Komunikacja interpersonalna Charakterystyka procesu komunikacji interpersonalnej -istota i definicja komunikacji -model procesu komunikacji -etapy występujące podczas komunikowania się -cechy komunikowania -rodzaje przekazów Jak osiągnąć sukces?- strategia działania 1.Wyznaczenie konkretnego celu na podstawie stworzonej wizji 2. Określenie terminu realizacji 3.Podanie przewidywanych korzyści 4.Okreslenie wyzwań (przeszkód), jakie mogą się pojawić po drodze 5. Wyznaczenie ludzi i organizacji 6. Określenie wiedzy i umiejętności niezbędnej do wykonania zadania. Definicja komunikacji: Komunikowanie jest procesem porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji. To podejmowana w określonym kontekście wymiana werbalnych, wokalnych i niewerbalnych sygnałów w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania. Cel: wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami Komunikacja jednokierunkowa polega na przesyłaniu informacji od jednej osoby do drugiej bez sprzężenia zwrotnego. W komunikacji dwustronnej pojawia się sprzężenie zwrotne, które jest możliwe dzięki zadawaniu pytań, parafrazowaniu oraz odpowiadaniu na pytania. Model procesu komunikowania się: Nadawca --> kod, słowa, informacja --> odbiorca <-- sprzężenie zwrotne Kontekst: - aspekt psychologiczny wyrażający sposób wzajemnego postrzegania się uczestników rozmowy - aspekt fizyczny warunki - aspekt historyczny odwołanie się do przeszłości - aspekt czasowy wskazujący ścisły związek pomiędzy przebiegiem procesu komunikacji Kanały komunikacyjne: - środki prezentacyjne: głos, twarz, wzrok, mimika, ciało. - środki reprezentacyjne: teksty, obrazy rysunki, fotografie. - środki techniczne mechaniczne umożliwiające przekaz informacji (radio, prasa, telewizja, telefon, płyty) Etapy występujące w procesie komunikacji: 1. Intencja nadawcy 2. Wiadomość 3. Kodowanie 4. Sygnał
5. Przekazywanie informacji 6. Odbiór 7. Odkodowanie wiadomości przez nadawcę. Zaspokojenie własnych potrzeb, i potrzeb odbiorcy. Zapoznanie innych z własnymi odczuciami Kodowanie zbiór zachowań i przyporządkowanych wyrażeń najczęściej używanym kodem jest język ludzki. Przełożenie wiadomości na sygnał, polega na doborze, kodu jakim nadawca wyraża treść wiadomości. Cechy komunikowania się: - proces społeczny odnosi się do dwóch jednostek i przebiega w danym środowisku - przebiega w odpowiednim kontekście. - proces kreatywny polega na budowaniu nowych pojęć - ma charakter dynamiczny - proces ciągły trwa od narodzenia do śmierci - ma charakter symboliczny - ma charakter interakcyjny, może wyrażać różne stosunki np.: dominacje, podporządkowanie - komunikowanie się jest celowe i świadome - jest nieuchronne - proces złożony i - jest nieodwracalne nie można cofnąc Funkcje komunikacji: - emotywna koncentracja wypowiedzi na autorze - fatyczna skierowana na kanał utrzymanie kontaktu - metajęzykowa odnosi się do kodu - - koncentracja wypowiedzi na odbiorcy - referencyjna zajmuje się treścia Sposoby komunikowania się - bezpośredni fizycznie się widzimy - pośredni brak fizycznego kontaktu - za pomocą środków masowego przekazu Rodzaje przekazywania: Przekazy Ustny Pisemny Werbalny Słowa mówione Słowa pisane Niewerbalny Ton głosu, postawa Gesty, ruchy, wygląd Poziomy w procesie komunikowania się: - komunikacja interpersonalna - komunikacja w małych grupach - Komunikacja publiczna - komunikacja w organizacji - komunikacja międzykulturowa - komunikacja masowa
Formy komunikowania: -forma ustna * bezpośredni kontakt *komunikacja niewerbalna *natychmiastowa odpowiedź -forma pisemna * komunikacja na odległość -możliwość starannego przygotowania -spis przechowywany jako dokument - komunikacja w sferze zawodowej Poziomy w procesie komunikowania się: - komunikowanie interpersonalne - komunikowanie w małych grupach - wystąpienia publiczne - komunikowanie w organizacji - komunikowanie masowe (medialne) - komunikowanie międzykulturowe Typy komunikowania się 1. Informacja: dzielenie się ideami, myślami, wiedzą. Wyjaśnienie Instruktaż 2. Perswazja: formowanie postaw. Wzmocnienie postaw. Zmiana zachowań i postaw. Ad. 1. komunikowanie informacyjne: -kreowanie wzajemnego porozumienia między uczestnikami procesu -intencja nadawcy nie jest wpływanie na zachowanie czy postawy odbiorcy -odbiorca oczekuje uzyskania pewnej wiedzy, która jest mu przekazywana w ramach procesu komunikowania. - przekazywana informacja posiada cechy rzetelnej, neutralnej i obiektywnej Metody komunikowania informacyjnego: 1. Narracja opis wydarzenia, historii z zachowaniem kolejności występowania, epizodów i wątku od początku do końca. 2. Opis dotyczy danej osoby, grupy ludzi, przedmiotu, urządzenia itp. 3. Demonstracja- przekazowi werbalnemu towarzyszy równoczesne wykonywanie czynności ilustrującej ten komunikat 4. Definiowanie- wyjaśnienie pewnych pojęć, ich klasyfikacja i rozróżnienie, wskazywanie na użycie i funkcje. Ad.2 komunikowanie perswazyjne -Operuje perswazja jako techniką wpływania na odbiorcę -Nakłania zachęca i tłumaczy określone zjawiska oraz angażuje w nie odbiorców procesu komunikowania -Próbuje ukształtować nowe postawy lub zmodyfikować już istniejące i sprowokować do działania Perswazja wpływa na odbiorcę, nakłania, zachęca i tłumaczy argumenty. Próbuje kształtować nowe postawy, lub zmienić istniejące.
Rodzaje perswazji: 1. Perswazja przekonująca- obie strony dążą do wzajemnego porozumienia 2. Perswazja nakłaniająca- intencja nadawcy jest przyciągnięcie odbiorcy do idei. Postaw i zachowań, które wyznaje osoba perswadująca 3. Perswazja pobudzająca- narzucanie odbiorcy określonego wzoru zachowań Zasady komunikowania perswazyjnego: - Sprecyzowanie celów, określenie efektów - Stosowanie właściwej i logicznej argumentacji(np. dowodów) - Rozpoznanie istniejących postaw i wzorów zachowań odbiorców - Posługiwanie się językiem motywującym do działania - Budowanie i rozwijanie wiarygodności - Prezentacja komunikatu w przekonujący sposób - Obalenie przeciwnych argumentów Komunikowanie perswazyjne -Silna potrzeba poznania, wysoka motywacja, zdolność do przetworzenia komunikatu oraz brak bodźców zakłócających spowodują przetworzenie informacji w trybie centralnym. -Jeśli dodatkowo przekaz perswazyjny poparty jest silnymi argumentami dojdzie do trwałej, odpornej na upływ czasu i kontrataki zmiany postawy - Jeśli u odbiorcy występuje niska motywacja i niewielkie możliwości przetworzenia przekazu dojdzie do powierzchniowego przetworzenia, skoncentrowanego na drugorzędnych czynnikach zmiana postawy będzie nietrwała i podatna na kontrataki. Prawa perswazji: -prawo rewanżu -prawo kontrastu - prawo sympatii -prawo potwierdzenia oczekiwań - prawo pozytywnych skojarzeń - prawo konsekwencji - prawo limitu - prawo konformizmu - prawo władzy Komunikacja werbalna Komunikacja werbalna to przekazywanie komunikatów za pomocą wyrazów. Dużą role odgrywają tu takie czynniki, jak: - akcent ( badania dowiodły ze jest ważniejszy niż treść wiadomości) - stopień płynności mowy (świadczy o kompetencji i odpowiedzialności) - zawartość (treść) wypowiedzi Funkcje komunikacji werbalnej - funkcja deskryptora- umożliwia nazywanie i opisywanie postrzeganego środowiska materialnego i społecznego oraz abstrakcyjne wyobrażenie spostrzeżeń, wyobrażeń, myśli, poglądów - funkcja ekspresyjna- zapewnia możliwość spontanicznego wyrażenia nastrojów, przeżyć, uczuć oraz ekspresji osobowości -funkcja impresywna- umożliwia świadome, uporządkowane przekazywanie i odbieranie różnych informacji..
- funkcja socjotechniczna- powoduje optymalizację porozumienia i współdziałania dzięki stosowaniu swoistych technik wywierania wpływu na inne osoby. - funkcja socjalizacyjna- zapewnia uczenie się różnych ról społecznych, wdrażanie w swiat wartości, norm akceptowanych społecznie. Formy komunikowania werbalnego -forma ustana pozwala na ukierunkowanie, sugerowanie i natychmiastową reakcje uczestniczących stron (sprzężenie zwrotne) - bariery formy ustnej komunikowania werbalnego *polaryzacja- czyli tendencja do wyrażania skrajnych opinii * etykietowanie, czyli widzenie problemów przez ich nazywanie, Anie analizowanie *mieszanie faktów i wniosków *przesadna pewność siebie *statyczna ocena, czyli brak umiejętności weryfikowania opinii dotyczących zmieniających się elementów rzeczywistości *klasyfikowanie i generalizowanie, czyli przypisywanie ludziom i zdarzeniom tych samych cech Znaczenie zachowań: - gotowość do słuchania * osoby przesuwają ciało do przodu, trą ręce - przyjazne nastawienie * często się uśmiechają * rozpinają marynarkę * utrzymują kontakt wzrokowy * nie krzyżują rąk -refleksja * podtrzymywanie ręka podbródka - chęć przerwania *dotykanie ust palcem wskazującym * unoszenie jedną dłoń o kilka centymetrów *kładzenie dłoni na ramieniu osoby mówiącej - obronne nastawienie * krzyżowanie rak *krzyżowanie nóg Nastawienie nieprzyjazne: Unikanie wymiany spojrzeń - pochylanie, odwracanie głowy - mimika uboga, zła - mocno ściska dłonie - pociera często nos głowę - odsuwa się od rozmówcy Nastawienie przyjazne - patrzy w oczy rozmówcy -kiwa głowa aprobująco - uśmiecha się -trzyma dłonie otwarte - rzadko dotyka głowy - zbliża się do rozmówcy Komunikacja niewerbalna
- język ciała wszelkie ruchy i gesty, które mogą być odczytane przez partnera jako sygnały zachęcające do kontaktu lub zniechęcające -parajęzyk sposób mówienia, ton głosu, tempo - dotyk poprzez kontakt fizyczny, uścisk ręki, poklepywanie po plecach Dystans przestrzenny: -strefa intymna -15-45 cm, bezpośredni kontakt fizyczny, obowiązuje w kontaktach prywatnych, umożliwia dotyk, mówienie szeptem. -strefa osobista 45-120 cm zwykłe odległość zachowywana w czasie konwersacji, umożliwia mówienie głosem ściszonym, gest do tzw. odległości wyciągniętych ramion - strefa społeczna -strefa publiczna od 360 cm mówcy na zebraniu, na wiecu, ważne osobistości w wystąpieniach publicznych, często wymaga korzystania z urządzeń nagłaśniających - dotyk przez uściśnięcie ręki Artefakty wszelki przedmioty, które informują innych i naszym statusie społecznym, wieku, zawodzie, stanie cywilnym itp. Komunikacja niewerbalna: -odległość w jakiej stoimy od kogoś -sposób w jaki tworzymy otoczenie fizyczne, w którym pracujemy i mieszkamy - ton głosu - nasze otoczenie: dom, praca, samochód, rodzina, przyjaciele -gesty - sposób w jaki siedzimy, stoimy, chodzimy, kontaktujemy się wzrokowo -płacz zmarszczenie brwi i uśmiechanie się, śmiech, błaznowanie - nasz wygląd; twarz, włosy, siało, odzież i jej kolor, męskość, kobiecość Funkcje komunikacji niewerbalnej - powtarzanie tej samej informacji drogą słowna i pozawerbalną - zastępowanie wypowiedzi słownej komunikatem pozajęzykowym - regulowanie konwersacji, czasu wypowiedzi, przerw, kolejności itp. - wzmacnianie sygnałów mówionych przez ekspresje mimiki, gestów, dotyku, wzroku Zachowania niewerbalne pozytywne: Pozycja otwarta- sygnalizuje brak wrogich nastawień, otwarcie się na osobę mówiącą bez jakiejkolwiek asekuracji - nachylenie ciała w kierunku osoby mówiącej, ujawnia chęć wejścia w indywidualne relacje - ręce szeroko rozwarte Negatywne Skrzyżowane ręce mogą oznaczać obronę, psychologiczna barierę między rozmówcami, gest ten osłabia kontakt - zaciśnięte dłonie- takie zachowanie może wskazywać na stan napięcia lub może być zinterpretowane jako oznaka agresji - ruchy związane z własnym ciałem- bawienie się włosami, uchem, głaskanie szyi itp. Sygnały pobudzenia napięcia -spięty wygląd- spięta osoba zdradza swój nastrój w ruchach wyrazie twarzy, tonie głosu Rodzaje dokumentów: - artykuł prasowy - komiks -wiersz -reklama - fotografia
-grafy i tablice - opowiadanie fikcyjne - prawa i rozporządzenia -raport Raport Przygotowanie raportu Definicja i budowa raportu: Raport tekst zawierający oprócz opisu, analizy i wyjaśnienia określonej sytuacji, sugestie w sprawie postępowania na przyszłość. Budowa raportu: -wprowadzenie -rozwinięcie -konkluzja -Cel: Efektywne przekazywanie informacji Energia zużyta przez czytelnika- raport- uzyskana informacja Efektywność= uzyskana informacja/ energia zużyta przez czytelnika -opanowanie umiejętności formułowania tematu -zbieranie i analizowanie materiałów -budowa planu -pisanie paragrafów - redagowanie tekstu -pisanie podsumowań - dobór właściwych słów - używanie właściwej składni - bycie zwięzłym i tworzenie całości Nieefektywność dokumentu przyczyny - zbyt dużo lub zbyt mało informacji w stosunku do potrzeb odbiorcy - informacja podana w sposób nie zrozumiały - zbyt formalna lub zbyt mało formalna terminologia - nieprzejrzysta organizacja (struktura dokumentu) - brak elementów graficznych - nieatrakcyjny wygląd lub niezrozumiały (mylący) format Etapy pracy nad raportem: - Analiza tematu gromadzenie, studiowanie i klasyfikacja materiałów - Poszukiwanie i formułowanie idei (pomysłów) - budowanie planu - opracowanie i przedstawienie konkluzji - Redakcja tekstu Poszukiwanie i formułowanie pomysłów; -wolne skojarzenia - bezpośrednia kontrargumentacja - podwójna kontrargumentacja - analiza przykładów - metoda rozkładu - co? Jak? Dlaczego?
Efektywny dokument ( efektywna prezentacja) to oszczędność czasu i energii czytelnika 9 odbiorcy) Aktywne słuchanie - Kompetencje komunikacyjne - filtry komunikacji *filtry uwagi *filtry emocji *filtry słowne - przeszkody podczas słuchania - aktywne słuchanie- umiejętności niewerbalne i werbalne Kompetencje komunikacyjne: - kompetencje komunikacyjne: umiejętności przekazywania myśli, wizji, informacji, intencji, deklaracji, skarg, nagan. To wykorzystanie werbalnego i niewerbalnego zachowania do osiągnięcia preferowanych celów w sposób, który jest stosowny do kontekstu - niezbędnym elementem kompetencji komunikacyjnych jest zdolność do nawiązywania stosunków z ludźmi i ich podtrzymywanie, empatia i asertywność. - kompetencje komunikacyjne określają, czy dana osoba komunikuje się skutecznie i stosownie do kontekstu - motywacja do kompletnego komunikowania -posiadanie wiedzy o sytuacji w której się komunikujemy oraz jaki typ wiadomości jest obowiązujący, dozwolony lub zabroniony - posiadanie umiejętności w rzeczywistym przekazywaniu tych rodzajów wiadomości, o których wiadomo, że będą skuteczne w danej sytuacji Optymalizacja kompetencji - to zapewnienie jak najlepszego przebiegu interakcji dla związku i dla ludzi biorących w niej udział, przy równoczesnym dążeniu do osiągnięcia własnej korzyści Umiejętność aktywnego słuchania: - umiejętności niewerbalne: * utrzymywanie kontaktu wzrokowego * wykorzystanie dystansu przestrzennego * otwarta postawa ciała - umiejętności werbalne: * umiejętność zadawania pytań * umiejętność parafrazowania Aktywne słuchanie Jeśli słuchaniu towarzyszy chęć zrozumienia rozmówcy, udzielenia mu wsparcia, czy po prostu czerpanie przyjemności z jego towarzystwa, to można mieć pewność że istotnie słuchasz Przeszkody aktywnego słuchania - wyłączenie słuchania większość z nas myśli 4 razy szybciej niż mówi przeciętny rozmówca
- słuchanie typu uszy otwarte- zamknięta głowa decydujemy szybko ze nasz rozmówca jest nudny i że to, co mówi nie ma wiele sensu - słuchanie typu szklane oczy intensywnie patrzymy na rozmówce i wydaje się ze go słuchamy a faktycznie nasze myśli są daleko - słuchanie wybiórcze gdy rozmówca mówi cos co godzi w to co wierzymy podświadomie przestajemy słuchać, a nawet nastawiamy się obronnie - koncentracja na przedmiocie a nie na rozmówcy- szczegóły i fakty dotyczące jakiegoś wydarzenia staja się ważniejsze od tego co ludzie mówią o sobie - skupienie na faktach często gdy słuchamy co ludzie mówia staramy się zapamiętać fakty i powtarzamy je ciągle w myślach - koncentracja na zapisywaniu - słuchanie rozpraszane Filtry komunikacji filtry uwagi czyli fizyczne przeszkody komunikacji - hałas - niekorzystne warunki otoczenia - przerywanie - czas - filtry emocji: - uprzedzenia- nielubienie drugiej osoby, sposobu jej ubierania lub samej wiadomości - status- druga osoba ma niższa lub wyższa pozycje - doświadczenie- jeśli poprzednia rozmowa dana osoba zakończyła się nieprzyjemnie, będzie to miało negatywny wpływ na następną sytuacje komunikacyjna - z góry przyjęte złożenia- założenie jaka będzie wiadomość i niedokładne słuchanie - wartości i przekonania wszyscy posługujemy się naszymi własnymi kodami jeśli chodzi o wartości moralne, religijne, poglądy polityczne itp. - filtry słowne - krytykowanie - moralizowanie - rozkazywanie - groźby - doradzanie - uspokajanie -żargon - gadatliwość - podkreślanie - słowa ( trudne) - przyrost formy nad treścią - prajęzyk -Metakomunikaty kilka warstw znaczeniowych Filtry komunikacji - biograficzny wiek, płeć, doświadczenie - biologiczny- choroba - kulturowy- wychowanie, wykształcenie, różnice językowe, postawy, wartości