OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH

Anet Jkubs, Stnisłw Cebul Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr EPISTEME 20/2013, t. I s. 341-356 ISSN 1895-4421 OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH ODMIAN PAPRYKI SŁODKIEJ (CAPSICUM ANNUUM L.) W UPRAWIE POLOWEJ EVALUATION OF THE GROWTH AND YIELDING OF POLISH CULTIVARS OF SWEET PEPPERS (CAPSICUM ANNUUM L.) IN THE FIELD CULTIVATION Abstrkt. Dwuletnie bdni (2009 i 2011), przeprowdzono w Wrzywniczej Stcji Doświdczlnej Uniwersytetu Rolniczego w Krkowie w Mydlnikch (północno-zchodni rejon Krkow). Jedenście polskich odmin ppryki słodkiej, uprwino w wrunkch polowych: Brbórk, Clipso, Cryc F 1, Etiud, Glori, Ig, Len, Mercedes, Mir, Oliwi, Ożrowsk. Anlizowno wzrost i rozwój orz wielkość i jkość plonu, w celu określeni przydtności odmin do uprwy w polu. Wszystkie odminy ppryki istotnie różniły się między sobą pod względem cech biometrycznych. Rośliny wykzły się większą zmiennością wysokości, niżeli zróżnicowniem średnicy. Przeprowdzone bdni wykzły również istotne różnice w wielkości plonu ogólnego i hndlowego, msy owoców orz ich liczby. Stwierdzono, iż polskie odminy cechowły się brdzo dużą plennością orz wysoką jkością owoców. Słow kluczowe: pokrój roślin, produktywność, ms owocu Summry. A two-yer reserch (2009 nd 2011), ws conducted in the Vegetble Reserch Sttion of University of Agriculture in Krkow in Mydlniki (the north-western region of Krkow). Eleven Polish vrieties of sweet peppers were cultivted in open field: Brbórk, Clipso, Cryc F 1, Etiud, Glori, Ig, Len, Mercedes, Mir, Oliwi, Ożrowsk. Growth, development nd yield quntity nd qulity were nlyzed in order to determine the suitbility for cultivtion in the open field. All cultivrs of bell pepper differed significntly in terms of biometric fetures. Plnts hve shown greter vribility in height thn dimeter. The present study hs lso presented importnt differences in the totl nd commercil yield, the fruit mss s well the number of fruits. It ws found tht the Polish cultivrs were chrcterized by very high yield nd qulity of the fruits. Key words: plnt hbit, productivity, fruit mss 341

WSTĘP 342 Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr Ppryk słodk (Cpsicum nnuum L.) wywodzi się z cieplejszych rejonów Ameryki Środkowej i Południowej. Podobnie jk oberżyn i pomidor, nleży do wrzyw o długim okresie wegetcji, wysokich wymgnich klimtycznych, glebowych orz świetlnych. W osttnich ltch, w Polsce i n świecie, obserwuje się większe zinteresownie uprwą jk i spożyciem ppryki słodkiej. Świtow produkcj wyrźnie wzrst, co potwierdzją dne Food nd Agriculture Orgniztion of the United Ntions [2012], gdzie od 2005 (25,2 mln t) produkcj przyrstł średnio rocznie o 0,84 mln ton i w 2010 osiągnęł wielkość 29,4 mln ton. Powierzchni uprwy zwiększył się z 1,76 mln (2005) do 1,87 mln (2010) hektrów rocznie. Do njwiększych świtowych producentów ppryki nleżą Chiny, Meksyk, Turcj, Indonezj orz USA (łącznie 21,6 mln t). W krjch Unii Europejskiej, roczn produkcj ppryki w 2010 osiągnęł wielkość 2,9 mln ton, njwżniejszym producentem był Hiszpni (872 tys. t). Pozostłe krje: Holndi, Włochy, Rumuni i Grecj, miły od dwu do pond sześciokrotnie mniejszą produkcję (365-141 tys. t). Wielkość produkcji ppryki w Polsce szcown jest n 50 tys. ton rocznie, przy powierzchni uprw 1000 h pod osłonmi orz 600 h w polu. Usytuownie uprw dostosowne jest do wymogów termicznych ppryki, dltego zloklizowne są głównie n Lubelszczyźnie, w rejonie Rdomi i Sndomierz. Owoce odmin wielkoowocowych przeznczone są głównie n rynek wrzyw świeżych, ntomist do przetwórstw wykorzystuje się rczej odminy drobnoowocowe. Ppryk zwdzięcz wzrost populrności wysokim wlorom odżywczym i prozdrowotnym. Owoce bogte są w witminy (B 1, B 2, B 6, C, E, H, P), krotenoidy (β-kroten, b-kryptoksntyn), skłdniki minerlne (K, P, Mg, C, N, Fe, Zn, Mn) orz zwierją niewielkie ilości kpsicyny [Foud i in. 1981; Guil-Guerrero i in. 2006; Surm-Zdor i in. 2011]. Dodtkową zletą owoców ppryki jest ich nisk kloryczność o wrtości 10,3-27,6 kcl n 100 g świeżej msy [Buczkowsk 2005]. Wybór odpowiedniej odminy jest jednym z njwżniejszych czynników decydujących o powodzeniu uprwy, nie tylko ze względu n jkość owoców, le również n wielkość plonu. Ofert odmi-

Ocen wzrostu i plonowni polskich odmin ppryki słodkiej... now firm hodowlno-nsiennych n polskim rynku jest bogt i brdzo zróżnicown. Powodzeniem w uprwie cieszą się odminy mieszńcowe, ze względu n możliwość otrzymni większego plonu owoców o dużej wrtości biologicznej. Niestety, nsion odmin mieszńcowych są zncznie droższe, niż ustlonych i nie możn ich reprodukowć n włsne potrzeby [Shrifov i in. 2012]. Głównym celem bdń było porównnie typu wzrostu roślin orz plonowni jedenstu polskich odmin ppryki w wrunkch uprwy polowej. MATERIAŁ I METODY W ltch 2009 i 2011 w Wrzywniczej Stcji Doświdczlnej Uniwersytetu Rolniczego w Krkowie w Mydlnikch przeprowdzono jednoczynnikowe doświdczenie polowe z jedenstom odminmi ppryki słodkiej. Ocenine odminy pochodziły z trzech polskich firm hodowlno-nsiennych: Glori, Ig, Len, Mir, Oliwi (Poln), Etiud, Ożrowsk (PNOS Ożrów Mzowiecki) orz Brbórk, Clipso, Cryc F 1, Mercedes (Plntico). Tb. 1. Dne uprwowe Lp. Dne uprwowe 2009 Dzień od siewu / sdzeni 2011 Dzień od siewu / sdzeni 1. Wysiew nsion 17.03 0 29.03 0 2. Wschody 25-28.03 8-11 11-18.04 13-20 3. Pikownie 11.04 25 19-27.04 21-29 4. Sdzenie w pole 20.05 64/0 25.05 57/0 5. Zbiór owoców 8.09-2.10 174-198/ 111-135 12.09-10.10 166-194/110-138 Nsion wysiewno w drugiej połowie mrc, do skrzynek, w szklrni Wydziłu Ogrodniczego Uniwersytetu Rolniczego w Krkowie (tb. 1). Po upływie trzech tygodni młode, prwidłowo 343

344 Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr wyrośnięte siewki pikowno do 40 komórkowych multiplet, wypełnionych substrtem torfowym, zneutrlizownym do ph 6,5 i nwiezionym MIS-4. Okres przygotowni rozsdy w pełni gotowej do wysdzeni n miejsce stłe trwł około ośmiu tygodni. 10 dni przed plnownym terminem wysdzni, rośliny poddno procesowi hrtowni. Prwidłowo przygotown rozsd cechowł się dużą zdrowotnością, dobrze wyksztłconymi i wybrwionymi liśćmi w ilości co njmniej ośmiu, mocnym i silnie rozbudownym systemem korzeniowym orz w przypdku kilku odmin, widoczne były już pierwsze pąki kwitowe. W roku 2009 rośliny wysdzono w pole 20 mj, w 2011 25 mj. Doświdczenie złożono w czterech powtórzenich, metodą losownych bloków, zstosowno rozstwę 50x40 cm. N pojedynczym poletku, którego powierzchni wynosił 4,8 m 2, znjdowły się 24 rośliny w dwóch psch. Do pomirów biometrycznych orz wielkości plonowni brno pod uwgę 20 roślin, gdyż pozostłe stnowiły część ps ochronnego. Podczs dwóch sezonów wegetcyjnych, wystąpił korzystny ukłd wrunków termicznych i wilgotnościowych, co miło znczący wpływ n jkość, zdrowotność orz plon ppryki. Czerwiec, w obydwu ltch, okzł się korzystny dl ukorzenini się roślin i kwitnieni. Z kolei w miesiącch sierpień i wrzesień wrunki pogodowe sprzyjły związywniu, dorstniu orz wybrwiniu się owoców ppryki. W okresie intensywnego wzrostu ppryki, w miesiącch lipcu, sierpniu i wrześniu, w 4-tygodniowych odstępch wykonno pomiry wysokości orz średnicy roślin. Zbiory owoców w fzie dojrzłości fizjologicznej, odbywły się trzykrotnie: w miesiącch wrześniu i pździerniku. W 2009 roku, pierwszy zbiór owoców wykonno 8 wrześni, osttni 2 pździernik. Z kolei w 2011, pierwszy zbiór przypdł n 12 wrześni, osttni 10 pździernik. Owoce zrz po zebrniu wżono, liczono orz dzielono n plon hndlowy i poz wyborem. Otrzymne wyniki zestwiono jko średnie z dwóch lt bdń i poddno nlizie sttystycznej w progrmie STATISTICA (SttSoft Inc., USA), testem HSD Tukey przy poziomie istotności p=0,05. Dodtkowo obliczono współczynniki korelcji, poszukując istotnych zleżności między chrkterystyką wzrostu cechmi plonotwórczymi roślin.

f Ocen wzrostu i plonowni polskich odmin ppryki słodkiej... WYNIKI W obu ltch doświdczeni, podczs cyklu wegetcyjnego dokonno pomiru wysokości orz średnicy roślin, jedenstu odmin ppryki (ryc. 1 i 2). N podstwie nlizy sttystycznej uzysknych wyników odminy ppryki podzielono n trzy grupy, ze względu n typ wzrostu: niskie (25,5-31,2 cm), średnie (39,2-44,4 cm) orz wysokie (45,0-52,1 cm). Stwierdzono istotne różnice odminowe w wysokości roślin. d b c ef c de ef ef d bc b b b e de d d g f [cm] 60,0 50,0 e ef 40,0 30,0 b ef Lipiec Sierpień 20,0 Wrzesień 10,0 0,0 Odminy Ryc. 1. Wysokość roślin ppryki w trzech terminch pomiru [cm] 60,0 50,0 de bc d d bc c b bc c bc b b b e e de b d 40,0 bc b b bc bc 30,0 Lipiec Sierpień 20,0 Wrzesień 10,0 0,0 Odminy Ryc. 2. Średnic roślin ppryki w trzech terminch pomiru Do odmin chrkteryzujących się niskim wzrostem nleżły Mir, Ig orz Len, których wysokość w kżdym terminie pomiru był njm- 345

346 Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr niejsz. Nieco wyższe, czyli o średniej wysokości były Cryc F 1, Clipso, Etiud i Oliwi. Z kolei do grupy roślin o njwyższym wzroście nleżły Ożrowsk, Glori, Brbórk i Mercedes. Średnic roślin ksztłtowł się w zkresie od 31,6 do 58,4 cm. Njmniejszą średnicę ppryki, stwierdzono u odminy Ig, z kolei njwiększą u Mercedes. Pozostłe odminy odznczły się średnicą w podobnym zkresie. Njwiększy przyrost wysokości orz średnicy roślin, wystąpił pomiędzy pierwszym (lipiec) drugim terminem pomiru (sierpień), ntomist w kolejnym był niewielki. Odminą, któr odznczł się njwiększą wysokością i średnicą roślin, n kżdym etpie wzrostu, był Mercedes. Dokonno oceny wielkości plonu ogólnego orz hndlowego ppryki słodkiej (Tb. 2). Średni plon ogólny z dwóch lt bdń mieścił się w szerokim zkresie, od 32,62 do 63,75 t.h -1 orz od 310,8 do 754,7 tys. szt..h -1. Młą plennością, cechowły się Ig i Mir, których plon ogólny nie przekroczył 34 ton, jednocześnie był on dwukrotnie mniejszy niż w przypdku njplenniejszej odminy, jką był Mercedes (63,75 t). Średni plon owoców, o 12,48 i 15,93 ton większy od odminy Ig (32,62 t) uzyskno z odmin Len i Ożrowsk. Pozostłe odminy (Glori, Etiud, Clipso, Brbórk, Cryc F 1, Oliwi) odznczły się brdzo dużą plennością w zkresie od 49,87 do 59,32 t.h -1. Do odmin n których roślinch związło się njmniej owoców w plonie ogólnym (310,8-342,8 tys. szt..h -1 ), nleżły Ig, Brbórk, Etiud, Glori. Istotnie większą liczbę owoców zebrno z odminy Clipso. Dwie odminy, Mercedes i Oliwi, istotnie przewyższły pozostłe w ilości uzysknych owoców, któr wynosił odpowiednio 694,7 orz 754,7 tys. szt..h -1. W uprwie polowej ppryki średni plon hndlowy wynosił od 27,71 (Ig) do 58,48 t.h -1 (Mercedes). Podobną do Mercedes wielkość plonu uzyskno z odmin Brbórk, Oliwi orz Cryc F 1 (46,72-52,12 t). Odminy Len, Ożrowsk, Glori, Etiud i Clipso cechowły się plonem hndlowym w przedzile 40,58-44,59 ton. Porównywlnie mły plon hndlowy, jk u odminy Ig, uzyskno u odminy Mir (30,24 t). Liczb owoców hndlowych whł się od 195,6 tys. szt..h -1 dl odminy Glori do 420,0 tys. szt..h -1 dl Oliwii. Zbliżoną liczbę owoców do Oliwii le mniejszą o 5,6 tys. szt. h -1 otrzymno z odminy Mercedes. Pozostłe odminy wytworzyły od 223,1 do 328,8 tys. szt..h -1.

Ocen wzrostu i plonowni polskich odmin ppryki słodkiej... Tb. 2. Plon ogólny orz hndlowy bdnych odmin ppryki Odmin Ogólny Hndlowy t h -1 tys. szt. h -1 t h -1 tys. szt. h -1 Brbórk 51,93 (±6,5 * ) 317,2 (±57,1) 46,72 (±6,8) 233,1 b (±59,7) Clipso 51,68 (±4,8) 517,5 b (±63,6) 44,59 c (±4,7) 304,4 bc (±42,2) Cryc F 1 57,57 (±7,4) 448,4 b (±70,8) 52,12 (±6,3) 328,8 b (±25,5) Etiud 51,27 (±7,7) 338,8 (±52,2) 44,29 c (±6,2) 273,8 b (±33,8) Glori 49,87 (±7,0) 342,8 b (±69,6) 43,45 bc (±6,4) 195,6 (±25,2) Ig 32,62 (±2,0) 310,8 (±20,1) 27,71 (±2,0) 240,0 b (±23,5) Len 45,10 bc (±5,5) 379,7 b (±56,3) 40,58 bc (±5,3) 296,9 b (±52,0) Mercedes 63,75 d (±3,9) 694,7 c (±52,8) 58,48 d (±3,9) 414,4 (±72,0) Mir 34,11 b (±3,5) 373,4 b (±17,3) 30,24 b (±4,2) 223,1 b (±72,5) Oliwi 59,32 (±9,3) 754,7 c (±135,7) 51,17 (±8,3) 420,0 d (±40,3) Ożrowsk 48,55 bc (±4,5) 366,3 b (±10,1) 41,31 bc (±3,4) 260,0 b (±30,5) *SD-odchylenie stndrdowe Njmniejszą różnicą (3,87-4,91 t), między wielkością plonu ogólnego hndlowego, cechowły się odminy Mir, Len i Ig, średnią (5,21-6,98 t) Brbórk, Mercedes, Cryc F 1, Glori, Etiud, z kolei njwiększą (7,09-8,15 t) Clipso, Ożrowsk i Oliwi. Inne wyniki otrzymno nlizując ilość owoców zebrnych z poszczególnych odmin. Njmniejsz różnic, pomiędzy liczbą owoców w plonie ogólnym i hndlowym, wystąpił w przypdku odminy Etiud (19,2%), njwiększ ntomist u Oliwii (44,3%). Strukturę plonu ogólnego, z podziłem n plon hndlowy orz poz wyborem, obrzuje rycin 3. Udził plonu hndlowego w cłkowitym whł się w przedzile od 85,1% (Ożrowsk) do 91,7% (Mercedes). Dużym udziłem owoców o wysokiej jkości w plonie ogólnym, oprócz odminy Mercedes, cechowły się również Brbórk, Cryc F 1 orz Len, wszystkie 90,0 %. Średnim udziłem, chrkteryzowły się odminy Glori i Mir, odpowiednio 87,5% i 88,7%, z kolei njniższym, w przedzile 85,1-86,4%, Ożrowsk, Ig, Clipso, Oliwi i Etiud. Plon poz wyborem mieścił się w zkresie od 8,3% (Mercedes) do 14,9% (Ożrowsk). 347

Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr [%] 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Plon poz wyborem Plon hndlowy Odminy Ryc. 3. Struktur plonu ogólnego odmin ppryki słodkiej [%] Średni ms owocu w plonie ogólnym i hndlowym (Tb. 3), ksztłtowł się odpowiednio w zkresie 78,9-164,9 g i 115,8-224,1 g. W plonie ogólnym, njmniejszą msę owocu uzyskno z odmin Oliwi, Mir, Mercedes i Clipso (78,9-100,3 g), ntomist njwiększą z odmin Glori, Etiud orz Brbórk (147,6-164,9 g). W plonie hndlowym, owoce o njmniejszej msie wytworzyły Ig, Oliwi, Len (115,8-139,2 g), njwiększą msą owoców cechowły się Brbórk i Glori (207,7 i 224,1 g). Powiąznie pomiędzy cechmi biometrycznymi plonowniem ppryki przedstwiono w tbeli 4. N podstwie uzysknych wyników stwierdzono, iż istnieje ścisłe powiąznie między wysokością i średnicą roślin plonem ogólnym i hndlowym. Korelcje liniowe dl których współczynniki, okzły się sttystycznie istotne, przedstwiono n rycinch 4-7. W przypdku zmiennych tkich jk wysokość i średnic roślin orz plon hndlowy i plon ogólny korelcje były dodtnie. Ozncz to, iż wrz ze zwiększeniem wysokości i szerokości roślin, wzrstły wszystkie prmetry chrkteryzujące plonownie odmin ppryki słodkiej. 348

Ocen wzrostu i plonowni polskich odmin ppryki słodkiej... Tb. 3. Średni ms owocu ppryki w plonie ogólnym i hndlowym (g) Odmin Ogólny Hndlowy Brbórk 164,9 g (±9,8*) 207,7 bc (±50,6) Clipso 100,3 bc (±7,1) 147,0 b (±5,8) Cryc F 1 128,9 de (±6,5) 158,3 bc (±10,5) Etiud 151,5 fg (±6,2) 162,1 bc (±15,9) Glori 147,6 efg (±19,0) 224,1 c (±39,6) Ig 105,0 bc (±2,4) 115,8 (±7,3) Len 119,2 (±5,0) 139,2 (±26,1) Mercedes 92,0 b (±6,5) 143,3 b (±16,6) Mir 91,4 b (±9,3) 144,5 b (±43,0) Oliwi 78,9 (±4,7) 121,4 (±10,6) Ożrowsk 132,4 def (±9,5) 161,2 bc (±28,1) *SD-odchylenie stndrdowe Tb. 4. Współczynniki korelcji pomiędzy cechmi biometrycznymi roślin plennością ppryki (p=0,05) Plon ogólny [t h -1 ] Plon ogólny [tys. szt. h -1 ] Plon hndlowy [t h -1 ] Plon hndlowy [tys. szt. h -1 ] Średni ms owocu w plonie ogólnym [g] Średni ms owocu w plonie hndlowym [g] Wysokość roślin [cm] Średnic roślin [cm] 0,8821 0,9499 p=0,000 p=0,000 0,4386 0,4997 p=0,177 p=0,118 0,8574 0,9373 p=0,001 p=0,000 0,4577 0,5637 p=0,157 p=0,071 0,2783 0,2234 p=0,407 p=0,509 0,3733 0,3025 p=0,258 p=0,366 349

Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr Wysokość roślin [cm] 48 46 44 42 40 38 36 34 32 30 28 26 24 30 35 40 45 50 55 60 65 Plon ogólny [t h -1 ] Ryc. 4. Korelcj liniow pomiędzy wysokością roślin plonem ogólnym 50 48 46 Średnic roślin [cm] 44 42 40 38 36 34 32 30 35 40 45 50 55 60 65 Plon ogólny [t h -1 ] Ryc. 5. Korelcj liniow pomiędzy średnicą roślin plonem ogólnym 350

Ocen wzrostu i plonowni polskich odmin ppryki słodkiej... Wysokość roślin [cm] 48 46 44 42 40 38 36 34 32 30 28 26 24 25 30 35 40 45 50 55 60 Plon hndlowy [t h -1 ] Ryc. 6. Korelcj liniow pomiędzy wysokością roślin plonem hndlowym 50 48 46 Średnic roślin [cm] 44 42 40 38 36 34 32 25 30 35 40 45 50 55 60 Plon hndlowy [t h -1 ] Ryc. 7. Korelcj liniow pomiędzy średnicą roślin plonem hndlowym 351

DYSKUSJA 352 Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr Okres wegetcji ppryki słodkiej, uprwinej w wrunkch polowych, trwł od końc mj ż do początku pździernik w obydwu ltch bdń. Korzystny ukłd wrunków tmosferycznych, zwłszcz w okresie związywni, wyksztłcni i dojrzewni owoców, mił znczący wpływ n prwidłowy wzrost, zdrowotność roślin orz duży plon owoców hndlowych. Doświdczenie przeprowdzone n odminch ppryki słodkiej pokzuje, iż odznczją się one dużą różnorodnością cech orz są dobrze przystosowne do wrunków polowych. Sttystycznie potwierdzone różnice wystąpiły w przypdku wysokości orz średnicy roślin. Do odmin ppryki odznczjących się njmniejszą wysokością roślin w kżdym terminie pomiru nleżły Ig, Len orz Mir. Wyniki uzyskne przez Michlik [2007] potwierdzją niski wzrost roślin wymienionych odmin, podne wrtości są brdzo zbliżone do uzysknych w niniejszym doświdczeniu. Rośliny wymienionych odmin chrkteryzowły się sztywną łodygą, jk również zwrtym pokrojem. Wzrost roślin nstępowł jedynie do momentu pierwszego zbioru. W czsie wegetcji roślin, njwyższą wysokością chrkteryzowły się Mercedes, Brbórk, Glori i Ożrowsk, uzyskne wrtości wynosiły pond 44,95 cm. Odminy wysokie, w przeciwieństwie do niskich, chrkteryzowły się ciągłym wzrostem i rozwojem, trwjącym do momentu wystąpieni pierwszych, jesiennych przymrozków. Znotowne w czsie osttniego pomiru niższe wrtości dotyczące wysokości roślin, wynikły z intensywnego dorstni owoców. Rośliny pod wpływem msy owoców uległy częściowemu wylegniu. W doświdczeniu przeprowdzonym przez Vlsikov i innych [2006] n 15 odminch ppryki słodkiej, rośliny chrkteryzowły się średnią (43,5-54,4 cm) lub dużą (56,3-63,7 cm) wysokością. Dne odnośnie wysokości roślin chrkterystyczne dl poszczególnych odmin ppryki polowej, przedstwione przez Buczkowską [2005], są zncznie wyższe od przedstwionych w wynikch. Ocenine w prezentownym doświdczeniu odminy, cechowły się większą średnicą roślin niż wysokością. Njmniejszą średnicę znotowno dl odminy Ig, z kolei njwiększą dl Mercedes. Odmin jest istotnym czynnikiem w uprwie polowej ppryki, któr m ogromny wpływ n wielkość orz jkość plonu. Zmieszczo-

Ocen wzrostu i plonowni polskich odmin ppryki słodkiej... ne dne z bdń wykzły różnice odminowe również w spekcie plonowni. Ogólny i hndlowy plon jedenstu odmin ppryki oceniono jko brdzo duży, poniewż z powierzchni jednego hektr możn uzyskć nwet do 63,75 ton owoców (Mercedes). Oprócz odminy Mercedes wysoką plennością cechowły się Oliwi, Cryc F 1, Brbórk, Clipso, Etiud i Glori. Njmniejszy cłkowity i hndlowy plon otrzymno z odminy Ig. Uzyskne rezultty odnośnie plonowni ppryki, są w różnym stopniu porównywlne do wyników innych utorów. Z odmin Ig i Mir w doświdczeniu polowym Michlik [2007, 2010] w ltch 2005 i 2006 otrzymno podobny plon ogólny i hndlowy, z kolei w roku 2010 cytown utork otrzymł istotnie mniejszy plon n poziomie 11-20 ton z 1 hektr. Buczkowsk i Bednrek [2005] w chłodniejszym rejonie Lubelszczyzny uzyskły gorsze wyniki plonowni, w porównniu do uprwy w obszrze Krkow. Odminy Cryc F 1 i Mercedes, uprwine w wrunkch klimtycznych Skierniewic, cechowły się również dużo mniejszą plennością. W ltch 2007 i 2008 [Szfirowsk i Elkner 2008] uzyskno średnio dwu- (Cryc F 1 ) nwet czterokrotnie (Mercedes) mniejszy plon hndlowy. Cytowne wyniki potwierdzją zróżnicowną plenność roślin ppryki słodkiej w zleżności od rejonu Polski. Wrto zuwżyć, że doświdczenie włsne było zloklizowne w jednym z cieplejszych rejonów krju. Plon ppryki wyrżony w tysiącch sztuk n 1 hektr był sttystycznie mniej zróżnicowny niż w tonch. Odminy, pomiędzy którymi istnił njwiększ roz-bieżność w liczbie owoców w plonie ogólnym to Ig i Oliwi (różnic 443,9 tys. szt.) w plonie hndlowym Glori i Oliwi (różnic 224,4 tys. szt.). Stwierdzono wysoki udził plonu hndlowego w ogólnym u oceninych odmin. Njwiększy udził plonu hndlowego uzyskno w przypdku odmin Mercedes, Cryc F 1, Brbórk i Len. Zbliżone wyniki otrzymł Michlik [2007] dl odminy Ig (76%), Len (88%) i Mir (90%) orz Buczkowsk i Bednrek [2005] dl odmin Mj F 1 i Robert F 1 (powyżej 85%). Ppryk wytwrz owoce o ogromnej różnorodności cech biometrycznych. Jedenście bdnych odmin ppryki istotnie różniło się msą owocu, od 79 g do pond dwu i pół krotnie większej (224 g). Buczkowsk [2005] podje, iż ms owoców ppryki może wynosić od kilku do nwet kilkuset grmów, w zleżności od odminy 353

Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr i wrunków uprwy. Odminy ppryki słodkiej, wykorzystne w doświdczeniu przez Jdczk i in. [2010] orz Juroszek i Tsi [2009], pokzują zróżnicownie msy owoców u odmin mieszńcowych. Njwiększą msę owoców w pierwszej klsie hndlowej, uzyskno dl odminy Green Bell Improved F 1 (300 g), z kolei njmniejszą o msie 128 g dl Polonez F 1. Shrifov i in. [2012] uzyskł zkres msy owoców mieszńcowych od 90 do 128 g. Obserwcje włsne, otrzymne dl odminy hybrydowej Cryc F 1, potwierdzją wysoką msę owoców średnio 158,3 g. Odminy mieszńcowe, ze względu n wysokie wlory jkościowe owoców, zczynją być corz brdziej pożądne n rynku wrzywniczym. W niniejszej prcy stwierdzono ścisłą współzleżność liniową pomiędzy cechmi biometrycznymi roślin bdnymi prmetrmi chrkteryzującymi plonownie. Istotn, dodtni korelcj wskzł n silny związek pomiędzy wysokością roślin plonem ogólnym i hndlowym (t.h -1 ) orz pomiędzy średnicą roślin również plonem ogólnym i hndlowym (t.h -1 ). Wpływ n tką zleżność mił zdecydownie pokrój ppryki, gdzie w wrunkch polowych był brdziej zwrty. Pędy boczne o krótkich międzywęźlch nieustnnie rozgłęziły się, wytwrzjąc młode pędy w ich rozwidlenich kwity. Obfite kwitnienie wpłynęło pozytywnie n plon plonownie roślin. WNIOSKI Ocenine odminy ppryki słodkiej chrkteryzowły się dużą różnorodnością cech biometrycznych orz plonotwórczych. W kżdym terminie pomiru, odminy ppryki istotnie różniły się między sobą, pod względem wysokości orz średnicy pokroju roślin. Odminy te cechowły się niskim, średnim lub wysokim wzrostem roślin. Znczące różnice odminowe stwierdzono w wielkości plonu, mniejsze w liczbie wytworzonych owoców. Njmniejszy plon ogólny i hndlowy chrkterystyczny był dl odminy Ig, njwiększy dl Mercedes. Udził plonu hndlowego w ogólnym był brdzo wysoki dl wszystkich odmin. Njwięcej owoców uzyskno z odminy Mercedes, njmniej z Ożrowskiej. 354

Ocen wzrostu i plonowni polskich odmin ppryki słodkiej... Ocenine odminy różniły się istotnie pod względem średniej msy owoców. Owoce o njwiększej msie wytworzyły odminy Glori i Brbórk. Wykzno istotne pozytywne korelcje pomiędzy wysokością i średnicą roślin wielkością plonu ogólnego i hndlowego. LITERATURA Buczkowsk H. 2005. Uprw ppryki w polu. Plntpress Sp. z o.o., Krków. Buczkowsk H., Bednrek H. 2005. Ocen plonowni dwóch odmin ppryki słodkiej w polu w odniesieniu do wrunków termicznych. Act Agrophysic 5(3), 567-575. Foud M. Bsiouny, Bisws P.K. 1981. Ascorbic cid, pigments nd minerl element contents ssocited with growth nd development of pimiento pepper. Proc. Fl. Stte Hort. Soc. 94, 268-269. Guil-Guerrero J.L., Mrtinez-Guirdo C., M Del Mr Rebolloso-Fuentes, Crrique-Perez A. 2006. Nutrient composition nd ntioxidnt ctivity of 10 pepper (Cpsicum nnuum) vrieties. Eur. Food Res. Technol. 224, 1-9. Food nd Agriculture Orgniztion of the United Ntions, 2012. http://fostt. fo.org/site/567/defult.spx#ncor. Jdczk D., Grzeszczuk M., Koseck M. 2010. Qulity chrcteristics nd content of minerl compounds in fruit of some cultivrs of sweet pepper (Cpsicum nnuum L.). J. Elementol. 15(3), 509-515. Juroszek P., Tsi H.H. 2009. Yields of orgniclly grown sweet pepper cultivrs nd lines during the hot-wet nd cool-dry seson in the tropics. HortTechnology 19(2), 418-422. Michlik Ł. 2007. Wzrost i plonownie ppryki słodkiej (Cpsicum nnuum L.), uprwinej w polu w wrunkch klimtycznych Olsztyn. Wydwnictwo Akdemii Rolniczej im. August Cieszkowskiego w Poznniu, Poznń. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41, 571-575. Michlik Ł. 2010. The effect of non-woven PP fbric covers on the yielding nd the fruit qulity of field-grown sweet pepper. Act Sci. Pol., Hortorum Cultus 9(4), 25-32. Sezen S.M., Yzr A., Eker S. 2005. Effect of drip irrigtion regimes on yield nd qulity of field grown bell pepper. Agr. Wter Mng. 81, 115-131. Shrifov S., Hsnov S., Bbyev A., Guliyev N., 2012. Some chrcteristics of the newly obtined constnt sweet pepper (Cpsicum nnum L.) hybrids. Rtr. Povrt. 49, 122-125. 355

Anet Jkubs, Stnisłw Cebul, Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr Szfirowsk A., Elkner K. 2008. Yielding nd fruit qulity of three sweet pepper cultivrs from orgnic nd conventionl cultivtion. Veg. Crops Res. Bull. 69, 135-143. Surm-Zdor M., Cieślik E., Grzych-Tulej E., Bodzioch A. 2011. Prób znlezieni współzleżności pomiędzy zwrtością witminy C brwą ppryki. Bromt. Chem. Toksykol. XLIV, 1, 17-24. Vlsikov M., Krlov J., Brkoci S. 2006. Study of some chrcteristics of vegetble pepper vrieties. Hort. Sci. (Prgue) 33(4), 153-157. Adres do korespondencji: Anet Jkubs Ktedr Roślin Wrzywnych i Zielrskich Uniwersytet Rolniczy w Krkowie Al. 29 Listopd 54, 31-425 Krków emil: jkubs.net@gmil.com Opiekun nukowy: prof. dr hb. Stnisłw Cebul 356