływ na rozwój sportowy zawodników, Gdańsk 2004. AWF. 7. Kapera R.: Z podwórka na stadion, Warszawa 1996. Wyd. Sprint. 8. Kapera R., Śledziewski D.: Piłka nożna. Szkolenie dzieci i młodzieży, PZPN Warszawa 1997. 9. Maranda P.: Ćwiczenia funkcjonalne w piłce nożnej, Materiały Szkoleniowe Szkoły Trenerów, PZPN. 10. Panfil R., Żmuda W.: Nauczanie gry w piłkę nożną, Wrocław 1996. Sportex. 11. Przybylski W., Szwarc A.: Technika gry w piłkę nożną cz. I, AWF Gdańsk 1996. 12. Przybylski W. (red.): Piłka nożna. Trening, AWF Gdańsk 1998. 13. Sozański H. (red.): Podstawy teorii treningu sportowego:, Warszawa 1999, RCMSzKFiS. 14. Sozański H., Śledziewski D. (red.): Obciążenia treningowe. Dokumentowanie i analizowanie danych, COS. Warszawa 1995. 15. Śledziewski D.:,,Okres przygotowawczy w szkoleniu piłkarzy nożnych, TRENER 1/2001, PZPN 16. Talaga J.: Technika piłki nożnej, Biblioteka Trenera. Warszawa 1996. COS 17. Talaga J.: Taktyka piłki nożnej, Biblioteka Trenera. Warszawa 1997. COS. 18. Talaga J.: ABC Młodego Piłkarza. Nauczanie techniki, Poznań 2006. Zysk i S-ka Wydawnictwo. 19. Ulatowski T.: Teoria Sportu, Warszawa 1992. RCMSzKFiS.