Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej cząsteczek? a) O 2 b) O 3 c) N 2 d) CO 2 2. Która z próbek zawiera najwięcej cząsteczek? a) 6,0 g NH 3 b) 8,0 g CH 4 c) 12,0 g N 2 d) 15,0 g O 2 3. Ile procent fosforu zawiera Ca(H 2 PO 4 ) 2 x H 2 O? M Ca =40 g/mol, M P =31 g/mol 4. Wskaż próbki zawierające więcej niż 6.02x10 23 cząsteczek a) 43,75 g HCl b)56,73 g Cl 2 c) 62,95 g HClO d) 65,03g HClO2 M Cl =35,5 g/mol Reakcje pokazowe Należy przeprowadzić następujące reakcje. Omówić obserwacje.. Proszę wyjaśnić jak napisać równania reakcji w postaci jonowej skróconej. Na podstawie doświadczeń wyjaśnić, że najważniejszy jest zapis jonowy reakcji. 1. octan ołowiu (II) + kwas siarkowy (VI) 2. chlorek potasu + azotan (V) srebra 3. węglan wapnia (stały) + kwas octowy 4. azotan (V) wapnia + węglan sodu 5. azotan (V) żelaza (III) + wodorotlenek wapnia 6. azotan (V) ołowiu (II) + jodek potasu 7. węglan sodu + kwas siarkowym (VI) W oparciu o tabele rozpuszczalności ułóż równania reakcji. Dla każdej reakcji napisz równanie w postaci jonowej. 1. chlorek ołowiu (II) z wodorotlenkiem sodu 1
2. chlorek glinu z wodorotlenkiem potasu 3. azotan (V) ołowiu (II) z chlorkiem potasu 4. chlorek chromu (III) z wodorotlenkiem potasu 5. siarczan (VI) miedzi (II) z wodorotlenkiem potasu 6. chlorek sodu z azotanem (V) srebra 7. siarczek magnezu z fosforanem (V) sodu 8. azotan (V) wapnia z węglanem sodu 9. fosforan (V) sodu azotanem (V) ołowiu (II) 10. fosforan (V) potasu z chlorkiem żelaza (III) 11. siarczan (VI) chromu (III) z azotanem (V) srebra 12. siarczek magnezu z azotanem (V) miedzi (II) 13. fosforan (V) litu z siarczanem (VI) niklu (II) 14. kwas solny z wodorotlenkiem potasu 15. kwas siarkowodorowy z azotanem (V) ołowiu (II) 16. węglan wapnia z kwasem solnym 17. węglan sodu z kwasem siarkowym (VI) 18. chlorek niklu (II) z kwasem siarkowodorowym 1. Oblicz masę wodorotlenku sodu, którą należy odważyć w celu sporządzenia 300 cm 3 roztworu o stężeniu 0,3 mol/dm 3. Jakie będzie stężenie procentowe tego roztworu? 2. Do 20 g 10% roztworu siarczanu (VI) miedzi dodano 5 g wody. Oblicz stężenie procentowe i molowe otrzymanego roztworu. 3. Zmieszano: 50 ml 0,1 mol/dm 3 roztworu Na 2 SO 4, 50 ml 0,1 mol/dm 3 roztworu K 2 SO 4, 150 ml 0,1 mol/dm 3 roztworu NaOH i 100 ml wody. Oblicz stężenia wszystkich jonów obecnych w roztworze. 4. Ile gram 20% roztworu NaOH o gęstości d= 1,2191 g/cm 3 potrzeba do przygotowania 2 l roztworu o stężeniu 0,1 mol/dm 3 5. Oblicz masę wody którą należy rozcieńczyć 240 g 10,0-proc. roztworu NaCl, aby otrzymać roztwór 6.0-proc. 6. Gęstość etanolu jest równa 0,79 g/cm 3. W 100,0 cm 3 etanolu rozpuszczono 10,0 g jodu. Oblicz stężenie procentowe jodu. 7. Oblicz stężenie roztworu otrzymanego w wyniku wymieszania 2 dm 3 roztworu kwasu siarkowego (VI) o stężeniu 0,1 mol/dm 3 z 2 dm 3 roztworu kwasu siarkowego (VI) o stężeniu 0,5 mol/dm 3 : 2
8. W 5 dm 3 wody rozpuszczono 2,5 dm 3 gazowego amoniaku (objętość zmierzono w warunkach normalnych). Jakie jest stężenie molowe otrzymanego roztworu. 9. Do 50 g wody wprowadzono 5 g sodu. Jakie jest stężenie procentowe i molowe otrzymanego roztworu wodorotlenku sodu 10. Do 60,0 g 15,0-proc. roztworu pewnej substancji dodano jeszcze 15,0 g tej substancji. Oblicz stężenie procentowe otrzymanego roztworu. 11. Jaka jest maksymalna objętość roztworu o stężeniu 0,10 M, który można sporządzić mając 100,0 g 25,0-proc kwasu solnego? Odp. 6,9 dm 3. 12. Oblicz masę 20 % roztworu H 2 SO 4 niezbędna do przygotowania 5 dm 3 roztworu w którym stężenie jonów wodorowych wynosi 0,1 mol/dm 3. Odp. 122,6 g Obliczenia na podstawie reakcji. Proszę rozwiązywać zadania w oparciu o tabelkę (liczba moli przed reakcją, liczby moli reagujących substratów, liczba moli po reakcji przykład dla zadania 1 1. Zmieszano ze sobą równe objętości roztworów chlorku sodu, chlorku wapnia, chlorku glinu oraz azotanu srebra o stężeniach po 0,10 mol/dm 3. Oblicz stężenie anionów chlorkowych w otrzymanym roztworze. Ag + + Cl - AgCl Substancja/ l. moli przed reakcją Reaguja l. moli po reakcji jon Na + 0,1 V 0,1v Cl - 0,1 V+ 0,1V 0,6V- 0,1V=0,5V 2x0,1V+3x0,1V=0.6V Ca 2+ 0,1V 0,1V Al 3+ 0,1V 0,1V Ag + 0,1V 0,1V 0,1V-0,1V=0 NO 3-0,1V 0,1V [Cl - ]= 0,5V/4V = 0,125 mol/dm 3 2. Jaka będzie w przybliżeniu objętość CO 2 wydzielonego w wyniku reakcji 18 g KHCO 3 z 65 g 10% roztworu kwasu siarkowego(vi)? Odp.3.14 dm 3 3. Ile litrów CO 2 oraz ile g tlenku powstanie w wyniku wyprażenia 60 g węglanu wapnia. odp. 0,6 mola; 33.6 g; 13,4 dm3 3
4. Oblicz ile moli, litrów oraz kg amoniaku powstanie w wyniku sybtezy amoniaku z 100 kg wodoru i 800 kg azotu. 5. Na okrętach podwodnych pozostających w zanurzeniu usuwa się dwutlenek węgla z powietrza pochłaniając go za pomocą wodorotlenku potasu. Ile dm 3 CO2 może pochłonąć maksymalnie 1 kg KOH, jeżeli produktem reakcji jest K 2 CO 3 Odp. 200 dm 3 6. Produktem termicznego rozkładu chloranu (V) potasu jest chlorek potasu i tlen. Oblicz objętość tlenu otrzymanego przez całkowity rozkład 6,13 g chloranu (V) potasu. odp. 1,68 dm 3 7. 100 dm 3 gazowego HCl rozpuszczono w nadmiarze wody, a następnie do otrzymanego roztworu wrzucono 100 g cynku. Oblicz objętość gazu wydzielonego po zakończeniu reakcji. Odp. 34,3 dm 3 8. Do 0,5 mola kwasu solnego dodano 30 g NaOH. Ile gram i moli jakich substancji znaleziono po reakcji. M Na =23 g/mol, M O =16 g/mol, M H =1 g/mol 9. Do 0,5 mola kwasu fosforowego V dodano 30 g NaOH. Ile gram i moli jakich substancji znaleziono po reakcji. M Na =23 g/mol, M O =16 g/mol, M P =31 g/mol 10. Roztwór zawierający 49 g H 2 SO 4 pochłonął 16,8 l amoniaku. Ile moli i jakich substancji znajduje się w roztworze po reakcji. M S =32 g/mol, M O =16 g/mol, M H =1 g/mol, M N =14 g/mol. 11. Oblicz ile gramów KClO 3 należy użyć do reakcji analizy, aby w wyniku tej przemiany powstała taka ilość tlenu jaka powstaje podczas rozkładu 10 gramów HgO. 12. Do reakcji: 2Bi 2 O 3 + 3C 4Bi + 3 CO 2 Użyto 15 g węgla i 40 g tlenku bizmutu (III). Oblicz masę powstałego bizmutu i objętość wydzielonego gazu (warunki normalne). M Bi = 209 g/mol 13. Zmieszano ze sobą dwa roztwory wodne otrzymane przez rozpuszczenie odpowiednio 5,84 g NaCl oraz 3,40 g AgNO 3. Oblicz masę strąconego osadu (po wysuszeniu) Odp. 2,87 g 4
10-1 10-10 1. Uzupełnij tabelkę: [H + ] [OH - ] ph poh odczyn 7 4 2. Ile razy należy zmniejszyć stężenie jonów wodorowych, aby ph wzrosło o 1 3. Do 100 ml 0,1 molowego roztworu NaOH dodano 900 ml wody. Oblicz ph roztworu 4. Oblicz ph roztworu a) 0,01 mol/dm 3 HCl b) 0,005 mol/dm 3 H 2 SO 4 c) 0,01 mol/dm 3 NaOH d) 0,005 mol/dm 3 Ba(OH) 2 5. Stężenie jonów wodorowych w Coca-Coli wynosi ok. 2x10-3 mol/dm 3, Oblicz ph Coca Coli. 6.Do naczynia zawierającego 250 ml kwasu solnego dodano 10 g 1% roztworu Ca(OH) 2 otrzymując roztwór o odczynie obojętnym. Jakie ph miał roztwór kwasu solnego 7. Ile gramów stałego NaOH należy rozpuścić aby otrzymać 5 litrów roztworu o ph=11 8. Zmieszano 100 ml roztworu mocnego kwasu o ph 1,4 i 100 ml tego samego kwasu o ph 2,7. Oblicz ph otrzymanego roztworu 5
Uzupełnić i zbilansować reakcje redoks. Należy najpierw napisać te reakcje w postaci jonowej tam, gdzie jest to możliwe. Podane poniżej reakcje są to tylko ogólne schematy i mogą być pominięte takie indywidua jak H +, H 2 O, OH -. Wszystkie reakcje należy pisać wg schematu: 1. schemat ogólny jonowo 2. dwie reakcje połówkowe 3. reakcja sumaryczna Dla każdej reakcji połówkowej podaj jaki to proces utlenianie czy redukcja. Wskaż dla każdej reakcji redox utleniacz i reduktor 1. NO 2 HNO 3 + HNO 2 ; 2. NO - 2 + I - NO + I 2 3. MnO - 4 + NO - 2 Mn 2+ - + NO 3 4. I 2 I - - +IO 3 śr. alkaliczne 5. Na 2 S 2 O 3 Na 2 S + Na 2 S 2 O 6 ; śr. alkaliczne 6. KOH + Br 2 Br - +BrO - 3 śr. alkaliczne; 7. H 2 O 2 + Cr(OH) 3 CrO 2-4 +H 2 O; śr. alkaliczne 8. C 2 O 2-4 + MnO - 4 CO 2 + Mn 2+ ; 9. HI + H 2 SO 4 I 2 + H 2 S; 10. H 2 S + H 2 SO 3 S + H 2 O ; 11. FeSO 4 + KClO 4 Fe 2 (SO 4 ) 3 + KCl ; 12. Ag + HNO 3 AgNO 3 + NO; 13. Cu + HNO 3 Cu 2+ + NO ; 14. I - + H 2 O 2 I 2 + H 2 O; 15. MnO - 4 + H 2 O 2 Mn 2+ + O 2 ; 16. K 2 SO 3 + K 2 Cr 2 O 7 K 2 SO 4 + Cr 2 (SO 4 ) 3 ; 17. Mn 2+ + MnO - 4 MnO 2 18. K 2 Cr 2 O 7 + KI + H 2 SO 4 Cr 2 (SO 4 ) 3 + I 2 + K 2 SO 4 + H 2 O 1. Do naczynia zawierającego nadmiar kwasu solnego wrzucono odważkę glinu o masie 10,0 g. Oblicz objętość wodoru otrzymanego po zakończeniu reakcji. M Al =27 g/mol 6
2. Płytkę miedzianą o masie 8 g zanurzono w roztworze azotanu (V) srebra. Po pewnym czasie płytkę wyjęto z roztworu, oczyszczono z osadu srebra, osuszono i zważono. Masa płytki wynosiła 6,5g. Zapisz równania reakcji, oblicz masę wydzielonego srebra 3. W pracowni chemicznej otrzymuje się chlor w wyniku utleniania kwasu solnego manganianem VII potasu. Oblicz ile gramów manganianu VII potasu wzięło udział w reakcji z HCl, jeżeli powstało 5,6 dm 3 chloru (warunki normalne). Masy molowe K 39; Mn 55; O 16; Cl 35,5; H 1 g/mol. 7