PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 97 Transort 2013 Renata ochowsa Politechnia lsa Wydzia Transortu UOGÓLNIONY KOSZT PODRÓY JAKO KRYTERIUM OCENY WARIANTÓW ORGANIZACJI RUCHU W CZASIE ZAJCIA PASA DROGOWEGO W MIECIE Rois dostarczono wiecie 2013 Streszczenie: W artyule rzedstawiono roblematy zwizan z lanowaniem tymczasowej organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego. W obszarze miejsim wybór otymalnego rozwizania owinien oiera si na odejciu wieloryterialnym uwzgldniajcym czynnii wywajce na jego efetywno. W artyule scharateryzowano jedno z najwaniejszych ryteriów oceny wariantów organizacji ruchu istotnych dla uytowniów systemu transortowego jaim jest uogólniony oszt odróy. Wielo ta odwzorowuje subietywne ostrzeganie uciliwoci rzemieszczania w sieci miejsiej w warunach zajcia asa drogowego. Sowa luczowe: zajcie asa drogowego wariant organizacji ruchu uogólniony oszt odróy 1. WPROWADZENIE Planowanie inwestycji oraz robót rowadzonych w asie drogowym lub jego ssiedztwie a tae imrez masowych owinno oiera si na omlesowej analizie. Otymalny wariant organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego owinien zaewnia zarówno odowiedni oziom bezieczestwa ruchu utrzymanie jego srawnoci i minimalizacj zaóce ja i uzysanie najniszych osztów rojetu z untu widzenia rónych odmiotów zaangaowanych w jego realizacj. Dlatego rzy wyborze otymalnego wariantu organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego coraz czciej siga si o metody otymalizacji wieloryterialnej [9 10 13]. Narzdzia wsomagajce rocesy decyzyjne zwizane z taim wyborem owinny by budowane na odstawie odowiednio sonstruowanych modeli tóre z jednej strony w sosób systemowy oisuj zoono zjawis zachodzcych w miecie a z drugiej ja najdoadniej odwzorowuj rzeczywiste zachowania omuniacyjne uytowniów systemu transortowego miasta. Wiarygodne oszacowanie czci osztów soecznych wyraonych w ostaci tzw. uogólnionego osztu odróy uwzgldnia subietywne
566 Renata ochowsa ostrzeganie uciliwoci rzemieszczania w sieci transortowej miasta. Dlatego wielo ta moe by tratowana jao jedno z ryteriów oceny wariantów organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego w miecie. Artyu stanowi ontynuacj zagadnie odjtych w ubliacji [14] w tórej rzedstawiono zoono zjawis zachodzcych w miecie oraz sformalizowano strutur sieci miejsiej dla otrzeb oceny wariantów organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego. 2. TYMCZASOWA ORGANIZACJA RUCHU W CZASIE ZAJCIA PASA DROGOWEGO Przez zajcie asa drogowego mona w ogólnym rzyadu rozumie jao czasowe wyorzystanie dowolnej czci asa drogowego w innym celu ni ruch drogowy. Najogólniej rzyczyny orelonego w ten sosób zajcia asa drogowego mona odzieli na dwie zasadnicze gruy: dziaania zwizane z otrzebami zarzdzania drogami lub otrzebami zarzdzania ruchem drogowym dziaania niezwizane z otrzebami zarzdzania drogami lub otrzebami zarzdzania ruchem drogowym. Do ierwszej gruy naley zaliczy wszeliego rodzaju czynnoci zwizane z utrzymaniem i funcjonowaniem infrastrutury oraz urzdze drogowych w tym budow rzebudow remont utrzymanie i ochron dróg oraz drogowych obietów inyniersich. Tego tyu dziaania wedug [11] nale do zada zarzdcy drogi. Z olei zajcie asa drogowego na cele niezwizane z otrzebami zarzdzania drogami lub otrzebami zarzdzania ruchem drogowym dotyczy m.in. rowadzenia robót w asie drogowym umieszczania w asie drogowym relam oraz urzdze infrastrutury technicznej i obietów budowlanych niezwizanych z otrzebami zarzdzania drogami lub otrzebami zarzdzania ruchem drogowym. Przy tego tyu dziaaniach zgod na wejcie w teren asa drogowego i jego zajcie wydaje zarzdca tej drogi. W czasie zajcia asa drogowego wrowadza si tymczasow organizacj ruchu. Rozwizania stosowane w czasie zajcia asa drogowego srowadzaj si gównie do waciwego zabezieczenia miejsca robót oraz wrowadzenia ewentualnych zmian w istniejcej organizacji ruchu. Tyowymi zmianami s ograniczenia rdoci zwenia rzeroju drogi czy wyznaczone objazdy. Kady z wariantów organizacji ruchu wymaga zastosowania odowiedniego oznaowania ionowego oziomego lub sygnaów wietlnych analizujcych ruch i ograniczajcych jego rdo. Obszar zajcia asa drogowego moe by zdefiniowany jao cz infrastrutury na tór oddziauj czynnoci rowadzone w obrbie asa drogowego lub w jego obliu [5]. Orócz czci drogi na tórej bezorednio odbywaj si czynnoci lub race drogowe obejmuje on równie elementy tymczasowej organizacji ruchu. Obszar tyowego zajcia asa drogowego z odziaem na cztery zasadnicze strefy [13] rzedstawiono na rys. 1.
Uogólniony oszt odróy jao ryterium oceny wariantów organizacji ruchu 567 Rys. 1. Strutura obszaru zajcia asa drogowego (oracowanie na odstawie [13]) Dla celów modelowania wrowadzono ojcie zdarzenia zd ZD rzez tóre naley rozumie zarówno rzedsiwzicie i inwestycj realizowan w obrbie asa drogowego ja i sytuacj losow zwizan z wystieniem olizji i wyadów drogowych nieorzystnych warunów atmosferycznych awarii ojazdów lub urzdze technicznych tóra wymaga zmiany organizacji ruchu. Zdarzenia te w odowiednich oolicznociach mog owodowa zaócenia w srawnym funcjonowaniu tego systemu [14]. Organizacja ruchu w czasie wystienia zdarzenia moe by realizowana w róny sosób. W zwizu z tym zdefiniowano zbiór numerów wariantów organizacji ruchu jao: VOR vor : vor 1...vor'...VOR (1) gdzie VOR oznacza liczb moliwych wariantów organizacji ruchu dla zdarze zd ZD. Nietóre warianty organizacyjne mog by realizowane jedynie w orelonych rzedziaach czasu. W zwizu z tym cay ores analizy odzielono na ustalon liczb rzedziaów o jednaowej dugoci. Zbiór T zawiera numery olejnych rzedziaów czasu t co mona oisa jao: T t : t 1...t'...T (2)
568 Renata ochowsa gdzie T oznacza liczb wszystich rzedziaów (liczebno zbioru T ). Douszczalno adego z wariantów dla oszczególnych zdarze zd ZD w rzedziale czasu t T orelana jest na odstawie odwzorowania 1 tóre iloczynowi artezjasiemu ZD VORT rzyorzdowuje wartoci ze zbioru {0 1} tj.: 1: ZD VOR T 01 rzy czym 1zd vor t 1 wtedy i tylo wtedy gdy dla zdarzenia zd ZD douszczalny jest wariant organizacji ruchu vor VOR w rzedziale czasu t T w rzeciwnym rzyadu 1zd vor t 0. Zbiór wszystich douszczalnych wariantów organizacji ruchu orelonych dla zdarzenia zd ZD tóre mog by realizowane w rzedziale czasu t T mona wic zaisa jao: VOR zd t vor : 1zd vor t 1 zd ZD t T (3) Otymalny wariant organizacji ruchu owinien by wybierany na odstawie odowiednich ryteriów oceny istotnych z untu widzenia rónych odmiotów tóre mog odczuwa negatywne suti zajcia asa drogowego. 3. CZAS PRZEMIESZCZANIA JAKO GÓWNY SKADNIK UOGÓLNIONEGO KOSZTU PODRÓY Kad odró rozumian jao umotywowane rzemieszczanie si osób w orelony sosób omidzy dwoma miejscami [7] mona odzieli na etay zwizane ze sosobem rzemieszczania si (ieszo lub z wyorzystaniem roda transortu). W zwizu z tym odró mona tratowa jao acuch rzemieszcze realizowanych w zaresie transortu osób a ade rzemieszczenie identyfiowane jest z orelonym etaem odróy. Miejsca rozoczcia i zaoczenia odróy nazywane s odowiednio ródem i celem odróy. Podróe oszczególnych osób (odrónych) w sieci miejsiej mona rzedstawi definiujc w tai sosób drog aby ady z jej odcinów odwzorowywa eta rzemieszczania. W tym celu na iloczynie artezjasim A B orelono zbiór relacji rzemieszczania jao [6]: E a b : a A b B (4) Aby odwzorowa moliwo zmiany j-tego odsystemu transortowego ST na j -ty j' odsystem transortowy ST odczas realizacji rzemieszczenia drog o numerze a b w relacji a b E mona rzedstawi jao: j
Uogólniony oszt odróy jao ryterium oceny wariantów organizacji ruchu 569 a b j gdzie 1 : j j' J j j j j' j' j' j' a v v......... v' v' v v......... v' v' b a b E j a v LA j' j' j' v......... v' L v j ' ' b LB j j' ' v LJ Zbiór numerów wszystich dróg w relacji E P j j v...... v' j L... v. a b mona oisa jao [6]: : 1... P a b E a b a b a b a b (5) (6) ab Poszczególne elementy zbioru P maj interretacj numerów dróg czcych wierzchoe a A z wierzchoiem b B odowiadajcych rónym sosobom rzemieszczania omidzy wzami odwzorowanymi tymi wierzchoami z moliwoci j j' wyorzystania dwóch odsystemów transortowych ST oraz ST funcjonujcych w miecie rzy czym liczba wszystich dróg czcych wierzchoi a i b jest równa ab P. Zbiór wszystich uów sieci miejsiej nalecych do drogi a b mona rzedstawi jao: b a b a L P ab b a w : w w L W rzyadu wystowania zaóce srawnego funcjonowania systemu transortowego wyniajcych z zajcia asa drogowego na odcinu sieci miejsiej bdcym elementem lanowanej wczeniej drogi odróny moe wic zareagowa w jeden z nastujcych sosobów [3 16]: rezygnacja z odróy (zmiana w rocesie generowania odróy) rzesunicie odróy w czasie (zmiana w rozadzie czasowym odróy) wybór innego miejsca docelowego (zmiana w rozadzie rzestrzennym odróy) wybór innego roda (odsystemu) transortu (zmiana w odziale modalnym) wybór innej drogi (zmiana w rozadzie otoów ruchu na sie transortow). Droga zdefiniowana wedug zalenoci (5) ozwala na uwzgldnienie taich zachowa. Przy modelowaniu sosobu rzemieszczania czsto rzyjmuje si zasad e odróny decyduje si na alternatyw o minimalnym rzewidywanym oszcie. Syntetyczna funcja osztu rzedstawiana w ostaci tzw. uogólnionego osztu odróy (rzemieszczania) uwzgldnia zarówno uciliwo rzemieszczania orelon drog w sieci odwzorowan w ostaci funcji ooru tej drogi ja i referencje oraz subietywne ostrzeganie atracyjnoci oszczególnych alternatyw rzez orelone gruy uytowniów [15]. W zwizu z tym uogólniony oszt odróy moe stanowi jedno z ryteriów czstowych oceny wariantu organizacji ruchu odczas zajcia asa drogowego istotnych z untu widzenia uytowniów systemu transortowego. Przyadowe miary charateryzujce sadowe ooru drogi dla systemu transortu indywidualnego i zbiorowego rzedstawiono w tablicy 1. 1 j j Zbiory A B J L LA LB L LZ oraz LJ zostay oisane i sformalizowane w artyule [14] tóry stanowi cz ierwsz tej ubliacji. (7)
570 Renata ochowsa Sadowa ooru drogi Podczenia wzów cienia rejonu omuniacyjnego do sieci transortowej Odcini sieci transortowej Wzy sieci transortowej ródo: Oracowanie wasne. Przyadowe miary charateryzujce sadowe ooru drogi System transortu indywidualnego czas dojcia do aringu z miejsca ocztowego odróy czas wyjazdu z aringu w obliu miejsca ocztowego odróy czas arowania w obliu miejsca docelowego odróy czas dojcia z aringu do miejsca docelowego odróy czas jazdy oszczególnymi odcinami sadowymi drogi straty czasu w wzach nalecych do drogi Tablica 1 System transortu zbiorowego czas dojcia z miejsca ocztowego odróy do rzystanu transortu zbiorowego czas odejcia z rzystanu transortu zbiorowego do miejsca docelowego odróy czas jazdy oszczególnymi odcinami sadowymi drogi z wyorzystaniem rodów transortu zbiorowego czas rzejcia omidzy oszczególnymi rzystanami rzesiadowymi transortu zbiorowego czas oczeiwania na rzystanach transortu zbiorowego bdcych wzami nalecymi do drogi Dla celów modelowania funcji osztu odróni zostali odzieleni na gruy jednorodne od wzgldem zachowa omuniacyjnych 2. W zwizu z tym wrowadzono zbiór K o elementach: K : 1...'...K (8) gdzie ma interretacj numeru gruy uytowniów o jednorodnych zachowaniach omuniacyjnych a K oznacza liczb wszystich taich gru. Jeeli droga o numerze a b a P b zostanie zdeomonowana na oszczególne a b odcini to uogólniony oszt rzemieszczania t drog ostrzegany rzez -tego c uytownia mona rzedstawi jao sum osztów rzemieszczania tymi odcinami tj.: gdzie: c a b w t T t a b w w L a b ' a b a b c P K (9) 2 Najczciej stosowane charaterystyi tóre stanowi ryteria taiego odziau to m.in.: wraliwo na czas odróy dost do informacji czy motywacja odróy [1]. Ponadto wan rol odgrywaj taie czynnii ja onieczno realizacji odróy w danym momencie oczeiwany czas rzemieszczania uciliwo zwizana z oszuiwaniem innej alternatywy oraz dostno i wiarygodno informacji. Róny stoie ercecji tych czynniów rzez oszczególnych odrónych (lub gruy odrónych) uzasadnia onieczno modelowania wyboru drogi oddzielnie dla orelonych gru uytowniów ruchu.
Uogólniony oszt odróy jao ryterium oceny wariantów organizacji ruchu 571 ab T - zbiór rzedziaów czasu t T w tórych wyonywana jest odró drog o numerze a b a P b rzez -tego uytownia c - uogólniony oszt rzemieszczania odciniem odwzorowanym uiem w t L w ostrzegany rzez uytownia (lub gru uytowniów) ategorii K w rzedziale czasu t T. a b a b Kady odcine drogi o numerze P osiada orelone atrybuty tóre mog by rónorodnie ostrzegane rzez oszczególnych uytowniów K w rónych rzedziaach czasu t T [15 17]. W zwizu z tym jednostowy uogólniony oszt ab w L ostrzegany rzez c rzemieszczania oszczególnymi odcinami w t uytownia (lub gru uytowniów) ategorii by orelony jao: gdzie: i w t i z w t i w t w t i K w rzedziale czasu t T moe i ab c zw t w L K t T (10) wagi (wsóczynnii ewiwalentne) odniesione do i-tego atrybutu odcina w bdcego elementem drogi o numerze K w rzedziale czasu t T a b rzez uytownia ategorii warto zmiennej odowiadajcej i-temu atrybutowi odcina w bdcego elementem drogi o numerze a b ostrzegana rzez uytownia ategorii K w rzedziale czasu t T. Poszczególni uytownicy mog w odmienny sosób ostrzega oszty odróy dla tej samej drogi nawet rzy odobnych warunach zewntrznych. Ponadto ostrzeganie tego osztu rzez tego samego odrónego moe by inne w rónych orach dnia. W modelowaniu uwzgldniono to w ostaci orelonych wartoci wsóczynniów i i ewiwalentnych w t. Wagi w t ozwalaj równie srowadzi wieloci oszczególnych atrybutów do jednaowej jednosti w tórej wyraony jest uogólniony oszt rzemieszczania. Podstawowym atrybutem drogi wywajcym w sosób zasadniczy na zachowanie odrónych jest czas odróy. W zalenoci od czynniów obietywnych (n. ora dnia oziomu zamonoci) i subietywnych (n. zdenerwowanie zmczenie) moe by on w róny sosób ostrzegany rzez oszczególnych uytowniów sieci. Oznaczajc rzez 1 z w t tw t czas rzejazdu -tego uytownia rzez odcine odwzorowany uiem w L w rzedziale czasu t T mona wyznaczy czas rzejazdu drogi o numerze a b a b t P rzez tego uytownia jao: a b w t a b a b t T w L a b a b t P K (11)
572 Renata ochowsa Posta funcyjna czasu t w t rzejazdu odcina owinna by ta dobrana aby odowiednio odwzorowa zalenoci wartoci tego czasu od wieloci otou ruchu. W wielu modelach uwzgldnia si jedna tylo oto ruchu na tym odcinu. W rzeczywistoci naley równie bra od uwag wyw wieloci otou ruchu rzemieszczajcego si innymi odcinami w sieci transortowej n. tymi na tóre rzeniesiony zosta ruch z odcina na tórym wystio zajcie asa drogowego [2 8 12]. W gstych sieciach miejsich funcja ooru odcina drogi owinna wic mie osta uogólnion tj.: t t T (12) t Q w w L 1 w t w t t ' K gdzie Q t oznacza macierz rozoenia otou ruchu 3 w sieci transortowej w rzedziale czasu t T. Elementy tej macierzy s zalene od wariantu organizacji ruchu w sieci [6]. Czas rzemieszczania t w w ' t zaley wic od wariantu organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego. W zwizu z tym mona zaisa: t t vor w L K t T vor VOR (13) w t w t zd t Na rys. 1 zaznaczono straty czasu wyniajce z rzejazdu rzez obszar zajcia asa 1 drogowego. Wielo ta jest sadow czasu t w t dla odcinów w LZ. Wyraenie uogólnionego osztu rzemieszczania w jednostach ieninych wymaga oszacowania wraliwoci oszczególnych tyów odrónych na czas odróy orelanej jao warto czasu (ang. VOT - value of time). Wielo ta umoliwia uwzgldnienie zrónicowanego ostrzegania czasu rzemieszczania rzez oszczególne gruy uytowniów 4. W tym celu zaoono e na zbiorze K zadane jest odwzorowanie wt rzesztacajce wartoci tego zbioru na wartoci rzeczywiste dodatnie tj.: rzy czym wt wt : K wt ma interretacj wartoci jednosti czasu ostrzeganej rzez -tego uytownia wyraonej w jednostach ieninych. Przy zaoeniu e czas rzemieszczania jest jedynym atrybutem drogi istotnym dla c vor uytownia systemu transortowego jednostowy uogólniony oszt w t ab rzemieszczania oszczególnymi odcinami w L ostrzegany rzez 3 W modelu dla rozrónienia jao q rzyjto oznaczenie wieloci otou ruchu wyraonego w jednostach rzewozowych (ojazdach) natomiast jao x oznaczenie wieloci otou wyraonego w ostaci liczby uytowniów lub wieloci adunu. Przejcie z jednoste otou wyraonych w ostaci rerezentatywnej osoby (lub adunu) na jednosti wyraone w ostaci ojazdu umownego (i odwrotnie) odbywa si z wyorzystaniem wsóczynniów zaenienia ojazdów orelonego tyu. 4 Obszerna literatura na temat szacowania wartoci czasu dowodzi e warto ta waha si w zalenoci od dochodu ci i wieu uytowniów systemu transortowego a tae celu odróy wyorzystywanego roda transortu dugoci odróy warunów atmosferycznych i ruchowych. W zwizu z tym Autorzy oracowania HEATCO [4] stanowicego odstaw szacowania osztów jednostowych dla analiz tyu CBA (ang. Cost Benefit Analysis) sugeruj rowadzenie bada na ja najwiszym oziomie szczegóowoci.
Uogólniony oszt odróy jao ryterium oceny wariantów organizacji ruchu 573 uytownia ategorii K w rzedziale czasu t T dla orelonej organizacji ruchu v or VOR zd t moe by orelony jao: ab w t vor tw t vor wt w L c Uogólniony jednostowy oszt c K t T vor VOR a b vor rzemieszczania drog o numerze zd t (14) a b ostrzegany rzez uytownia ategorii K rzy organizacji ruchu v or VORzd t mona rzedstawi jao sum osztów rzemieszczania oszczególnymi odcinami tj.: b a b a vor c w t vor P a b c b w L a a b t T K vor VOR (15) Caowity uogólniony oszt rzemieszczania c vor zaleny od wariantu organizacji ruchu mona wyznaczy znajc strutur otou ruchu wedug zalenoci: gdzie x c a b vor a b a b vor c vor x vor K a b E a b a b P zd t zd t v or VOR (16) orela wielo otou wyraon liczb uytowniów -tej ategorii a b a b rzemieszczajcych si drog o numerze P rzy organizacji ruchu v or VORzd t. Przy ta sformuowanym ryterium otymalny wariant organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego dla zdarzenia zd ZD w rzedziale czasu t T mona oreli jao: * * vor : c vor or VORzd t c min vor (17) v 4. PODSUMOWANIE Otymalne rozwizania w zaresie organizacji ruchu drogowego wymagaj omlesowego odejcia oartego na otymalizacji wieloryterialnej. Ograniczona objto artyuu nie ozwala na szczegóowy ois wszystich ryteriów istotnych z untu widzenia rónych odmiotów zaangaowanych w roces lanowania lub odczuwajcych suti zaóce sowodowanych zajciem asa drogowego. W zwizu tym soncentrowano si na formalnym oisie i roozycji wyznaczania jednego z ryteriów czstowych uwzgldniajcych subietywne odczucia uytowniów jaim jest uogólniony oszt odróy. Miara ta ozwala równie na modelowanie zachowa omuniacyjnych w warunach zajcia asa drogowego w miecie.
574 Renata ochowsa Bibliografia 1. Ben-Aiva M. Bierlaire M.: Discrete Choice Methods and Their Alication to Short-Term Travel Decisions. International Series in Oerations Research & Management Science Vol. 56. New Yor 2003 Sringer. 2. Cascetta E.: Transortation Systems Analysis. Models and Alications. 2nd Edition. Sringer Otimization and Its Alication Vol.29. New Yor 2009. 3. Chen A. Yang C. Kongsomsasaul S. Lee M.: Networ-based Accessibility Measures for Vulnerability Analysis of Degradable Transortation Networs. Networs and Satial Economics vol. 7 no. 3 2007.241-256. 4. HEATCO (2006): Develoing Harmonised Euroean Aroaches for Transort Costing and Project Assessment. Deliverables 5. Proosal for Harmonised Guidelines. IER Germany. 5. Highway Caacity Manual 2000 Transortation Research Board Highway Caacity Committee Washington D. C. 6. Jacyna M.: Modelowanie i ocena systemów transortowych. Oficyna Wydawnicza Politechnii Warszawsiej Warszawa 2009. 7. Krych A. Kaczowsi M.: Sowni omlesowych bada i modelowania otoów ruchu. Zeszyty Nauowo-Techniczne SITK RP o/kraów Nr 94 (Zeszyt 153) Kraów 2010 s. 357-395. 8. Ortuzar J. Willumsen L. G.: Modelling transort. 3rd Edition. Wiley New Yor 2009. 9. Suumaran P. Bayratar M.E. Hong T. Hasta M.: Model for Analysis of Factors Affecting Construction Schedule in Highway Wor Zones. Journal of Transortation Engineering Vol. 132 No. 6 2006.508-517. 10. Tang Y.: Otimized Scheduling of Highway Wor Zones. PhD Thesis New Jersey Institute of Technology 2008. 11. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach ublicznych. Dz. U. 1985 nr 14 oz.60 ze zm. 12. Woch J.: Ksztatowanie ynnoci ruchu w gstych sieciach transortowych. Polsa Aademia Nau oddzia w Katowicach Komisja Transortu. Wydawnictwo Szumacher Kielce 1998. 13. Yang N.: Otimization of Highway Wor Zone Decisions Considering Short-term and Long-term Imacts. PhD Thesis University of Maryland 2010. 14. ochowsa R.: Model strutury sieci miejsiej dla otrzeb oceny wariantów organizacji ruchu w czasie zajcia asa drogowego w miecie. Referat zgoszony na onferencj Transort XXI wieu organizowan rzez Wydzia Transortu Politechnii Warszawsiej Ryn 2012. 15. ochowsa R.: Modelowanie wyboru drogi w transorcie indywidualnym wybrane asety. Prace Nauowe Politechnii Warszawsiej seria Transort z.86 s.83-104. Oficyna Wydawnicza Politechnii Warszawsiej Warszawa 2012. 16. ochowsa R.: Modelowanie zachowa odrónych w warunach zamni ulic w gstych sieciach miejsich. Logistya 4/2012 (dodate eletroniczny Logistya-naua ) s.803-818. 17. ochowsa R. Karo G. Sobota A.: Modelowanie rocesów decyzyjnych odrónych w transorcie ublicznym. VIII Konferencja Nauowo-Techniczna nt. Problemy omuniacyjne miast w warunach zatoczenia motoryzacyjnego organizowana rzez SITKRP o/pozna Pozna 2011 s. 113 144. GENERALIZED COST OF TRAVEL AS A CRITERION FOR ASSESSMENT OF TRAFFIC MANAGEMENT ARRANGEMENTS DURING ROAD OCCUPANCY IN URBAN AREAS Summary: The issues related to the lanning of temorary traffic management arrangements during road occuancy have been resented in the article. In urban areas selection of the otimal solution should be based on multi-criteria aroach that taes into account the factors influencing the efficiency of the transortation system. One of the criteria for assessing traffic management arrangements relevant to users of the transortation system which is the generalized cost of travel has been characterized in the article. Keywords: road occuancy traffic management arrangement generalized cost of travel