MODEL GOSPODARKI POLSKIEJ ECMOD

WYDZIAŁ PROJEKCJI MAKROEKONOMICZNYCH DAMS 25 KWIETNIA 2007 R. MODEL GOSPODARKI POLSKIEJ ECMOD WERSJA Z KWIETNIA 2007 R. 1 PODSUMOWANIE ZMIAN WPROWADZONYCH DO MODELU ECMOD OD MAJA 2005 R. DO KWIETNIA 2007 R. Model ECMOD sał się oficjalnym modelem prognosycznym NBP w maju 2005 r. Opublikowano wedy szczegółową specyfikację modelu 1. Od ego czasu model podlegał wielu zmianom związanym z akualizacjami oraz rozbudową, w celu poprawy właściwości prognosycznych. Poniżej przedsawiono w syneyczny sposób i chronologicznie najważniejsze zmiany, kóre wprowadzono do modelu w kolejnych rundach prognosycznych. 1.1 PROJEKCJA SIERPNIOWA 2005 R. W związku z rewizją danych o Rachunkach Narodowych za laa 2003-2004 dokonano w lipcu 2005 r. reesymacji modelu, uwzględniając równocześnie dane za I kw. 2005 r. W rakcie reesymacji równań nie zmieniono ich specyfikacji, z wyjąkiem równań imporu i eksporu (uwzględnienie relaywnych zmian cen w dynamice krókookresowej) oraz równania płac (rezygnacja z koncepcji dynamicznej homogeniczności). 1.2 PROJEKCJA STYCZNIOWA 2006 R. W grudniu 2005 r. model ECMOD zosał rozszerzony względem sierpniowej wersji modelu o równanie długookresowych sóp procenowych. Modyfikacja a wiązała się z porzebą uwzględnienia w równaniu inwesycji nie ylko króko-, ale akże długookresowej sopy procenowej, co wynika z faku, że część decyzji inwesycyjnych jes podejmowana przez przedsiębiorców właśnie w oparciu o poziom długookresowej sopy. W równaniu długookresowej sopy procenowej uwzględniono relację salda sekora finansów publicznych do PKB, dzięki czemu pojawił się dodakowy kanał wpływu sekora fiskalnego na sferę realną. Uwzględniony zosał również elemen konwergencji gospodarki 1 T. Fic, M. Kolasa, A. Ko, K. Murawski, M. Rubaszek, M. Tarnicka, Model gospodarki polskiej ECMOD, Maeriały i Sudia, Zeszy nr 194. 1

polskiej do gospodarek ze srefy euro poprzez wpływ zagranicznej długookresowej sopy procenowej na sopę krajową. Dodanie do modelu równania długookresowej sopy procenowej umożliwiło również endogenizację koszów obsługi krajowego długu publicznego. Uwzględnienie dodakowego kanału w posaci wpływu sopy procenowej na koszy obsługi krajowego długu publicznego poprawiło własności symulacyjne modelu. 1.3 PROJEKCJA KWIETNIOWA 2006 R. W marcu 2006 r. dokonano kolejnej reesymacji modelu ECMOD, podczas kórej uwzględniono rewizję rachunków narodowych za laa 1995-2004 oraz dodano nowe obserwacje do IV kw. 2005 r. włącznie. Ponado, poza reesymacją, dokonano w modelu nasępujących zmian: Wprowadzono rozróżnienie pomiędzy pracującymi w i poza rolnicwem indywidualnym (na podsawie danych BAEL). W zmienionej wersji modelu równanie popyu na pracę nadal opiera się na pracujących ogółem. Pracujący poza rolnicwem uzyskiwani są poprzez odjęcie, od endogenicznie wyliczanych pracujących ogółem, egzogenicznie zadanych pracujących w rolnicwie. W przeciwieńswie do poprzedniej wersji modelu, w wersji zmienionej wydajność pracy i jednoskowe koszy pracy uzyskiwane są na podsawie pracujących poza rolnicwem a nie ogółu pracujących. Zmieniono definicję ooczenia zewnęrznego na srefę euro, Wielką Bryanię i USA z wagami odpowiednio 87,8%, 7,2% i 5,0% (poprzednio było o dziewięciu głównych parnerów handlowych Polski). 1.4 PROJEKCJA LIPCOWA 2006 R. Przed rundą prognosyczną z lipca 2006 r. nie wprowadzono do modelu zmian względem poprzedniej wersji. 1.5 PROJEKCJA PAŹDZIERNIKOWA 2006 R. We wrześniu 2006 r. dodano wydaki na akywną poliykę rynku pracy do równania pracujących (oraz odpowiednio do bloku fiskalnego). 2

1.6 PROJEKCJA STYCZNIOWA 2007 R. Napływ nowych danych od osaniej reesymacji modelu (marzec 2006 r.) spowodował konieczność wprowadzenia do modelu kilku korek, kóre podsumowano poniżej: Umocniono kurs równowagi poprzez przesunięcie średniookresowej ścieżki zewnęrznego kursu realnego oraz dwóch kursów wewnęrznych: w równaniu cen imporu oraz eksporu. Przesunięo średniookresowe ścieżki wolumenów eksporu i imporu zgodnie z obserwowanymi wzrosami dynamik eksporu i imporu od I kw. 2006 r. Uwzględniając najnowsze dane, obniżono hisoryczne oszacowanie poziomu łącznej wydajności czynników produkcji (TFP). Koreka a miała w modelu wpływ na rynek pracy. Przesunięo sałą w relacji długookresowej w równaniu płac i deflaora PKB, dososowując ją do danych hisorycznych oraz zreesymowano równanie krókookresowe deflaora PKB. 1.7 PROJEKCJA KWIETNIOWA 2007 R. W marcu 2007 r., przed projekcją kwieniową, odbyła się ruynowa, coroczna reesymacja modelu ECMOD. Uwzględniono w niej dane do IV kw. 2006 r. włącznie. Marcową reesymację wykorzysano do endogenizacji sopy bezrobocia NAWRU. Wprowadzenie ej zmiany implikowało zmianę posaci kilku równań modelu w szczególności równania opisującego płace. Koncepcja endogenicznego NAWRU zosała szczegółowo omówiona w publikacji auorswa K. Budnik, p. Non-acceleraing wage inflaion rae of unemploymen in Poland (wkróce jako NBP Working Paper). Endogenizacja sopy bezrobocia NAWRU wiązała się ze zmianami w specyfikacji modułu fiskalnego, dzięki czemu możliwa była rozbudowa sprzężeń pomiędzy zmiennymi fiskalnymi a pozosałymi segmenami modelu. Pozosałe ważniejsze zmiany obejmowały zasąpienie kapiału neo kapiałem bruo oraz zasąpienie mechanicznej formuły generującej zapasy esymowanym równaniem. Poza zmianami w specyfikacji modelu, przed reesymacją wprowadzono akże drobne zmiany w procesie przygoowywania danych. Od marca 2007 r. dane doyczące rachunków narodowych odsezonowywane są w sposób łączny, j. ak, aby po odsezonowaniu zachowane 3

były zależności bilansowe pomiędzy szeregami czasowymi. Wcześniej isniał problem z prognozowaniem błędu powsającego w wyniku odsezonowania. 4

2 RÓWNANIA MODELU STAN NA KWIECIEŃ 2007 R. Poniżej przedsawiono posać równań modelu po jego reesymacji w marcu 2007 r. Wersja a posłużyła do sporządzenia projekcji w kwieniu 2007 r. Zamieszczono jedynie e równania, kóre uległy isonym zmianom względem opublikowanej w maju 2005 r. wersji modelu, j. wszyskie równania behawioralne, nowe równania oraz isonie zmienione równania ożsamościowe. Sekor finansów publicznych pokazano w skróconej wersji. Zasosowano oznaczenia jak w publikacji z maja 2005 r., j. małymi lierami zaznaczono logarymy zmiennych, pod warościami szacowanych paramerów podano saysyki -Sudena. 2.1 SFERA REALNA PRACUJĄCY emp = 0,11( gdp 1,8 (1 0,50 ) lf 0,15 ( ( wage fp 1 1 0,0011 (( almp 0, 44 3,5 DUMMIES 0,68 emp 0,50 emp _ n / 0,68 ) _ n 3,5 1 1 1 ln(1 GLT _ CORP pgdp 0,32 k 1 1 1 fp 0,31( gdp 2,2 ) ( unemp 1 ) / 0,68 fp _ TR 1 lf 1 1 / 0,68 ) ) pgdp 1 ) 1,45 ) ) R. 1 EMP liczba pracujących wg BAEL, GDP realny PKB, K kapiał bruo (przeskalowany do poziomu kapiału neo), TFP łączna wydajność czynników wywórczych, LF liczba osób akywnych zawodowo wg BAEL, WAGE_N nominalne płace bruo, GLT_CORP_TR sawka efekywna składek na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracodawców, PGDP deflaor PKB, ALMP_N wydaki sekora finansów publicznych na akywną poliykę rynku pracy, UNEMP sopa bezrobocia wg BAEL, DUMMIES zmienne zerojedynkowe. 5

Skorygowane R 2 : 49% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=0 (p=1,00) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=0,77 (p=0,68) Próba: 1995Q4 2006Q4 SPOŻYCIE INDYWIDUALNE (GOSPODARSTW DOMOWYCH) conp = 0,0074 0,13(conp 0,28 ) 014, yd 0, 0028 5, 3 7, 9 2, 5 3, 2 0, 9yd ( 1 0, 9 )wealh I_W 3MR_CPI DUMMIES 0, 0062 I_W 3MR_CPI R. 2 CONP spożycie indywidualne, YD dochód do dyspozycji gospodarsw domowych, WEALTH mająek, I_W3MR_CPI realna sopa procenowa (sopa WIBOR 3M deflowana wskaźnikiem inflacji CPI), DUMMIES zmienne zerojedynkowe. Skorygowane R 2 : 53% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=2,5 (p=0,28) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=3,2 (p=0,20) Próba: 1999Q1 2006Q4 DOCHÓD DO DYSPOZYCJI) YD_N = WAGEFUND_N (1 - GLT_EMP_TR ) GTR_RETIRED_N GTR_UNEMP_N GTR_RELIEF_N - GPIT_N - GLT_HC_N YD_REST_N 0,7 TRANSFERY_WPR YD_NO_N YD_WL_N - GOTAX_HH_N R. 3 YD_N dochód do dyspozycji, WAGEFUND_N fundusz płac, GLT_EMP_TR efekywna sawka składek na ubezpieczenie społeczne płacona przez pracowników, GTR_RETIRED_N ransfery z yułu ren i emeryur, GTR_UNEMP_N zasiłki dla bezrobonych, GTR_RELIEF_N ransfery z pomocy społecznej/opieki społecznej, GPIT_N podaek od dochodów osobisych, GLT_HC_N składka na ubezpieczenie zdrowone, 6

YD_REST_N pozosałe dochody do dyspozycji, TRANSFERY_WPR ransfery z UE przeznaczone na Wspólną Poliykę Rolną, YD_NO_N nadwyżka operacyjna sekora gospodarsw domowych, YD_WL_N nominalny dochód z własności w sekorze gospodarsw domowych, GOTAX_HH_N pozosałe podaki płacone przez gospodarswa domowe. DOCHÓD Z NADWYŻKI OPERACYJNEJ yd _ no _ n = 0,61 gdp _ n 0,86( yd _ no _ n 1 gdp _ n 1 1,35) R. 4 1,2 4,7 YD_NO_N nadwyżka operacyjna sekora gospodarsw domowych, GDP_N nominalny produk krajowy bruo. Skorygowane R 2 : 43% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=1,3 (p=0,51) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=0,20 (p=0,91) Próba: 1999Q4 2006Q4 DOCHODY Z WŁASNOŚCI yd _ wl _ n 2,98 gdp _ n = 0,034 1,4 10 ) DUMMIES ( I _ W 3M WEALTH ) 0,16( yd _ wl _ n 8 2,5 2,0 1,5 R. 5 YD_WL_N dochód z własności sekora gospodarsw domowych, I_W3M średnia kwaralna warość sopy WIBOR3M, WEALTH mająek, GDP_N nominalny produk krajowy bruo, DUMMIES zmienne zerojedynkowe. Skorygowane R 2 : 20% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=0,79 (p=0,67) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=0,26 (p=0,88) Próba: 1996Q2 2006Q4 7

finv NAKŁADY NA ŚRODKI TRWAŁE GDP = 0,33((1 0,68) 1,0 K 0,44 1 RUCC 0,093( FINACC FINACC 4 0,022) 0,28 finv ) 0,012 ( oil 0,43 1,7 0,47 finv 2,9 s _ usd _ pln pgdp 2 4,7) R. 6 FINV nakłady inwesycyjne, GDP realny PKB, K kapiał bruo (przeskalowany do poziomu kapiału neo), RUCC realny kosz kapiału, j. średnioerminowa realna sopa procenowa (średnia arymeyczna sopy WIBOR 3M deflowanej deflaorem PKB i renowności obligacji 5-lenich deflowanych celem inflacyjnym) skorygowana o deprecjację kapiału i sumę obciążeń podakowych przedsiębiorsw, FINACC udział dochodów do dyspozycji przedsiębiorsw 2 w narodowym dochodzie do dyspozycji, OIL ceny ropy, S_USD_PLN kurs USD/PLN, PGDP deflaor PKB. Skorygowane R 2 : 30% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=0 (p=1,0) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=39 (p=0,0) Próba: 1998Q2 2006Q4 ZAPASY sock = 0,48 sock 1 (1 0,48) gdp 0,16( sock 1 gdp 1 4,5 4,5 2,6 0,24) R. 7 STOCK poziom zapasów, GDP realny PKB. Skorygowane R 2 : 30% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=2,0 (p=0,36) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=3,0 (p=0,23) Próba: 1995Q3 2006Q4 2 Przez przedsiębiorswa rozumie się dwa sekory insyucjonalne wyróżniane w rachunkach narodowych: sekor przedsiębiorsw oraz sekor insyucji finansowych. 8

2.2 CENY I KOSZTY INFLACJA NETTO necpi (1 0,64)( p _ imp GGAM _ TR 0,29 cpi 2,7 = 0,74 dl 2 4 0,6 GEXT _ TR 0,087(1 0,64) ( p _ imp 1,6 2,9 0,055( necpi ( 1,7) ln(1 GTAR _ TR 0,087 0,64 ulcna 1,6 (1,89 0,64ulcna )) 0,35dl GTR _ GOODS _ TR GVAT _ TR ln(1 GTAR _ TR )) DUMMIES )) 0,27 necpi 1,9 R. 8 NETCPI indeks poziomu cen inflacji bazowej neo po wyłączeniu cen żywności oraz cen paliw, dl zmienna szuczna, kwanyfikująca szybszy wzros inflacji bazowej neo niż jej deerminan koszowych w próbie (od III kw. 2002 r. usalona na sałym poziomie), ULCNA jednoskowe koszy pracy w całej gospodarce z wyłączeniem rolnicwa, ulcna = ln( 1 GLT _ CORP _ TR ) empna wage _ n gdp, GLT_CORP_TR składki na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracodawcę, EMPNA liczba pracujących poza rolnicwem, WAGE_N nominalne przecięne wynagrodzenie, GDP realny poziom PKB, P_IMP ceny imporu skorygowane o podaek imporowy (wysępował w połowie la dziewięćdziesiąych), GTAR_TR efekywna sawka celna, GVAT_TR efekywna sawka podaku VAT, GGAM_TR efekywna sawka podaku od gier, GEXT_TR efekywna sawka podaku akcyzowego, GTR_GOODS_TR udział doacji przedmioowych w bazie podakowej dla podaków pośrednich, CPI indeks cen konsumpcyjnych, DUMMIES zmienne zerojedynkowe. Skorygowane R 2 : 93% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=1,5 (p=0,48) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=22 (p=0,0) Próba: 1996Q2 2006Q4 9

DEFLATOR PKB pgdp = (1,025 1 4 1)(1 0,29 0,48 0,05) 0,14( pgdp (1 0,64)( p _ imp 0,62 GGAM _ TR 3,31) 0,29 pgdp 2,3 2,3 3,4 ln(1 GTAR _ TR 0,84 GEXT _ TR 0,48 ulcna 3,4 2, 6 )) (0,84 GVAT _ TR 0,84 GTR _ GOODS _ TR 0,05 ( p _ imp 0,64ulcna ) ln(1 GTAR _ TR )) R. 9 PGDP deflaor PKB, ULCNA jednoskowe koszy pracy w całej gospodarce z wyłączeniem rolnicwa, ulcna = ln( 1 GLT _ CORP _ TR ) empna wage _ n gdp, GLT_CORP_TR składki na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracodawcę, EMPNA liczba pracujących poza rolnicwem, WAGE_N nominalne przecięne wynagrodzenie, GDP realny poziom PKB, GTAR_TR efekywna sawka celna, GVAT_TR efekywna sawka podaku VAT, GGAM_TR efekywna sawka podaku od gier, GEXT_TR efekywna sawka podaku akcyzowego, GTR_GOODS_TR udział doacji przedmioowych w bazie podakowej dla podaków pośrednich, P_IMP ceny imporu skorygowane o podaek imporowy (wysępował w połowie la dziewięćdziesiąych). Skorygowane R 2 : 45% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=1,6 (p=0,44) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=602 (p=0,0) Próba: 1995Q4 2006Q4 10

PŁACE wage_ n = 0,24 wage_ n 2,0 (1 0,24 0,19)( gdp emp ) 0,092( wage_ n 3,5 ln(1 GPIT _ TR 0,41( RR_ BENEFIT 0,13( 3,31 0,64 ulcna 2,3 2,0 1,5 (1 0,64)( p _ imp 0,62 GGAM _ TR DUMMIES 0,19 wage_ n ln(1 GLT _ EMP_ TR GLT _ HC _ TR 1,5 0,2 RR_ RELIEF pgdp ln(1 GTAR_ TR 0,84 GEXT _ TR 2 (1 0,24 0,19) cpi ) cpi2005 ) 1,3 UNEMP 2,0 1,5 ) 0,14 LR )) 0,84 GVAT _ TR 1,48 fp 0,84 GTR_ GOODS_ TR 6,40) ) R. 10 WAGE_N płace nominalne, CPI wskaźnik cen konsumpcyjnych, GDP realny PKB, EMP liczba pracujących wg BAEL, GLT_EMP_TR efekywna sawka składek na ubezpieczenie społeczne płaconych przez pracownika, CPI2005 - wskaźnik cen konsumpcyjnych; rok 2005 = 100, TFP produkywność czynników wywórczych, GPIT_TR efekywna sawka podaku PIT, GLT_HC_TR efekywna składka na ubezpieczenie zdrowone, UNEMP sopa bezrobocia BAEL, RR_BENEFIT - sopa zasąpienia dochodów z pracy zasiłkiem dla bezrobonych, RR_RELIEF - sopa zasąpienia dochodów z pracy świadczeniami z pomocy społecznej, LR - zmienna konrolująca; odseek umów na czas określony w umowach ogółem (na podsawie BAEL), DUMMIES zmienne zerojedynkowe, ULCNA jednoskowe koszy pracy w całej gospodarce z wyłączeniem rolnicwa, ulcna = ln( 1 GLT _ CORP _ TR ) empna wage _ n gdp, GLT_CORP_TR składki na ubezpieczenia społeczne płacone przez pracodawcę, EMPNA liczba pracujących poza rolnicwem, WAGE_N nominalne przecięne wynagrodzenie, GDP realny poziom PKB, PGDP deflaor PKB, 11

P_IMP ceny imporu skorygowane o podaek imporowy (wysępował w połowie la dziewięćdziesiąych), GTAR_TR efekywna sawka celna, GVAT_TR efekywna sawka podaku VAT, GGAM_TR efekywna sawka podaku od gier, GEXT_TR efekywna sawka podaku akcyzowego, GTR_GOODS_TR - udział doacji przedmioowych w bazie podakowej dla podaków pośrednich. Skorygowane R 2 : 77% Auokorelacja składnika losowego χ 2 (2)=14 (p=0,00) Normalność składnika losowego χ 2 (2)=0,11 (p=0,94) Próba: 1997Q1-2006Q4 KURS WALUTOWY s _ neer = 0,30( s _ neer 0,56( gdp _ po 1,23( I _ W3MR _ PGDP pgdp gdp _ ex _ po I3MR _ EXT ( pgdp pgdp _ ex ) 0,26 ( gdp _ po pgdp _ ex NFA _ GDP gdp _ ex _ po ) 0,09 ( I _ W3MR _ PGDP I3MR _ EXT ) DUMMIES 0,26 3,1 0,38 ) 0,25 ) 9,03) R. 11 S_NEER nominalny efekywny kurs złoego, PGDP deflaor PKB, PGDP_EXT ceny zagraniczne, GDP_POT poencjalne PKB, GDP_EXT_POT ważone poencjalne PKB zagraniczne, NFA_GDP sosunek akywów zagranicznych neo do PKB, I_W3MR_PGDP realna sopa WIBOR 3M deflowana deflaorem PKB, I3MR_EXT realna zagraniczna sopa 3M deflowana zagranicznym deflaorem PKB, DUMMIES zmienne zerojedynkowe. Skorygowane R 2 : 12% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=3,2 (p=0,20) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=0,82 (p=0,66) Próba: 1996Q2-2006Q4 12

2.3 STOPY PROCENTOWE RÓWNANIE DŁUGOOKRESOWYCH STÓP PROCENTOWYCH GGR5Y = 0,26GGR5Y 1 2,1 (1 0,26)(0,76 0,43GGR5Y _ EUR 0,2 100 GSALDO _ GDP 25,5 GAP ) DUMMIES 2,6 3,2 14 (1 0,43) I _ W 3M 14 R. 12 GGR5Y- renowność polskich 5-lenich obligacji, GGR5Y_EUR- renowność 5-lenich obligacji benchmarkowych dla srefy euro, I_W3M - WIBOR 3M, GSALDO_GDP- relacja salda sekora finansów publicznych do PKB (średnia ruchoma z 4 kwarałów), GAP- luka popyowa, DUMMIES zmienne zerojedynkowe. Skorygowane R 2 : 97% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=2, (p=0,23) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=0,85 (p=0,65) Próba: 1999Q2-2005Q4 RÓWNANIE KRÓTKOOKRESOWYCH STÓP PROCENTOWYCH GGR1Y = 0,72( GGR1Y 0,96 I _ W3M ) 0,97 I _ W 3M DUMMIES 3,7 GGR1Y- renowność polskich bonów skarbowych 52-ygodniowych, I_W3M - WIBOR 3M, DUMMIES zmienne zerojedynkowe. 9,0 R. 13 Skorygowane R 2 : 70% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=1,2 (p=0,55) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=0,58 (p=0,75) Próba: 1999Q1-2006Q4 13

2.4 SEKTOR ZEWNĘTRZNY EKSPORT TOWARÓW I USŁUG ( gdp _ exp gdp _ po ) = 0,0023 0,19( gdp _ 1,53 0,011 TREND 1,5( gdp _ ex 1,8-1 gdp _ po 0,50( p _ exp 4,0 2,0 pgdp ) DUMMIES exp -1 )) gdp _ po R. 14 GDP_EXP ekspor owarów i usług w cenach sałych wg RN, GDP_POT poziom poencjalnego PKB, GDP_EXT ważony poziom PKB zagranicą, P_EXP deflaor eksporu wg RN, PGDP deflaor PKB, DUMMIES zmienne zerojedynkowe. Skorygowane R 2 : 17% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=15 (p=0,00) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=4,9 (p=0,085) Próba: 1996Q2-2006Q4 IMPORT TOWARÓW I USŁUG ( gdp _ imp 0,011 TREND 1,6 ln(0,4 FINV1 0,2 CONP 7,0 0,18 ( p _ imp _ noil 1,4 gdp _ po ) = 0,014 0,13( gdp _ imp 2,7 0,58( p _ imp _ noil 2,4 ln(1 GTAR _ TR 0,4 GDP _ EXP ) ln(1 GTAR _ TR ) pgdp ) gdp 1,63 ) pgdp ))) R. 15 GDP_IMP impor owarów i usług w cenach sałych wg RN, GDP_POT poencjalny PKB, GDP realny PKB, P_IMP_NOIL deflaor imporu wg RN skorygowany o zmiany cen ropy oraz o podaek imporowy (wysępował w połowie la 90.), PGDP deflaor PKB GTAR_TR efekywna sawka celna, FINV1 nakłady inwesycyjne, CONP spożycie indywidualne, 14

GDP_EXP wolumen eksporu. Skorygowane R 2 : 58% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=2,1 (p=0,35) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=0,39 (p=0,82) Próba: 1997Q1-2006Q4 DEFLATOR EKSPORTU ( p _ exp 0,32( pgdp _ ex 0,32 ( pgdp _ ex 3,8 pgdp ) = 0,21( p _ exp 2,2 s _ reer s _ reer pgdp 2,8 ) 0,56( gdp _ po pgdp ) 0,60 ( gdp _ po pgdp gdp _ po _ ex gdp _ ex _ po ) )) R. 16 P_EXP deflaor eksporu wg RN, PGDP deflaor PKB, PGDP_EXT ważony deflaor PKB zagranicą, S_REER realny efekywny kurs złoego, GDP_POT poencjalny PKB, GDP_EXT_POT ważony poencjalny PKB zagranicą. Skorygowane R 2 : 32% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=0 (p=1) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=7,6 (p=0,22) Próba: 1996Q3-2006Q4 DEFLATOR IMPORTU ( p _ imp _ noil 0,71( pgdp _ ex pgdp ) = 0,21( p _ imp _ noil 2,8 s _ reer pgdp pgdp ) 0,56( gdp _ po 6,8 gdp _ ex _ po )) R. 17 0,38( ( pgdp _ ex 3,5 s _ reer pgdp ) 0,56 ( gdp _ po 15 gdp _ ex _ po ) P_IMP_NOIL deflaor imporu skorygowany o zmiany cen ropy nafowej oraz cło i podaek imporowy, PGDP deflaor PKB, PGDP_EXT ważony deflaor PKB zagranicą, S_REER realny efekywny kurs złoego,

GDP_POT poencjalne PKB, GDP_EXT_POT ważone poencjalne PKB zagranicą. Skorygowane R 2 : 25% Auokorelacja składnika losowego: χ 2 (2)=0 (p=1) Normalność rozkładu składnika losowego: χ 2 (2)=16 (p=0,0) Próba: 1995Q2-2006Q4 2.5 SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH DOCHODY SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH (SFP) GINC_N = GPIT_N GLT_HC_N G_GLT (1 - G_FUS G_OFE ) (GLT_CORP_N GLT_EMP_N ) GTR_OFE_N GLT_FARM_N GCIT_N R. 18 GVAT_N GEXT_N GGAM_N GENV_N GOTAX_CORP_N GOTAX_HH_N GTAR_N CGNBP_N GINC_UE_N GPRIV_N GRT_N G_INC_N dochody sfp, GPIT_N wpływy z podaku od dochodów osobisych, GLT_HC_N wpływy ze składek na ubezpieczenie zdrowone, G_GLT udział dochodów własnych funduszy pańswowych w funduszu składkowym skorygowanym o składki na OFE (paramer umożliwiający obliczenie dochodów własnych funduszy na podsawie funduszu składek), G_FUS udział składek odprowadzanych do FUS w składkach na ubezpieczenia społeczne ogółem (paramer umożliwiający obliczenie udziału składek na FUS w składkach od pracowników i pracodawców), G_OFE udział dochodów z yułu składek OFE w składkach ogółem FUS (paramer umożliwiający obliczenie udziału składek do OFE w składkach FUS ogółem), GLT_CORP_N wpływy ze składek na ubezpieczenia społeczne płaconych przez pracodawców, GLT_EMP_N wpływy ze składek na ubezpieczenia społeczne płaconych przez pracowników, GTR_OFE_N składki na ubezpieczenie emeryalne odprowadzane do OFE, GLT_FARM_N wpływy ze składek emeryalno-renowych rolników FER/KRUS, GCIT_N wpływy z podaku dochodowego od przedsiębiorsw łącznie z dochodami samorządów z kary podakowej, GVAT_N wpływy z podaku od warości dodanej, GEXT_N wpływy z podaku akcyzowego, GGAM_N wpływy z podaku od gier, GENV_N dochody Funduszy Ochrony Środowiska oraz Funduszy Ochrony Grunów Rolnych, 16

GOTAX_CORP_N pozosałe podaki płacone przez przedsiębiorswa, GOTAX_HH_N pozosałe podaki płacone przez gospodarswa domowe, GTAR_N wpływy z ceł, CGNBP_N wpłaa z zysku NBP, GINC_UE_N kompensaa budżeowa z UE (w laach 2004-2006), G_PRIV_N dochody z prywayzacji (w laach 2002-2004 część będąca przychodami sfp), GRT_N pozosałe wpływy. WYDATKI SFP GEXP_N = GCE_N GTR_CORP_N GTR_GOODS_N GINV_N GTR_UNEMP_N GTR_RETIRED_N GTR_RELIEF_N GDS_FOR_N GDS_DOM_N GEXP_UE_N ALMP_N GRE_N GEXP_N wydaki sfp, GCE_N wydaki bieżące, GTR_CORP_N doacje podmioowe, GTR_GOODS_N doacje przedmioowe, GINV_N wydaki inwesycyjne, GTR_UNEMP_N zasiłki dla bezrobonych, GTR_RETIRED_N wydaki na emeryury, reny oraz świadczenia przedemeryalne, GTR_RELIEF_N ransfery z pomocy społecznej/opieki społecznej, GDS_FOR_N koszy obsługi długu zagranicznego, GDS_DOM_N koszy obsługi długu krajowego, GEXP_UE_N składka płacona do budżeu Unii Europejskiej, ALMP_N wydaki na akywną poliykę rynku pracy, GRE_N pozosałe wydaki. R. 19 17

3 REAKCJA MODELU NA STANDARDOWE IMPULSY Poniżej przedsawiono porównanie własności symulacyjnych dwóch wersji modelu ECMOD: wersji z maja 2005 r. oraz wersji z kwienia 2007 r. Ponieważ obydwie wersje mają różne specyfikacje, nasąpiła konieczność modyfikacji definicji impulsów, ak aby wyniki uzyskane z obydwu wersji modelu były porównywalne. Z uwagi na odmienne definicje zadanych impulsów linie przedsawione poniżej różnią się od lini pokazanych w publikacji z maja 2005 r. 0.2 Impuls monearny - Inflacja 0.3 Impuls monearny - Wzros PKB odchylenie od rozw. bazowego w pp 0.1 0-0.1-0.2-0.3-0.4-0.5-0.6 Kw ie.'07 Maj '05 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 laa odchylenie od rozw. bazowego w pp 0.2 0.1 0-0.1-0.2-0.3-0.4 Kw ie.'07 Maj '05 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 laa Impuls zdefiniowany jes jako wzros sopy procenowej o 1 pk proc. na okres 8 kwarałów. Po ym okresie (j. od 9. kwarału) sopa procenowa usalana jes przy pomocy reguły poliyki monearnej (j. reguły Taylora). Reguła poliyki fiskalnej włączana jes w 9 roku symulacji. 2 Impuls kursowy - Inflacja 1.5 Impuls kursowy - Wzros PKB odchylenie od rozw. bazowego w pp 1.5 1 0.5 0-0.5 Kw ie.'07 Maj '05 odchylenie od rozw. bazowego w pp 1 0.5 0-0.5-1 Kwie.'07 Maj '05-1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 laa -1.5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 laa Impuls zdefiniowany jes jako 10% deprecjacja kursu waluowego na okres 8 kwarałów. Po ym okresie (j. od 9. kwarału) włączane jes równanie kursu waluowego. Symulację wykonano z włączoną regułą poliyki monearnej (j. regułą Taylora). Reguła poliyki fiskalnej włączana jes w 9 roku symulacji. 18