PSP.40- /12 (projekt) Uchwała Nr./2012 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu z dnia 28 września 2012 r. w sprawie utworzenia studiów podyplomowych Arteterapia z elementami pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz uchwalenia programu kształcenia Na podstawie 11 ust. 2 pkt 15 i 10 Statutu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu uchwala się, co następuje: 1 W Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu tworzy się w ramach kierunków Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych oraz Pedagogika, kwalifikacyjne studia podyplomowe Arteterapia z elementami pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 2 1. Senat uchwala program kształcenia dla studiów podyplomowych w specjalności Arteterapia z elementami pomocy psychologiczno-pedagogicznej. W skład programu kształcenia wchodzą: 1) opis zakładanych efektów kształcenia; 2) plan i program studiów; 3) matryca efektów kształcenia. 2. Program kształcenia, o którym mowa w ust. 1, dotyczy cyklu kształcenia rozpoczynającego się od roku akademickiego 2012/2013. 3 1. Zakładane efekty kształcenia, stanowią załącznik nr 1 do uchwały. 2. Plan studiów stanowi załącznik nr 2 do uchwały. 3. Pełna dokumentacja programu kształcenia z adnotacją Zatwierdzony uchwałą Nr./2012 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu z dnia 28 września 2012 r. znajduje się: 1) w Sekretariacie Instytutu Pedagogicznego; 2) u Pełnomocnika ds. studiów podyplomowych. 4 Zobowiązuje się Dyrektora Instytutu Pedagogicznego do spowodowania opracowania przez nauczycieli akademickich kart przedmiotów, zgodnych z uchwalonym programem kształcenia. 1
Nadzór nad realizacją programu kształcenia zleca się Dyrektorowi Instytutu. 5 6 Wykonanie uchwały powierza się Rektorowi. 7 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia, z mocą obowiązującą od dnia 1 października 2012 r. 2
Załącznik Nr 1 OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA dla studiów podyplomowych kwalifikacyjnych: Arteterapia z elementami pomocy psychologiczno-pedagogicznej Opis zakładanych efektów kształcenia określa zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, niezbędnych na rynku pracy, jakie musi osiągnąć słuchacz w procesie uczenia się, by ukończyć studia i uzyskać wymagane kwalifikacje podyplomowe. 1. Wskazanie obszarów, z których dokonano wyboru specjalnościowych efektów kształcenia: 1.1. obszar nauk społecznych(s) * dziedzina nauk społecznych *dyscyplina naukowa: psychologia, pedagogika, nauki o poznaniu i komunikacji 1.2. obszar nauk humanistycznych (H) * dziedzina nauk humanistycznych * dyscyplina naukowa/artystyczna: nauki o sztuce 1.3. obszar sztuki * dziedzina artystyczna: sztuki plastyczne *dyscyplina artystyczna: sztuki piękne 2. Wskazanie aktów prawnych, na podstawie których opracowano zakładane efekty kształcenia: 1) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2012 r., poz. 131); 2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizowania pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487); 3) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 04 listopada 2011 r. w sprawie wzorcowych efektów kształcenia (Dz. U. Nr 253, poz. 1521): zał. nr 1 wzorcowe efekty kształcenia dla kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych; 4) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz. U. Nr 179, poz. 1065); 5) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego (Dz. U. Nr 253 z 2011 poz. 1520); *zał. nr 2 opis efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych, *zał. nr 1 opis efektów kształcenia dla obszaru nauk humanistycznych *zał. nr 8 opis efektów kształcenia dla obszaru kształcenia w zakresie sztuki 3
3. W procesie definiowania specjalnościowych efektów kształcenia uwzględniono ponadto: 1) Uchwałę Nr 56/2011 Senatu PWSZ w Nowym Sączu z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie wytycznych dotyczących projektowania, realizacji i ewaluacji planów studiów i programów kształcenia; 2) Zarządzenie Nr 27/2012 Rektora PWSZ z dnia 28 marca 2012 r. w sprawie szczegółowych zasad projektowania i prowadzenia dokumentacji programowej studiów podyplomowych i kursów dokształcających; 3) Regulamin studiów podyplomowych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu, stanowiący załącznik do Uchwały Nr 5/2012 Senatu z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie uchwalenia regulaminu studiów podyplomowych. 4. Ogólne cele kształcenia dla specjalności: zdobycie i rozszerzenie wiedzy specjalistycznej z zakresu arteterapii, psychologii rozwojowej i klinicznej, pedagogiki specjalnej, dotyczącej osób z różnymi dysfunkcjami, niepełnosprawnościami oraz uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, przygotowanie do rozpoznawania, diagnozowania i tworzenia programów terapeutycznych, planów wspierających ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a także innych osób o różnych potrzebach, w których korzystne jest wdrażanie arteterapii, nabycie umiejętności tworzenia warsztatu terapeutycznego możliwego do wykorzystania w pracy z osobami (klientami) o różnorodnych dysfunkcjach, schorzeniach i potrzebach, nabycie umiejętności komunikowania pozawerbalnego z uczestnikami terapii, oraz specjalistami współuczestniczącymi w działaniach terapeutycznych, także w zakresie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, nabycie umiejętności i kompetencji niezbędnych do prowadzenia oddziaływań terapeutycznych za pomocą sztuk plastycznych w różnych środowiskach, w tym w szkole, nabycie merytorycznego i praktycznego przygotowania do prowadzenia zajęć z arteterapii wykorzystującej sztuki plastyczne oraz inne np. film, teatr, dramę, muzykę w pracy z różnym odbiorcą np. w szkołach, szkolnictwie specjalnym, placówkach opiekuńczo - wychowawczych, ośrodkach terapeutycznych, placówkach kulturalno - oświatowych, oddziałach sanatoryjnych, szpitalach prowadzących terapię, w placówkach opieki długoterminowej, przygotowanie słuchaczy do prowadzenia zajęć z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi z różnego rodzaju zaburzeniami psychosomatycznymi, somatycznymi, w kontaktach indywidualnych i społecznych, a także z określonymi dysfunkcjami, zdobycie kluczowych wiadomości i umiejętności w zakresie posługiwania się różnorodnymi środkami wyrazu artystycznego z zakresu sztuk plastycznych, ale także muzyki, filmu, czy dramy, poznanie terapeutycznej roli sztuki oraz możliwości jej zastosowania w różnorodnych sytuacjach, gdzie jej użycie może przynieść pozytywną zmianę w samopoczuciu, 4
zdobycie kompleksowej wiedzy i umiejętności potrzebnych w arteterapii w trakcie zajęć praktycznych, warsztatowych, teoretycznych oraz podczas praktyk zawodowych z zakresu arteterapii, jako dziedziny pomocnej w zakresie wielu działań terapeutycznych, w minimalizowaniu skutków ubocznych chorób i zaburzeń, w celu dokonania pozytywnej zmiany życia osób chorych i niepełnosprawnych fizycznie czy intelektualnie, wykorzystanie terapeutycznego oddziaływania sztuk plastycznych w celu poprawy samopoczucia i podniesienia komfortu życia osób potrzebujących pomocy oraz zrozumienie roli, jaką odgrywa działalność artystyczna w terapii, nabycie wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych niezbędnych do pracy arteterapeutycznej, przygotowanie nauczyciela do wspierania procesu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi. 5. Szczegółowe efekty kształcenia dla specjalności 5.1. Objaśnienia oznaczeń wykorzystanych przy określaniu efektów specjalnościowych, wynikających z obszaru/kierunku kształcenia oraz specjalistycznych efektów kształcenia wynikających z innych aktów prawnych: S obszar nauk społecznych H - obszar nauk humanistycznych, A obszar kształcenia w zakresie sztuki - sztuki plastyczne N efekty kształcenia nauczycielskiego znak _ - podkreślnik W kategoria wiedzy; U kategoria umiejętności; K kategoria kompetencji społecznych; 01, 02, 03 numer efektu kształcenia 5.2. Specjalnościowe efekty kształcenia Symbol efektów kształcenia Zakładane efekty kształcenia dla programu studiów w kategoriach wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych 5
Wiedza Słuchacz po ukończeniu studiów podyplomowych: S_ W01 H_W02 H_W03 A_W04 A_W05 N_W06 N_W07 ma podstawową wiedzę na temat arteterapii przez sztuki plastyczne, jej szerokiego zastosowania w krajach wysoko rozwiniętych oraz jej powiązań z innymi dyscyplinami i oddziaływaniami terapeutycznymi, zna i rozumie podstawowe wiadomości na temat procesów psychologicznych, zaburzeń zachowania, rodzajów niepełnosparwności, zaburzeń emocjonalnych, a także specjalnych potrzeb edukacyjnych oraz ich implikacje w arteterapii, zna prawidłowości i uwarunkowania dotyczące zastosowania arteterapii w różnorodnych sytuacjach terapeutycznych, ma podstawową wiedzę na temat realizacji prac plastycznych, środków ekspresji i umiejętności warsztatowych, zna kwestie technologii stosowanych w danej dyscyplinie artystycznej w ujęciu całościowym, w celu tworzenia własnego warsztatu pracy aretetrapeuty, posiada podstawową wiedzę z zakresu wykorzystania arteterapii w środowisku szkolnym, do zapewnienia kompleksowej pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi, zna metody diagnozowania specjalnych potrzeb edukacyjnych w środowisku szkolnym, z uwzględnieniem rozpoznania i zaspokajania potrzeb indywidualnych i edukacyjnych ucznia oraz jego indywidualnych możliwości psychofizycznych. Umiejętności Słuchacz po ukończeniu studiów podyplomowych: S_U01 wykorzystuje poznaną wiedzę teoretyczną i umiejętności do stosowania arteterapii przez sztuki plastyczne w podstawowym zakresie oraz inne jej formy do pracy z różnorodnym odbiorcą o szerokim wachlarzu potrzeb, 6
N_U02 wykorzystuje swe umiejętności do analizowania zachowania oraz diagnozowania i prognozowania problemów ucznia i ustalania (przy współpracy z innymi specjalistami) zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także podejmuje działania arteterapeutyczne, szczególnie w ramach pracy zespołu udzielającego pomocy psychologicznopedagogicznej, N_U03 H_U04 H_U05 H_U06 A_U07 A_U08 potrafi konstruować indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne i profilaktycznoterapeutyczne, wykorzystuje poznane techniki arteterapeutyczne, wiadomości i umiejętności z zakresu arteterapii do podejmowania działań mających na celu pomoc określonemu odbiorcy w zakresie arteterapii grupowej i indywidualnej, planuje, organizuje i współprowadzi proces terapeutyczny, tworzy programy terapeutycznego oddziaływania przez sztuki plastyczne w środowisku innym niż szkolne, tworzy własny warsztat oddziaływań arteterapeutycznych z uwzględnieniem specyfiki odbiorcy; ciągle go doskonali, świadomie posługuje się narzędziami warsztatu artystycznego w wybranych obszarach plastycznych, w kontekście arteterapii, jest przygotowany do współdziałania i współpracy z innymi osobami w ramach artystycznych prac zespołowych o charakterze terapeutycznym. 7
Kompetencje społeczne S_K01 S_K02 S_K03 H_K04 S_K05 N_K06 S_K07 A_K08 Słuchacz po ukończeniu studiów podyplomowych jest gotowy do: podejmowania działań arteterapeutycznych w różnych środowiskach społecznych, komunikowania się w grupie i rozwijania kompetencji komunikacyjnej u odbiorców swych oddziaływań arteterapeutycznych, przestrzegania zasad etyki zawodowej i odpowiedzialnego stosowania prawa w pracy, kierowania grupą oraz przyjmowania róznych ról społecznych, wynikających z pracy zawodowej, współpracy z innymi specjalistami, nauczycielami, rodzicami i środowiskiem w ramach pracy arteterapeutycznej, samodzielnej i twórczej pracy w realizacji zadań arteterapeutycznych,szczególnie w kontekście udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych, komunikowania i podejmowania współdziałania z różnymi środowiskami, w tym rodzinnym i lokalnym dziecka, ucznia, innych osób poddanych terapii, jest zdolny do efektywnego wykorzystania wyobraźni, intuicji, twórczego myślenia i twórczej pracy, przeciwdziałania lękom i stresom, kontrolowania własnych zachowań. 5.3. Uzasadnienie dokonanego wyboru efektów kształcenia w przypadku, gdy te efekty wychodzą poza obszar, do którego podporządkowane zostały studia podyplomowe Specjalnościowe efekty kształcenia zostały sformułowane na podstawie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela oraz wymagań określonych w podstawie programowej edukacji artystycznej, a także na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie 8
zasad udzielania i organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. (Dz. U. Nr 228, poz. 1487). Efekty te zostały oznaczone literą N nauczycielskie. Dotyczą osób posiadających uprawnienia pedagogiczne, chcących wykorzystywać swą wiedzę i umiejętności w środowisku szkolnym. Nowatorskim rozwiązaniem jest tutaj propozycja zastosowania arteterapii przez sztuki plastyczne w kontekście udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych, co jest obecnie powinnością polskiej szkoły. Efekty kształcenia ustalono w następujących proporcjach: - efekty nauczycielskie 22% - efekty z obszaru nauk społecznych 30% - efekty z obszaru nauk humanistycznych 26 % - efekty z obszaru kształcenia w zakresie sztuki - sztuki plastyczne 22% 9
Załącznik Nr 2 PLAN STUDIÓW Arteterapia z elementami pomocy psychologiczno-pedagogicznej L.p. Kategorie przedmiotowe/ nazwy przedmiotów/ modułów zajęć Liczba godzin ogółem wykład ćwiczenia/ warsztaty laboratoria/ seminaria Semestr Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS Moduł I Przedmioty specjalnościowe 1. Psychologiczne podstawy 10 5 5 I 2 twórczości Zal. 2. 10 5 5 I Zal. 2 Socjologia twórczości 3. Psychologia rozwoju 15 5 10 I Zal. 3 4. Psychologia kliniczna 20 10 10 II Egz. 4 5. Trening umiejętności interpersonalnych 14-14 I Zal. 2 6. Trening umiejętności twórczych 14 14 I Zal. 2 83 25 58 15 Moduł II Przedmioty z zakresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej 7. Pedagogika specjalna 22 8 14 II Egz. 4 8. Uczeń o specjalnych 12 5 7 II Zal. 2 potrzebach edukacyjnych 9. Diagnoza ucznia z 10 3 7 II Zal. 2 zaburzeniami w funkcjonowaniu emocjonalno-społecznym i metodyka zajęć terapeutycznych 10. Podstawy metodyki zajęć 10 2 8 III Egz. 3 korekcyjnokompensacyjnych i konstruowania programów terapeutycznych 11. Diagnoza i praca z 10 3 7 III Zal. dzieckiem z ADHD 2 10
12. Trening kinezjologii edukacyjnej wg P. Dennisona 13. Praca z dzieckiem z dysfunkcjami wzroku 14. Praca z dzieckiem z dysfunkcjami słuchu 8-8 III Zal. 2 7 2 5 III Zal. 2 7 2 5 III Zal. 2 86 25 61 19 Moduł III Przedmioty przygotowania merytorycznego do prowadzenia zajęć z zakresu arteterapii 15. Podstawy historii sztuki 16 10 6 I Zal. 16. Rysunek w terapii 25-25 I/II Zal. 17. Malarska kreacja w 30-30 I/II/III Zal. terapii (malarskie techniki tradycyjne i współczesne) 18. Techniki graficzne w 30-30 I/II/III Zal. terapii 19. Techniki rzeźbiarskie i 30-30 I/II/III Zal. ceramiczne w terapii 20. Tkanina artystyczna i 30-30 II/III Zal. niekonwencjonalne techniki plastyczne w terapii 2 4 4 4 4 3 21. Intermedia w terapii przez sztukę 22. Terapia przez film, teatr i 10-10 II Zal. 1 20-20 II Zal. 2 dramę 23. Muzykoterapia 10 10 II Zal. 2 201 10 191 26 Moduł IV Dydaktyka szczegółowa arteterapii 24. Metodyka szczegółowa terapii przez sztuki plastyczne i projektu arteterapeutycznego 25. Metodyka szczegółowa terapii przez film, teatr i dramę 26. Metodyka szczegółowa muzykoterapii 10 3 7 II Zal. 6-6 III Zal. 1 6-6 III Zal. 1 22 3 19 4 2 Moduł V Inne przedmioty Wybrane elementy prawa Zal. 11
27. oświatowego i autorskiego Przygotowanie pracy 28. dyplomowej/egzamin dyplomowy projekt arteterapeutyczny 8 3 5 III 1 - - - - Egz./ ocena projektu 8 3 5 11 10 Razem dydaktycznych zajęć 400 66 334 75 Kategoria VI Praktyki zawodowe 29. Praktyki zawodowe 60-60 II/III Zal. 5 Razem godzin w planie studiów 460 66 394 80 12