NEWS Warunki, jakie jednostka organizacyjna gminy musi spełniać, aby zostać uznana za podatnika VAT pytanie NSA do TS UE. Pytanie RPO do TK o zgodność z Konstytucją stosowania podstawowej stawki VAT do e-booków i innych publikacji elektronicznych. Niedołączenie przez stronę wymaganej liczby odpisów skargi i jej załączników uniemożliwia nadanie skardze biegu. ARTYKUŁ Samochody osobowe rozliczanie VAT. ORZECZNICTWO Brak możliwości zakwalifikowania kary umownej jako KUP wyrok WSA w Warszawie z dnia 4 grudnia 2013 r. Przesłanki korekty KUP w przypadku uregulowania kwot wydatków w terminie dłuższym niż 90 dni wyrok WSA w Krakowie z dnia 10 grudnia 2013 r. Nabycie akcji może być przychodem przypisanym wyłącznie do źródła przychodu kapitały pieniężne wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2013 r. Udzielanie pożyczek jako czynność sporadyczna wyrok NSA z dnia 5 grudnia 2013 r.; wyrok WSA w Gliwicach z dnia 17 grudnia 2013 r. Przesłanki sprzedaży pakietów usług hotelarskich jako usługi kompleksowej wyrok NSA z dnia 6 grudnia 2013 r. Zniszczenie nieodebranych towarów na koszt kontrahenta jest opodatkowane VAT wyroki WSA w Łodzi z dnia 11 grudnia 2013 r. Korekta VAT w sytuacji sprzedaży wierzytelności w przypadku, gdy podatnik skorzystał z ulgi na złe długi wyrok WSA w Krakowie z dnia 11 grudnia 2013 r. Sposób rozliczania w VAT opakowań zwrotnych, które nie były związane z wcześniej sprzedanym towarem wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2013 r. 1
News WARUNKI, JAKIE JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA GMINY MUSI SPEŁNIAĆ, ABY ZOSTAĆ UZNANA ZA PODATNIKA VAT PYTANIE PREJUDYCJALNE NSA Z DNIA 10 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I FSK 311/12. NSA skierował do TS UE pytanie prejudycjalne w zakresie możliwości uznania za podatnika VAT jednostki organizacyjnej gminy w sytuacji, gdy wykonuje ona czynności w charakterze innym niż organ władzy publicznej i jednocześnie nie spełnia warunku samodzielności. Zdaniem Sądu, polskie regulacje dotyczące możliwości uznania za podatnika VAT organów władzy publicznej stanowią wadliwą implementację przepisów Dyrektywy 112. W konsekwencji, prowadzi to do wątpliwości co do możliwości uznania za podatnika VAT jednostki organizacyjnej gminy, która mimo braku niezależności prowadzi działalność gospodarczą konkurencyjną w stosunku do podatników VAT na danym rynku. PYTANIE RPO DO TK O ZGODNOŚĆ Z KONSTYTUCJĄ STOSOWANIA PODSTAWOWEJ STAWKI VAT DO E-BOOKÓW I INNYCH PUBLIKACJI ELEKTRONICZNYCH WNIOSEK RPO Z DNIA 6 GRUDNIA 2013 R., SYGN. RPO-697281-I/12/NC. RPO zwrócił się do TK z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją regulacji VAT dotyczącej stosowania różnych stawek podatkowych dla: (i) książek i gazet wydawanych w sposób tradycyjny w formie papierowej bądź na nośnikach fizycznych (stawka obniżona) oraz (ii) tzw. e-booków (stawka podstawowa). Zdaniem RPO, zasadniczą cechą tych produktów jest wartość niematerialna treść. Dobra te są więc substytucyjne mają zamienny charakter. Nieuprawnione jest więc różnicowanie sytuacji podmiotów zajmujących się podobną działalnością sprzedażą książek oraz e-booków. Zgodnie z przedstawioną przez Rzecznika argumentacją, wbrew ocenie Ministerstwa Finansów, przepisy unijne (szczególnie zasada neutralności VAT) nie stoją na przeszkodzie stosowania obniżonej stawki VAT na e-booki. NIEDOŁĄCZENIE PRZEZ STRONĘ WYMAGANEJ LICZBY ODPISÓW SKARGI I JEJ ZAŁĄCZNIKÓW UNIEMOŻLIWIA NADANIE SKARDZE BIEGU UCHWAŁA NSA Z DNIA 18 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I OPS 13/13. Skład 7 sędziów NSA podjął uchwałę, zgodnie z którą brak załączenia wymaganej liczby odpisów skargi, skargi kasacyjnej czy też zażalenia jest brakiem formalnym powodującym odrzucenie skargi, jeśli w wymaganym terminie nie zostaną dosłane stosowne odpisy. Sąd nie może samodzielnie usunąć takiego braku poprzez skopiowanie brakujących egzemplarzy. Zdaniem NSA, takie rozwiązanie nie stoi w sprzeczności z konstytucyjnym prawem do sprawiedliwego procesu sądowego. Tego typu wymagania proceduralne mają na celu zapewnienie odpowiedniej ekonomiki procesowej oraz zabezpieczenie praw stron sprawy innych niż skarżący i organ. Uchwała NSA wpisuje się w utrzymującą się w orzecznictwie tendencję do skrupulatnego egzekwowania wymogów formalnych. 2
Artykuł Samochody osobowe rozliczanie VAT ZMIENNOŚĆ PRZEPISÓW Przedsiębiorcy wciąż nie mogą liczyć na ustabilizowanie przepisów dotyczących rozliczania VAT od samochodów osobowych i wydatków z nimi związanych. Od 1 stycznia 2014 r. w tym zakresie należy stosować przepisy podobne do tych, które obowiązywały przed wejściem Polski do UE. Wkrótce jednak powinna zostać uchwalona nowelizacja zmieniająca zasady rozliczeń. Zgodnie z planowanym projektem nowelizacji, w połowie 2015 r. przepisy znów ulegną zmianie, a treść regulacji od 2016 r. uzależniona będzie m.in. od tego, czy Polska zdecyduje się wystąpić o kolejną derogację. AKTUALNE REGULACJE Jakkolwiek wraz z rozpoczęciem roku 2014 r. przedsiębiorcy mogą odliczać co do zasady 60% kwoty podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 6.000 PLN od nabycia samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t., to istnieje większa niż dotychczas możliwość dokonania 100% ujęcia w rozliczeniach zapłaconego VAT naliczonego. Maksymalne odliczenie podatku jest bowiem możliwe w przypadku nabycia kilku kategorii samochodów spełniających określone kryteria techniczne, w tym homologowanych jako ciężarowe, posiadających tzw. kratkę. Należy jednak mieć na uwadze, że badania techniczne pozwalające na korzystne dla podatników zaklasyfikowanie aut przeprowadzane są obecnie według bardziej rygorystycznych standardów, niż miało to miejsce jeszcze kilka lat temu. Analogiczne zasady odliczania VAT dotyczą kwot ujmowanych na fakturach za czynsz (i podobnych płatności) od samochodów będących w posiadaniu przedsiębiorcy wskutek zawartych umów najmu, dzierżawy, leasingu itp. Aktualnie wciąż obowiązuje zakaz odliczania VAT od wydatków ponoszonych przez przedsiębiorców na zakup paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, jeśli produkty te są wykorzystywane do napędu pojazdów, które nabywane nie dawałyby pełnego prawa do odliczenia. Nie ma natomiast żadnych ograniczeń, by odliczać pełny VAT od nabytych usług naprawy i konserwacji pojazdów, o ile czynności te przyczyniają się (choćby pośrednio) do wykonywania przez podatników czynności opodatkowanych VAT. NOWELIZACJA 2014 Po zakończeniu formalności na gruncie UE, Minister Finansów zaprezentował projekt ustawy nowelizującej obecne przepisy w omawianym zakresie. Zmiany, które najprawdopodobniej będą wprowadzone już wkrótce, wiązać się będą z zupełnie nowymi rozwiązaniami. Ministerstwo proponuje wprowadzenie do ustawy definicji pojazdów samochodowych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, tj. pojazdów silnikowych, których konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h. Nowe regulacje obejmą więc też rozliczenia dotyczące np. motocykli. 3
Kluczowym dla przedsiębiorców może okazać się przepis dotyczący pojazdów używanych wyłącznie do celów firmowych. W odniesieniu do tych pojazdów podatnicy powinni posiadać prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego we wszystkich zakresach: zakupu samochodu, nabycia paliwa, poniesienia wydatków eksploatacyjnych. Ustawodawca przewiduje jednak, że pojazdy wykorzystywane do wyłącznie biznesowych celów, a tym samym chęć korzystania z pełnego odliczenia, powinny być zgłaszane właściwemu organowi podatkowemu. Przy czym, aby kwalifikacja podatnika uznana była za właściwą, wykluczona musi być możliwość wykorzystania aut do jakichkolwiek niebiznesowych celów. Co więcej, za informację, którą urząd uzna za niezgodną z prawdą, grozić będzie podatnikowi odpowiedzialność karna skarbowa. Nie jest jasne, czy warunki stawiane przez Ministra Finansów są zgodne z postanowieniami organów UE. Jeśli jednak pojazdy używane będą również do celów prywatnych, funkcjonować będzie 50% prawo do odliczenia podatku nie tylko przy nabyciu, czy wykorzystywaniu na podstawie stosownych umów samochodów. Limit obejmie również wydatki na paliwa i wszelkie wydatki eksploatacyjne (ich katalog nie został w projekcie ograniczony). W efekcie, przedsiębiorcy, którzy używają firmowego pojazdu także w celach pozabiznesowych, napotkają na ograniczenia w zakresie kwoty odliczanego VAT już na etapie zakupu, jak i podczas późniejszego korzystania. PALIWA, OLEJ, GAZ Szczególną pozycję w nowych przepisach stanowić będą ograniczenia w zakresie odliczania VAT dla paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu części pojazdów (samochodów osobowych, pojazdów spełniających warunki w zakresie ładowności), które mogą być używane do celów innych, niż działalność gospodarcza. Mimo akceptacji organów UE, ustawodawca ze względów finansowych zamierza wstrzymać moment rozpoczęcia odliczania VAT od powyższych produktów do 1 lipca 2015 r. (pół roku przed upływem terminu obowiązywania derogacji). W praktyce więc, korzystne dla podatników prawo w najbliższym czasie nie będzie obowiązywać. Niezależnie, 100% odliczenie będzie możliwe dla pojazdów wykorzystywanych wyłącznie w działalności gospodarczej. ZMIANY 2017 Ponieważ uzyskana przez Polskę derogacja dotyczy tylko lat 2014-2016, najpóźniej z końcem 2016 r. podatnicy będą przygotowywać się do kolejnych zmian w rozliczania VAT od aut i związanych z nimi wydatkami. 4
Orzecznictwo CIT BRAK MOŻLIWOŚCI ZAKWALIFIKOWANIA KARY UMOWNEJ JAKO KUP WYROK WSA W WARSZAWIE Z DNIA 4 GRUDNIA 2013 R., SYGN. III SA/WA 2548/13 Jak wskazał Sąd, uznanie za prawidłowe zaliczenia do KUP kar umownych zapłaconych z tytułu niewykonania umowy premiowałoby nierzetelnych kontrahentów ustawa o CIT nie daje takiej możliwości. Zgodnie ze stanowiskiem WSA, kara umowna zapłacona przez podatnika, nawet jeżeli nie mieści się w wyłączeniu z KUP przewidzianym przez ustawę, nie może zostać automatycznie zakwalifikowana do kosztów podatkowych. Sąd podkreślił, że dany wydatek może być uznany za KUP wyłącznie, jeżeli jest on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W efekcie tylko taka kara umowna, która: (i) jest związana z przychodem oraz (ii) nie mieści się w ustawowym zakresie wyłączenia z KUP, może zostać zakwalifikowana jako koszt podatkowy. PRZESŁANKI KOREKTY KUP W PRZYPADKU UREGULOWANIA KWOT WYDATKÓW W TERMINIE DŁUŻSZYM NIŻ 90 DNI WYROK WSA W KRAKOWIE Z DNIA 10 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I SA/KR 1403/13 WSA w Krakowie stanął na stanowisku, że w każdym przypadku, gdy kwota zaliczona do kosztów podatkowych nie zostanie uregulowana przed 90 dniem od daty jej zaliczenia do KUP, podatnik zobowiązany jest do dokonania korekty KUP. Zdaniem Sądu, nawet jeżeli strony umowy zdecydują o terminie płatności dłuższym niż 90 dni od dnia zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych i płatności te będą dokonywane w umówionym terminie, to literalne brzmienie przepisu wymaga od podatnika dokonania korekty kosztów. PIT NABYCIE AKCJI MOŻE BYĆ PRZYCHODEM PRZYPISANYM WYŁĄCZNIE DO ŹRÓDŁA PRZYCHODU KAPITAŁY PIENIĘŻNE WYROK NSA Z DNIA 11 GRUDNIA 2013 R., SYGN. II FSK 111/12 NSA stanął na stanowisku, że nabycie akcji, również gdy jest ono wynikiem wdrożenia planu motywacyjnego dla pracowników, powinno być klasyfikowane jako przychód powstały wyłącznie ze źródła kapitały pieniężne. Ustawodawca, zdaniem Sądu, wyraźnie zdefiniował źródła przychodu i nie ma możliwości zakwalifikowania jednego przychodu do dwóch źródeł. W przypadku przychodu z akcji takie działanie prowadziłoby do podwójnego opodatkowania podatnika i braku możliwości rozpoznania kosztów podatkowych przy zbyciu akcji. VAT UDZIELANIE POŻYCZEK JAKO CZYNNOŚĆ SPORADYCZNA WYROK NSA Z DNIA 5 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I FSK 1757/12; WYROK WSA W GLIWICACH Z DNIA 17 GRUDNIA 2013 R., SYGN. III SA/GL 1492/13 Udzielanie pożyczek przez przedsiębiorcę może, lecz nie musi, stanowić czynność sporadyczną (od 1 stycznia 2014 r. czynność pomocniczą) w rozumieniu ustawy o VAT. Zgodnie z podejściem sądów, celem istnienia instytucji czynności sporadycznych (pomocniczych) jest wyłączenie z obliczania proporcji tych transakcji, które z uwagi na incydentalny charakter wypaczałyby zakres przysługującego przedsiębiorcy prawa do odliczenia. 5
Jednym z elementów decydujących, czy udzielanie pożyczek ma charakter incydentalny, jest stałość dokonywania tego typu transakcji. Jak wskazał WSA w Gliwicach, już wpisanie przez podatnika udzielania pożyczek w PKD, czy badanie rynku pod kątem tego typu działalności, świadczy o tym, że działanie takie ma charakter stały. NSA wskazał ponadto, że każdorazowo, oceniając sytuację podatnika, należy brać pod uwagę wartość, ilość, częstotliwość pożyczek oraz stopień zaangażowania aktywów na tle całości działań podatnika. Nawet w przypadku, gdy udzielenie pożyczki było dla podatnika działaniem koniecznym, lecz nie miało charakteru stałego, należy je uznać za czynność sporadyczną. PRZESŁANKI SPRZEDAŻY PAKIETÓW USŁUG HOTELARSKICH, JAKO USŁUGA KOMPLEKSOWA WYROK NSA Z DNIA 6 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I FSK 1758/12 W niniejszej sprawie NSA rozstrzygał wątpliwości dotyczące możliwości zakwalifikowania sprzedaży pakietów usług hotelarskich, w których skład wchodziły m.in. nocleg ze śniadaniem, nastrojowa kolacja oraz możliwość skorzystania ze SPA, jako usługi kompleksowej. Zdaniem Sądu, zgodnie z orzecznictwem TS UE, co do zasady każda usługa jest świadczeniem oddzielnym. Możliwość traktowania zespołu usług jako jednego świadczenia, a w konsekwencji zastosowania do całości jednej stawki podatkowej, istnieje, o ile usług nie można w sposób naturalny rozdzielić. Dopiero w przypadku, gdy podział taki nie jest uzasadniony, gdyż wypacza sens i wartość usługi z perspektywy klienta, świadczenie jest kompleksowe. W ocenie Sądu, o ile usługi noclegowe i usługę śniadania można uznać za usługę kompleksową, to za odrębne usługi należy uznać skorzystanie ze SPA lub nastrojową kolację. ZNISZCZENIE NIEODEBRANYCH TOWARÓW NA KOSZT KONTRAHENTA JEST OPODATKOWANE VAT WYROKI WSA W ŁODZI Z DNIA 11 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I SA/ŁD 1152/13, I SA/ŁD 1153/13 WSA w Łodzi stanął na stanowisku, że w sytuacji, w której, zgodnie z umową, nieodebrane przez nabywcę towary są na jego koszt niszczone, dochodzi do czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Jest to odpłatna sprzedaż usług, a nie odszkodowanie. Brak jest bowiem, zdaniem WSA, jakiejkolwiek szkody po stronie podatnika. KOREKTA VAT W SYTUACJI SPRZEDAŻY WIERZYTELNOŚCI W PRZYPADKU GDY PODATNIK SKORZYSTAŁ Z ULGI NA ZŁE DŁUGI WYROK WSA W KRAKOWIE Z DNIA 11 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I SA/KR 1616/13 Zgodnie z wyrokiem wydanym po orzeczeniu NSA, treść przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2012 r. wskazuje, że zbycie wierzytelności nieściągalnej, o którą uprzednio skorygowano wysokość VAT należnego, nie powoduje obowiązku ponownego korygowania opodatkowania podatku (tym razem wzwyż). Za przyjęciem takiej interpretacji przemawia użycie przez ustawodawcę przy wskazywaniu warunku do późniejszej korekty zwrotu należność uregulowana, którego nie można rozumieć jako obejmującego zbycie wierzytelności. SPOSÓB ROZLICZANIA W VAT OPAKOWAŃ ZWROTNYCH, KTÓRE NIE BYŁY ZWIĄZANE Z WCZEŚNIEJ SPRZEDANYM TOWAREM WYROK NSA Z DNIA 17 GRUDNIA 2013 R., SYGN. I FSK 1733/12 NSA stanął na stanowisku, że w sytuacji, gdy otrzymane opakowania zwrotne pochodzą od podmiotu, któremu podatnik bezpośrednio ich nie dostarczył, dochodzi do sprzedaży tych opakowań przez ten podmiot. Zdaniem Sądu, zgodnie z jednoznacznym brzmieniem przepisów, wartości opakowania zwrotnego, od którego podatnik 6
naliczył kaucję, nie zalicza się do podstawy opodatkowania wyłącznie w sytuacji, gdy zwrot opakowań jest dokonany przez podmiot, który wcześniej nabył towar wraz z opakowaniem. Zwrot kwoty za opakowania, które nie są objęte tym przepisem, nie stanowi więc zwrotu kaucji jest to sprzedaż. W konsekwencji, podatnik może rozliczyć zgodnie ze specyficznymi regulacjami wyłącznie te opakowania zwrotne, które wiążą się ze sprzedanym towarem. Brak jest możliwości rozszerzającego stosowania tej regulacji nawet, gdyby ułatwiło to zasady rozliczeń kontrahentów. KONTAKT Radosław Czarnecki Partner radoslaw.czarnecki@accreo.pl +48 22 487 56 18 Jarosław Antosik Partner jaroslaw.antosik@accreo.pl +48 22 487 56 19 Michał Roszkowski Partner michal.roszkowski@accreo.pl +48 22 487 56 20 7